norveç

İSTANBUL
TİCARET ODASI
Y A Y I N NO: 1 9 9 9 - 8 5
Türk Girişimcileri İçin Yurtdışı Yatırımlar Reiıberi Dizisi - 21
SORULARLA
NORVEÇ
YABANCI SERMAYE
MEVZUATI
Hazırlayan :
Meltem DURAN
Dış Ticaret Şubesi A r a ş t ı r m a R a p o r t ö r ü
© Bu eserin tüm telif hakları İstanbul Ticaret Odası'na
(İTO) aittir.
İTO'nun ve yazarının ismi kaydedilmek koşuluyla yayın­
dan alıntı yapmak mümkündür. Ancak, İTO'nun yazılı izni olma­
dan yayının tamamı veya bir bölümü, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, ticari amaçlarla kullanılamaz.
Şubat 2000
İTO - İstanbul
ISBN-975-512-435-7
İTO yayınları için ayrıntılı bilgi
Ticari Dokümantasyon Şubesi'nden edinilebilir.
Tel
Faks
E. Posta
(212) 511 41 50 - 225 / 303
(212) 513 88 27 - 520 10 27
dokümantasyon@tr-ito=com
Baskı
Tel
Faks
Su Matbaacılık Ltd. Şti.
(212) 516 17 49 - 516 49 56
(212) 638 95 87
Fmnmark
Tmms
NORVEÇ DENİZİ
Noroland
İSVEÇ
Trondheim
FİNLANDİYA
I»
BBrğBR
Stavanger
KUZEY
DENİZİ
Hedmark
I '
Oslo
Drammen
BALTIK
zı
ESTONYA
LETOMYA
ÖNSÖZ
Özellikle 1980'li yılların o r t a l a r ı n d a n b u y a n a iletişim v e
ulaşım t e k n o l o j i s i n d e elde edilen b a ş d ö n d ü r ü c ü gelişme v e bi­
raz d a b u n a bağlı olarak I 9 9 0 1 a r ı n h e m e n başında eski D o ğ u
B l o k u n u n d a ğ ı l m a s ı ile b o y g ö s t e r e n süreç, d i ğ e r pek çok alan­
d a o l d u ğ u g i b i d ü n y a e k o n o m i s i n d e d e tek bir noktayı işaret et­
mektedir: D ü n y a n ı n küçülmesi, d i ğ e r bir ifadeyle küreselleşme...
Liberal e k o n o m i , ç o ğ u l c u d e m o k r a s i , ticarette k o r u m a d u ­
varlarının kaldırılması v b . kavramların artık tartışmasız k a b u l g ö r ­
d ü ğ ü g ü n ü m ü z d e , sadece iç pazara y ö n e l i k olarak ticari v e eko­
n o m i k faaliyetlerin s ü r d ü r ü l e m e y e c e ğ i , içeride ve dışarıda yerliy a b a n c ı n e r e d e n gelirse gelsin r e k a b e t i n başarı için birinci şart
o l d u ğ u v e g e r e k bireysel d ü z e y d e gerekse ülke d ü z e y i n d e giri­
şimci başarısının ü r e t i l e n ü r ü n l e r e t ü m d ü n y a ü z e r i n d e rekabet­
çi o r t a m d a p a z a r b u l a b i l m e yetisi ile ö l ç ü l d ü ğ ü ortaya çıkmıştır.
İçinde b u l u n d u ğ u m u z yıllarda öncelikle 1960'larda batı
A v r u p a ü l k e l e r i n d e çalışmaya g i d e n işçilerimizin ikinci kuşakları­
nın aktif olarak b u l u n d u k l a r ı ü l k e d e k e n d i işini kurması, d a h a
sonra d a D o ğ u B l o k u n u n dağılması ile b u ülkelerin herşeye ih­
tiyaç d u y a n yapısını d e ğ e r l e n d i r e n işadamlarımız sayesinde, b ü ­
y ü k bir ç o ğ u n l u k l a KOBl'ler şeklinde gelişen yurtdışındaki Türk
yatırımları, s o n z a m a n l a r d a orta ve b ü y ü k ölçekli şirketlerimizin
d e atılımı ile b ü y ü k artış eğilimini s ü r d ü r m e k t e d i r .
Türk e k o n o m i s i n i n kalkınmasını g ö r e v e d i n m i ş o l a n O d a ­
mız Türk girişimcilerine y o l g ö s t e r m e k için u z u n yıllardır sürdür­
d ü ğ ü "İhracat Pazar Araştırmaları, Ülke Etütleri, Yurtdışındaki
Türk Girişimcileri" araştırmalarına ilave olarak, 1 9 9 9 yılında baş­
lattığı y e n i bir çalışma ile girişimcilerimiz için potansiyel a r z e d e n
bazı ülkeleri, özellikle yatırım mevzuatları y ö n ü y l e , b ü y ü t e ç altı­
n a almayı h e d e f l e m e k t e d i r . ' T ü r k Girişimcileri İçin Yurtdışı Yatı-
rımlar Rehberi Dizisi" adı altında birçok ülkeyi ele alan yayınımız
yatırım y a p m a y ı p l a n l a y a n işadamlarımıza ü l k e n i n e k o n o m i k y a ­
pısından şirket k u r u l u ş u n a , teşvik s i s t e m i n d e n , vergi sistemine,
yararlı adreslere varıncaya kadar çok çeşitli sorulara kısa v e ö z l ü
cevaplar g e t i r m e y e çalışacaktır.
A B ü l k e l e r i n d e n , BDT ülkelerine geniş bir coğrafyayı ince­
leyecek o l a n araştırma dizimizin t o p l a m 1 6 kitaptan o l u ş a n ilk
b ö l ü m ü n ü n a r d ı n d a n , y i n e 1999 Yılı içerisinde O d a m ı z e l e m a n ­
ları t a r a f ı n d a n T a z a r Araştırmaları" gerçekleştirilen t o p l a m 9 ül­
ke d a h a çalışm.a k a p s a m ı n a alınarak i n c e l e n e n ülke sayısı arttırıl­
mıştır. Bu ç e r ç e v e d e dizimizin 2 1 . kitapçığı o l a n elinizdeki
yayınımızın hazırlanması için N o r v e ç ' t e gerçekleştirilen saha
çalışmaları sırasındaki katkılarından dolayı T.C. O s l o Büyükelçisi
Sayın O s m a n K o r u t ü r k ve Ticaret Müşaviri Nejla T u ğ r u l başta ol­
m a k üzere t ü m Büyükelçilik m e n s u p l a r ı n a içten teşekkür eder,
çalışmamızın ilgililere yararlı olmasını t e m e n n i e d e r i m .
Prof.Dr.İsmail Özaslan
Genel Sekreter
SayfaNo.
I. B Ö L Ü M : NORVEÇ HAKKİNDA GENEL BİLGİLER . . . .11
İL B Ö L Ü M : S O R U L A R L A YABANCI G İ R İ Ş İ M C İ L E R !
İLGİLENDİREN M E V Z U A T
1 . GENEL Y A K L A Ş İ M
1 . 1 . İzin
1.2. Faaliyet Kısıtlamaları .
1.3. E k o n o m i k Faaliyetlerle İlgili Mevzuatın
U y g u l a n m a s ı n d a Eşitlik
21
21
21
22
23
2 . YABANCI S E R M A Y E L İ ŞİRKET
K U R U L U Ş U N D A A R A N I L A N ŞARTLAR VE
FORMALİTELER
24
2 . 1 . S e r m a y e Payı Kısıtlamaları
24
2.2. A s g a r i S e r m a y e Şartı
.24
2.3. Şirket Şekli
25
2.4. Şirket K u r u l u ş İşlemleri B a k ı m ı n d a n Farklar . .26
2.5. Yabancı S e r m a y e l i Şirket K u r u l u ş u
26
2.5.1. Başvuru Mercileri
.26
2.5.2. B a ş v u r u P r o s e d ü r ü
27
2.5.3. K u r u l u ş Masrafları
28
3 . YABANCI Y A T I R I M C I L A R A T A N I N A N HAKLAR
3 . 1 . G a y r i m e n k u l İktisabı
3.2. Kâr T r a n s f e r i
3.3. Yatırılmış Y a b a n c ı S e r m a y e n i n Çıkarılması
3.4. Yabancı Yatırımların K o r u n m a s ı
29
.29
.30
. ,30
.30
4 . Y A T I R I M TEŞVİKLERİ
4 . 1 . Yabancı Yatırımların Teşvikleri
4 . 2 . Hangi Yatırım Teşvikleri
Uygulanmaktadır?
4 . 2 . 1 . V e r g i İ n d i r i m l e r i ve Muafiyetleri
4 . 2 . 2 . ithalatta G ü m r ü k Muafiyeti Veya
İndirimi
4 . 3 . Bölgesel Teşvikler
31
31
5. VERGİ YÜKÜ
5 . 1 . Yabancı Yatırımcının Tabi O l d u ğ u
Vergiler ve V e r g i Y ü k ü Ne Kadardır?
35
6. BANKACILIK
6 . 1 . Bankacılık İ ş l e m l e r i n d e A y r ı m c ı l ı k
Var M ı d ı r ?
6.2. Dış Ticaretle İlgili Döviz Transferleri
Serbest M i d i r ?
6.3. Norveç'te T ü r k Bankası y a da Bankalar
Faaliyet G ö s t e r i y o r m u ?
YARARLI ADRESLER
KAYNAKLAR
36
31
31
32
34
35
36
36
36
37
40
TABLOLAR LİSTESİ
TABLO
TABLO
TABLO
TABLO
TABLO
1
2
3
4
5
Başlıca E k o n o m i k Göstergeler
Gayrisafi Y u r t İçi Hasıla
N o r v e ç ' i n Dış Ticaret D u r u m u
T ü r k i y e - Norveç Ticari İlişkileri
Bölgelere Göre Brüt M a a ş Üzerinden Kesilen
13
15
16
18
Bordro Vergisi
35
Resmi Adı
Yönetim Şekli
Norveç Krallığı
Anayasal Monarşi île yönetilmektedir.
Kralın yetkileri sınırlı olup demokrasi geliş­
miştir. Yasama yetkisi; dört yılda bir yeni­
lenen 165 üyeli Parlamento'ya (Storting) ait­
tir. Yürütme yetkisi, kral ve hükümet tarafın­
dan kullanılır. Yargı gücü ise bağımsız mah­
kemeler tarafından yürütülmektedir. Yargı ku­
rumları hukuk ve ceza mahkemeleri ile yüksek
mahkemeden oluşmaktadır.
Coğrafi Konumu
Norveç Krallığı Kuzey Avrupa'da İskandinavya
Yarımadası'nm batı kısmında yer almakta
olup, güneyde Baltık Denizi, güneybatıda Ku­
zey Denizi, Kuzeybatıda Norveç Denizi, doğu­
da Rusya Federasyonu, İsveç ve Finandiya
bulunmaktadır.
Zaman Ayarı
Yüzölçümü
Nüfusu
Nüfus Yoğunluğu
Norveç Türkiye'den 1 saat geridedir,
323.877 km^
4.4 Milyon (1998)
13.5 k i ş i / k m 2 (1998)
Başkent
Önemli Şehirleri
İklimi
Dil
Ticari Dil
Din
Telefon Kodu
Önemli Şehirlerin
Telefon Kodları
Elektrik
Okuma yazma oranı
Vize
Oslo (Nüfusu 494.793)
Bergen (224 bin), Trondheim(144 bin), Stavanger (105 bin), Kristiansand (64 bin),
Drammen (52 bin).
Batı kıyısı sıcak deniz akıntıları nedeniyle rüz­
garlı ve serin bir yaza sahiptir İç kısımlarda
yazlar daha ılık, kışlar ise daha soğuk ve az ya­
ğışlı geçmektedir.
Norveç'te her ikisi de resmen eşdeğer kabul
edilen iki lehçeye (Bokmal ve Nynorsk) ayrıl­
mış olan Norveççe resmi dildir.
İngilizce yaygındır.
Hristiyan (% 90 Evangelik Lutheran Hristiyan)
: 47
: Oslo
22
Bergen
55
Trondheim
73
Stavanger
51
220 volt; 50 hertz'dir.
%99
Uyguluyor.
TABLO 1
BAŞLICA EKONOMİK GÖSTERGELER
1996*^'
1997(^)
1998*^'
4,4
4,4
4,4
1020
1.085
1.140
Milyar ABD$
158
153
151
Reel GSYH artışı (%)
5,5
3,4
2,0
35.909
34.773
32.864
Nüfus (milyon)
GSYH (Cari fiyatlarla)
Milyar Nkr
Kişi başına GSYH
(ABD $)
Cari İşlemler Dengesi
(Milyar ABD $)
Rezervler (Altın hariç)
10,6
8,0
-1,2
26,52
23,40
23,80
5,89
7,40
4,4
40,6
40,6
40,0
1,3
2,6
2,3
7,07
7,55
(Yıl sonu, Milyar ABD $)
Konsolide bütçe dengesi
(GSYH'nin yüzdesi olarak)
Konsolide Kamu borcu
(GSYH'nin yüzdesi olarak)
Tüketici fiyatları ile
Enflasyon (Ortalama %)
Kambiyo Kuru (ortalama)
6,45
Nkr: 1 ABD$
Kaynak: (1) E.LU World Outlook 1990, E.I.U.,
London 1998
(2) Norway, Country Report (2nd
Quarter 1998), E LU, London 1999
19201i yıllarda Avrupa'nın en fakir ülkesi olan Norveç bugün kişi başı­
na gelir bakımından sanayileşmiş ülkeler arasından en önlerde yeralmaktadir. 1960'larda Kuzey Denizinde petrol ve doğalgazm bulunmasıyla Nor­
veç ekonomisi yeni bir çehre kazanmıştır. GSYH'ya bakıldığında 1997 yı­
lına oranla 1998 yılında 2 milyar ABD dolan kadar bir düşüş yaşanmıştır.
Bu durum kişi başına düşen gelire de yansımıştır. Ancak son dönemde
Norveç'de kişi başına düşen gelir miktannda bir düşüş yaşansa da, Nor­
veç dünyada refah seviyesi yüksek olan ülkelerden biridir
TABLO 2
GAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILA
(GSYH) (Cari fiyatlarla Milyar ABD
)
1995
1996
1997
Tarım
1,86
1,84
1,63
Ormancılık
0,54
0,40
0,33
Balıkçılık
1,25
1,18
1,12
17,29
23,94
22,81
0,30
0,29
0,30
İmalat Sanayii
17,52
17,60
17,06
Elektrik ve gaz
3,61
3,26
3,31
İnşaat
5,02
5,55
5,78
13.96
14.20
13.95
1,78
1,85
1,83
1.89
2.22
2.09
Petrol ve gaz üretimi
(hizmetler dahil)
Madencilik
Toptan ve perakende
Ticaret
Otel ve lokantalar
Boru hattı ile
Taşımacılık
Mali kuruluşlar
5,80
5,81
5,29
Konut hizmetleri
9,94
10,05
9,49
Ticari hizmetler
7,98
8,79
9,09
Kamu hizmetleri
23,12
24,37
23,59
Diğerleri
GSYH
34,72
36.79
35,74
146,48
158,14
153,44
Kaynak: Norway, E.LU.Country Profile
1998-99,
E.I.U., London
1998^)
Rakamlar Tablo 1'de yeralan kur üzerinden Nkr cinsinden ABD Dolarına
çevrilmiştir.
GENEL OLARAK DIŞ TİCARETİ
Norveç'in dış ticaretinin temel özelliği dışa açık bir ekonomiye
sahip olmasıdır. İkinci özellik ise ihracatın ithalatın üzerinde seyretmesidir; genel olarak ithalatın GSYH oranı % 30'un üzerindeyken, ih­
racatın oranı da % 25 civarında seyretmektedir Norveç'in dış ticare­
tinin bir diğer özelliği de hemen her çeşit malın ihraç ve ithal edilme­
sidir; aynı yada benzer mallar hem ihraç hem de ithal edilebilmekte­
dir.
TABLO : 3
NORVEÇ'İN DIŞ TİCARET DURUMU
(Milyar ABD Doları)
Yıllar
İhracat
İthalat
Ticaret
Ticaret
Hacmi
Dengesi
1992
35.1
25.8
60.9
9.3
1993
32.3
25.3
57.6
7.0
1994
35.0
27.5
62.5
7.5
1995
42.3
33.7
76.0
8.6
1996
50.0
37.0
87.0
13.0
1997
48.8
37.7
86.5
11.1
1998
41.5
37.6
79.1
3.9
Kaynak m
World Outlook 1999, EIU London 1998
Başlıca İhracat
Yaptığı Ülkeler
İngiltere, Almanya, İsveç, Hollanda
Danimarka, ABD, Fransa.
Başlıca İthalat
Yaptığı Ülkeler
Başlıca İhraç Ürünleri
İsveç, Almanya, İngiltere, Danimar­
ka, Japonya, ABD, Fransa.
Başlıca İthal Ürünleri
Ham petrol, doğalgaz, işlenmiş alü­
minyum ve nikel, demir-çelik ürün­
leri, balık ve balık ürünleri, kimya­
sallar, gemiler, petrol platformları,
makinalar, kağıt ve kağıt hamuru,
boyayıcı renk verici maddeler, or­
ganik kimyasal maddeler, ahşap eş­
yalar.
Makine, taşıt ve donanımları, ham­
maddeler ve enerji, metal cevherleri
ve hurda metaller, demir-çelik, gıda
ürünleri,kimyasallar, gemiler ve
platformlar, hazır dış giyim, gıda iç­
ki ve tütün.
TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ :
Kuzey Avrupa'da bir İskandinav Ülkesi olan Norveç'le çok eski
tarihlerden bu yana Türkiye'nin ticari ve ekonomik ilişkileri devam et­
mektedir. Her ne kadar coğrafi uzaklık iki ülke arasındaki ticareti
olumsuz yönde etkilese de, 1999 yılı Ocak-Temmuz verileri incelendi­
ğinde Norveç ithalatta 40 ve ihracatta 37. sırada yeralmaktadır. Türki­
ye ile Norveç'in de içinde bulunduğu EFTA arasında tercihli ticaret an­
laşmasının imzalanması ve Türkiye'nin ihracata konu olan mallarını
çeşitlendirilip, fiyat dışındaki (kalite, ambalaj, tanıtım vb.) etkenleri de
rekabet edebilir hale getirmesi sonucu ticari ilişkilerinin artış trendine
girdiği ifade edilebilir.
TABLO : 4
TÜRKİYE - NORVEÇ TİCARİ İLİŞKİLERİ
(Milyon ABD Doları)
Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ticaret
Ticaret
İhracatı
İthalatı
Hacmi
Dengesi
1992
74.7
102.9
177.6
-28.2
1993
30.6
76.4
107.0
-45.8
1994
35.8
89.5
125.3
- 53.7
-20.6
Yıllar
1995
54.2
74.8
129.0
1996
58.0
93.4
151.4
-35.4
1997
92.8
178.3
271.1
-85.5
1998
101.4
147.7
249.1
-46.3
69.9
124.3
-15.5
1999
(7ay)
54.4
Ticaret dengesi Türldye açısından
Kaynal<: Devlet istatistiği Enstitüsü.
değeriendirilmel<tedir.
Başlıca İhraç Ürünlerimiz : Elektrikli makine ve cihazlar, pa­
çavralar, giyim eşyası, metal cevherleri, meyvalar, hayvansal ve bitki­
sel yağlar, seramik mamulleri, demir veya çelikten eşya, alüminyum,
giyim eşyaları (hem tekstil hem deriden mamul), renkli televizyonlar,
ilaç hammaddeleri.
Başlıca İthal Ürünlerimiz : Balık ve su ürünleri, mineral yakıt­
lar, mineral yağlar ve müstahsalları, alüminyum ve alüminyum eşya,
gemiler, suda yüzen taşıtlar ve araçlar, elektrikli makine ve cihazlar,
aksam ve parçaları, plastik ve plastikten mamul eşya, demir ve çelik.
II. BÖLÜMı
SORULARLA YABANCI GİRİŞİMCİLERİ
İLGİLENDİREN MEVZUAT
1 . GENEL YAKLAŞIM
1 . 1 . İzin
/ Yabancı sermayenin ticari faaliyette bulunabilmesi, ya­
ni bu ülkede bir şirket kurması yada kurulu bir şirkete ortak ol­
ması için özel bir izin alması gereklimidir? Gerekli ise bu izin han­
gi merci veya merciler tarafından verilmektedir? (Telefon, faks)
Norveç'te şirket kuruluşu ile ilgili işlemler" Ticari Teşebbüsler
Sicili"(Register of Business Enterprises) tarafından yapılmakta olup
alınması gerekli izin ve detaylar "2.5 yabancı sermayeli şirket kurulu­
şu başlıklı" bölümünde detaylı olarak incelenmektedir.
"Ticari Teşebbüsler Sicili"
Tel
: (47) 75007500
Faks : ( 4 7 ) 75007505
1.2. Faaliyet Kısıtlamaları
/ Yabancı sermayeli şirketlerin faaliyetlerine çalışma ko­
nuları bakımından getirilmiş sınırlama veya kısıtlamalar var mı­
dır? Diğer bir ifadeyle yabancı sermayeli şirketler yerli şirketle­
rin çalışabileceği her sahada çalışabilirler mi? Kısıtlamalar varsa
hangi faaliyet konularını kapsamaktadır?
Posta hizmeti, halka açık telefon hizmeti ve bazı diğer iletişim
sahaları, demiryolları, metrolar, hastaneler ve diğer halka açık sağlık
kuruluşlarını içeren kamu hizmet kurumları özel yatırıma açılmamak­
tadır. Ancak son dönemde özel sağlık kurumları hizmete girmiş olup,
bunlar özel yatırıma açılmıştır. Radyo ve televizyon kanunu son dö­
nemde liberalleştirilmiş ve şimdi de bu sektör özel yatırıma açılmıştır.
Ayrıca Norveç'in ticaret politikası olarak hükümet serbest tica­
reti desteklemektedir. Ancak yine de bu konuda bazı kısıtlamalar var­
dır. Bu kısıtlamalar özellikle balıkçılık ve tarım gibi koruma altındaki
sahalardadır. Aynı zamanda çevre korumasına dayalı bazı kısıtlamalar
da sözkonusudur.
1.3. Ekonomik Faaliyetlerle İlgili Mevzuatın
Uygulanmasında Eşitlik
/ Vergi, dış ticaret, kambiyo ve teşvikler gibi konulardaki
mevzuat uygulamalarında yerli ve yabancı sermayeli şirketler ara­
sında bir ayırım yapılmakta mıdır?
Şirketlerin faaliyetlerini düzenleyen Norveç Kanunlarında vergi,
dış ticaret, kambiyo konularında yerli ve yabancı şirketler arasında bir
ayırım yapılmamaktadır. Norveç hükümeti yabancı yatırımcıya sem­
patiyle bakmaktadır. Fakat yabancı yatırımcıya özellikle uygulanan
teşvikler yoktur. Vergi sisteminde de yerli/yabancı yatırım ayırımı ya­
pılmamaktadır.
2 , YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET
K U R U L U Ş U N D A ARANILAN ŞARTLAR
VE FORMALİTELER
2 . 1 . Sermaye Payı Kısıtlamaları
/ Yabancı sermayeli şirkette yabancı yatırımcının
sermaye payı konusunda kısıtlama var mıdır?
Potansiyel yabancı yatırımcı tercih ettiği tür şirketi kurabilmek­
tedir. Ancak şirketin özelliğine göre bazı koşulların yerine getirilmesi
gerekmektedir. Konu ayrıntılı olarak "2.5.2 Başvuru Prosedürü" baş­
lıklı alt bölümde açıklanmaktadır. Yabancı yatırımcılar arasında en çok
tercih edilen şube açmak yada tali şirket kurmaktır. Bir tali şirkete ta­
mamen sahip olunabilir ve bir şube iş akışını tamamen yürütebilmek­
tedir.
2.2. Asgari Sermaye Şartı
y Yabancı yatırımcının getirmesi gereken asgari sermaye
konusunda bir düzenleme var mıdır?
Aranılan asgari sermaye sınırı şirket sermayesinin yerli veya
yabancı olmasına göre değil, kurulacak şirketin türüne göre değişiklik
göstermektedir.
2.3. Şirket Şekli
/ Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda anonim, limited
şirket olma zorunluluğu gibi şirket şekli bakımından getirilmiş sı­
nırlamalar var mı?
Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda şirket şekli bakımından
bir sınırlama getirilmemiştir. Norveç'te şirket şekilleri şunlardır:
1. Sınırlı sorumlu halka açık şirket Allmennaksjeselskap (ASA)
2. Sınırlı sorumlu özel şirket - Alksjeselskap (AS)
3. Yabancı bir şirket şubesi yada anonim şirketFilial av utenlandskaksjeselskap
4. Sınırsız (genel) ortaklık - Ansvalig selskap (ANS)
5. Pro rata (pay oranında) sorumluluğu olan
sınırsız ortaklık-Ansvarlig selskap med delt
ansvar(DA)
6. Komandit şirket - Komandittselskap
7. Komanditer ortaklık - Stille selskap
8. Müşterek teşebbüs - Samarbeidsavtale
9. Tek sahipli şirket (adi şirket)- Selvstendig nae
ringsdrivende firma
10. Kooperatif teşebbüsleri - Samvirkeforetak
Ancak bugüne kadar gözlenen yabancı yatırımcılar tarafından
en fazla tercih edilenin şube açmak veya tali şirket kurmak olduğudur.
2.4. Şirket Kuruluş İşlemleri Bakımından Farklar
/ Yerli ve yabancı sermayeli şirketlerin kuruluşu işlemle­
rinde hangi farklar vardır?
Yerli ve yabancı sermayeli şirketlerin kuruluşu arasında fark
bulunmamaktadır.
2.5. Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşu
/
Yabancı sermayeli şirketlerin kuruluşu nasıl yapılmak­
tadır?
2 . 5 . 1 . Başvuru mercileri
Norveç'te bir şirket kurmak için (AS ya da ASA) bir kurucu ye­
terli olmaktadır. Ancak kurucuların en azından yarısının Norveç'te ika­
me etmesi ve son iki yıldır Norveç'te yaşıyor olması gerekmektedir.
Yada bu ülkeye yerleşen EEA (Avrupa Ekonomik Bölgesi) devleti va­
tandaşı olmalıdırlar. Şirketin hukuki yapısına göre istenilen bilgi ve
belgeler" Ticari Teşebbüsler Siciline" kayıt yaptırılmalıdır. Kayıt işlemi
iki - dört hafta içinde sonuçlanmaktadır. Şirket kurulması bir gün sür­
mektedir. Eğer değişiklikler ya da ilaveler yapılırsa (örneğin sermaye
payındaki artışlar yada azalışlar gibi) bu da kayıt ettirilmelidir. Kayıt­
tan önce sermaye payı tamamen ödenmelidir.
Şube açmak içinde y i n e " Ticari Teşebbüsler Siciline" kayıt yap­
tırılmalıdır.
2 . 5 . 2 . Başvuru prosedürü
a) Halka açık şirket
Norveç'te en yaygın şirket türüdür ve hisseleri kamuya açık
yada borsada işlem gören tek şirket türüdür. Bir veya daha fazla or­
tak tarafından kurulabilir. Kurucuların en azından yarısı Ticaret Bakan­
lığı tarafından herhangi bir imtiyaz verilmedikçe, Norveç'te ikamet et­
meli ve son iki yıldır Norveç'te yaşıyor olmalıdır.
Bir şirket kurmak için hisseleri gösteren şirket kuruluş senedi
hazırlanmalı ve Ticari Teşebbüsler Sicilinin hazırladığı standart başvu­
ru formu doldurulmalıdır. Bu doküman şirketin özelliklerini ve şirke­
tin adı, belediye kaydı, firmanın faaliyeti, sermaye payı miktarı gibi ay­
rıntıları belirtmelidir. Kayıt" Ticari Teşebbüsler Siciline" yapılmalıdır.
Halka açık bir şirketin asgari sermaye payı 1 milyon NOK'tur. Paylar
kayıttan önce tamamen ödenmelidir.
b) Özel şirket
Özel şirket sınırlı sorumlu firmanın diğer çeşididir. 1997 yılı
Haziran ayında yürürlüğe giren Özel Şirket Kanunu'na göre düzenlen­
miştir. Halka açık şirketin hükümlerine benzemektedir.
Kurucu{lar) halka açık şirket kurulurken belirtilen özellikleri
gösteren şekilde şirket kuruluş senedi hazırlamalıdır. Yönetmelikler,
kamu şirketlerinde istenen bilgilerin aynısını içermelidir(aşağıda belir­
tilenler hariç).
1. Özel şirket halka açık şirket olduğunu beyan etmez.
2. Özel şirket paylarını" Güvenlik Siciline" (The Security Register) kayıt yaptırıp yaptırmadığını belirtmek zorundadır.
Özel bir şirket kamuya açık bir şirketten daha düşük sermaye
ihtiyacına sahiptir. Asgari sermaye payı 100.000 NOK'tur ve bu " Ti­
cari Teşebbüsler Siciline" kayıt dokümanları doldurulup verilmeden
önce tamamen ödenmelidir. Halka açık şirketlerin tersine, özel şirket
payları borsada işlem görmez,
c) Şube kuruluşları
Yabancı şirketler faaliyetlerini "Şube Ofis Sicili" (a registered
branch office) aracılığıyla yürütmektedir. Bir şube Norveç'teki merkez
ofisin kuralları ve tüzükleriyle uyum içinde kurulmalıdır. Norveç'te fa­
aliyette olan yabancı bir şirketin şubesi açıkça ticari dokümanların
üzerinde (sirkülerin bir parçası olarak) yabancı sınırlı sorumlu bir şir­
ketin şubesi olduğunu belirtmelidir. Şube kuruluşu için de " Ticari Te­
şebbüsler Siciline" kayıt yaptırılmalıdır.
2.5.3.Kuruluş masrafları
Şube açılış masrafı 4.545 NOK (1997 yılı itibariyle 602 ABD
Dolan tutarındadır.) Ticari Teşebbüsler Siciline ödeme yapılabilmek­
tedir. Şirketin Ticari Teşebbüsler Siciline kayıt masrafı ise 6.000 NOK
(795 ABD Doları tutarındadır.)
3 . Y A B A N C I YATIRIIVICILARA
TANINAN HAKLAR
3 . 1 Gayrimenkul İktisabı
Norveç'teki ticari düzenlemeler Avrupa Birliği'ndeki düzenle­
melerle paralellik içindedir ve EEA (Avrupa Ekonomik Bölgesi) teşeb­
büsleri ve Norveç'te iş kuran uluslar için ayrıcalıklı hükümleri içerme­
mektedir. Yabancı yatırımcılar tarafından Norveç'te hisse senedi ve
gayrimenkul alımını yürüten hükümler geleneksel olarak serbest ve
ayrıcalıksızdır. Kanunlar normalde Norveç'te iş kuranlara veya yaban­
cı sermayeli kuruluşlara herhangi bir engel oluşturmamaktadır. Bazı
durumlarda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na şirket içinde payların alı­
mını ve şirket haklarının alımı bildirilmelidir. Eğer bir izne ihtiyaç du­
yulursa başvuru işlemlerini sürdürmek 1 ila 3 ay almaktadır.
5000 m^den fazla, sanayi maksadıyla toprak uzun vadede kira­
lanır yada alınırsa "alım lisansı" istenmektedir. Bazı durumlarda ser­
maye payının 1/3,1/2 yada 2/3 ünü aşan mülkiyet ile sonuçlanan Norveç'li şirketin sermaye hissesinin alımında Ticaret ve Sanayi Bakanlı­
ğı'na bilgi verilmesi zorunluluğu vardır. Bu durum 5 milyon NOK'u
aşan asgari cirosu olan, 50 işçiden fazla işçisi bulunan firmalar ya da
son 8 yıldan beri 5 milyon NOK'dan fazla bağış alan Norveç'i! ve ya­
bancı hissedarlara uygulanmaktadır.
3 . 2 . Kâr Transferi
^ Yabancı yatırımcının kârını transfer etme, mevcut yatı­
rımlarda kullanma yeni yatırımlarda kullanma gibi hakları bakı­
mından hangi kısıtlamalar vardır?
Şirket Yönetmeliği'nde ya da kanunda belirtilmedikçe mülki­
yet; sermaye ve kâr (vergiye tabi olarak) transferinde kısıtlama yok­
tur.
3.3.Yatırılmış Yabancı Sermayenin Çıkarılması
/
Yabancı yatırımcı şirketin tasfiyesi veya sermaye payı­
nın satılması halinde elde edeceği tutarı ülke dışına transfer ede­
bilir mi?
Norveç'te bulunan bir kişi(Norveç'te yerleşik olsun olmasın)
herhangi bir şekilde yurtdışından Norveç Kronu ve/veya yabancı para
ödemesi kabul eder veya yurtdışına ödemede bulunursa Merkez Bankası'na bilgi vermek zorundadır.
Ancak transfer yasağı y o k t u r
3 . 4 . Yabancı Yatırımların Korunması
/
Yabancı sermaye yatırımları Norveç Anayasasınca her
türlü mevzuat değişiklikleri, kamulaştırma vb. değişikliklere karşı
korunmuş mudur?
Evet.
4 . Y A T İ R İ M TEŞVİKLERİ
4.1 .YabancıYatırimlann Teşvikleri
sf Yabanca yatırimcılar için uygulanan özel teşvikler veya
teşvik kriterleri var mıdır?
Hayır. Norveç Hükümeti yabancı yatırımcıya sempatiyle bak­
maktadır. Ancak yabancı yatırımcılara uygulanan özel teşvikler yoktur.
4 . 2 . Hangi Yatırım Teşvikleri Uygulanmaktadır?
4.2.1.Vergi İndirimleri ve Muafiyetleri
Norveç'te hem Norveç'li teşebbüsler hem de yabancı teşeb­
büsler kâr üzerinden %28 kurumlar vergisi ödemektedirler. Tüm şir­
ketler ve yabancı şirket şubeleri her yıl Şubat ayının sonuna kadar ver­
gi beyannamesi doldurmalıdır. Kurumlar vergisi 4 taksit halinde öde­
nebilmektedir: Mali yılı takip eden yıl içinde, Şubat-Nisan-Eylül-Kasım
ayının 15'inde. Yabancı şirket şubeleri Norveç'te kazanılan gelir üze­
rinden vergilendirilmektedir. Vergi indirimleri Norveç'li şirketlere uy­
gulananlarla aynıdır. Mal satışlarında genellikle KDV uygulanmakta­
dır. Ancak yalnızca Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 13. maddesinde
yeralan hizmetler KDV'ye tabiidir. Eğitim, mali hizmetler, hukuki hiz­
metler, sigorta, yolcu ulaşımı, mülk kiralama şu anda KDV'ye tabi de­
ğildir. Norveç'te KDV oranı şu anda %23'tür. Norveç'te kurulan bir or­
taklık olsun ya da 12 aylık dönem süresince değer olarak 30.000
NOK'u aşan vergiye tabi mal imal etmiş bir şirket olsun, bu tüzel kişi
KDV mükellefi olmalıdır.
Eğer bir tüzel kişi Norveç'te daimi işyerine sahip değilse, bir
temsilcilik(acente) aracılığıyla kayıt yaptırmalıdır. Şirket içi kullanılan
mal ve hizmetler üzerindeki KDV indirilebilir.
Yatırım vergisi, KDV'ye tabi bir işyerinde kullanılan veya tüke­
tilen malların tabi olduğu özel bir vergidir. Yatırım vergi oranı şu an­
da % 7 ' d i r
4 . 2 . 2 . İthalatta Gümrük Muafiyeti Veya İndirimi
İthalde Alınan Vergiler
İthalde alınan temel vergi gümrük resmidir. Bu verginin mat­
rahın normal fiyat artı bazı diğer masraflar oluşturur. Çoğu mallar için
değer üzerinden (ad valorem), C.I.F. kıymeti hesaplanarak, tahsil edi­
lir. Bazı mallar ise maktu (spesifik) vergiye tabidir.
Norveç GATT bünyesinde hazırlanan "Gümrük Değerlendirme
Anlaşmasına taraftır. Normal fiyat bu Anlaşma hükümlerine göre be­
lirlenir.
Ancak Norveç'in taraf olduğu çeşitli ikili ve çok taraflı anlaşma­
lar ile gümrük resimlerinde değişiklikler söz konusudur.
a) Norveç bir EFTA üyesidir; bu nedenle diğer EFTA ülkeleri (İz­
landa, İsviçre ve Liechtenstein) menşeli hemen t ü m sınai mallardan
gümrük resmini kaldırmıştır.
b) Norveç E F A ile AB arasında imzalanan sınai serbest ticaret
anlaşması ile de AB menşeli sınai mallarda gümrük resmini kaldırmış­
tır.
c) EFTA ayrıca aşağıda belirtilen ülkeler ile de ikili serbest tica­
ret anlaşmaları imzalamış olup, çoğu malların ithalatı gümrük vergi­
sinden muaftır:
Bulgaristan (BG), İsrail (İL), Romanya (RO), Çek Cumhuriyeti
(CS), Letonya (LV), Slovakya (SK), Estonya (EE), Litvanya (LT), Slo-
venya (SI), Faroe Adaları (FO), Macaristan (HU), Türkiye (TR), Fas
(MO), Polonya (PL).
d) EFTA (Norveç dahil) ile AB arasında imzalanan anlaşmanın
1 Ocak 1994 günü yürürlüğe girmesiyle, EEA oluşmuştur. Böylece t i ­
cari engeller kaldırılmış; mallar, hizmetler, sermaye ve işgücü dolaşı­
mı büyük ölçüde serbestleşmiştir. Ancak yine de bazı tarımsal mallar­
da gümrük vergileri varlığını sürdürmektedir.
e) Norveç 1995 Temmuz'unda bir karar alarak, WTO bünyesin­
de tarımsal mallar hakkında 2000 yılı itibariyle ulaşılmasını taahhüt al­
tına aldığı yükümlülükleri hızlandırarak ifa etmiştir; sonuçta ise g ü m ­
rük vergi oranları Uruguay Round'u öncesi değerlerin üzerine çıkmış­
tır. Ayrıca yeni kabul edilen ve "şeffaf olmadığı (nontransparent)" ifa­
de edilen değişken sistemin de üçüncü ülkelerden meyva, sebze ve
diğer bozulabilir çiçek ve bahçe ürünleri ithalatını zorlaştırdığı belirtil­
mektedir. Bunun nedeni bir veya iki hafta önceden ilan edilmek sure­
tiyle ve birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişen sürelerle gümrük
vergi oranlarının değiştirilmesidir.
f) Norveç WTO bünyesinde çeşitli enformasyon teknolojisi (İT)
ürünü için İT Mutabakatı'nı imzalanmıştır. Bilgisayarlar, haberleşme
teçhizatı, yarı iletkenler, yarı iletken üretim teçhizatı, yazılım ve bilim­
sel cihaz kategorilerinde vergi indirimine 1997 Temmuz ayında baş­
lanmış olup, 1 Ocak 2000 tarihi itibariyle, dört aşamada tamamlana­
caktır.
Bu bilgiler ışığında mal grupları itibariyle gümrük vergi oranla­
rı, yaklaşık olarak aşağıdaki gibidir:
• Tarımsal mallar: Muaf % 15 (ancak yerli üretimin piyasaya
çıktığı zamanlarda % 279'a kadar yükselmektedir).
• Hammaddeler: Muaf ile % 17 (ancak çoğunluk muaftır),
• Makine teçhizat: Muaf ile % 6,
• Tekstil ürünleri: Muaf ile % 22,7
İthalde alınan diğer bir vergi ise Katma Değer Vergisi
(KDV)'dir. Gümrük resmi ödenirken, malın c.i.f. değeri üzerinden %
23 oranında alınmaktadır.
Tüm sermaye teçhizatı KDV'den muaftır; ancak bu tür du­
rumlarda Yatırım Mallan Vergisi ödenmektedir.
Ayrıca, alkollü içkiler, tütün, çikolata, şekerleme mamulleri,
kozmetik eşyası, elektrik enerjisi, madeni yağ, benzin, motorlu araç­
lar, işlenmiş gıda ürünleri gibi çeşitli mallar üzerinden de Satış Vergişi alınmaktadır.
Deniz yoluyla ithal edilen tüm mallar ise, liman makamlarına
ödenmesi gereken, yerel trafik harcına tabidir.
Bunlara ilave olarak, Norveç GATT bünyesinde müzakere edi­
len ve WTO tarafından devralınan çeşitli konvansiyonlar gereğince,
Anti-Damping Vergisi, Sübvansiyon ve Telafi Edici Vergi tatbikatı da
yapabilmektedir.
Aşağıdaki mallar ise gümrük vergisinden muaftır:
• Numuneler,
• Geçici ithalata konu olan numuneler ile cihazlar ve ithal
edilmiş ürünün bakımı için yapılan geçici ithalat,
• Gümrük vergisi askıya alınmış olan mallar,
• Bireysel başvuru sonucu gümrük vergisi özel olarak askıya
alınmış mallar,
• Transit nitelikli mallar.
4 . 3 . Bölgesel Teşvikler
Bordro vergisi (vergi stopajı) programı ülkenin belirli bölgele­
rinde bulunan işletmelere uygulanmaktadır. Oranlar Tablo 5'de gös­
terilmektedir;
•
TâBLO : 5
BÖLGELERE GÖRE BRÜT l A A Ş
Ü Z E R İ İ D E İ KESİLEİ BORDRO VERGİSİ
(BÖLGELER)
Oranlar
Beşinci Bölge: Fınmark'ı ve Tronns'un yaklaşık yarısını
%0
içine alan Norveç'in kuzey bölümü
Dördüncü Bölge: Troms'un diğer yarısını ve Nordland'ı
kapsamaktadır
% 5.1
Üçüncü Bölge:Nord-Trondelag ve Sor-Trondelag'ı
kapsamaktadır.
% 6.4
İkinci Bölge:Norveç'in geri kalan kısımlarındaki
"ekonomik olarak gelişmemiş" belediyelerin büyük bir
% 10.6
kısmını kapsamaktadır.
Birinci Bölge: Norveç'in geri kalanı
% 14.1
Kaynak: Invest in Norway, 1997
5. VERGİ Y U K U
5.-È.Yabancı Yatırımcının Tabi Olduğu Vergi Tûkü Ne
Kadardır?
Norveç'te yabancı yatırımcıya uygulanan vergi oranları;
Kurumlar Vergisi
: % 28
Katma Değer Vergisi : % 23
Yatırım Vergisi
: % 7
6. BANKACILIK
6 . 1 Bankacılık İşlemlerinde Ayrımcılık
Var mıdır?
Yabancı bir banka EEA (Avrupa Ekonomik Bölgesi) içinde yer
almadıkça yabancı bir banka şubesi'nin kurulmasına izin verilmemek­
tedir.
6.2. Dış Ticaretle İlgili Döviz Transferleri Serbest midir?
Evet. Ancak Norveç'te bulunan bir kişi (Norveç'te yerleşik ol­
sun olmasın) herhangi bir şekilde yurtdışından Norveç Kronu ve/veya
yabancı para ödemesi kabul eder veya yurtdışına ödemede bulunursa
Merkez Bankası'na yazılı olarak bilgi vermek zorundadır. Tüzel ve özel
kişiler yerleşik veya yerleşik olmayan hesaplar açabilir; bu hesaplar
NOK veya döviz cinsinden olabilir ve bu hesaplar yurtiçinde veya yurt­
dışında bulunabilir. NOK cinsinden açılmış hesapların dövize çevril­
mesi mümkündür. Hizmet satınalınması karşılığında yapılan ödeme­
ler üzerinde herhangi bir kontrol mevcut değildir; keza yurtdışında el­
de edilen bir hizmet kazancının transfer edilmesi de zorunlu değildir.
6.3. Norveç'te Türk Bankası Ya da Türk Bankaları Faali­
yet Gösteriyor mu?
Hayır. Norveç'te faaliyet gösteren Türk Bankası bulunmamak­
tadır.
YARARLI ADRESLER
BÜYÜKELÇİLİK VE M Ü Ş A V İ R L İ K
• T.C. Oslo Büyükelçiliği
(Turkish Embassy)
Haakon Vll's Gate 5/B
0161 Oslo-NORWAY
Tel : 47 22 44 99 20
Faks : 47 22 55 62 63
Büyükelçi: Osman Korutürk
Ticaret Müşavirliği ise 1 Haziran 1999 tarihi itibariyle
kapatılmıştır.
• Norveç Krallığı Büyükelçiliği
Kelebek Sok. No.18
06692 Gaziosmanpaşa, Ankara
Tel : (0312) 446 31 96-437 99 50/4 hat
F a k s ; (0312) 437 64 30
• Norveç Krallığı Fahri Başkonsolosluğu
Bilezik Sok. No.2 Fındıklı
Beşiktaş, İstanbul
Tel : (0212) 249 97 53
Faks : (0212) 249 44 34
BAKANLIK VE MESLEK K U R U L U Ş L A R I
• Çevre Bakanlığı
(Ministry of Environmental Affairs)
IVIyntgaten 2, P.O. Box 8013, Dep.
N-0030 Oslo,
Tel : + 4 7 22 34 90 90
Faks : +47 22 24 95 60
• Dışişleri Bakanlığı
(Ministry of Foreign Affairs)
7 Juni Plass 1,
P.O.Box 8114 Dep.
N-0032 Oslo,
Tel : +47 22 24 36 00
Faks: +47 22 24 95 80
• Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
(Ministry of Industry and Trade)
Ploensgate 8, P.O. Box 8014 Dep,
N-0030 Oslo,
Tel : 47 22 24 90 90
Faks : 47 22 24 95 25
• Norveç Ticaret Konseyi
(Norwegian Trade Council)
Drammensveien 40,
N-0243 Oslo,
Tel : 47 22 92 63 00
Faks : 47 22 92 64 00
• Oslo Ticaret Odası
(Oslo Chamber of Commerce)
Drammensveien 30, P.O. Box 2874 Solli,
N-0230 Oslo
Tel : 47 22 55 74 00
Faks : 47 22 55 89 53
• Norveç İş ve Sanayi Konfederasyonu
(Confederation of Norwegian Business and Industry)
Middelthunsgate 27, P.O. Box 5250 Majorstua, N-0303 Oslo
Tel : 47 23 08 80 00
Faks: 47 23 08 80 16
• Norges Varemesse
(Norveç Ticaret Fuarları)
P.O. Box 130 Skoyen
N-0212 Oslo, NORVEÇ
Tel : +47 22 43 91 00
F a k s : + 4 7 22 43 19 14
• Norveç Yatırım Merkezi (SND)
SNDS Novedkontor Oslo
P.O. Box 448 Sentrum 0104 Oslo
Tel : +47 22 00 25 00
F a k s : + 4 7 22 42 96 11
• Norges Bank
(Norveç Merkez Bankası)
Bankplassen 2, POB 1179 Sentrum
0107 Oslo, Norveç
Tel : +47 22 31 60 00
Faks : +47 22 41 31 05
KAYNAKLAR
Doing Business in Norway; Invest In Norway; 31 Mart 1997
E.I.U World Outlook 1999, ElU London 1998
Norway, Country Report (2nd Quarter 1999) E.I.U London
1999
Norveç Ülke Etüdü ve Seçilmiş Mal Grupları İtibariyle Pazar
Olanakları,istanbul Ticaret Odası Yayınları
ISTANBUL TICARET ©DASI 1999 YILI YAYIHLARI
YAYIN
NO.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
YAYIN ADI
Yem ve Gübre Sanayi
Türkiye'de Balıkçılık ve Su Ürünleri Üretim Potansiyeli
Yurtiçi Endüstriyel ve Sektörel Fuarlar Takvimi
1999-2000 Calendar of Industrial and Trade Fairs in Turkey
Gürcistan Ülke Profili Mevzuat ve Türk Girişimcileri
Yurtdışı İndirimli Oteller Katalogu (1999)
Yurtiçi İndirimli Oteller Katalogu (1999)
indirim Sağlayan Sağlık Kuruluşları Rehberi (1999)
Sorularla Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkilerinde EURO
Ulusal Kuruluşlar Rehberi
Başarılı Satış İçin Temel Satıcı Davranışlan
1998 Yılı İstanbul Küçük Sanayi Kapasite Kullanım Araştırması
Kuveyt Ülke Etüdü
Sorularla Dış Ticarette Standardizasyon Mevzuatı
Tarifeli Uçuşlar Rehberi
Yatırım Destekleri Konusunda Soru ve Cevaplar
AB Mermer Ürünleri Piyasası Araştırması
1998 Yılı Sektörler İtibariyle Ankete Dayalı Ekonomik Durum
Analizi
Sorularla Yat Turizmi ve Turizm İşletmeciliği El Kitabı
Sorularla Turizm Teşvik Mevzuatı El Kitabı
Ticaret Sicili Tüzüğü
Etiyopya Ülke Etüdü
Natural Resources of Turkey (Volume II) Western Regions
Birleşik Arap Emirlikleri Ülke Etüdü
Sorularla Danimarka Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Rusya Federasyonu Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Beyaz Rusya Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Azerbaycan Yabancı Sermaye Mevzuatı
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
Sorularla Hırvatistan Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Romanya Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Özbekistan Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Bosna Hersek Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Macaristan Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Almanya Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Fransa Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Birleşik Krallık Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla İtalya Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Belçika Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla İsrail Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla KKTC Yabancı Sermaye Mevzuatı
AB'nin KOBİ'lere Uyguladığı Kredi ve Destek Programları
Rakamlarla Türkiye Ekonomisi
Turkey in Figııres
Makedonya Ülke Etüdü
İstanbul'un Ekonomik ve Sosyal Göstergeleri
Social and Economic Indicators of İstanbul
Küreselleşme ve Gümrük Birliği
Fildişi Sahili Ülke Etüdü
Türk Gıda Mevzuatı Rehberi
Karadeniz Limanlarının Bölgesel Ticaretin Gelişmesindeki
Önemi ve İşlevi
Katar Ülke Etüdü
Türkiye'de Yapıların Yalıtımı ve Yalıtım Sanayiinin Durumu
Türk Konfeksiyon Yan Sanayii ve İsrail'e İhracat Olanakları
Başarılı İhracatçılar Kitabı OTEX 98
Norveç Ülke Etüdü ve Seçilmiş Mal Grupları İtibariyle Pazar
Olanaklan
Türkiye'de İçme Suyu Sektörü Sorunları ve Çözüm Önerileri
Türkiye'nin Enerji Sektöründe Özelleştirme Politikaları,
Özelleştirmenin Yasal ve Ekonomik Boyutları
Avrupa Birliği EURO ve Türkiye
Uluslararası Kuruluşlar ve Türkiye'deki Temas Noktaları Rehberi
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
Ulusal Eğitimde Özel Okulların Yeri ve Sorunları Paneli
Dünya'da ve Türkiye'de Otogaz Kullanımı, Standartlan ve
Uygulamalan
Türkiye'de Tarımsal Destekleme ve Taban Fiyatları Politikası
Türkiye'de Su Ürünleri Sektörü ve Avrupa Birliği İle Entegrasyonu
Meksika Ülke Etüdü
Başarılı Vergi Mükellefleri' 98
Ekonomik Rapor
Economic Report
Basında Promosyonun Ticaret Kesimine Etkileri
Türk Sosyal Güvenlik Sistemin'de Arayışlar: Özelleştirme ve
Yeniden Yapılanma
Dünyada ve Türkiye'de Ekolojik Tarım Ürünleri Ürejimi,
İhracatı ve Geliştirme Olanakları
KOBİ'lerde Kalite Geliştirme Süreci ve Uygulama Önerileri
Sorularla Etiyopya Yabancı Sermaye Mevzuatı
1995-1999 Yayın Duyum Katalogu
Hindistan Bisküvi ve Şekerleme İhracat Pazar Araştırması
Kanada Zeytinyağı Pazar Araştırması
Macaristan ve Çek Cumhuriyeti Ayakkabı İhracat Pazar
Araştırması
Türkiye 2010 Global Hedefler ve Sektörel Stratejiler
uman (Umman) Ülke Etüdü
Sorularla Binalarda Enerjinin Etkin Kullanımı
İstanbul Halkının Yaşam Biçimi ve Sorunları
Sorularla Katar Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla B.A.E Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Meksika Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Makedonya Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Norveç Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Çek Cumhuriyeti Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Umman Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Kanada Yabancı Sermaye Mevzuatı
Sorularla Hindistan Yabancı Sermaye Mevzuatı
ISTANBUL TICARET ODASI
YAYIN
NO.
1
2
3
4
2000*
YILI YAYINLARI
YAYIN ADI
Yurtiçi Endüstri ve Sektörel Fuarlar Takvimi (2000-2001)
Calender Of Industrial and Trade Fairs in Turkey
Brezilya Otomotiv Yan Sanayii Pazar Araştırması
Türkiye'de Şirket Kültürü ve İş Prensipleri
Ocak ayı itibariyle.