ROBOTİK KALP CERRAHİSİ Robotik Kalp Cerrahisi 3. Jenerasyon Koroner Aletler • • Mekanik Dikiş Aleti Octobus Minimal İnvazif Koroner aletlerin Tarihçesi Port -Access CABG Video - Assited Minimally Invasif Total Endoskopik Miyokardial Revaskularizasyon Aesop, Zeus, Hermes, Sokrates ( Computer Motion) Da Vinci Cerrahi Sistem ( Intuitive Surgical) 1 ROBOTİK KALP CERRAHİSİ NEDİR ? Minimal invazif kalp cerrahisinde en son teknoloji; robotun asiste ettiği cerrahidir. Cerrahi aletleri endoskopik olarak manipule etmek çok zordur. Cerrahi enstrumanların olduğundan uzun olması, normal el titremelerini olduğundan daha fazla operasyon shasına yansıtır. Robot ile asiste edilen endoskopik kalp cerrahisinde cerrah endoskopun bilgisayar ekranına gönderdiği görüntüler eşliğimde , operasyon masasından belirli bir uzaklıktaki konsoldan operasyonu yönlendirir. Robotik kalp cerrahisi ilk olarak mitral kapak tamiri,ASD,PDA, operasyonlarında kullanılmıştır.En büyük avantajı; küçük inzisyonlar ve cerrahiden sonra nekahat süresi kısadır.Dezavantajı ise pahalı bir teknik olması; 750.000 – 1.000.000 USD arasında maliyet söz konusudur.Diğer yandan zamanla cerrahlar arasında haksız bir rekabet oluşturabileceğidir.Eğer bir cerrah 3-4 metreden bir operasyon yapabilirse , aynı cerrah benzer operasyonu 1500 mil öteden de yapabilir. Bunun sonucu da herkes en iyi cerrahları tercih edecektir. Mart 2000 de Mutualiste Montsouris enstitüsünün kalp cerrahisi şefi Dr. Francois Labore tarafından 25 konjenital vaka Zeus sistemi ile yapılmıştır. Çocukların yaşları 2 ay ile 5 yaş arasındadır. Pittsburg üniversitesinden Dr.Marco A. Zenati 9 nisan 2001 de Zeus sitemi ile 63 yaşındaki erkek hastaya off-pump CABG yapmıştır. Heart Assc.’un raporlarına göre ABD de yılda 450.000 CABG, dünyada ise ortalama 750.000 CABG yapılmaktadır. Cleveland Klinik’den Dr. Kenneth Stahl, Zeus sistemi ile kasım 2000 den beri ilgilenmektedir.En büyük avantajının; daha az post operativ ağrı, travma,iyileşme süresinin kısa olmasını belirtmiştir. Hastalar hastaneyi post operativ 30 – 48 saat içinde terk etmektedirler. 3. JENERASYON KORONER ALETLER 3.Jenerasyon koroner aletler, 2.Jenerasyon koroner aletlerdeki yetersizlikler nedeni sonucu ortaya çıkmışlardır. 2.Jenerasyon Koroner Aletler: • Direkt koroner arterektomi • Yüksek devirli potasyonal arterektomi (rotoblator) • Stentler 1990 larda • Restenoz • Kronik total okluzyon • Diffuz küçük damar hastalığı 2 • Bozulmuş safen ven greftlerinde ki 2. jenerasyon koroner aletlerdeki yetersizler nedeni ile 3.Jenerasyon koroner aletlerler üretilmiştir. Basit Balon Anjioplasti için Uygun Olmayan Koroner Lezyonlar • • • • Yüksek dereceli eksentrik lezyonlar Ağır kalsifikasyonlar Osteal lokasyonlar (RCA veya Sclana koroner) Açılı segmentlerde komple kronik oklusyonlar 1980 lerin ortalarında koroner arterektomi John Simpson tarafından yapıldı.Arterin içindeki tıkaç yapan parça tıraşlanıp,kaldırılıyodu. 1980 lerde rotoblator David Auth tarafından kullanılmaya başlandı. 1980 lerin ortalarında Examer Laser Angioplasti kullanıldı.Yüksek dansiteli laser kullanılarak obstivetif lezyondaki plak buharlaştırılır. OCTOPUS Kolleson 1964 de anteriör torakotomi ile ilk LIMA LAD greftlemesini yaptı.Beating kalp cerrahisinin öncüleri Ankeney 1975,Pfister 1992 senesinden beri beating üzerinde çalışmaktadırlar. Benetti ve Buffolo’nun bu konudaki araştırmaları sonucunda pompasız yapılan CABG lerden sonra hastalardaki izlenimlerde hastane mortalitesi,aritmi, felç, pulmoner komplikasyonlar çok daha azalmıştır.Yaklaşık 3.000 USD daha ucuzdur. Octopus; mekanik emme (suction) stabilazatördür. Minimal aritmi, emmeye bağlı kalbin ön yüzünde minimal histolojik değişikliğe neden olur. Beating den CPB ye geçerken bazı indikasyonlar meydana gelir.Bunlar sırasıyla 1) İntramiyokardial damarlanma, 2) Obtuse margimal’in diffuz kalsifikasyonu, 3) Test okluzyonunu tolere edememesi 5 Dakikalık preiskemik durumdan sonra 2 dakikalık reperfuzyon periyodu vardır.Özellikle major arterleri greftlemeden önce yapılır. Octopus sisteminde kalbin ön yüzüne yerleştirilir.Kalbin anteriör duvarını yukarı doğru asar.Fakat kalbin sol ventrikul diastolik doluşunu bozmaz. Postoperativ komplikasyonlar nadirde olsa Octopus ile görülebilir. Bunlar uzun süreli ventilatore bağımlı kalma, atrial fibrilasyon, transfuzyon, reoperasyondur.Görülme sıklıkları çok düşük olsa bile, klinikte karşılaşılabilecek durumlardır. 3 MİNİMAL İNVAZİF KORONER CERRAHİSİ Minimal invazif koroner cerrahisinde en sık kullanılan terimler: • MIDCAB (Minimal İnvazif Direkt CABG) • OPCAB (Octopus CABG veya Off-Pump CABG) • LATCAB (Lateral Abdominal CABG) • TECAB (Total Endoskopik CABG) Alexis Carrel ilk kez 1910 yılında descendan aorta ile sol koroner arter arasına serbest karotis arteri greft olarak kullanmıştır. 1940 da Murray internal mamari arterini kullanmıştır.1956 ile 1965 yılları arasında ilk kan perfuzyonu ve otoperfuzyon kullanıldı. 1965 de Amosova ve Sinyakın koroner anastomozlar için vaskuler staplerler kullandılar.1961 de Goetz internal mammari arter anastomozunu kullandı. Garret (1973) çarpan kalpde safen ven grefti kullanmıştır.1950 lerin ortalarında koroner arter revaskularizasyonun öncüsü ve minimal invazif ile ilgili ilk konseptleri öne süren St.Petersburgh kliniğinden kolesov’dur. 1969 Senesinde bilateral internal mammari arter anastomozları yapılmıştır. Minimal İnvazif CABG de Hasta Seçimi 1.a) MIDCABG : Mini sağ veya sol torakotomi ile yapılan invazyonlar LIMA – LAD RIMA – RCA Mini sternotomi veya supxiphoid insizyon kullanılır. b) OFF-PUMP CABG : Midline sternotomi yapılır.Greftleme yapılırken pompa kullanılmaz. 2)PORT- ACCESS : * Mini torakotomi ile birlikte periferal kanulasyon yapılır. * CPB * Endoluminal ascending aorta okluzyonu yapılır. MIDCABG İçin Pre-operatif Kontrendikasyonlar 1) 2) 3) 4) Küçük çaplı koroner arterler (<1.5 mm) Diffuz kalsifiye koroner arterler İntramiyokardiayal LAD Sol subclavian arterin okluzyonu 4 MIDCABG İçin Relatif Kontrendikasyonlar • Obesite • Meme dokusunun ağır olması İntra operatif MIDCABG Yapılamayan Durumlar • LAD’nin substernal yerleşimli olması • LAD’nin görülememesi • LAD’nin laterale doğru yer değiştirmesi • Yağlı kalp • Koroner arterlerin soğan zarı görümünde olması Bu durumların gözlenmesi halinde sternotomiye dönüş daha fazla gözlenir. MIDCABG İçin Anatomik Endikasyonlar • • • • I. Diagonaldan sonra LAD lezyonunun 2 mm den fazla olması PA akciğer filminde ince tubuler kalb görüntüsü Göğüs kafesinin inceolması,interkostal aralıkların geniş olması Daha önce kullanılan safen ven greftlerinin bozulması, hastanın redo kararının alınması • LAD’nin total tıkalı olması ve iyi kollaterallerle dolması • Non kalsifiye LAD • Sol ventrikul dizfonksiyonu MIDCABG İçin Klinik Endikasyonlar CABG yüksek risk taşıyan hastalar; • Böbrek yetmezliği • KOAH • İleri yaş • Aortik arteroskleroz • Kalsifiye aorta • Mediastene radyasyon tedavisi • Daha önce felç geçirme • Primer hematolojik rahatsızlığı olanlar • Transplantasyona sekonder immunosupresif durumda olanlar • Diffuz periferik damar hastalığı olanlar 5 REDOCABG olacak hastalar • • • • Kardiyak dokulara girme ihtimali Aterosklerotik emboli Kanama riski Respiratuvar yetmezlik İzole tek damar hastalığı LAD, RCA, veya Obtuse Marjinale daha önce stent veya PTCA denenmiş hastanın tekrar restenozu olması. İzole tek damar hastalığı, PTCA önerilmeyen lezyonlar, ağır kompleks stenoz durumları. KALP CERRAHİSİNDE ALTERNATİF İNSİZYONLAR Mini Torakotomi İnsizyonları Sol Anterior Mini Torakotomi • Kartilaj eksizyonu genellikle 4. ve 5. sternokondral bölgeden. Sağ Anterior Mini Torakotomi • Aortik kapak için insizyon 3. İKA dan yapılır.2. Sternokondral çıkarılır. • Mitral kapak için 4. veya 5. İKA dan sağ plevral kaviteden girilir. • Trikuspik kapak,yüksek ventrikuler septal defektler içinde bu insizyon kullanılır. Sol Arterial Mini Torakotomi Sol Posterolateral Mini Torakotomi İnferiör Subxiphoid Insizyon Bu insizyonla distal sağ koroner arter , posterior descending koroner artere ulaşır. Mini Parasternal İnsizyonlar CABG için mini parasternotomi yapmak gerekebilir. 1) IMA yı indirmek daha kolay 2) Çok zayıf insanlarda dezavantaj, sternum bölgesinde paradorsikal hareketler gözlenebilir. 6 Kapak Replasmanları İçin Mini Parasternal İnsizyonlar İlk defa Cleveland klinik uygulamıştır. 3. ve 4. kostal kartilajlar çıkarılır ve gerekiyorsa IMA bağlanır. Mini Sternotomi 1996 Haziranında Minneapolis de MIDCABG toplantısı yapılmıştır.Deri insizyonunun 10-12 cm uzunluğunda olması ve sternal açıklığın 6-8 cm den fazla olmaması gerektiği belirtilmiştir. • Üst partial sternotomi • Sağ üst partsial sternotomi • Sol parsial sternotomi OFF-PUMP CABG Off-pump CABG konusunda en büyük deneyimi olan cerrahlar Buffoloin ve Benetti dir. CABG Yan Etkileri • CPB hala kontrollu şol olarak kabul edilmektedir. • CPB inflamatuvar reaksiyon yaratır.Komplement C, TNF-α salgılamasını sağlar. • Hastaların %10 nunda serebral embolizasyon,aortik kanulasyon sırasında görülebilir. • CPB siz yapılan operasyonlarda daha az transfuzyona ihtiyaç duyulur. CPB Kullanılmadan Greftleme Yapılması Gereken Durumlar • Yaşlı hastalar, • Renal yetmezlik, • Amfizem, • Serebrovaskuler olay • Kötü ventrikuler fonksiyon, • Reoperasyonlar, • Kalsifiye ascendan aorta, • Yehova şahitleri CPB; miyokardial revaskularizasyonda izole risk faktörü olarak kabul edilmiştir. 7 OFF-PUMP Cerrahisinin Avantajları • • • • • • • • Hasta CPB ye ve global kardiyak arreste maruz kalmaz. Daha az norolojik komplikasyonlar gözlenir. Kognitif fonksiyonlar korunur. Aortik maniplasyon daha az yapılır. Daha az inflamatuvar reaksiyonlar gözlenir. Daha az sitokin, TNF-α, İnterlökin-2, İnterlökin-6 salgılanır. Daha az kan kaybı, Daha az transfuzyon ihtiyacı, OFF-PUMP Cerrahisinin Dezavantajları • Posterior damarlara yaklaşmak zor. PORT- ACCESS CABG Port- Access CABG de femoral artar ve venden femoral kanulasyon yapılır.Femoral arterden aortaya kateter uzatılır ve bu kateterin uçunda aortik okluzyon ve kardiopleji verecek kateter uçları bulunur. İlk defa 1993 senesinde Peters tarafından uygulanan bu metod, FDA tarafından onayını Stanford üniversitesindeki çalışmalar sonucunda alınmıştır. Tek ve çift damar hastalıklarında indikasyonu vardır.Böbrek yetmezliği ve ascendan aortanın diffuz olarak kalsifiye olduğu durumlarda kontra endikedir. PORT- ACCESS in Avantajları • Sternotomi yok • Durmuş kalbde multivessel greftleme yapılabilir. PORT- ACCESS in Dezavantajları • • • • CPB ye ihtiyaç duyulmaz. Retrograde aortik diseksiyon Kanülden aterosklerotikemboli gelebilir. Kullanılan malzemenin pahalı olması. Operatif komplikasyonlar değişmekle birlikte en sık gözlenenler, plevral effüzyon, kasık bölgesinde lenfatik fistul, postoperatif LIMA spazmı, atrial fibrilasyon,idrar yolu enfeksiyonu, aortik disseksiyon ve iliak arter diseksiyonu gözlenebilir. 8 VIDEO – ASSISTED Minimal İnvazif Cerrahi Chitwood 2 ve 3 boyutlu videoskopiyi kullanarak mitral kapakları tamir etmiştir.1996 da Stanford üniversitesinde minimal invazif yöntemle mitral kapak değiştirilmiştir. Şubat 1996 da Carpentier ilk defa video- assist mitral kapak tamiri yapmıştır.Bu sırada mini torakotomi kullanmış ve soğuk ventrikuler fibrilasyonda yapmıştır. YARARLANIM • • • • Mini torakotomi Direkt transtorasik aortik klemp okluzyonu Teleskopik videoskopik assistance Periferik arteriyel perfuzyon Genellikle transtorasik aortik kros-klemp 3. interkostal aralıktan yerleştirilir.Teleskopik kamera ise 5. interkostal aralıktan yerleştirilir. Kanulasyon ise periferik veya transtorasik santral kanulasyonla yapılır. VideoAssisted minimal invasif mitral operasyonların başarıya ulaşabilmesi için uygun hasta seçimi önemlidir. Uygun Olmayan Adaylar • • • • • Sağ hemitorakstan operasyon Ağır kalsifiye mitral anulusu olanlar. Multibl kapak operasyonu olanlar. Ağır pulmoner hipertansiyonu olanlar. Periferik ateroslerozis olanlar. Uygun Adaylar • Primer mitral kapaklar • Obez hastalar • Yaşlı hastalar Major Komplikasyonları • Derin venöz tromboz, • Frenik sinir plasisi Minimal Mitral Operasyonun Faydaları • Hastanede kalış süresinin az olması • Daha az transfuzyona ihtiyaç olması 9 • Post-op. Ağrının daha az olması • Erken taburcu olma • Daha az hastane masrafları ENDOSKOPİK ROBOTİK KALP CERRAHİSİ Mayıs 1998 de Carpentier ilk robotik kardiak cerrahi operasyonları ASD ve mitral kapak replasmanı yapılmıştır.Robotik bilek hareketleri önemlidir ve insan fizyolojinde bulunan el bileğinin 7 açılı hareket kabiliyetini yapmasıbeklenir. THE DA VINCI İlk endoskopik robot haziran 1998 de insanlar üzerinde kullanılmaya başlamıştır. En önemli özellik ise el-göz oriyantasyonun korunabilmesidir. Endoskopik cerrahide operatör kendi visual derinlik duygusunu kaybeder. Doğal el-göz koordinasyonu bozulur. Nisan 2000 itibari ile 148 hastada Da Vinci sistemi kullanıldı.Da Vinci sisteminde ; 1) Cerrah konsolu 2) Yüksek performanslı görüntüleme sistemleri 3) Enstrumanlar 4) Hastanın operasyon masanın yanına taşınabilen endoskopik görüntüleme ile cerrahın konsoldan manipile ettiği aletler bulunur. Carpentier ve Coulment Mayıs 1998 de dünyanın ilk gerçek robotunu kullanarak MVR yaptılar. Nisan 1988 de ise aynı araştırıcılar ilk endoskopik olarak CABG ve IMA çıkardılar. Mart 2001 de FDA Da Vinc torakoskopik kullanılmasına izin verdi. Leipzig kalb merkezinin sonuçlarına göre ITA çıkarma süresi 48 ±26 dakika, anastomoz 17.8±6 dakika,operasyonda kalış süresi 217±75 dakika , yoğunbakım süresi20.1±11.4 saathospitalizasyon 10.7±4 gün. COMPUTER MOTION Akıllı ameliyathaneler olarak geçen;içinde insan sesine duyarlı medikal aletlerin bulunduğu bölümler; • AESOP Sistemi • ZEUS Sistemi • HERMES Sistemi • SOKRATES Telekominikasyon merkezi 10 Teknoloji diğerlerinden değişik olmakla beraber robotik vizualizasyon, robotik enstrumentasyon,ses kontrol mekanizması, komputerize aletler ve network aletleri içerir. Yararları • • • • Yeni prosedürlerin oluşmasını sağlar. Cerrahın operasyon sahasını daha kolay kontrol etmesini sasğlar. Daha iyi ergonomik bir ortam Daha kolay bilgi akışı AESOP (Autumed Endoscopic System for Optimal Positioning) 1993 de computer motion firması FDA onayı sese duyarlı ilk robotik endoskopu tanıttılar. Aesop’un diğer endoskoplardan ayıran diğer bir özelliği 7 derece bağımsız hareket özelliğinin olması.Yaklaşık 70.000 cerrahi vaka üzerinde klinik özellikleri göstermiş ve birçok cerrahi disiplinde kullanılmış. Aesop sisteminin kurulması 5 dakikadan daha az bir sürede hazırlanır. Aesop’un her kolu yaklaşık 18 kg ve insan kolunun hassasiyet ve dizaynına göre tasarlanmıştır. ZEUS Zeus sisteminde cerrahın eli ile bilgisayar ortamı arasındaki bağlantı sayesinde, cerrah oturduğu konsoldan , Aesop endoskopik sisteminden , konsola gelen görüntü sayesinde operasyonu gerçekleştirir.Gerçekte minimal invazif CABG denebilmesi için çarpan kalbde yapılması gerekiyor. 3 Boyutlu görüntü sayesinde; derinlikduygusu cerrahın operasyon hızını,el hareketlerini ve becerilerini daha rahat kullanılmasına olanak veriyor. Zeus ilk defa 1998 senesinde herşey tıp merkezinde kullanılmıştır. Kullanımıyaklaşık 19-20 dakika sürer. Dikkat edilmesi gereken noktalar; • Uygun hasta seçimi • Portların yerleştirilmesi • Anastomozların beating heart (çarpan kalp) yapılıp yapılamayacağı Hasta Seçimi • LAD’de >50% stenoz varsa • Elektif veya acikl CABG kararı varsa • Daha önce CABG olmamışsa Uygun Olmayan Hastalar • Eğer yaşı 80 den büyük ise 11 • EF <40% • Ağır periferik damar hastası ise • Son 7 gün içinde MI hikayesi varsa • LAD’nin kalsifikasyonu varsa • Hasta araştıma konusu olan diğer ilaçlar kullanılıyorsa Robotikkalp cerrahisi için uygun değildir.Kardiyopleji verilebileceği zaman cerrahinin seçime göre antegrade veya retrograde kardiyopleji verilir. İntraoperatif greft akımı ultrasonik flowprobu ile ölçülür.Eğer gerekli görülürse operasyon sırasında selektif koroner angiografi yapılır.LITA grefti selektif olarak sol radial arterden kateterize edilebilir. HERMES Hermes kontrol merkezi,ses duyarlı ameliyathane birçok bilgi akışının sağlanması,cerrahın operasyon sahasının daha kolay kontrol edebilmesi için hazırlanmış bir sistemdir.Cerrahın sesli emirlerine göre endoskopun ve ameliyathane masasının pozisyonu ayarlanır.dünyada yaklaşık 700 Hermes sistemi bulunmaktadır. Robotik kalp cerrahisinin çok pahalı ve kullanılan ekipmanların çok hassas ve pahalı olması sebebiyle bazı cerrahlar tarafından çok özendirici bulunmasa da ,tecrübeli ellerde değerlendirildiğinde hasta açısından yararlanımın yüksek olduğu gözlenmiştir. 12