SERBEST BÖLGELER

PwC Türkiye V. Çözüm Ortaklığı Platformu
Serbest Bölgelerle İlişkili Şirketlerde Vergi
İncelemeleri*
Zeki Gündüz, Ortak, Vergi Hizmetleri
Cenk Ulu, Direktör, Vergi Hizmetleri
*connectedthinking
PwC
Neleri Tartışacağız ?
• Serbest Bölge Transfer Fiyatlaması
Uygulaması
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
2
Serbest Bölgelerde Yaşanan Vergi Problemleri
• Serbest Bölge’den elde edilen kar payı iştirak kazançları
istisnasından yararlanmaz görüşü,
• Satış örgütü masrafları yansıtılıyorsa istisna değildir
yaklaşımı.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
3
İlişkilerin Transfer Fiyatlaması
Açısından Değerlendirilmesi
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
4
İLİŞKİSİZ ŞİRKET
TÜRKİYE’DEN
ÖDEMELER veya
SATIN
ALIMLAR
(A’nın)
AYNI HOLDİNGE
DAHİL ŞİRKET
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
SERBEST
BÖLGEDEKİ
ŞİRKET (B)
ANALARI AYNI
ŞİRKET
SORUN
YOK
SERBEST BÖLGEDEKİ
İLİŞKİLİ ŞİRKET
SORUN
OLABİLİR
ORTAKLARI AYNI
ŞİRKET
5
Eleştiriler
• Şube ile İlişkiler
• Şirketlerle İlişkiler
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
6
Serbest Bölgedeki Şube İçin:
- Diğer şehirlerdeki şubelerden farkı yok deniliyor
- Tüzel kişiliği yok
Dolayısıyla merkezden ayrı iş/kar yapamaz
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
7
Serbest Bölgedeki Şirketin:
- Masrafları göz ardı ediliyor.
- Fonksiyonları göz ardı ediliyor.
- İthalata dönük kullanılamayacağı iddia ediliyor.
- Hiç kar marjı bırakılamaz deniliyor.
- Stoklar dikkate alınmamış.
- Maddi hatalar var.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
8
Serbest Bölgedeki Şirketin:
- Herşey kayıtlarda mevcut.
- Serbest Bölge’ye giriş ve çıkış fiyatları ortada.
- Serbest Bölge istisnaları yıllarca kabul gördü.
- Şimdi adeta yok sayılıyor.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
9
- İlk mahkeme kararları olumlu.
- Danıştay kararları olumlu.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
10
Geçmişteki olumsuz bir gelişme
VDDGKK
- İlk mahkeme.
- Danıştay Kararı
- İlk mahkemenin sonucu
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
11
- Danıştay Yeni Dalga İncelemeleri Onaylamaya Devam
Eder mi?
- İkinci Dalga İncelemeleri?
- Tehlike
- Nasıl Olsa Bozulacak Yaklaşımı?
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
12
- Geçmişle ilgili sorunlar
- Gelecekle ilgili ne yapmalı?
- Serbest Bölge’de Kar Edilemeyecek mi?
- Ne kadar kar edilebilir?
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
13
- Davaları kazanılan dönemler eksiklikleri tamamlanarak
tekrar incelenebilir mi?
- İkinci dalga neden farklı olacak?
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
14
- Serbest Bölgeler zaten bu yüzden kuruldu denilebilir
mi?
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
15
TRANSFER FİYATLAMASI (I)
Vasıtalı vasıtasız ilişkili şirket
Emsale göre yüksek, alçak bedel
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
16
TRANSFER FİYATLAMASI (II)
Maliyetine satış
Yüksek iskonto uygulamak
Daha uygun vade
Daha yüksek ciro primi
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
17
TRANSFER FİYATLAMASI (III)
Faizsiz borç vermek
Yüksek faizle borç vermek
Yüksek fiyatla mal satmak
Yüksek kira
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
18
TRANSFER FİYATLAMASI (IV)
•Risk ve sorumluluk analizi
•Yöntemler
•Dökümantasyon
•Veri toplama/Karşılaştırma
•Emsal
• İç emsaller
• Dış emsaller
• Kanuni emsaller
• “Kendi kendine emsal!”
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
19
TRANSFER FİYATLAMASI (V)
•Maliyet +
•Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
•Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
20
TRANSFER FİYATLAMASI (VI)
•Orandan çok emsale uygunluk önemli.
•Karşılaştırmalı olarak brüt/net karlılık.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
21
Arm’s Length Prensibi (I)
Fiyat
üçüncü kişilerle ilişkide nasıl oluşuyorsa
öyle oluşmalı
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
22
Arm’s Length Prensibi (II)
Aynı veya benzer şartlar olmalı
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
23
Arm’s Length Prensibi (III)
Fiyatlardaki farklılıklar açıklanıyor olabilir
• Küçük parti satışları
• Tek kerelik satışlar
• Piyasa şartlarının farklılığı
• Atıl kapasite varlığı
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
24
Arm’s Length Prensibi (IV)
Uzun dönemli anlaşmalarda fiyatlar farklı olabilir
- Fiyat güvencesi
- Belli bir kapasiteyi sürekli kullanma garantisi
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
25
Arm’s Length Prensibi (V)
Spot piyasalarda oluşan fiyatlar emsal de olamaz,
eleştiri konusu da yapılmamalıdır.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
26
Arm’s Length Prensibi (VI)
Önceden yapılan çalışmalar
- Satış tahminleri
- Maliyet beklentileri
- Bütçelenen kar
Sonrasında
- Sonuçlar ne olmuş ?
- Karşılaştırma (bütçe ile)
- Geleceğe yönelik düzeltmeler
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
27
Ortak Giderlerden Pay Verme
•Şube merkezin hizmetlerinden yararlanıyor ise,
genel giderlerden pay verilir
•Doğrudan şube ile ilgili giderler olduğu gibi yansıtılır
•Satış Dağıtım giderlerinin yansıtılmasının farklı
yorumları??
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
28
Serbest Bölgeler Tanımı
*connectedthinking
PwC
Gümrük Bölgesi Nedir?
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi, Türkiye Cumhuriyeti topraklarını
kapsar. Türkiye kara suları, iç suları ve hava sahası gümrük bölgesine
dahildir.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgelerin Kurulması ve
İşletilmesindeki Temel Amaçlar
-Türkiye’de ihracat için yatırım ve üretimi artırmak,
-Yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak,
-Ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli bir şekilde temin etmek,
-Dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak.
*connectedthinking
PwC
Faaliyetler
Kurumlar Vergisi
İstisnası (Üretim)
Kurumlar Vergisi
İstisnası
(Diğer
Ruhsatlar)
Çalışanların
Ücretlerinden Gelir
Vergisi İstisnası
Gümrük Vergisi
İstisnası
Katma Değer Vergisi
İstisnası
Kambiyo İstisnaları
Dolaylı Vergiler
İstisnaları
(Damga
Vergisi vs..)
Türkiye
06.02.2004'den
06.02.2004'den
önce Kurulan
sonra Kurulan
Şirketler
Şirketler
√ (Ruhsat Süresi √ (TR AB'ye Girene
Sonuna Kadar) (1)
Kadar)
Yunanistan
√ (Ruhsat Süresi
Sonuna Kadar)
X - İstisna Mevcut
Değil
X - İstisna Mevcut
Değil
√
X - İstisna
Mevcut Değil
√ (31.12.2008'e
kadar)
X - İstisna Mevcut
Değil
X - İstisna Mevcut
Değil
√
X - İstisna
Mevcut Değil
√
√
√
√
√
√
√
N/A
N/A
√
√
√
N/A
√
√ (31.12.2008'e
kadar)
X - İstisna Mevcut
Değil
√
Bölgeye Göre
Değişmekte
Bölgeye Göre
Değişmekte
Bölgeye Göre
Değişmekte
√
Mümkün
√
Damga
Vergisi
İstisnası
Mevcut
Mümkün
Değil
Mümkün
Değil
Mümkün
Mümkün
Mümkün
Mümkün
Mümkün
Üretim Faaliyeti (İthalat)
Mümkün
Üretim Faaliyeti
(İhracat)
Mümkün
Alım-Satım Faaliyeti
(İthalat)
Mümkün
Alım-Satım Faaliyeti
(İhracat)
Mümkün
(1) - Eğer Firmanın Ruhsat Süresi Türkiye
AB'ye Dahil Olmadan Bitiyorsa, AB'ne Dahil
*connectedthinking
Olana Kadar
√ - İstisna Mevcut
PricewaterhouseCoopers
PricewaterhouseCoopers
ABD
Dubai (Bütün
Faaliyetler
Bölgeye göre
değişmektedir)
X - İstisna Mevcut
Değil
Mümkün
32
*connectedthinking
Serbest Bölgelerin Yasal Çerçevesi
• 3218 Sayılı Serbest Bölgeler
Kanunu
• Serbest Bölgeler Uygulama
Yönetmeliği
• Genelgeler
• 4458 Sayılı Gümrük Kanunu
• Gümrük Yönetmeliği
• Maliye Bakanlığı Düzenlemeleri
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
33
Serbest Bölgelerde Faaliyet
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölge Faaliyet Konuları
-Üretim,
- Bankacılık,
-Sigortacılık,
-İşyeri Kiralama,
-Montaj-Demontaj,
-Depo İşletmeciliği,
-Bakım-onarım,
-Kıyı Bankacılığı,
-Finansal Kiralama
-Alım-satım,
-Hizmet Verilmesi
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
35
Serbest Bölge Faaliyet Konuları
-Üretim: Üretilen malın yanı sıra, bu malın üretiminde kullanılan
ham madde ve ara maddelerin alım –satımı, depolanması,
markalanması, ambalajlanması, etiketlenmesi, sergilenmesi ve
bakım onarımı yapılabilir
- Montaj-Demontaj: Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formunda
montajı veya demontajı yapılacak mallar belirtilmektedir.
-Depo İşletmeciliği: Kullanıcı veya kullanıcı olmayan diğer kişi
veya kuruluşların malları depolanabilir.
-Alım-satım: Ticareti yapılan malların alım-satımı, depolanması,
etiketlenmesi, ambalajlanması ve sergilenmesi yapılabilir.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
36
06.02.2004 Tarihinden Önce Sonra Serbest
Bölgelerde Uygulanacak Mevzuat
Eski Durum
Yeni Durum
•
SBK, Yönetmelik ve
Genelgeleri
•
SBK, Yönetmelik ve
Genelgeleri
•
Ticaret Kanunu
•
Ticaret Kanunu
•
İş hukuku mevzuatı
•
İş hukuku mevzuatı
•
SSK mevzuatı
•
SSK mevzuatı
•
Grev ve Lokavt
Kanunu
•
Grev ve Lokavt Kanunu
•
İcra ve İflas Kanunu
•
Vergi, resim ve harç
kanunları
•
İcra ve İflas Kanunu
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
37
Geçici Madde 3
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanuna göre kurulan serbest bölgelerde
faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;
a) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir
veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi
kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.
b) Bu bölgelerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler 31.12.2008 tarihine kadar gelir
vergisinden müstesnadır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ruhsatlarında
belirtilen süre 31.12.2008 tarihinden daha önceki bir tarihte sona eriyorsa, istisna
uygulamasında ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi dikkate alınır.
c) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler 31.12.2008
tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin bu bölgelerde
imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları Avrupa Birliğine tam üyeliğin
gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar
vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinin birinci
fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
38
Üretim Faaliyeti-Örnek-Kablo Kontrol
Sistemleri
kablo kontrol
sistemleri
Serbest Bölge ŞubesiÜretim Faaliyeti Ruhsatı
çelik kablo&ip
Fabrika
kauçuk parçalar
EGE SB
kablo kontrol
sistemleri
metal parçalar
Yurtdışı
*connectedthinking
TR
plastik parçalar
PwC
Alım Satım Faaliyeti-Örnek
DVD ve CD Player
Serbest Bölge Firması- Alım
Satım Faaliyeti Ruhsatı
CD Player
Firma
Müzik Seti
AHL SB
DVD Player
Yurtdışı
*connectedthinking
Müzik Seti
TR
PwC
Depo İşletmeciliği Faaliyeti-Örnek-Helikopter
Yedek Parçası
Helikopter Yedek
Parçası
Serbest Bölge Şubesi- Depo
İşletmeciliği Faaliyeti Ruhsatı
Depo
Helikopter Yedek
Parçası
Ege SB
Helikopter Yedek
Parçası
Yurtdışı
*connectedthinking
TR
PwC
Montaj Faaliyeti-Örnek- Laptop Bilgisayar
Laptop
Serbest Bölge ŞubesiMontaj-Demontaj Faaliyeti
Ruhsatı
Şube
Laptop ekranı
Ege SB
Laptop (ekransız)
Yurtdışı
*connectedthinking
Laptop
TR
PwC
Serbest Bölgelerde Nasıl Faaliyet
Gösterilebilir?
• Merkez adresi Türkiye’de bulunan ve halen Türkiye’deki ticari
faaliyetine devam eden müracaatçılar, serbest bölgedeki faaliyetlerini
oluşturacakları “Serbest Bölge Şubesi” aracılığıyla yapabilirler.
•Türkiye’de yerleşik kişilerce münhasıran serbest bölgede faaliyet
göstermek şartıyla serbest bölgeyi adres göstererek şirket de kurulabilir
•
•Türkiye’de yerleşik kişilerce münhasıran serbest bölgede faaliyet
göstermek şartıyla serbest bölgeyi adres göstererek şirket de kurulabilir
• Yurt dışında mukim firma serbest bölgede şubesini kurulabilir
*connectedthinking
PwC
Alım-Satım İşlemlerinde Sınırlamalar
•Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu’nda belirtilen malların alım-satımının
gerçekleştirilmesi gerekir (bunlar dışındaki ana sözleşmesinde belirtilen
malların alım-satımını yapabilmeleri için, gerekçelerini açıklayan bir
dilekçe ve formun yeniden düzenlenerek ilgili bölümü ile birlikte
Müsteşarlığımıza müracaat etmeleri gerekmektedir)
•Alım-satımı yapılan ürünlerin niteliklerinde (Örn: GTIP) serbest bölge
içinde değişiklik yapılmaması gerekir
•Mallardaki kayıp ya da sayı, çeşit ve ağırlık bakımından meydana gelen
noksanlık ile mal kalitesindeki değişikliklerden dolayı kullanıcı firmalar
sorumludur
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgedeki firma Türkiye’de veya yurt
dışında faaliyette bulunabilir mi?
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgelerde İş Akışı
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgeye Eşya Girişi
Serbest bölgeye giren eşyanın gümrük idarelerine sunulmasına ve
beyanname verilmesine gerek yoktur.
Ancak;
a) Serbest bölgeye girişiyle sona erecek olan bir gümrük rejimine
tabi tutulan,
b) Serbest bölgeye ithalat vergilerinin geri verilmesi veya
kaldırılmasına ilişkin bir karardan sonra konulan,
c) Serbest bölgeye ihracat kaydıyla konulan,
Eşyanın gümrük idarelerine sunulması ve gerekli gümrük işlemine tabi
tutulması şarttır.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgeye Eşya Girişi
• İhracat vergilerine veya ihracatla
ilgili diğer hükümlere tabi olan
eşyanın da gümrük idarelerine
bildirilmesi gerekir.
• İlgilinin talebi üzerine, gümrük
idareleri
serbest
bölgeye
konulmuş
eşyanın,
gümrük
statüsünü onaylayan bir belge
verir.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
48
Serbest Bölgelerde iş Akışı
Yurtdışı
Özet Beyan
Haydarpasa Gümrük
Müdürlüğü
Serbest Bölge İşlem
Formu+ Transit
Beyannamesi
TR
Transit
Beyannamesi
Ön Statü Belgesi
BUSEB
Eşyalar
Serbest bölge
işlem formu+ithalat
beyannamesi
*connectedthinking
TR’deki Firma
PwC
ÖRNEK YAPILAR
*connectedthinking
PwC
Örnek Yapı-1
Tedarikçi
CIF’in % 0,5’i
SB Şubemontaj,üretim vb faaliyetler
GV, KDV, ÖTV
ve CIF’in %
0,5’i tahsil
edilir
SB
TR
Alıcı Firma
* SB’e girişte ödenecek vergiler ertelenir
*connectedthinking
PwC
Örnek Yapı-2
Alıcı Firma
Fon Yok
SB Şubemontaj,üretim vb faaliyetler
SB
TR
Fon Yok
Tedarikçi
* SB’ler vergi istisnasından yararlanılarak vergisel amaçlı olarak
kullanılabilir-AB’e tam üyeliğe kadar Kurumlar Vergisinden istisna
(Üretim için)
*connectedthinking
PwC
Örnek Yapı-3
SB Şubemontaj,üretim vb faaliyetler
Fon Yok
Tedarikçi
CIF’in %
0,5’i, GV,
KDV, ÖTV
SB
TR
Alıcı Firma
* SB’ler vergi istisnasından yararlanılarak vergisel amaçlı olarak
kullanılabilir-AB’e tam üyeliğe kadar Kurumlar Vergisinden istisna
(Üretim için)
*connectedthinking
PwC
Örnek Yapı-4
Tedarikçi
Firma
Fon yok
CIF’in % 0,5’i
SB Şube
SB
TR
** SB’ler lojistik amaçlı olarak kullanılabilir
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgede Faaliyetin Geçici Olarak
Durdurulması
Aşağıdaki durumlar söz konusu olduğunda, serbest
bölgeden mal çıkışlarına ve bölge içi mal satışlarına
ilişkin serbest bölge işlem formları üç ay süreyle işleme
konulmaz:
• Gerekli bilgi ve belgelerin zamanında verilmemesi
veya yanlış bilgi verilmesi,
• Bölge tesis, araç-gereç ve ekipmanlarına veya
diğer kullanıcılara zarar verildiğinin tespit edilmesi
ve Bölge Müdürlüğünce yapılan uyarıya rağmen bu
durumun düzeltilmemesi ve/veya zararın tazmin
edilmemesi,
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
55
Serbest Bölgede Faaliyetin Geçici Olarak
Durdurulması
• Yapılan kira ve/veya satış
tespit edilmesi,
sözleşmesi hükümlerine uyulmadığının
• Yazılı talimatlara uyulmadığının veya bölge
davranışlarda bulunulduğunun tespit edilmesi,
düzenini
bozucu
• Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formunda beyan ve taahhüt edilen
hususlarda meydana gelen değişikliklerin bildirilmemesi.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgede Faaliyet
Ruhsatının İptali
*connectedthinking
PwC
Faaliyet Ruhsatının İptalini Gerektiren
Durumlar
1.
Faaliyetin geçici olarak durdurulma süreci (3 ay) sonunda aykırı
işleme devam edildiğinin Bölge Müdürlüğünce tutanakla tespit
edilmesi,
2. Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu’nda beyan ve taahhüt edilen
hususlara uyulmaması veya beyan edilen hususların gerçek dışı
olduğunun sonradan yapılan araştırma ve incelemeler veya
denetimler neticesinde tespit edilmesi,
*connectedthinking
PwC
Faaliyet Ruhsatının İptalini Gerektiren
Durumlar
3. Bölge dışındaki faaliyetler nedeniyle elde edilen kazanç
ve iratların, bölgede elde edilmiş kazanç ve iratlar gibi
gösterilerek muhasebe kayıtlarının birleştirilmesi ve/veya
bu amaçla sahte veya muhteviyatı yanıltıcı belge
kullanılması suretiyle vergi kaçırıldığının belirlenmesi,
4. Mevzuata aykırı olarak bölgeye mal getirildiğinin veya
bölgeden mal çıkarıldığının tespit edilmesi, envanter
kayıtları ile mevcut stoklar arasında eksiklik veya fazlalık
bulunduğunun tespit edilmesi,
*connectedthinking
PwC
Faaliyet Ruhsatının İptalini Gerektiren
Durumlar
5. Kanun, Yönetmelik, Tebliğ ve Genelge hükümlerine uyulmadığının
tespit edilmesi, faaliyet ruhsatında belirtilen sürenin sona ermesi veya
ruhsatları yukarıdaki nedenlerle iptal edilmiş olmasına rağmen
faaliyetine devam etme girişiminde bulunanların malları bölgeye
alınmaz. Bölgedeki mallar tasfiye işlemine tabi tutulur.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgeye Eşya Girişi
Türkiye’den Bölgeye sevk edilen
mallar dış ticaret rejimine tabi tutulur
ve bu rejime göre ihraç edilmiş
sayılır.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
61
Serbest Bölge ve Türkiye Arasında Yapılan
Ticaret İşlemleri
Serbest Bölge ile Türkiye'nin diğer yerleri arasında yapılacak
ticaret, dış ticaret rejimine tabidir. Serbest bölge ile diğer ülkeler ve
serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi uygulanmaz.
Bedeli 500 ABD dolarının altında olan Türkiye mahreçli mallar isteğe
bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölge ve Türkiye Arasında Yapılan
Ticaret İşlemleri
Serbest Bölge ve Türkiye arasında yapılan ticaret işlemlerinde yaşanılan
temel problemler:
• Serbest Bölgeden veya Serbest Bölgeye kesilen “fiyat farkı
faturaları”
• Serbest Bölgede Fiyat Kontrolleri
• Serbest Bölgeden veya Serbest Bölgeye Hizmet Faturaları
• Serbest Bölgeye giriş ve çıkış arasındaki fiyat farkları
*connectedthinking
PwC
Fiyat Farkı Faturaları
• Gümrük İdaresinde karşılaşılan
sorunlar
• Serbest Bölge Müdürlüğünde
karşılaşılan sorunlar
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
64
Hizmet Faturaları
9Serbest Bölgelerden Türkiye’ye hizmet faturası
düzenlenmesi durumunda sorunlar mevcuttur.
9Türkiye’den Serbest Bölgelere kesilen faturalarda
sorunlar yaşanabilmektedir
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
65
Serbest Bölgelerde Fiyat Kontrolü
Uygulamaları
¾Serbest Bölgeler Kanunu Madde 4’e göre, “Fiyat, kalite ve
standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına
kanunlarla ve diğer mevzuatla verilen yetkiler serbest
bölgelerde geçerli değildir.”
¾Ancak, uygulamada bu tür kontroller yapılabilmektedir.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgelerde A.TR ve EUR.1
Belgeleri Uygulamaları
*connectedthinking
PwC
A.TR Dolaşım Belgesi
• Türkiye ve toplulukta serbest dolaşımda bulunan eşyanın tercihli
rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, ihracatçı ülke yetkili
kuruluşlarınca (Ticaret ve Sanayi Odaları) ihtiyaç sahiplerine verilir.
• A.TR Dolaşım Belgesi, Türkiye’den topluluğa veya topluluktan
Türkiye’ye doğrudan nakledilen eşya için düzenlenir.
• A.TR Dolaşım belgesinin, ihracatçı ülke gümrük idaresince vize edildiği
tarihten itibaren 4 ay içerisinde ithalatçı ülke gümrük idaresine ibraz
edilmesi gerekir.
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgelerde A.TR Uygulamaları
• Gümrük statüsü, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde serbest
dolaşım hakkını kazanıp kazanmadığı durumunun belirlenmesidir.
• Eşyanın tamamen Türkiye veya Avrupa Topluluğu menşeli olması
veya üçüncü ülke menşeli olan Türkiye ya da Avrupa Topluluğu’nda
ithal işlemleri tamamlanmış, gerekli gümrük vergisi, eş etkili vergileri
tahsil edilmiş, bu vergileri tam veya kısmi bir iadeden yararlanmamış
ve ticaret politikası önlemleri uygulanmış eşya Türkiye Gümrük
Bölgesinde serbest dolaşımda kabul edilir.
*connectedthinking
PwC
Telafi Edici Vergi Uygulaması
9İmallerinde üçüncü ülke çıkışlı maddeler kullanılan ürünler için
9A.TR dolaşım belgeleri düzenlenmesi,
9İmallerine giren üçüncü ülkeler maddeleri için öngörülen “Fark
Giderici Vergi”nin ödenmesi ile mümkündür.
*connectedthinking
PwC
Telafi Edici Vergi Uygulaması
• CIF değeri belirlenir
• Gümrük
Tarife
Pozisyonu
üzerinden İthalat Rejim Kararı
eki listelerdeki "Diğer Ülkeler"
sütununda
kayıtlı
gümrük
vergisi oranında vergi tahsilatı
yapılır.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
71
Telafi Edici Vergi Uygulaması
• Bu işlemler Tespit ve Tahakkuk kağıdı üzerinden yürütülür. Muayene
memurunun tespit ve tahakkuk işlemini tamamlamasından sonra
hesaplanan gümrük vergisi tutarı gümrük saymanlığına veya
mutemetliğine yatırılır. Gümrük vezne alındısının ibrazı üzerine
"Compensatory Levy Paid" (Telafi Edici Vergisi Ödenmiştir) meşruhatı
bulunan A.TR Dolaşım Belgesi, gümrük idaresi tarafından vize edilir.
*connectedthinking
PwC
Telafi Edici Vergi Uygulaması-Örnek
B
A
“B” ile ilgili olarak
TELAFİ EDİCİ VERGİA.TR düzenlenilmesi
durumunda
AB’den gelen
hammadde
AB dışından
gelen
hammadde
Serbest Bölge
A ve B üretimde
kullanılır
TÜRKİYE
*connectedthinking
PwC
Serbest Bölgelerde A.TR Uygulamaları
Avrupa Birliği ve Türkiye dış ticaret önlemleri
Bakımından kota veya diğer gözetim önlemlerine tabi
üçüncü ülke menşeli eşya ile ilgili olarak A.TR Dolaşım
Belgesi düzenlenmesi için telafi edici verginin tahsilinin
yanı sıra bu ürünler için düzenlenen ithal lisansı da
aranır. Gümrük idaresince A.TR Dolaşım Belgesinde
kayıtlı miktar ithal lisansı aslından düşülerek işlem
yapılır.
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
*connectedthinking
PricewaterhouseCoopers
74
Serbest Bölgelerde A.TR Uygulamaları
• Tespit ve Tahakkuk Kağıtları için ayrı bir tescil defteri düzenlenir.
• Varsa Dış Ticaret Müsteşarlığından alınan kota veya diğer gözetim
önlemlerine tabi ürünler için düzenlenen düşüm yapılmış ithal
lisansının bir örneği, A.TR Dolaşım Belgesinin bir örneği, fatura ve
gerekli görülen diğer belgeler eklenir.
• A.TR belgesinin geçerlilik süresi serbest bölgede kalış süresince
dondurulur.
*connectedthinking
PwC