millî mücadele (muharebeler dönemi)

XX. YÜZYILDA OSMANLI
DEVLETİ
XX. YÜZYILDA OSMANLI PADİŞAHLARI VE SİYASİ OLAYLAR
 II. Abdülhamit (1876-1909)
 V. Mehmet (Reşat) (1909-1918)
Trablusgarp Savaşı (1911-1912)
I.Balkan Savaşı (1912)
II.Balkan Savaşı (1913)
I.Dünya Savaşı (1914-1918)
VI. Mehmet (Vahdettin) (1918-1922)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)
SAVAŞIN NEDENLERİ
 Siyasî birliğini tamamlayan İtalya’nın, gelişen sanayisi için ham madde
ve pazar arayışı.
Trablusgarp’ın coğrafî konum olarak İtalya’ya yakın olması
 Osmanlı Devleti’nin deniz gücünün oldukça zayıf olması
İtalya’nın Habeşistan’daki başarısızlığını (1896) telâfi etmek istemesi
 İngiltere ve Fransa’nın, İtalya’yı Almanya’nın yanından ayırarak kendi
sömürgelerini güvence altında tutmak istemesi .
NOT: İtalya, 1909 Racconigi Antlaşması ile Trablusgarp üzerindeki
çıkarlarını Rusya’ya kabul ettirmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SAVAŞIN GELİŞİMİ
Osmanlı Devleti bölgeye denizden ve karadan asker gönderememiştir.
Çünkü donanma Haliç’te demirliydi ve Mısır İngiliz işgali altındaydı.
Osmanlı Devleti’nin genç vatansever subayları Mustafa Kemal
(Gazeteci Şerif Bey adıyla), Enver Bey, Nuri Bey, Fethi Okyar ve Ali
Çetinkaya, Mısır ve Tunus üzerinden buraya gizlice geçmişlerdir.
Derne ve Tobruk’ta Mustafa Kemal, Bingazi’de ise Enver Bey
İtalyanların ilerleyişini durdurmuş, bunun üzerine İtalya, Osmanlı
Devleti’ni barışa zorlamak için Rodos ve Oniki Ada’yı işgal etmiş,
Çanakkale’yi abluka altına almıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
OUCHY (UŞİ) ANTLAŞMASI (15 EKİM 1912)
(OSMANLI – İTALYA)
Antlaşmaya göre;
Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son toprak parçası olan
Trablusgarp ve Bingazi (Libya) İtalya’ya bırakılmıştır.
İtalya Trablusgarp’ın Düyûn-u Umûmiye’ye olan borçlarını ödeyecektir.
Trablusgarp’ta yaşayan Müslümanlar dinî yönden halifelik makamına
bağlı kalacaklardı. Böylece dinî ve kültürel bağlar korunmaya
çalışılmıştır.
Rodos ve On İki Ada geçici olarak (Balkan Savaşları bitene kadar)
İtalya’ya bırakılmıştır.
NOT: 1) Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika’daki son toprağını kaybetmiş.
2) Trablusgarp Savaşı Mustafa Kemal’in sömürgeciliğe karşı ilk
mücadelesidir.
3) Dünya tarihinde uçak ilk kez Trablusgarp Savaşı'nda İtalya
tarafından kullanılmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BALKAN SAVAŞLARI (1912-1913)
SAVAŞIN NEDENLERİ
 Milliyetçilik akımının etkileri
Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki varlığına son verilmek istenmesi
Rusya’nın Panslavizm politikası kapsamında Balkan uluslarını kışkırtması
İngiltere’nin Osmanlı’ya karşı tutumunu değiştirmesi (RevalGörüşmesi)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SAVAŞIN GELİŞİMİ
I. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ne saldıran ilk Balkan devleti
Karadağ olmuş, bu devletin Yenipazar’a saldırısıyla savaş başlamıştır.
Yunanistan Ege adalarını ve Selanik’i ele geçirmiş; Makedonya
Karadağ, Sırbistan ve Bulgaristan tarafından işgal edilmiştir.
Rauf (Orbay) Bey, Hamidiye Kruvazörü ile Ege’de başarılı mücadeleler
vermişse de Yunanlılar Ege adalarını işgal etmeyi başarmışlardır.
Mustafa Kemal, 25 Kasım 1912’de Çanakkale ve Gelibolu’yu savunmak
için kurulan Akdeniz Boğazı Birleşik Kuvvetler Harekât Şubesi
Komutanlığı'na atanmıştır.
NOT: I. Balkan Savaşı sırasında bağımsızlığını ilan edip, Osmanlı
Devleti’nden ayrılarak bağımsız olan son Balkan devleti Arnavutluk
olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Osmanlı Devleti’nin I. Balkan Savaşı’nda mağlup olmasında;
Ordunun siyasete karışması
Ordunun bir kısmının terhis edilmesi
Donanma gücünün yetersiz olması
Savaşın dört cephede devam etmesi
Ordunun bir kısmının Vahabî Ayaklanması’nı bastırmak için Yemen’e
gitmesi gibi durumlar etkili olmuştur.
Bâb-ı Âli Baskını (23 Ocak 1913)
I. Balkan Savaşı’nda alınan yenilginin sorumlusu görülen hükûmete karşı,
İttihat ve Terakkicilerin düzenlediği, Osmanlı Devleti’nde görülen ilk hükûmet
darbesidir.
Enver Paşa öncülüğünde düzenlenen bu hükûmet darbesi ile Kâmil Paşa
Hükûmeti düşürülmüş, yerine Mahmut Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuştur.
Bâb-ı Âli Baskını ile İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yönetimdeki etkinliği
artmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913)
Osmanlı Devleti bu antlaşma ile Midye-Enez hattının batısındaki
toprakları kaybetmiştir.
Buna göre;
Osmanlı Devleti’nin batı sınırı Midye-Enez hattı olarak belirlenmiştir.
Ege adalarının durumu Avrupalı devletlerin alacağı karara bırakılmıştır.
Gelibolu Yarımadası dışındaki tüm Trakya, Dedeağaç, Kavala, Kırklareli
ve Edirne Bulgaristan’a bırakılmıştır.
Orta ve Kuzey Makedonya Sırbistan’a bırakılmıştır.
Güney Makedonya, Selanik ve Girit Yunanistan’a bırakılmıştır.
NOT: Osmanlı Devleti bu antlaşma ile Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada
(Taşoz) dışında tüm Ege adalarını kaybetmiştir.
Osmanlıcılık akımı amacına ulaşamamış, yerini Milliyetçilik akımına
bırakmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
II. BALKAN SAVAŞI (1913)
SAVAŞIN NEDENLERİ
Bulgaristan’ın I. Balkan Savaşı sonucunda fazla toprak elde etmesi (temel
sebep)
Diğer Balkan devletlerinin Bulgaristan’ın bu kadar güçlenmesinden rahatsız
olması
Balkan devletlerinin toprak paylaşımı konusunda anlaşamaması
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Osmanlı Devleti, Balkan devletleri arasındaki bu mücadeleyi fırsat
bilerek Kırklareli ve Edirne (Doğu Trakya)’yi geri almıştır.
NOT: Mustafa Kemal Bolayır Kolordusu Kurmay Başkanı, Enver Paşa ise
Çatalca Birlikleri Kurmay Başkanı olarak görev yapmıştır.
SONUÇ
II. Balkan Savaşı sonunda,
Balkan devletleri kendi aralarında Bükreş Antlaşması’nı imzalamışlardır.
Osmanlı Devleti ise
Bulgaristan ve Sırbistan ile ayrı ayrı İstanbul Antlaşmaları’nı yaparken,
Yunanistan ile Atina Antlaşması’nı imzalamıştır
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BALKAN SAVAŞLARININ GENEL
SONUÇLARI
Batı Trakya, Makedonya, Arnavutluk ve Ege Adaları (Bozcaada (Taşoz)
ve Gökçeada (İmroz) hariç) Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmıştır.
Batı Trakya (Gümülcine, Dedeağaç, İskeçe, Kavala, Yanya, Serez ve
İşkodra) sorunu ortaya çıkmıştır.
Meriç Nehri sınır olarak kabul edilmiş ve yaklaşık olarak bugünkü Batı
sınırı belirlenmiştir.
Osmanlı’da ülke içinde göç hareketleri yoğunlaşmıştır.
Almanya’dan getirilen subaylarla Osmanlı ordusu yeniden
yapılandırılmaya çalışılmıştır.
İttihat ve Terakki ülkenin yönetimini tümüyle ele geçirmiştir.
Osmanlıcılık fikir akımı zayıflamış, Türkçülük fikir akımı güçlenmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I.DÜNYA SAVAŞI
(1914-1918)
GENEL NEDENLER
 Sanayi İnkılâbı sonrası süreçte ortaya çıkan sömürgecilik yarışı
Ham madde ve pazar arayışlarının uluslararası rekabete
dönüşmesi
Fransız İhtilâli sonrasında ortaya çıkan milliyetçilik akımının
etkisiyle her milletin devlet kurmak istemesi
 Ülkeler arası silahlanma ve bloklaşmaların yaşanması
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
ÖZEL NEDENLER
Almanya ve İngiltere arasındaki ekonomik rekabet
 Fransa’nın 1871 Sedan Savaşı’nda Almanya’ya kaptırdığı
Alsace-Loraiene (Alsas Loren) bölgesini geri almak istemesi (kömür
havzası rekabeti)
 Rusya’nın sıcak denizlere inme amacı ve Balkanlarda uyguladığı
Panslavizm politikası
Avusturya-Macaristan ile Rusya’nın Balkanlara hakim olma
düşüncesi
İtalya ve Fransa’nın Kuzey Afrika’da sömürge rekabetine girmesi
İtalya’nın Akdeniz’e egemen olma düşüncesi
Japonya’nın Uzakdoğu’daki Alman sömürgelerini ele geçirmek
istemesi
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. DÜNYA SAVAŞI’NIN BAŞLAMASI
28 Haziran 1914 tarihinde Avusturya-Macaristan Veliahdı Ferdinand ve
eşinin, Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’yı ziyareti esnasında Sırplı
bir genç (Princep) tarafından öldürülmesi I. Dünya Savaşı’nı başlatan
kıvılcım olmuştur.
Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’a savaş açmasıyla I. Dünya Savaşı
fiilen başlamıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
OSMANLI DEVLETİ’NİN I. DÜNYA SAVAŞI’NA GİRMESİ
Osmanlı Devleti,savaşın başlangıcında tarafsız bir tutum sergilemiştir.
İngiltere de yeni cephelerin açılmasını çıkarlarına uygun bulmadığı için
Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesini istememiştir.
Osmanlı Devleti, siyasî yalnızlığına son vermek ve daha önce kaybettiği
toprakları geri alabilmek için önce İngiltere ve Fransa’ya yaklaşmak
istemiş, ancak geri çevrilince Almanya ile yakınlaşmıştır.
Osmanlı Devleti ile Almanya arasında ittifak antlaşması imzalanmıştır.
Akdeniz’de İngilizlerden kaçan “Goeben” ve “Breslav” adlı iki Alman
savaş gemisi Osmanlı Devleti’ne sığınmış, Osmanlı Devleti bu gemileri
satın aldığını bildirerek gemilere Türk bayrağı çekmiş ve isimlerini de
“Yavuz” ve “Midilli” olarak değiştirmiştir.
Bu savaş gemileri, Ruslara ait Sivastopol ve Odessa limanlarını
bombalamıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Taarruz (Saldırı) Cepheleri
1) KAFKAS (DOĞU) CEPHESİ (Toprak Kazanılan Tek Cephe)
 I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı topraklarında açılan ilk cephe Kafkas
Cephesi’dir.
CEPHENİN AÇILMA NEDENLERİ






Rusya’nın güneye ilerleyişini durdurmak
Kafkaslardaki bağımsızlık mücadelesini desteklemek
Orta Asya Türkleriyle bağlantı kurup Turancılık fikrini hayata geçirmek
Bakü petrollerini ele geçirmek
Kafkaslar üzerinden Hindistan’a ulaşmak
Kars, Ardahan, Batum’u Ç.Rusya’dan geri almak (Elviyeyi Selase)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
CEPHEDEKİ GELİŞMELER
Enver Paşa komutasındaki Türk ordusu Sarıkamış Taarruzu’nda ağır
kayıplar vermiştir. Binlerce asker Allahüekber Dağları’nın eteklerinde
soğuktan donarak şehit düşmüştür.
Cephede askerî başarı sağlanamamış; Muş, Bitlis, Erzincan, Erzurum,
Van ve Trabzon Ç.Rusyanın eline geçmiştir.
Osmanlı Devleti’ne karşı Ruslara destek veren Ermeniler, 27 Mayıs
1915’te çıkartılan Ermeni Tehcir Yasası ile Suriye ve Lübnan’a zorunlu
göçe tâbi tutulmuştur.
Çanakkale Cephesi’ndeki görevi bittikten sonra Kafkas Cephesi’ne XVI.
Kolordu Komutanı olarak atanan Mustafa Kemal, 1916’da Muş ve Bitlis’i
Rusların elinden geri almıştır.
Cephede savaş devam ederken Rusya’da 1917’de Bolşevik İhtilâli patlak
verince, Çarlık yönetimi yıkılmış ve Rusya 1918’de Brest-Litowsk
antlaşmasıyla savaştan çekilmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Brest- Litowsk Antlaşması
(3 Mart 1918 )
Osmanlı Devleti ile Sovyet Rusya
Brest- Litowsk Antlaşması ile;
Osmanlı Devleti 1878 Berlin Antlaşması esnasında kaybettiği Kars,
Ardahan ve Batum’u (Elviye-i Selâse) geri almıştır.
 Rusya I. Dünya Savaşı’ndan çekilmiştir. (Gizli antlaşmaları açıklamıştır.)
Doğu Cephesi kapanmıştır.
NOT: Kafkas Cephesi’nde yaşanan başarısızlık Türkçülük (Turancılık) fikrinin
gerçekleştirilemeyeceğini ortaya çıkarmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
2) KANAL (SÜVEYŞ-MISIR) CEPHESİ (İngiliz+Arap Karşı)
Almanya’nın isteği ile Osmanlı Devleti tarafından açılan taarruz cephesidir.
İngilizlere karşı mücadele edilen bu cephenin açılmasında;
Mısır’ı İngilizlerden geri almak
 İngiltere’nin sömürgeleriyle olan bağlantısını kesmek
İngiltere’ye sömürgelerinden gelen yardımı engellemek gibi amaçlar
etkili olmuştur.
NOT: Bahriye Nazırı Cemal Paşa Osmanlı Ordusu komutanıdır.
NOT: Arapların bu cephede İngilizleri desteklemesi İslâmcılık
(Ümmetçilik) fikrinin sona erdiğini, buna karşın Arap
milliyetçiliğinin güç kazandığını göstermektedir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SAVUNMA CEPHELERİ
1)ÇANAKKALE CEPHESİ (Zaferle Sonuçlanan Tek/Kapanan İlk Cephe)
✎ Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda mücadele ettiği en önemli
cephedir.
İtilaf Devletleri tarafından;
 İstanbul ve Boğazları ele geçirerek Osmanlı Devleti’ni savaş dışı
bırakmak
 Savaşı kısa süre içerisinde bitirmek
 Siyasî, ekonomik ve askerî krizde olan müttefikleri Rusya’ya yardım
götürmek
 Balkan uluslarını da savaşın içine çekmek
 İngiliz sömürge yollarının güvenliğini sağlamak
 Cephe sayısını azaltarak İtilaf Devletleri’nin yükünü hafifletmek
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
*** 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in emrindeki kuvvetler
Anafartalar, Kireçtepe, Conkbayırı ve Arıburnu cephelerinde büyük zaferler
kazanmıştır.
***Mustafa Kemal Arıburnu’nda askerlere: “Size ben taarruz emretmiyorum,
ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize
başka kuvvetler ve kumandanlar geçecektir.” emrini vermiş ve savaşın
kaderini belirlemiştir.
Çanakkale Savaşlarının Sonuçları:
Ekonomik yönden yardım alamayan Rusya’da 1917 Bolşevik İhtilâli
çıkmış ve Çarlık rejimi yıkılarak yerine Sovyet Rusya kurulmuştur.
Osmanlı Devleti’nin ve I. Dünya Savaşı’nın süresi uzamıştır.
İstanbul ve Boğazların işgali engellenmiştir.
Bulgaristan İttifak Devletleri’nin yanında savaşa dâhil olmuş
Eğitimli pek çok insan şehit düşmüş, eğitimli insan açığı ortaya çıkmıştır.
Mustafa Kemal’e “Albay” rütbesi verilmiş
Mustafa Kemal’in “Kurtuluş Savaşı”nın lideri olmasında etkili olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
2) IRAK CEPHESİ
✎ Bu cephe İngiltere tarafından;
 Irak (Musul–Kerkük) ve İran’ın (Abadan) petrol kaynaklarını
korumak
 Sömürgelerini tehdit eden Alman ve Osmanlı kuvvetlerini
engellemek
 Rusya’ya Kafkaslar üzerinden yardım ulaştırmak amacıyla
açılmıştır.
Halil Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu İngilizlere karşı
Selman-ı Pak ve Kutü’l Amare’de üstünlük sağlamış, İngiliz Generali
Tawnshand tutsak edilmiştir. Ancak bu başarının devamı getirilememiş
ve İngilizler Musul’a kadar ilerlemişlerdir.
Osmanlı Devleti Irak Cephesi’nde Musul ve Kerkük dışında
tüm Irak’ı kaybetmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
3) SURİYE-FİLİSTİN CEPHESİ
Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’nda görev yaptığı son cephedir.
Kanal Harekâtı’nın devamıdır.
Bu cephede başarı sağlanamamış, Arapların (Şerif Hüseyin) da
desteğini alan İngilizler Kudüs ve Filistin’i ele geçirmiş, Suriye’ye kadar
dayanmıştır.
Mustafa Kemal bu cephede, Alman General Limon Van Sanders
komutasındaki Yıldırım Orduları Komutanlığı’na bağlı 7. Kolordu
Komutanı olarak görev yapmış ve Halep’in kuzeyinde oluşturduğu
savunma hattıyla düşman ilerleyişini durdurmuştur.
4) HİCAZ-YEMEN CEPHESİ
Osmanlı Devleti, Arap Yarımadası’ndaki İngiliz ilerleyişini durdurmak ve
kutsal yerleri korumak amacıyla mücadele etmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA İMZALANAN GİZLİ
ANTLAŞMALAR
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
WİLSON İLKELERİ (8 Ocak 1918)
Her ulus kendi geleceğini kendisi belirleyecek. (Sömürgeciliğe karşı)
Yenen devletler yenilenlerden toprak almayacak.
Yenilen devletler savaş tazminatı ödemeyecek.
Devletlerarasında açık diplomasi olacak
Ekonomik engeller kaldırılacak ve aşırı silahlanmaya son verilecek.
Uluslararası sorunların çözümünü sağlayabilecek, her devletin
temsilcisinden oluşan uluslararası bir teşkilât kurulacak. (Cemiyet-i Akvam)
Türk egemenliği altında yaşayan diğer milletler, çoğunlukta olduğu
bölgelerde kendi geleceğini kendisi belirleyecek.
Osmanlı Devleti’nde Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerde Türk hâkimiyeti
kesin olarak sağlanacaktır.
Boğazlar dünya devletlerinin ticaret gemilerine açık olacak.
Almanya Alsace-Loraiene (Alsas Loren) bölgesini Fransa’ya geri verecek.
Bağımsız bir Polonya Devleti kurulacak.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI
Avrupa’nın ve dünyanın siyasî yapısı değişmiştir.
Osmanlı, Avusturya Macaristan, Çarlık Rusya ve Almanya gibi büyük
imparatorluklar parçalanmış, ulus devletler ortaya çıkmıştır.
Çekoslovakya, Yugoslavya, Polonya, Letonya, Litvanya, Estonya,
Macaristan, Türkiye gibi yeni devletler kurulmuştur.
Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan’dan alınan topraklar üzerine Yugoslavya
devleti kurulmuştur.
Rusya’da Komünizm, İtalya’da Faşizm, Almanya’da Nazizm gibi baskıcı
(totaliter) rejimler ortaya çıkmıştır.
Dünya barışını korumak için uluslararası bir teşkilât olarak Cemiyet-i Akvam
(Milletler Cemiyeti) kurulmuştur.
Sömürgeciliğin yerini Manda ve Himaye almıştır.
Tank, kimyasal silahlar ve denizaltı ilk kez I. Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır.
Kimyasal silah kullanımı Sivil Savunma Örgütleri’nin kurulmasına yol açmıştır.
Savaştan umduğunu bulamayan devletler daha sonra II. Dünya Savaşı’nın
çıkmasına neden olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 Ekim 1918)
Antlaşmanın Önemi ve Sonuçları
Osmanlı Devleti’nin İtilaflar karşısında kayıtsız şartsız teslimiyeti anlamına
gelen bu ateşkes antlaşmasıyla, Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
Antlaşmadaki 7. madde Anadolu topraklarının işgaline, 24. madde ise
Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti’nin kurulmasına zemin hazırlamıştır.
 Osmanlı Devleti bu antlaşmayı imzalarken Wilson İlkeleri’ne güvenmiş,
ancak İtilaf Devletleri, Wilson İlkeleri’ni dikkate almamış ve işgallere
başlamışlardır.
Anadolu’nun işgali karşısında Türk milletinin ilk tepkisi millî direniş
cemiyetleri oluşturmak olmuştur.
Ahmet İzzet Paşa Hükûmeti 8 Kasım 1918’de istifa etmiş, yerine 11 Kasım
1918’de Tevfik Paşa Hükûmeti kurulmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 OCAK 1919)
32 devletin katılımıyla, I. Dünya Savaşı sonunda mağlup olan devletlerin
durumlarını belirlemek, bu devletlerle yapılacak barış antlaşmalarının
esaslarını tespit etmek ve barışın kalıcılığını sağlamak amacıyla
toplanmıştır.
Wilson İlkeleri’nin “sömürgecilik yapılmayacak” maddesine karşı
Manda ve Himaye fikri ilk kez ortaya atılmıştır.
Wilson İlkeleri doğrultusunda ABD’nin isteği ile Cemiyet-i Akvam’ın
(Milletler Cemiyeti) kurulmasına karar verilmiştir.(10 Ocak 1920’de)
İzmir ve çevresi, İngiltere’nin istekleri doğrultunda Yunanistan’a
bırakılmıştır.(İtilaf Devletleri arasında ilk kez görüş ayrılıklarının ortaya
çıkmasına neden olmuştur. )
Osmanlı Devleti dışında diğer İttifak Devletleri ile imzalanacak barış
şartları konusunda anlaşmış, ancak Osmanlı topraklarının paylaşımı
konusunda uzlaşma sağlayamadıkları için, Osmanlı Devleti ile yapılacak
barış antlaşmasını ertelemişlerdir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
İZMİR’İN İŞGALİ (15 MAYIS 1919)
Megalo İdea’yı (Büyük Ülkü) gerçekleştirmeyi, Batı Anadolu ve Trakya’yı
topraklarına katmayı ve Doğu Karadeniz’de Pontus Devleti’ni kurmayı
hedefleyen Yunanistan, 15 Mayıs 1919’da Paris Konferansı’na dayanarak
İzmir’e asker çıkarmıştır.
İzmir halkı işgali önlemek için örgütlenmeye başlamış, bu doğrultuda
İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti oluşturulmuştur.
Hukuk-u Beşer (İnsan Hakları) Gazetesi yazarı Hasan Tahsin (Osman
Recep Nevres) Yunanlılara ilk kurşunu atmıştır.
İzmir’in işgalinin en önemli sonucu Kuvây-i Milliye ruhunu ortaya
çıkarmasıdır.
AMİRAL BRİSTOL RAPORU, İzmir’in işgalinin haksızlığını ve Millî
Mücadele’nin haklılığını ortaya koyan ilk uluslararası belgedir.
 General Milne Hattı Ve Raporu (3 Kasım 1919) Bu hattın belirlenmesinde temel
amaç, Yunan kuvvetlerine zaman kazandırmaktır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
CEMİYETLER
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
YARARLI (MİLLÎ) CEMİYETLER
İşgallere karşı Türk milletinden gelen ilk tepkidir.
İstanbul Hükûmeti’nin işgallere karşı tepkisiz kalması üzerine
kurulmuşladır.
Bağımsızlığın korunması ve milliyetçilik düşünceleri bu cemiyetlerin
oluşumunda temel etkendir.
Cemiyetlerin kurulmasında azınlıkların zararlı faaliyetleri de etkili
olmuştur.
Ulusal bilincin uyanmasına katkıda bulunmuşlardır.
Kuvây-i Milliye Ruhu bu cemiyetlerin çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır.
Başlangıçta basın yayın yoluyla mücadeleyi seçmişlerse de, ileriki
dönemde çoğunluğu silahlı mücadele yönüne kaymıştır.
Bölgesel kurtuluşu amaçlamışlar ve birbirinden kopuk hareket
etmeleridir. (Milli Kongre Cemiyeti hariç)
Sivas Kongresi’nde “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”
çatısı altında birleştirilmişlerdir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
1)TRAKYA-PAŞAELİ MÜDAFAA-İ HEYET-İ
 2 Aralık 1918’de,Edirne’de kurulmuştur.
 Mondros Ateşkesi sonrasında kurulan ilk millî cemiyettir.
 Cemiyetin amacı, Doğu Trakya’nın Rumlar tarafından işgalini önlemek ve
bölgenin Türklere ait olduğunu belgelerle ispat etmektir.
 Mavri Mira Cemiyeti’ne karşı mücadele etmiştir.
 Bu amaçla Edirne ve Lüleburgaz Kongreleri’ni düzenlemiştir.
 Bu cemiyet, Osmanlı Devleti’nin dağılması halinde Trakya’da yeni bir Türk
devleti (Trakya Cumhuriyeti) kurmayı amaçlamıştır.
 Yeni Edirne ve Ahali gazetelerini çıkararak görüşlerini dile getirmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
2) VİLÂYET-İ ŞARKİYE (DOĞU ANADOLU) MÜDAFAA-İ HUKUK-U CEMİYETİ
Cemiyetin amacı, Doğu Anadolu’da kurulması planlanan Ermeni Devleti’ne
engel olmak ve bölgede meydana gelebilecek Ermeni çetelerinin işgallerine
karşı bölge halkını örgütlemektir. (Hınçak ve Taşnak Cemiyeti’ne karşı
mücadele etmiştir.)
 Cemiyet, çıkardığı Fransızca Le Pays (Vatan) ve Türkçe Hadisat ve Albayrak
gazeteleri ile doğu illerinin Türk yurdunun ayrılmaz bir parçası olduğunu
savunmuştur.
Erzurum Kongresi toplanmıştır.
3) TRABZON MUHAFAZA-İ HUKUK-U MİLLİYE CEMİYETİ
Cemiyetin amacı, Trabzon ve yöresine yönelik Pontus Rum Devleti’nin
kurulmasını engellemek ve Ermeni iddialarına karşı bölge halkının haklarını
savunmaktır.
Bu cemiyet Erzurum Kongresi’nin toplanmasına da yardımcı olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
4) İZMİR MÜDAFAA-İ HUKUK-U OSMANİYE CEMİYETİ
Cemiyetin amacı, Batı Anadolu’nun Türklere ait olduğunu dünyaya
duyurmaktır. Ayrıca düşman işgaline karşı silahlı mücadele yapmayı da
kabul etmiştir.
İzmir’in işgalinden hemen önce, 14 Mayıs 1919’da adını değiştirerek İzmir
Redd-i İlhak Cemiyeti olmuştur.
5) İZMİR REDD-İ İLHAK CEMİYETİ
Batı Cephesi’nin kurulmasını sağlayan Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri’ni
düzenlemiş olmasıdır.
6) KİLİKYALILAR CEMİYETİ
Çukurova (Adana) Bölgesi’nin Türk vatanının bir parçası olduğunu
belirterek, bölgeyi Ermeniler ve Fransızlara karşı savunmayı amaçlamıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
7) MİLLÎ KONGRE CEMİYETİ
Dr. Esat Işık önderliğinde İstanbul’da kurulmuştur.
Diğerlerinden farklı olarak mücadeleye bir bütün olarak yaklaşmış, bütün
millî güçleri birleştirmeyi amaçlamış ve mücadeleyi basın-yayın yoluyla
yürütmüştür.
Amacı, özellikle Rum ve Ermenilerin Paris Barış Görüşmeleri’ndeki
isteklerine karşı gereken girişimlerde bulunmak olmuştur.
Cemiyetin kurucularından olan Dr. Esat Işık, “Kuvây-i Milliye” tabirini ilk kez
hazırladığı raporlarında kullanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
KUVÂY-İ MİLLİYE (MİLLÎ KUVVETLER) VE
ÖZELLİKLERİ
KUVÂY-İ MİLLİYE’NİN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ
Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle
çıkması
Mondros Ateşkes Anlaşması uyarınca Türk Ordusu'nun terhis
edilmesi
Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin işgallere seyirci kalması ve
herhangi bir girişimde ve faaliyette bulunmaması
İtilaf Devletleri’nin Anadolu’yu yer yer işgal etmeleri
Osmanlı hükümetinin Türk halkının can ve mal güvenliğini
koruyamaması
Halkın milletini koruyarak bağımsızlığına, bayrağına,
egemenliğine, hürriyetine kavuşma isteği
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
KUVÂY-İ MİLLİYE’NİN SAĞLADIĞI FAYDALAR VE ÖZELLİKLERİ
Milli Mücadele’nin ilk silahlı direniş gücü olmuşlardır.
Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra Anadolu’nun işgali üzerine başlayan
bölgesel hareketlerdir.
Kuvây-i Milliye birlikleri arasında ilişki az olup, kendi bölgelerini kurtarmaya
çalışmışlardır. Tek bir merkeze bağlı değillerdir.
Mondros ile terhis edilen askerler de bu harekete katılmışlardır.
 Düzenli orduya zaman kazandırmıştır.
Halkın işgal altındayken son umudu olmuştur.
Halkın örgütlenmesi birlik, beraberlik ve dayanışma gibi duyguların
gelişmesine katkıda bulunmuştur.
TBMM açıldıktan sonra Kuvây-ı Milliye birlikleri Millî Savunma Bakanlığı’na
bağlanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİLLÎ MÜCADELE (HAZIRLIK DÖNEMİ)
Samsun’a
Çıkış
Samsun
Raporu
Sivas
Kongresi
Amasya
Görüşmeleri
(Protokolü)
İstanbul’un
İşgali
Havza
Genelgesi
Temsil
Heyeti’nin
Ankara’ya
Gelişi
S.Osmanlı
Meb. Mec.
Kapatıldı
Amasya
Genelgesi
(Tamimi)
Son Osmanlı
Mebusan
Meclisi’nin
Toplanması
Erzurum
Kongresi
Misâk-ı Millî
Kararları’nın
Kabulü
I.TBMM
AÇILMASI
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MUSTAFA KEMAL’İN İSTANBUL’A GELİŞİ VE ÇALIŞMALARI
 Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’yu işgale başlaması,
Mustafa Kemal’i Türk milletinin içine düştüğü bu kötü durum karşısında
harekete geçirmiştir.
 İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, işgal donanmalarını gördüğünde
“Geldikleri gibi giderler” diyerek millî mücadelenin başlatılması gerektiğini
ve buna olan inancını net olarak ortaya koymuştur.
Mustafa Kemal Anadolu’ya geçmeden önce geldiği İstanbul’da;
Düşüncelerini yaymak için Fethi Bey ile birlikte Minber gazetesini
çıkarmıştır.
Meclis içerisinde güç kazanmaya çalışmıştır.
Padişah Vahdettin ile görüşmüştür.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI
(19 MAYIS 1919)
NEDENİ: Karadeniz’de (Samsun ve çevresinde) karışıklık çıkaran Rumlar,
Mondros Ateşkesi’nin 7. maddesine dayanarak işgallerini haklı göstermeye
çalışmışlardır.
İstanbul Hükümeti (Damat Ferit Paşa), İngiltere’nin de baskısıyla, bölgeye
çok geniş yetkilerle bir komutanın gönderilmesine karar vermiştir.
Mustafa Kemal, Damat Ferit Paşa Hükümeti tarafından IX. Ordu Müfettişi
olarak bölgeye atanmıştır. IX. Ordu Müfettişi göreviyle Samsun’a gönderilen
Mustafa Kemal Paşa’nın yetkili olduğu iller arasında Sivas, Erzurum, Van ve
Trabzon .
Bu görevler arasında şunlar vardı: 1)Bölgede güvenliği sağlamak
2)Bölgedeki halkın elinde bulunan silah ve cephaneyi almak 3)Halkı
mücadeleye davet eden ve onlara silah tedarik eden grupları dağıtmak
 Ancak Mustafa Kemal’in amacı ise, “Anadolu’da Millî Mücadele’yi
başlatmak ve millî egemenliğe dayalı tam bağımsız bir Türk Devleti
kurmaktı.”
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SAMSUN RAPORU (22 Mayıs 1919)
Mustafa Kemal’in İstanbul’a gönderdiği rapordur.
Bu raporda;
Bölgedeki karışıklıklara Türklerin değil Rumların ve işgalci İngilizlerin sebep
olduğunu,
Türklerin manda ve himayeye karşı olduğunu,
İzmir’in işgalinde Yunanlıların haksız olduğunu bildirmiştir.
NOT: Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı ile birlikte Millî Mücadele fiilen
başlamıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
HAVZA GENELGESİ (28 MAYIS 1919)
1) İzmir’in işgalini protesto eden telgraflar çekilmesini ve işgallere karşı
mitingler düzenlenmesini istemiştir.
AMAÇ: Milli bilinci uyarmak
2) Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesinin uygulanmasını önlemek
amacıyla, halktan azınlıklara kötü davranmamalarını istemiştir.
3) Mitingler yapılarak,İtilaf güçlerine ve Mondros Ateşkesi’ne ilk kez açıkça
karşı çıkılmıştır.
NOT: Havza Genelgesi’yle resmî görevinin dışına çıkan Mustafa Kemal Paşa, bu
gelişme sonrasında ilk kez İstanbul’a geri çağrılmış.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
AMASYA GENELGESİ (TAMİMİ)
(22 HAZİRAN 1919)
Amasya Genelgesinde imzası bulunanlar:
Kazım Karabekir
(telgrafla onayladı)
Atatürk
Rauf Bey (ORBAY)
Ali Fuat Paşa (CEBESOY)
Refet Bey (BELE)
Cemal Paşa
(telgrafla onayladı)
Böylece Millî Mücadele ordunun desteğini alarak kişisellikten çıkmıştır.
Amasya Genelgesi, Mustafa Kemal tarafından halkın örgütlenmesini
sağlamak ve mücadeleyi bir programa göre yürütmek amacıyla
yayımlanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Amasya Genelgesi’nin Başlıca Maddeleri
 Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir. (Gerekçe)
 İstanbul Hükümeti üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmemekte, işgallere
seyirci kalmakta ve milletimizi yok saymaktadır. (Gerekçe)
Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. (Yöntem)
Milletin sesini dünyaya duyurmak ve haklarını dile getirmek için, her türlü etki ve
denetimden uzak millî bir heyet oluşturulacaktır.
Yorum: Bu madde ile Temsil Heyeti’nin oluşturulacağı ilk kez belirtilmiştir.
Anadolu’nun güvenli bir bölgesi olan Sivas’ta millî bir kongre toplanacaktır.
Bu kongreye her ilden halkın güvenini kazanmış 3’er delege katılacaktır. Sivas
Kongresi’ne katılacak temsilcileri Müdâfaa-i Hukuk ve Redd-i İlhak Cemiyetleri ile
belediyeler seçecektir.
Askerler ve sivil yöneticiler görev yerlerini terk etmeyecek ve ordular kesinlikle
dağıtılmayacaktır. Yorum: Mondros’a karşı çıkılmış.
 Doğu illeri adına Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. Erzurum’a gidecek delegeler
kongreden sonra derhal Sivas’a geleceklerdir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Amasya Genelgesi’nin Önemi ve Özellikleri
Kurtuluş Savaşı’nın amaç, gerekçe ve yöntemi ilk kez belirtilmiştir.
Millî Mücadele’nin programını belirten resmî bir belgedir.
İlk kez millî egemenlikten bahsedilerek rejimin değişeceğinin sinyali
verilmiştir.
İlk kez ulusal bir kongrenin (Sivas Kongresi) toplanması istenmiştir.
Temsil Heyeti’nin oluşturulması ilk kez gündeme gelmiştir.
Mustafa Kemal’in IX. Ordu Müfettişi olarak yaptığı son resmî faaliyetidir.
Millet egemenliği esasını öngördüğü için bir “İhtilâl Bildirisi” niteliği
taşımaktadır.
NOT: Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi’nin ardından “Artık İstanbul
Anadolu’ya hâkim değil, tâbi olmak zorundadır.”
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ-7
AĞUSTOS 1919)
Mustafa Kemal’in en büyük destekçisi, “Ben ve kolordum, emrinizdeyiz
paşam” diyen XV. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa olmuştur.
Kongrenin Toplanma Amaçları
Doğu Anadolu Bölgesi’nde Ermeni devletinin kurulmasını önlemek
Karadeniz’in doğusunda bir Rum devletinin kurulmasını engellemek
Doğudaki tüm yerel kuvvetleri birleştirmek
Kongrenin toplamasında; Şark Vilâyetleri Müd. Huk. Cem. ile Trabzon
Muh.HuK. Cem., Erzurum Valisi,Kazım Karabekir etkili olmuştur
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Erzurum Kongresi’nde Alınan Başlıca Kararlar
1)Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
İlk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiştir.
Misâk-ı Millî’nin temelleri atılmıştır.
2)Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı, saltanat ve hilâfetin korunması için
Kuvây-i Milliye’yi âmil (etkin) ve millî irâdeyi hâkim kılmak esastır.
Ulus egemenliğine dayalı bir yönetime vurgu yapılmıştır.
3)Hıristiyan halka ve diğer azınlıklara siyasî hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi
bozucu özel haklar (imtiyazlar) verilemez.
Her türlü ayrıcalığa karşı tam bağımsızlık amaçlanmıştır.
4)Manda ve Himaye (Koruma ve Güdüm) kabul edilemez.
İlk kez manda fikrine açıkça karşı çıkılmış ve tam bağımsızlık hedeflenmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
5)Mevcut merkezî hükümet (İstanbul Hükümeti) vatanın bağımsızlığını
sağlayamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümetin üyeleri Millî
Kongre tarafından seçilecektir.
İlk kez yeni bir hükümetin gerekliliğinden bahsedilmiştir.
6)Her türlü yabancı devletin işgaline ve müdahalesine karşı Osmanlı
Devleti’nin dağılması halinde millet birleşerek buna karşı koyacaktır.
Doğu Anadolu’daki tüm cemiyetler birleştirilmiştir.
7)Mebusan Meclisi’nin derhal toplanması ve hükümet işlerinin Meclis
tarafından kontrol edilmesi için çalışılacaktır.
Yönetimde halk iradesi ön plâna çıkarılmak istenmiştir.
 İstanbul Hükümeti’nin çalışmaları denetim altına alınmak istenmiştir.
8)Vatanın bağımsızlığını ve yurdumuzun bütünlüğünü bozma amacı olmayan
herhangi bir devletin teknik, sanayi ve malî yardımı kabul edilebilir.
Yabancı devletlerle ilişkilerin korunması ve dış politika esaslarının
belirlenmesi amaçlanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Erzurum Kongresi’nin Önemi ve Özellikleri
Toplanış bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusal bir
kongredir.
Kongre Başkanı Mustafa Kemal’dir.
Sadece Doğu bölgelerini temsil eden ve 9 kişiden oluşan Temsil Heyeti
Mustafa Kemal’in başkanlığında ilk kez burada oluşturulmuştur.
İlk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiştir
İlk kez manda ve himaye reddedilmiştir. (Tam bağımsızlık)
İlk kez millî egemenliğe dayalı yeni bir devlet kurma düşüncesi oluşmuştur.
İlk kez Mebusan Meclisi’nin toplanması istenmiştir.
İlk kez Misâk-ı Millî kararlarının esasları belirlenmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BÖLGESEL KONGRELER
BALIKESİR
KONGRELERİ
NAZİLLİ
KONGRELERİ
EDİRNE
KONGRESİ
ALAŞEHİR
KONGRESİ
AFYON
KONGRESİ
POZANTI
KONGRELERİ
MUSTAFA
KEMAL
MUSTAFA
KEMAL
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
LÜLEBURGAZ
KONGRESİ
SİVAS KONGRESİ (4-11 EYLÜL 1919)
Kongreyi Engelleme Çalışmaları
İstanbul Hükümeti’nin Sivas Kongresi’nin toplanmasını engellemek ve
kongre üyelerini tutuklamak amacıyla Elazığ (Harput) Valisi Ali Gâlip Bey’i
görevlendirmesi.
Ankara Valisi Muhittin Paşa’nın kongreyi dağıtma girişimidir.
Sivas Kongresi’nde Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesi ve ABD
mandası en çok tartışılan konular olmuştur.
İstanbul Hükümeti’nin kongreye katılacakların tutuklanacağı kararını
açıklaması.
Fransızların Kongreyi basacağı haberi.
NOT: Sivas Kongresi’nde Erzurum Kongresi kararlarının birçoğu aynen kabul
edilmiş, bazı kararlar kesinleştirilmiş ve tüm yurdu temsil eder hale
getirilmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Sivas Kongresinde Alınan Bazı Kararlar
1) Anadolu’daki tüm millî cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk
Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir.
Millî güçler tek çatı altında toplanmıştır. Bölgesel mücadele yerine ulusal
mücadele benimsenmiştir.
2) “Temsil Heyeti Doğu illerinin tamamını temsil eder” ifadesinin yerine
“Temsil Heyeti Bütün Yurdu Temsil Eder” denilmiş ve üye sayısı 15’e
yükseltilmiştir.
Temsil Heyeti’nin yetki alanı genişletilmiştir. I. TBMM açılana kadar
Kurtuluş Savaşı’nı Mustafa Kemal’in başkanlığını yaptığı Temsil Heyeti
yürütmüştür.
3) “Manda ve Himaye” fikri bir daha gündeme gelmemek üzere
reddedilmiştir.
 Manda ve himaye fikri kesin ve son olarak reddedilmiştir.
Tam bağımsızlıktan ödün verilmeyeceği bir kez daha ortaya konmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
4)Mebusan Meclisi’nin toplanması ve hükümet işlerinin Meclis tarafından
kontrol edilmesi için çalışmalara devam edilecektir.
Bu madde ile yönetimde halk iradesine bir kez daha vurgu yapılmıştır.
 İstanbul Hükümeti’nin çalışmaları denetim altına alınmak istenmiştir.
5)Her türlü işgal ve müdahaleye karşı mücadele etme kararı alınmıştır.
6)Bağımsızlığı ve bütünlüğü bozmaması şartı ile dış yardım alınabilecektir.
7)Milletin haklı sesini duyurmak ve halkı mücadele konusunda bilgilendirmek
amacıyla, Sivas’ta “İrâde-i Milliye” adlı bir gazete çıkarılması
kararlaştırılmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Sivas Kongresi’nin Önemi ve Özellikleri
Sivas Kongresi her açıdan ulusal bir kongredir. (Toplanış ve kararları
bakımından)
Kongre Başkanı Mustafa Kemal’dir. (Tartışmalara yol açmıştır.)
Kongre kararları ihtilâlcı bir karakter taşımaktadır.
Tüm millî cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti” adı
altında birleştirilmiştir. Böylece Millî Mücadele tek merkezden
yürütülmüştür.
Manda ve himaye kesin ve son olarak reddedilmiştir. (En önemli tartışma
konusu)
Kongre sırasında yetki alanı genişletilen Temsil Heyeti, Ali Fuat Paşa
(Cebesoy)’yı Kuvây-i Milliye’nin Batı Cephesi Komutanlığı’na atamıştır.
(Temsil Heyeti hükümet gibi davranmıştır. Yürütme gücünü kullanmıştır.)
Kongre sonunda, Temsil Heyeti’nin İstanbul ile haberleşmeyi kesmesi
üzerine, başarısızlığından dolayı Damat Ferit Paşa Hükûmeti istifa etmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
GENERAL HARBOURD RAPORU
✎ ABD Başkanı Wilson, General James G. Harbourd başkanlığındaki bir heyeti
Doğu Anadolu’da Ermenilerle ilgili incelemeler yapmak üzere Sivas’a
göndermiştir.
General Harbourd’un yaptığı incelemelerden sonra hazırladığı rapora göre;
Doğu Anadolu’da Türk nüfus daha yoğundur.
Ermenilerle ilgili ortaya atılan katledildikleri iddiası doğru değildir.
Anadolu’nun kaynakları ABD’nin ihtiyaçlarını karşılayabilecek güçte değildir.
Anadolu’daki millî mücadele son derece kararlıdır.
Mustafa Kemal’le de görüşen General Harbourd, izlenimlerini ve raporunu
kendisine aktarmış, Mustafa Kemal Paşa’ya kendisine “Eğer Amerikan
ordusunda muvazzaf bir subay olmasaydım, gelir sizinle birlikte
mücadelenizi izlerdim!” demiştir.
NOT: Milli Mücadeleyi destekleyen 2. Rapordur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
AMASYA GÖRÜŞMELERİ (MÜLÂKATI PROTOKOLLERİ) (20-22 EKİM 1919)
(ALİ RIZA PAŞA)
İstanbul Hükümeti, Temsil Heyeti ve Anadolu’da başlayan ulusal hareketi ilk
kez tanımıştır.
Mustafa Kemal Paşa ve Temsilciler Kurulunun, Sivas Kongresi’nden sonra
İstanbul Hükümeti’ne karşı kazandığı ilk siyasî başarıdır.
İlk kez Temsil Heyeti ve İstanbul Hükümeti birlikte hareket etmiştir.
 İstanbul Hükümeti, Amasya Görüşmeleri’nde sadece Mebusan Meclisi’nin
açılması ve seçimlerin yapılması ile ilgili kararı kabul etmiş, diğer kararları
otoritesini sarsmamak amacıyla reddetmiştir.
Fikir birliğine varamadığı tek konu “Mebusan Meclisi’nin açılacağı yerin
belirlenmesi” konusu olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
TEMSİL HEYETİ’NİN ANKARA’YA GELİŞİ
(27 ARALIK 1919)
TEMSİL HEYETİNİN ANKARAYI SEÇMESİNİN NEDENLERİ
İşgale uğramamış, güvenli bir bölge olması,
Anadolu’nun tam orta noktasında yer alması,
Ulaşım olanaklarına sahip olması
Haberleşme olanaklarına sahip olması
özellikleri etkili olmuştur.
 İstanbul’a yakın olması
Batı Cephesi’ne yakın olması
20. Kolordu’nun burada olması
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’NİN AÇILMASI
(12 OCAK 1920)
Mebusan Meclisi Padişah Vahdettin tarafından 21 Aralık 1919’da
kapatılmıştı. Bu meclisin yeniden açılabilmesi için seçimlerin yapılması
gerekiyordu.
Temsil Heyeti’nin desteklediği Müdâfaa-i Hukuk Grubu adayları kazanmıştır.
NOT: M.Kemal Erzurum’dan milletvekili seçildiyse de İstanbul'a gitmedi.
Mustafa Kemal vekillerden şu isteklerde bulunmuştur:
Meclis’te Müdâfaa-i Hukuk Grubu’nun oluşturulması
Kendisinin Meclis Başkanı seçilmesi
Misâk-ı Millî kararlarının Meclis’te onaylanması
Ali Rıza Paşa Hükûmeti’ne güvenoyu verilmemesi
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde, Mustafa Kemal meclis başkanı
seçilmemiş ,
 Müdâfaa-i Hukuk Grubu yerine Felâh-ı Vatan (Vatanın Kurtuluşu) Grubu
kurulmuştur.
Ancak buna rağmen Misâk-ı Millî kararları Meclis’te kabul edilmiştir.
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde onaylanan son karar Misâk-ı Millî
kararlarıdır
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİSÂK-I MİLLÎ KARARLARI (28 OCAK 1920)
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Felâh-ı Vatan Grubu
üyelerinin oylarıyla kabul edilmiştir.
 Meclis’te onaylanan son karardır.
 “Millî Bağımsızlık Yemini”, ’’Peymanı Milli’’, ‘’ Milli And’’
anlamına gelmektedir.
Hazırlanmasında Mustafa Kemal’in de katkısı vardır.
Ulaşılmak istenen “Millî Sınırlar” belirlenmiştir.
(Akla ilk gelen bu olmalı Misakı Milli sorularında)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİSAKI MİLLİDE GÖRÜŞÜLEN KONULAR ŞİFRESİ
Halk Oylaması (Arap Toprakları, Batı Trakya, Kars.Ardahan.Batum)
Azınlıklıklar
Kapitülasyonlar
Boğazlar
Ulusal Sınırlar
Misâk-ı Millî kararlarında “Millet Egemenliği (Ulusal Egemenlik)” ile ilgili
herhangi bir karara yer verilmemiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİSAK-I MİLLİYLE BİLİNMESİ GEREKENLER
MİSAKI MİLLİDEN TAVİZLER
Batum-Moskova Ant.(S.Rusya)
Hatay-1921 Ank. Ant.(Fransa)
Musul-1926 Ank. Ant.(İngiltere)
MİSAK-I MİLLİYİ;
İlk tanıyan Devlet-ERMENİSTAN
İlk “
Müslüman Devlet-AFGANİSTAN
İlk “
İtilaf Devleti-FRANSA
İlk “
Avrupa Devleti-S.RUSYA
Misakı Milli İlk Defa Bütün Dünyaya LONDRA KONF. DUYRULDU.
Mısakı Milliyi İlk Defa Bütün Dünya LOZAN’DA KABUL ETTİ.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
İSTANBUL’UN İŞGALİ VE MEBUSAN MECLİSİ’NİN
DAĞITILMASI (16 MART 1920)
Son Osm. Mebusan Meclisi’nde Misâk-ı Millî kararlarının onaylanması üzerine, İtilaf
Devletleri İstanbul Hükûmeti’ne baskı yapmaya başlamıştır. Ali Rıza Paşa Hükûmeti
istifa etmiş ve onun yerine Salih Paşa Hükûmeti kurulmuştur.
Türk Ocağı’nı basan İtilaf Devletleri, İstanbul’u resmen işgal etmişlerdir.
 İtilaf Devletleri Mebusan Meclisi’ni dağıtarak pek çok milletvekilini tutuklamışlar ve
Malta Adası’na sürgüne göndermişlerdir.
Anlaşma Devletleri, bu gelişmeden sonra bir de genelge yayımlamışlardır.
 İşgal geçicidir.
 Anlaşma Devletleri’nin niyeti saltanat ve hilâfetin gücünü kırmak değil, aksine
artırmaktır.
 Anadolu’da isyan çıktığı ve katliam yapıldığı an İstanbul Türklerden alınacaktır.
*** Bu tür yöntemlerle halkı sindirmeyi hedefleyen Anlaşma Devletleri, Salih Paşa’yı
görevden almış ve Damat Ferit Paşa’yı tekrar sadrazam yapmışlardır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Temsil Heyeti’nin İstanbul’un İşgaline Karşı Aldığı Önlemler
İşgal, Anlaşma Devletleri ve yabancı ülke temsilciliklerine gönderilen
telgraflarla kınanmıştır.
İstanbul ile her türlü haberleşme kesilmiştir.
İstanbul’daki tutuklamalara karşı Anadolu’daki İtilaf Devletleri mensubu
subaylar tutuklanmıştır.
Anlaşma Devletleri’nin İstanbul ve Adana’dan asker sevkiyatını önlemek
amacıyla Geyve ve Ulukışla civarındaki demiryolları tahrip edilmiştir.
Anadolu’dan İstanbul’a resmî kuruluşlara ait her türlü kıymetli eşya ve
vergilerin gönderilmesi engellenmiştir.
NOT: Bu durum, Mustafa Kemal’e yeni bir fırsat yaratmış ve Ankara’da millî bir
meclisin açılmasına zemin hazırlamıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. TBMM DÖNEMİ
(23 NİSAN 1920 - 11 AĞUSTOS 1923)
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILMASI (23 NİSAN 1920)
 İtilâf Devletleri’nin İstanbul’u işgal etmesi üzerine Mustafa Kemal Paşa, 19
Nisan 1920’de valilere ve komutanlara gönderdiği genelgede seçimlerin
yapılacağını ve Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip millî bir meclisin
açılacağını bildirmiştir.
Mebusan Meclisi’ne seçilen ancak işgal üzerine Anadolu’ya kaçıp Ankara’ya
gelen milletvekillerinin haklarının saklı tutulacağı ve meclise katılabileceği
belirtilmiştir.
Mustafa Kemal de Ankara’dan milletvekili seçilerek meclise girmiştir.
Meclisin en yaşlı üyesi Sinop Milletvekili Mehmet Şerif Bey’in konuşmasıyla
açılmıştır.
TBMM’nin açılmasıyla Temsil Heyeti’nin görevi sona ermiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Mustafa Kemal’in Vermiş Olduğu Önerge
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. TBMM’NİN ÖZELLİKLERİ
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. TBMM’DEKİ GRUPLAR
NOT: I. TBMM’de öncelikle vatanın kurtuluşu hedeflendiği için bölünmeyi
önlemek ve birlik ve beraberliği sağlamak adına siyasî partilere yer
verilmemiştir
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. TBMM’NİN ÇIKARDIĞI KANUNLAR
Ağnam Vergisinin Artırılmasına Dair Kanun (ilk kanun)
Dış Gümrük Vergilerinin Artırılmasına Dair Kanun
Hıyanet-i Vataniye Kanunu (Meclise karşı çıkan ayaklanmaları bastırmak için)
İstiklâl Mahkemeleri Kanunu (Üyeleri meclis tarafından seçilmiştir.)
Firarîler Hakkında Kanun (Asker kaçaklarını önlemek için)
 Nisâb-ı Müzakere Kanunu (Meclis iç tüzüğü ile ilgilidir.)
 Men-i İsrafat Kanunu (Millî kaynakları koruyup, israfı önlemek için)
 Men-i Müskirat (Malî kaynak sağlamak için içki ve tütün ürünleri
yasaklanmıştır.)
 Düzenli Ordu Kurulması Hakkında Kanun
İstiklâl Marşı Kanunu
Başkomutanlık Kanunu
Teşkilât-ı Esasîye Kanunu (Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasasıdır.)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. TBMM’YE KARŞI ÇIKAN İSYANLAR
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I.TBMM’nin İsyanlara Karşı Aldığı Önlemler
29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarılmıştır.
11 Eylül 1920’de Firarîler Hakkında Kanun çıkarılmıştır.
11 Eylül 1920’de Firarîler Kanunu kapsamında, isyancıları yargılamak için
İstiklâl Mahkemeleri kurulmuştur.
İstanbul Hükûmeti ile tüm resmî haberleşmeler kesilmiştir.
Halkı bilinçlendirmek amacıyla İrşad (Öğüt) Heyetleri kurulmuştur.
Damat Ferit Paşa vatan haini ilân edilmiş ve Türk vatandaşlığından
çıkarılmıştır.
İstanbul Hükûmeti adına Şeyhü’l-islâm Dürrizâde Abdullah’ın Millî
Mücadele’ye karşı yayınladığı fetvaya karşılık olarak, Ankara Müftüsü Rıfat
Börekçi tarafından Millî Mücadele’yi destekleyen fetva yayımlanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. TBMM DÖNEMİNDEKİ DİĞER GELİŞMELER
I. TBMM Hükûmeti’nde TURİZM VE SPOR Bakanlıkları yer almamıştır.
İlk Meclis binası günümüzde KURTULUŞ SAVAŞI MÜZESİ olarak hizmet
vermektedir.
TBMM'nin ikinci binasının yapımına MİMAR VEDAT BEY'İN projesiyle
1923'te başlanmış ve 18 Ekim 1924'de hizmete açılmıştır. Bina günümüzde
Cumhuriyet Müzesi olarak hizmet vermektedir.
Günümüzde kullanılmakta olan TBMM'nin üçüncü binası ise; 1938’de
düzenlenen “TBMM Yeni Meclis Binası” yarışmasında birincilik kazanan ve
Atatürk'ün de beğenisini kazanan Avusturyalı mimar PROF. CLEMENS
HOLZMEİSTER’DIR.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI (10 AĞUSTOS 1920)
Barış antlaşmasının koşulları 18-26 Nisan 1920 tarihleri arasında İngiltere,
Fransa ve İtalya’nın katılımıyla İtalya’daki San Remo Konferansı’nda
belirlenmiştir.
Padişah Vahdettin’in başkanlığında toplanan Saltanat Şûrası, Paris’e bir heyet
gönderilmesini kararlaştırmıştır.
Bu heyette Şûra-yı Devlet Başkanı Rıza Tevfik, Maarif Nazırı Hadi Paşa ve Bern Elçisi
Reşat Halis Bey bulunuyordu. Saltanat Şûrası tarafından da onaylanmıştır.
Mebusan Meclisi tarafından onaylanmadığı için yürürlüğe girmemiştir. Bu yüzden
hukukî olarak geçersiz bir antlaşmadır.
Osmanlı Devleti’nin yok oluşu anlamına gelen bu antlaşmayı imzalayanlar TBMM
tarafından vatan haini ilân edilmiştir.
Sevr Barış Antlaşması Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son antlaşmadır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BİLECİK GÖRÜŞMELERİ (5 ARALIK 1920)
Son Osmanlı sadrazamı Tevfik Paşa’nın girişimleriyle
İSTANBUL HÜKÛMETİ
Ahmet İzzet Paşa ve Salih Paşa
TBMM
Mustafa Kemal
ÖNEMİ!!!
Osmanlı Devleti TBMM’nin siyasî varlığını ilk kez
tanımıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİLLÎ MÜCADELE
(MUHAREBELER DÖNEMİ)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
A) DOĞU CEPHESİ
Bu cephede Ermeniler ve Gürcülerle mücadele edilmiştir.
Cephedeki mücadele, Osmanlı Devleti’nden kalan ve son düzenli birlik
olan Kâzım Karabekir komutasındaki XV. Kolordu tarafından yürütülmüştür.
(Bu ordu TBMM adına hareket etmiştir.)
Gümrü Antlaşması (2-3 Aralık 1920)
Kars, Sarıkamış, Iğdır, Selim, Kulp Türkiye’nin olacak.
TBMM tarafından geçersiz kabul edilen Sevr Barış Antlaşması’nı Ermenistan
da kabul etmeyecek.
Türk-Ermenistan sınırı Aras Nehri – Çıldır Gölü hattı olarak belirlenecek.
 Ermenistan Türkiye’ye karşı düşmanca tavır içerisinde olmayacak.
Türklere karşı silah kullanmayan Ermeniler altı ay içinde Türkiye’ye
dönebilecek.
Ermenistan’ın Türkiye’ye karşı diğer devletlerle yaptığı tüm antlaşmalar
geçersiz kabul edilecek.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Antlaşmanın Önemi ve Özellikleri
Gümrü Antlaşması ile kapanan ilk cephe Doğu Cephesi olmuştur.
TBMM siyasî ve askerî alanda ilk uluslararası zaferini kazanmıştır.
Ermenistan Sevr’in geçersizliğini tanıyan ilk devlet olmuştur.
Ermenistan TBMM’nin varlığını kabul eden ilk devlet olmuştur.
TBMM’nin ilk kez yabancı bir devletle imzaladığı siyasî bir sözleşme olan Gümrü
Antlaşması’nda ilk kez “TBMM Hükûmeti” tabiri kullanılmıştır
Siyasî bir sözleşmede ilk kez “Türkiye Devleti” tabiri kullanılmıştır.
Gümrü Barışı Sevr’i geçersiz sayan ilk uluslararası belgedir.
Doğu Cephesi’nin kapanması sonucunda, buradaki kuvvetlerin önemli bir kısmı Batı
Cephesi’ne kaydırılmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
GÜRCİSTAN İLE İLİŞKİLER VE BATUM ANTLAŞMASI (23 ŞUBAT 1921)
Gürcistan, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu zor durumu fırsat
bilip Ardahan, Artvin ve Batum’u ele geçirmiştir.
Bu olay üzerine düzenlenen Pasof Harekâtı sonrasında Gürcistan’a
bir uyarıda bulunulmuş ve toprakların iadesi istenmiştir.
Gürcistan ile imzalanan Batum Antlaşması ile Artvin, Ardahan ve
Batum Türkiye’ye bırakılmıştır.
UYARI ! Millî Mücadele Dönemi’nde Ankara’da büyükelçilik açan ilk
devlet Gürcistan’dır.
GÜMRÜ VE BATUM ANT. MOSKOVA ANT. İLE GEÇERLİK KAZANDI
UNUTMA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
B) GÜNEY CEPHESİ
Bu cephede Fransızlara ve işbirlikçi Ermenilere karşı mücadele edilmiştir.
Bu cephe sadece milis güçlerin mücadele ettiği bir Kuvây-i Milliye cephesidir.
Herhangi bir düzenli ordu birliği bu cephede savaşmamıştır.
En önemli direniş merkezleri Adana, Urfa, Antep ve Maraş’tır.
Sakarya Meydan Muharebesi’nde zafer kazanması sonucunda, TBMM ile 20 Ekim
1921’de Ankara Antlaşması’nı imzalamıştır ve cephe kapanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
C) BATI CEPHESİ
Ali Fuat Paşa komutasındaki Kuvây-i Milliye
Doğu Cephesi’nden gelen XV. Kolordu
mücadele etmiştir.
TBMM’nin 8 Kasım 1920’de kurduğu Düzenli Ordu
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Gediz Muharebesi (24 Ekim 1920)
Düzen ve disiplinden yoksun olan Kuvây-i Milliye birliklerinin mağlubiyetiyle
sonuçlanmıştır.
Ali Fuat Paşa, Gediz Taarruzu’ndaki başarısızlık nedeniyle Batı Cephesi
Komutanlığı’ndan alınmış ve yerine Albay İsmet Bey getirilmiştir. Ali Fuat Paşa
ise Moskova Büyükelçiliği’ne atanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
I. İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)
Yunanlılara karşı yapılan ilk savunma savaşıdır.
TBMM tarafından kurulan düzenli ordunun ilk savaşı ve ilk askerî zaferidir.
Düzenli ordu güçlü bir savunma ile Yunan ordusunu durdurmuştur.
TBMM bu sırada ayrıca Çerkez Ethem isyanını bastırılmış.
İsmet Paşa’nın rütbesi albaylıktan Generalliğe yükseltilmiştir.
Halkın TBMM’ye olan güveni ve düzenli orduya katılım artmış, askere alım
işlemleri hızlanmıştır.
DIŞ POLİTİKAYA ETKİ
DIŞ POLİTİKAYA ETKİ
DIŞ POLİTİKAYA ETKİ
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Londra Konferansı
(23 Şubat-12 Mart 1921)
TBMM Hükümeti
Dışişleri Bakanı Bekir
Sami Bey
İNGİLTERE
FRANSA
İTALYA
YUNANİSTAN
İstanbul Hükümeti
Sadrazam
Tevfik Paşa
TOPLAMA AMAÇLARI,
Sevr Antlaşması hükümlerini Türk tarafına kabul ettirmek ve
Yunanlılara zaman kazandırmaktır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
İtilaf Devletleri, konferansa öncelikle İstanbul Hükümeti’ni davet
etmişler ve İstanbul Hükümeti adına gidecek delegelerin yanında, TBMM’nin
de yetkilendirdiği bir kişinin bulunmasını istemişlerdir.
Bu durum, İtilaf Devletleri’nin TBMM’yi doğrudan tanımak istemediklerinin
kesin kanıtıdır.
İtilaf Devletleri’nin, her iki hükümetin temsilcilerini doğrudan ya da
dolaylı şekilde konferansa davet etmesinin Temel Sebebi ise,
İstanbul Hükümeti ile TBMM Hükümeti arasındaki görüş ayrılıklarından
yararlanmaktır.
TBMM, İTALYA’NIN aracılığıyla ayrı olarak davet edilmiştir.
TBMM Hükûmeti konferansa delege göndererek ise;
Barış yanlısı olduğunu tüm dünyaya göstermeyi
Misâk-ı Millî’yi tüm dünya kamuoyuna duyurmayı
amaçlamıştır.
Uluslararası alanda hukukî varlığının tanınmasını
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Konferansta İstanbul Hükümeti temsilcisi Tevfik Paşa’ya söz hakkı
verilince, o; “Söz Türk milletinin gerçek temsilcisi olan TBMM’nindir.” diyerek,
sözü TBMM Temsilcisi Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey’e bırakmıştır.
Bekir Sami Bey, konferansta TBMM’nin onayını almadan İtalya, Fransa
ve İngiltere ile ekonomi ve esir değişimi ile ilgili konularda birtakım sözleşmeler
imzalamıştır.
Ancak, bu sözleşmeler Misâk-ı Millî’ye, devletlerin eşitliğine ve tam
bağımsızlık ilkelerine aykırı olduğu gerekçesiyle TBMM tarafından kabul
edilmemiştir. Bu girişiminden dolayı Bekir Sami Bey görevinden istifa etmek
zorunda kalmış ve kendisi Moskova’ya gönderilmiştir.
Dışişleri Bakanlığı’na da Yusuf Kemal Tengirşek atanmıştır.
**İtilaf Devletleri TBMM’nin varlığını hukuken (resmen) ilk kez tanımıştır.**
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
TÜRK-AFGAN DOSTLUK ANTLAŞMASI (1 MART 1921)
Rusya’da bulunan TBMM Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengirşek ve
TBMM delegesi Dr. Rıza Nur, Afganistan Devleti adına General Veli Han ile bir
dostluk ve ittifak antlaşması imzalamıştır.
ÖNEMİ!!
TBMM’yi tanıyan ilk Müslüman devlet Afganistan olmuştur.
İSTİKLÂL MARŞI’NIN KABULÜ (12 MART 1921)
1921’de düzenlediği yarışma Maarif Vekâleti (Millî Eğitim Bakanlığı)
İlk kez 21 Şubat 1921’de, Kastamonu’da çıkarılan yerel bir gazete olan Açıksöz
Gazetesi’nde yayımlanmıştır.
ilk kez dönemin Maarif Vekili (Millî Eğitim Bakanı) Hamdullah Suphi Tanrıöver
tarafından TBMM’de okunmuştur.
İstiklâl Marşı’nın 1924-1930 yılları arasında kullanılan bestesi Ali Rıfat Çağatay
tarafından yapılmıştır. Bu beste, Batı tarzı müziğe uymadığı gerekçesiyle yerini,
günümüzde de kullandığımız Osman Zeki Üngör’ün bestesine bırakmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MOSKOVA DOSTLUK VE KARDEŞLİK ANTLAŞMASI (16 MART 1921)
TBMM Heyeti adına Bekir Sami Bey ,Yusuf Kemal Tengirşek SSCB arasında
Moskova Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması imzalanmıştır.
Moskova Antlaşması’nın Hükümleri
1)Çarlık Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan tüm antlaşmalar
geçersiz sayılacak.
Her iki ülkede de yönetim şeklinin değiştiğini göstermektedir.
2)Taraflardan birinin kabul etmediği herhangi bir anlaşmayı diğeri de
kabul etmeyecek.
İki ülke arasında ittifak yapıldığını göstermektedir.
Bu madde ile kastedilen anlaşma Sevr Barış Antlaşması’dır.
3)Sovyet Rusya kapitülasyonların kaldırılmasını kabul edecek.
Sovyet Rusya Türkiye’nin bağımsızlığını kabul etmiştir.
4)Sovyet Rusya Misâk-ı Millî’yi tanıyacak.
Misâk-ı Millî’yi kabul eden ilk büyük Avrupa devleti Sovyet Rusya olmuştur.
5)Batum Gürcistan’a bırakılacak.
Batum Misâk-ı Millî’den verilen ilk taviz olmuştur.
6)Boğazlar ve İstanbul Türklerde kalacak.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
II. İNÖNÜ MUHAREBESİ (23 MART-1 NİSAN 1921)
Mustafa Kemal, zaferin ardından İsmet Paşa’ya telgraf çekerek “Siz orada
sadece düşmanı değil, milletin makûs (kötü, ters) talihini de yendiniz.” demiştir.
Aslıhanlar – Dumlupınar Taarruz girişimleri (8-12 nisan 1921)
II. İnönü zaferini takiben Türk ordusu, geri çekilen Yunan ordusuna karşı Aslıhanlar ve
Dumlupınar taarruzlarını yapmış, ancak bu girişim sonuçsuz kalmıştır.
Bu durum, ordunun henüz “saldırı gücüne” ulaşamadığını açıkça göstermiştir.
❆ Düzenli orduya katılım ve halkın TBMM’ye olan güveni artmıştır.
❆ Fransa Zonguldak’tan çekilmiştir.
❆ İtalya işgal ettiği yerleri boşaltma kararı almıştır.
❆ Fransa Ankara’ya barış teklif etmiş, ancak TBMM bu teklifi reddetmiştir.
❆ İngiltere Malta’da bulunan 40 esir Türk’ü serbest bırakmıştır.
❆ Albay Refet Bey görevden alınmış ve Batı Cephesi birleştirilmiştir.
❆ Millî Savunma Bakanı Fevzi Çakmak’a “Orgenerallik” rütbesi
verilmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
ESKİŞEHİR - KÜTAHYA MUHAREBELERİ (10-24 TEMMUZ 1921)
Düzenli ordunun tek (ilk ve son) yenilgisidir.
Batı Cephesi’nde çatışmaların en yoğun geçtiği yerlerdir.
Mustafa Kemal, ordunun “Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilmesi” emrini vermiştir.
Eskişehir-Kütahya Savaşları devam ederken, 16-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında
Ankara’da ilk resmî “Maarif Kongresi” düzenlenmiştir.
(Eğitim’e önem verildiğinin göstergesidir.)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
ESKİŞEHİR - KÜTAHYA MUHAREBELERİ’NİN SONUÇLARI
TBMM’ye olan güven sarsılmış, Mustafa Kemal’e olan muhalefet artmıştır.
Meclis’in Kayseri’ye taşınması yönünde tartışmalar yaşanmıştır.
Meclis’te “Ordu, millet nereye gidiyor?” tartışmaları gündeme gelmiştir.
Afyon, Kütahya ve Eskişehir, Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir.
Düzenli ordudan Kuvây-i Milliye’ye geri dönülmesi tartışmaları yaşanmıştır
.
Muhalifler Mustafa Kemal’in liderliğini tartışmaya başlamıştır.
İtalya Anadolu’dan çekilme kararını askıya almıştır.
Fransa, TBMM Hükümeti’ne sunduğu barış teklifinden vazgeçmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Başkomutanlık Kanunu’nun Çıkarılması
(5 Ağustos 1921)
Mustafa Kemal’in bu kadar geniş yetkiler üstlenmesinde, olağanüstü bir
dönemde çabuk karar alma ve bu kararları hızlı bir şekilde uygulama isteği
etkili olmuştur.
Amasya Genelgesi’nden sonra askerlik görevinden istifa eden Mustafa Kemal
Paşa, askerlik görevine geri dönmüştür.
Başkomutanlık yetkisine dayanarak, Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde
orduyu güçlendirmek amacıyla Tekâlif-i Milliye Emirleri’ni yayımlamıştır.
Tekâlif-i Milliye Emirleri (Millî Vergi Yükümlülükleri)
(7-8 Ağustos 1921)
Düzenli ordunun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çıkartıldı.
Tekâlif-i Milliye Emirleri’nde meclis onayının olmaması, Mustafa Kemal’in
yasama gücünü elinde tuttuğunun açık kanıtıdır.
Tekâlif-i Milliye Emirleri’nin uygulanmasını sağlamak için Ankara, Samsun,
Konya, Yozgat ve Kastamonu şehirlerinde İstiklâl Mahkemeleri kurulmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ
(23 AĞUSTOS-13 EYLÜL 1921)
 Mustafa Kemal’in Başkomutan olarak katıldığı ilk muharebedir.
 Mustafa Kemal’in; “Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh
bütün bir vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça
terk olunamaz...” emri savaşın kaderini belirlemiştir .
Dünya tarihinde, “Yüzey Savunması Stratejisi” ilk kez Mustafa Kemal Paşa
tarafından Sakarya Meydan Muharebesi’nde uygulanmıştır.
 Bu savaş “Zabitler (Subaylar) Savaşı” olarak da anılmaktadır. Ayrıca bu
savaşı Mustafa Kemal, “çok büyük ve kanlı savaş” anlamına gelen “Melhâme-i
Kübrâ” ifadesi ile nitelendirmiştir.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Sakarya Meydan Muharebesi’nin Sonuçları
Sakarya Savaşı, Türk ordusunun son savunma muharebesidir.
Türk ordularının 1683 tarihli II. Viyana Kuşatması’ndan bu yana süregelen geri
çekilişi sona ermiştir.
TBMM tarafından Mustafa Kemal’e “Mareşallik (Müşirlik)” rütbesi ve “Gazilik”
unvanı verilmiştir.
İtalya Anadolu’yu tamamen boşaltmıştır.
İtilaf Devletleri barış teklifinde bulunmuşlarsa da bu teklif reddedilmiştir.
TBMM’nin gerek içeride gerekse dışarıda saygınlığı artmıştır.
Meclisin Kayseri’ye taşınmasından vazgeçilmiştir.
Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile Kars Antlaşması imzalanmıştır.
TBMM ile Fransa arasında Ankara Antlaşması imzalanmıştır.
TBMM ile Ukrayna arasında Dostluk Antlaşması imzalanmıştır.
TBMM ile İngiltere arasında esir değişimi için Esir Mübadelesi Antlaşması (İstanbul
Sözleşmesi) imzalanmıştır.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
KARS ANTLAŞMASI (13 EKİM 1921)
TBMM Hükümeti ile Kafkas Cumhuriyetleri
(Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan)
Sovyet Rusya’nın aracılığı ve garantörlüğünde imzalanan Kars Antlaşması’nı,
Kâzım Karabekir imzalamıştır.
Kars Antlaşması ile Doğu (Kafkas) sınırımız kesin ve son şeklini almıştır.
Doğu (Kafkas) sınırının şekillenmesinde GÜMRÜ, BATUM, MOSKOVA, KARS
Antlaşmaları etkili olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
ANKARA ANTLAŞMASI (İTİLAFNÂMESİ) (20 EKİM 1921)
TBMM Hükümeti ile Fransa
Antlaşmaya göre;
Taraflar arasındaki savaş sona erecek ve her iki taraf genel af ilân edecek,
Savaş esirleri karşılıklı olarak serbest bırakılacak,
Hatay ve İskenderun, Fransız mandasındaki Suriye’de kalacak,
Hatay’da özel bir yönetim kurulacak ve resmî dili Türkçe olacak,
Caber Kalesi Türk toprağı sayılacaktı.
Yusuf kemal tengirşek ve genel kurmay başkanı Fevzi
çakmak.franklin boullion
NOT: Bu antlaşma ile Fransa, TBMM’nin varlığını kabul eden ilk İtilaf devleti
olmuştur.
NOT: Hatay Misâk-ı Millî’den
verilen ikinci taviz olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ (BÜYÜK TAARRUZ)
(26 AĞUSTOS-9 EYLÜL 1922)
Tamamen düşmanı Anadolu’dan temizlemeye yönelik taarruz savaşıdır.
Mustafa Kemal, meclisi “Düşman karşısında bulunan ordumuz başsız
bırakılamazdı. Bunun için bırakmadım, bırakamam ve bırakmayacağım” demiştir.
Başkomutanlık yetkisini süresiz olarak uzatmıştır
.
Mustafa Kemal Paşa’nın Afyon-Kocatepe’den; “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir,
ileri!” emrini vermiştir.
Mustafa Kemal bu savaşa “Rum Sındığı Savaşı” adını vermiştir.
31 Ağustos 1922’de Fevzi Çakmak’a “Mareşallik” rütbesi verilmiş, böylece Mustafa
Kemal Paşa dışında “Mareşallik” rütbesi alan ikinci ve tek kişi Fevzi Çakmak olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI (MÜTAREKESİ) (11 EKİM 1922)
Mütarekeye İngiliz, Fransız , İtalyanlar ve TBMM Hükümeti adına İsmet Paşa
katılmıştır.
Doğu Trakya Meriç’e kadar TBMM’ye bırakılacak ve 15 gün içinde Yunanlılar burayı
boşaltacaktır.
Yunanlılar bölgeyi terk ettikten sonra bölgeye 8000 kişilik bir Türk Jandarma Birliği
gönderilecektir.
Anlaşma Devletleri, Yunanlıların bıraktığı yerlerin kontrolünü 30 gün içinde TBMM’ye
bırakacaktır.
İstanbul ve Boğazlar TBMM’ye bırakılacak, kalıcı barış yapılana kadar Türk ordusu
Doğu Trakya, Boğazlar ve İstanbul’a girmeyecektir.
Ateşkes hükümleri, imzalandığı tarihten 3 gün içinde yürürlüğe girecektir.
Sözleşmenin yürürlüğe girmesiyle Türk-Yunan kuvvetleri arasında silahlı mücadele
sona erecektir
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Antlaşmanın Önemi ve Özellikleri
Mudanya Ateşkes Antlaşması (Mütarekesi) ile;
Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar savaş yapılmadan kurtarılmıştır.
Kurtuluş Savaşı’nın askerî safhası sona ermiştir.
Mondros Ateşkes Antlaşması resmen geçersiz bir antlaşma olmuştur.
İngiltere Yeni Türk Devleti’ni resmen tanımıştır.
İngiltere’de Lloyd George Hükümeti istifa etmiştir.
İstanbul’un TBMM’ye bırakılmasıyla Osmanlı hukuken sona ermiştir.
İsmet (İnönü) Bey’in Mudanya’daki diplomatik başarısı, O’nun Lozan Barış
Konferansı’nda da temsilci olarak görevlendirilmesinde etkili olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
LOZAN BARIŞ GÖRÜŞMELERİ (KONFERANSI)
(20 KASIM 1922)
KONFERANS ÖNCESİ
Konferansın Toplanma yeri?
M. Kemal “İZMİR” demiştir. İtilaf Devletleri ise tarafsız yer olan Lozan’ı istemiştir.
Konferansa TBMM Adına Kim Katıldı?
 İsmet İnönü başkanlığında, Rıza Nur, Hasan Saka
Saltanatın Kaldırılmasının ilk nedeni?
 TBMM Lozan Konferansı’na tek başına katılma ve Türkiye’yi temsil etme imkânı
bulmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
KATILAN DEVLETLER
(İmzacı.ing.Frnsa.ital.Yun.Rom.yug.jap)
Çıkarlarını Korumak
İngiltere
Fransa
İtalya
Sadece “Boğazlar”
konusunda
S.Rusya
Bulgaristan
İtilaflar tarafından
korunmak
Yunanistan
GÖZLEMCİ DEVLET
ABD
İtilaflarla birlikte hareket
etmek(TİCARİ)
Romanya / Yugoslavya
Belçika / Portekiz
Misâk-ı Millî’yi ve Yeni
Türk Devleti’ni kabul
ettirmek
TBMM
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Kesinlikle Taviz Verilmemesi Gereken Konular
Mustafa Kemal, Lozan’a giden heyetten
“Kapitülasyonlar” ve “Ermeni Yurdu”
Konferansın Kesilmesine Yol Açan Başlıca Konular
Kapitülasyonların kaldırılması ***
Musul (Irak sınırı) sorunu çözülemedi
Ermeni yurdu meselesi ***
Osmanlı borçları konusu
Boğazlar meselesi ***
Savaş tazminatları
İstanbul’un boşaltılması
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI’NIN ÖNEMİ
Bu antlaşma ile, Sevr Barış Antlaşması uluslararası alanda geçersiz kılınmış ve
İtilaf Devletleri Misâk-ı Millî’yi kabul etmişlerdir.
I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan ve hâlâ yürürlükte olan tek antlaşmadır.
Yeni Türk Devleti’nin tam bağımsızlığı bu antlaşma ile tescil edilmiştir.
Hatay, Boğazlar, İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi ve Ege Adaları
konularında Türkiye lehine karar çıkmamıştır.
Kapitülasyonlar ve azınlıklar konusu, Misâk-ı Millî’ye uygun şekilde
çözülmüştür.
Lozan Antlaşması’nda, en fazla İngiltere’nin çıkarları zedelenmiştir.
Hiçbir şekilde çözümlenemeyen tek konu “Irak Sınırı (Musul Meselesi)”
olmuştur.
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
CUMHURİYETÇİLİK DOĞRULTUSUNDA YAPILAN İNKILÂPLAR
➠ TBMM’nin Açılması (23 Nisan 1920)
➠ 1921 ve 1924 Anayasaları’nın Kabul Edilmesi
➠ Saltanat’ın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
➠ Cumhuriyet’in İlânı (29 Ekim 1923)
➠ Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
➠ Türk Kadınına Siyasî Haklar Verilmesi (1930-1933-1934)
➠ Siyasî Partilerin Kurulması (Çok Partili Hayata Geçiş Denemeleri)
➠ Ordu – Siyaset Ayrımı İçin Yapılan Çalışmalar
➠ Seçmen Yaşının Düşürülmesi
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİLLİYETÇİLİK DOĞRULTUSUNDA YAPILAN İNKILÂPLAR
➠ TBMM’nin Açılması (23 Nisan 1920)
➠ Misak-ı Millî’nin Kabulü (28 Ocak 1920)
➠ İstiklâl Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)
➠ Kapitülasyonların Kaldırılması (1923)
➠ Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması (3 Mart 1924)
➠ Kabotaj Kanunu’nun Kabulü (1 Temmuz 1926)
➠ Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması (1931) ilk başkanı Tevfik
Bıyıklıoğlu
➠ Türk Dil Kurumu’nun Kurulması (1932) ilk başkanı Samih Rıfat
➠ Türk Parasını Koruma Kanunu’nun Çıkarılması (1930)
➠ Dilimizin Yabancı Boyunduruğundan Kurtarılması
➠ Yabancılara Ait Ticarî İşletmelerin Satın Alınması (Millîleştirme)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
HALKÇILIK DOĞRULTUSUNDA YAPILAN İNKILÂPLAR
➠ Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması (3 Mart 1924)
➠ Aşar Vergisinin Kaldırılması (1925)
➠ Türk Medeni Kanunu’nun Kabulü (1926)
➠ Yeni Türk Harflerinin Kabulü (1928)
➠ Millet Mektepleri’nin Açılması (1928)
➠ Okuma-Yazma Seferberliğinin Başlaması
➠ Halkevlerinin Açılması (1932)
➠ Toprak Reformu İle İlgili Kanunun Çıkarılması (1929)
➠ Soyadı Kanunu’nun Kabulü (1934)
➠ Ayrıcalık Belirten Unvanların Yasaklanması
➠ Kadınlara Seçme-Seçilme Hakkının Verilmesi
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
LAİKLİK DOĞRULTUSUNDA YAPILAN İNKILÂPLAR
➠ Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
➠ Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
➠ Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması (3 Mart 1924)
➠ Şer’iye ve Evkaf Vekâleti’nin Kaldırılması (1924)
➠ Medreselerin Kapatılması (1924)
➠ Tekke, Türbe ve Zaviyelerin Kapatılması (1925)
➠ Kılık-Kıyafet ve Şapka Kanunu (1925)
➠ Türk Medeni Kanunu’nun Kabulü (1926)
➠ Dinî içerikli unvan ve lakapların kaldırılması (hacı, hoca, şeyh,
seyyid, molla...)
➠ 1924 Anayasası’ndan “Devletin dini İslâm’dır” maddesinin
çıkarılması
➠ 1924 Anayasası’nda yemin şeklinin değiştirilmesi (“Vallahi” yerine
“Namusum üzerine ant içerim” olarak)
➠ 5 Şubat 1937’de Laiklik ilkesinin anayasada yer alması
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
DEVLETÇİLİK DOĞRULTUSUNDA YAPILAN İNKILÂPLAR
➠ Tarım alanındaki destekleyici çalışmalar (makineleşme ve kredi desteği)
➠ Yabancı işletmelerin satın alınması ve kamulaştırılması
➠ Türk tarımına öncülük eden Atatürk Orman Çiftliği’nin kurulması (1925)
➠ Devletin eğitim, sağlık, güvenlik yatırımlarında bulunması
➠ Devletin banka kurması (İş Bankası hariç; Etibank, Sümerbank, Denizbank
vb.)
➠ Şişe Cam, Karabük Demir-çelik fabrikaları gibi yatırımların yapılması
➠ Devletin bankaları ve kredi kooperatiflerini denetimine alması
➠ I. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1933) – (1934’te uygulamaya konulmuştur.)
➠ Kamu İktisadî Teşebbüsleri’nin gerçekleştirilmesi
➠ Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü’nün (MTA) kurulması (1935)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
ATATÜRK İNKILÂPLARI
SİYASÎ ALANDA YAPILAN İNKILÂPLAR
☸ Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922 )
☸ Mustafa Kemal’in İlk Basın Toplantısı (16 Ocak 1923)
☸ Ankara’nın Başkent İlân Edilmesi (13 Ekim 1923)
☸ Cumhuriyet’in İlânı
(29 Ekim 1923)
☸ Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
☸ Şer’iye ve Evkaf Vekâleti’nin Kaldırılması (3 Mart 1924)
☸ Erkân-ı Harbiye Vekâleti’nin Kaldırılması (3 Mart 1924)
☸ Osmanlı Hanedanının Yurt Dışına Çıkarılması (3 Mart 1924)
☸ Türkiye’de Genel ve Yerel Seçimler (1923-1939)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILÂPLAR
☸ 1924 Anayasası’nın Kabulü (20 Nisan 1924)
☸ 1924 Anayasası’nda Yapılan Değişiklikler (1928-1946)
☸ Medenî Kanun’un Kabulü (17 Şubat 1926)
☸ Avrupa Hukuk Sisteminden Yararlanılması (1926-1932)
☸ Kadınlara Siyasî Haklar Verilmesi (1930 (B)-1933 (M)-1934 (V)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN İNKILÂPLAR
☸ Tevhid-i Tedrisat Kanunu
(3 Mart 1924)
☸ Medreselerin Kapatılması
(11 Mart 1924)
☸ Maarif Teşkilâtı Hakkında Kanun (2 Mart 1926)
☸ Yeni Türk Harflerinin Kabulü
☸ Millet Mektepleri’nin Açılması
(1 Kasım 1928)
(24 Kasım 1928)
☸ Türk Tarih Kurumu’nun Açılması (15 Nisan 1931)
☸ Halkevlerinin Açılması
(19 Şubat 1932)
☸ Türk Dil Kurumu’nun Açılması
(12 Temmuz 1932)
☸ Eğitim, Kültür ve Sanat Alanındaki Diğer Çalışmalar (19231937)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN İNKILÂPLAR
☸ Kılık, Kıyafet ve Şapka Kanunu (25 Kasım 1925)
☸ Tekke, Türbe ve Zâviyelerin Kapatılması (30 Kasım 1925)
☸ Milâdî Takvimin Kabulü (1 Ocak 1926)
☸ Uluslararası Saat Sisteminin Kabulü (1 Ocak 1926)
☸ Uluslararası Rakamların Kabulü (20 Mayıs 1928)
☸ Uluslararası Ölçü Birimlerinin Kabulü (1 Nisan 1931)
☸ Hafta Tatilinin Pazar’a Alınması (27 Mayıs 1935)
☸ Soyadı Kanunu’nun Kabulü (21 Haziran 1934)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
Atatürk Dönemi İç Politikadaki Gelişmeler
Nasturi İsyanı
Şeyh Sait İsyanı
Menemen Olayı
Dersim Olayları
Mutki İsyanı
İzmir Suikasti
Bozkurt-Lotus olayı
Vagon-Li Olayı
Ağrı Olayları
Razgard Olayı
Bursa Olayları
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
1923-1930 DÖNEMİ
Yabancı Okullar Sorunu
1931-1939 DÖNEMİ
Türkiye’nin Milletler Cemiyetine Üye
Olması (18 Temmuz 1932)
Musul Sorunu ve Irak Sınırı
Balkan Antantı (9 Şubat 1934)
Nüfus Mübadelesi(DeğişimiEtabli) Sorunu
Montreux(Montrö) Boğazlar Sözleşmesi
(20 Temmuz 1936)
Osmanlı Borçları Sorunu(1930)
Akdeniz Paktı (1936)
NOT:Lozandan kalan pürüzler.
Sadabad Paktı (8 Temmuz 1937)
Hatay Sorunu
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BARIŞA KATKI AMAÇLI BAZI ULUSLARARASI
ÖRGÜTLENMELER
KÜÇÜK ANTANT (1921)= Türkiye bu pakta üye değildir.
LOCARNO ANTLAŞMASI (1925)= Türkiye yer almamıştır.
BRİAND-KELLOG PAKTI (1928)= Türkiye 1929 üye olmuştur.
CENEVRE SİLAHSIZLANMA KONFERANSI(1928)=Türkiye
katıldı.
LİTVİNOV PROTOKOLÜ (1929)=Türkiye1929’da onaylamıştır.
NYON KONFERANSI VE PAKTI (1937)=Türkiye Katıldı
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA
MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİ’Nİ
ANLATAN BAZI EDEBÎ ESERLER
Mustafa Kemal Atatürk Nutuk, Söylev ve Demeçler
Kâzım Karabekir İstiklâl Harbimiz
Ali Fuat Cebesoy Millî Mücadele Hatıraları
Yakup Kadri Karaosmanoğlu Yaban, Sodom ve Gomore, Ergenekon III
(Hikâye)
Halide Edip Adıvar Ateşten Gömlek, Türk’ün Ateşle İmtihanı, Dağa Çıkan
Kurt (Hikâye), Vurun Kahpeye
Falih Rıfkı Atay Çankaya, Zeytindağı (Anı)
Refik Halit Karay Çete
Kemal Tahir Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin İnsanları
Tarık Buğra Küçük Ağa
Ahmet Hamdi Tanpınar Sahnenin Dışındakiler
Nâzım Hikmet Ran Kurtuluş Savaşı Destanı (Kuvây-i Milliye)
Şevket Süreyya Aydemir Tek Adam (M. Kemal Atatürk’ün Biyografisi)
H. C. Armstrong Bozkurt (Mustafa Kemal’in sağlığında yayımlanan ilk
biyografik eserdir.) (1932) (Sansürlü eserdir.)
BAŞARIYA GİDEN YOLDA HER ZAMAN YANINIZDA