Hemşirelik Süreci

HEMŞİRELİK SÜRECİ
19.10.2015
1
Hemşirelik süreci bakım
vermenin temelidir.
2
HEMŞİRELİK SÜRECİ

Belirli sonuca ulaştıran işlemler dizisi
anlamında kullanılmaktadır.
Hemşirelik Sürecinin Tanımı

Sağlıklı / hasta bireyin sağlık bakım
gereksinimlerinin tanımlanması ve bireye
özgü bakım verilmesinde kullanılan
sistematik bir yöntemdir.
Hemşirelik Sürecinin Tanımı

DSÖ’ ne göre hemşirelik süreci sağlıklı /
hasta bireyin ve ailenin bakım
gereksinimlerinin/ sorunlarının belirlenmesi
gerekli hemşirelik girişimlerinin
planlanması, uygulanması, sonucu
değerlendirilmesi gibi aşamalardan oluşan
sistemli bir yaklaşımdır.
Hemşirelik Sürecinin Tanımı
DSÖ Avrupa Bölge Bürosu’nun hemşirelik bakım
planını;
“Bireyin bakımı hemşireliğin özüyken, hemşirenin
bakım verme şekli de hemşirelik sürecinin özüdür.
Bakım sezgiye değil gereksinimleri karşılamak ve
sorunları çözmek konusunda bilinçli ve organize
bir yaklaşıma dayalı bir şekilde eyleme geçmeyi
gerektirir”
şeklinde ifade edilmektedir.
HEMŞİRELİK SÜRECİNİN TARİHSEL
GELİŞİMİ
7
Hemşirelik süreci terimini ilk defa Lydia
Hall 1955 yılında kullanmıştır .
1960’lı yıllara kadar kavram hemşirelik
yayınlarında yaygın kullanım görmemiştir
Birkaç yıl sonra Doroty Johnson, Ida
Jean Orlando ve Ernestine Wiedenbach
üç
aşamalı
hemşirelik
sürecini
tanımlamışlardır
8
Orlando hemşireliği;
 hastanın davranışı,

hemşirenin reaksiyonu
 hemşirenin hastanın yararına
düzenlediği
davranışlar olarak
tanımlamıştır.
1967 yılında Lois Knowles 5D
adını verdiği bir süreç modeli tanımlamıştır
9
1973 yılında Amerikan Hemşireler Derneği
(ANA) hemşirelik uygulamalarına ilişkin
standartlarını
hemşirelik sürecine dayandırarak oluşturdu.
10
STANDART No:1
Sağlıklı /hasta bireyin
sağlık durumu hakkında
sistemli ve devamlı olarak veri
toplanır.
11
STANDART No:2
• Hemşirelik tanısı, sağlık durumuna
ilişkin veriler kullanılarak konulur.
STANDART No:3
• Hemşirelik bakım planı, hemşirelik tanısı
doğrultusunda saptanan hedefi kapsar.
12
STANDART No:4
Hemşirelik bakım planı, öncelikleri hemşirelik
tanısı
doğrultusunda
saptanan
amaca
ulaşmayı ölçen kriterleri kapsar.
STANDART No:5
Hemşirelik girişimleri bireyin/hastanın sağlığının
geliştirilmesi, devamlılığı ve düzeltilmesi için
katılımını sağlar.
13
STANDART No:6
Hemşirelik girişimleri bireyin/hastanın
sağlık kapasitesinin en üst düzeye çıkmasına
yardım eder.
STANDART No:7
Bireyin/hastanın bakım planında saptanan
amacına ulaşması/ulaşamaması bireye/hastaya
ve hemşireye bağlıdır.
.
14
STANDART No: 8
Bireyin/hastanın bakım planında saptanan
amaca ulaşması/ulaşamamasını; problemin
belirlenmesi, önceliklerin kaydı, yeni amaç
saptama ve planın gözden geçirilmesi
yönlendirir.
15
İngilterede Hemşirelik Süreci
• İngiltere’de 1977 yılında Genel
Hemşirelik Konseyi “hasta bakımı için
bir birleri ile bağlantılı bir süreç
oluşturmak ve hemşirelik
uygulamalarına yardımcı bir temel
oluşturması” için hemşirelik sürecinin
kullanılmasını önermiştir.
16
Ülkemizde ;
• Aykut Veziroğlu’nun çalışmalarıyla 1980
yılında başlamıştır
• 1989-1990 yıllarında Leman Birol dört
aşamalı Hemşirelik Süreci Modelini
kullanmıştır.
• 1989 yılında Sağlık Bakanlığı ve Hemşirelik
Yüksekokullarının işbirliği ile ulusal düzeyde
bir hemşirelik süreci kursu düzenlenmiştir.
17
Hemşirelik süreci
• Günümüzde sistematik yaklaşım pek çok
profesyonel tarafından sorunların
belirlenmesi, işlerin planlanması,
uygulanması ve değerlendirilmesinde
kullanılmaktadır.
• Hemşirelik süreci terimi ise, bireysel
hemşirelik bakımı uygulamada sistematik
problem çözme yaklaşımı olarak
tanımlanmaktadır.
Yrd.Doç.Dr.Ükke KARABACAK
18
Hemşirelik Süreci Yönetiminin
Yararları







Otonomi
Hemşirelik bakımında bağımsız işlevler
Sistematik yaklaşım ölçütünü geçerli kılan
bilimsel bir yaklaşım
Bireysel ve bütüncül yaklaşım
Bilgi artırma, uygulamaları geliştirme
Yasal ve etik dokümanlar
Maliyet, harcanan işgücü ve zamanı azaltma
Hemşire Yönünden








Bakımın kalitesini yükseltir.
Hemşireliğin bağımsız fonksiyonlarını belirler.
Hemşirelerin uygulama alanlarını belirler.
Eğitim ve uygulamada özel bir iletişim şekli
geliştirir.
Merkezi yardım edici ilişkinin kurulması
olmalıdır.
Hemşirelik bakımının doğruluğu için bir adımdır.
Hemşirelik bakım işlerinin izlenip, sonuçların
belirlenmesini sağlar.
Hemşire kendi gelişimini sağlar.
HEMŞİRELİK SÜRECİNİN
AŞAMALARI
Veri Toplama

Bu aşamanın amacı, hemşire ve hasta /
hasta ailesine hastanın hastalık ya da iyilik
durumuna ilişkin problemlerini ortaya
koymaya olanak veren verileri toplamak ve
değerlendirmektir.
Veri Toplama

Hemşirelik sürecinin birinci basamağını
oluşturan durumun belirlenmesi (veri
toplama) hasta/sağlıklı birey hakkında
bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi ve
iletişim kurmada sistematik bir süreçtir.
Veri Tipleri

Objektif Veriler: Veri toplayan birey ya da
diğer ekip elemanlarının gözlemleri ya da
ölçümleri (fiziksel değerlendirme,
laboratuar bulguları) ile elde edilen
verilerdir.
Veri Tipleri

Subjektif Veriler: Bireyin sağlık
problemleri hakkında ifade ettikleridir.
Veri kaynakları
Hasta
 Hasta Ailesi ve Yakınları
 Sağlık Bakım Ekibi Üyeleri
 Tıbbi Kayıtlar
 Hemşirenin Daha Önceki Deneyimleri
 Literatürlerin Gözden Geçirilmesi

Veri Toplama Yöntemleri
Gözlem ve Görüşme
 Hemşirelik hikâyesi
 Fizik değerlendirme
 Laboratuar ve teşhise yönelik test sonuçları

Gözlem ve Görüşme
Hemşirelik görüşmelerinin yararları
şunlardır:
 Tedavi edici ilişkinin kurulmasını sağlar.
 Hasta bakımının bireysel olmasını sağlar.
 Bireyin endişelerinin nedenini öğrenmeye
olanak sağlar.
 Bireyin bakım veren kişi ve sağlık bakım
sisteminden beklentilerini belirler.
 Daha detaylı bilgi için ipuçları sağlar.
Hemşirelik Hikâyesi
Bireyin genel sağlık durumun
 Aile hikâyesi
 Yaşam şeklindeki değişiklik
 Sosyokültürel hikâye
 Ruhsal sağlığı
 Hastalığa karşı akılsal ve duygusal olarak
gösterdiği tepkiler

Fizik Muayene
Gözlem
 Palpasyon
 İnspeksiyon
 Perküsyon
 Oskültasyon

Laboratuar Bulguları

Veri toplamada en son kaynak tanıya
yardımcı uygulama ve laboratuar verileri
sonuçlarıdır.
Veri Toplama Modelleri
Gordon’ un fonksiyonel sağlık örüntüleri
modeli
 Roper ve arkadaşlarının belirlediği 12
günlük yaşam aktivitesi
 Henderson’un belirlediği 14 temel
gereksinim modeli

Verilerin Analizi
Verilerin Toplanması ve Kaydedilmesi
 Verilerin Gruplandırılması
 Verilerin Yorumlanması

Hemşirelik Tanısı
Hemşirelerin birey/aile/toplumların genelde
sağlık durumunda var olan ya da potansiyel
sağlık değişikliklerini tanımlayan,
 Bu değişiklikleri hafifletmek ya da
çözümlemek için bağımsız olarak
uyguladıkları hemşirelik yaklaşımlarını
yasal olarak ele almaya yetkili olduğu
ifadelerdir.


NANDA’ya (North America Nursing
Diagnosis Association) göre hemşirelik tanısı
‘birey, aile ve toplumun gerçek ve olası sağlık
sorunları veya yaşam süreçlerindeki yanıtları
hakkındaki klinik karar’dır.
Hemşirelik Tanısı Aşamaları
Verilerin
Doğrulanması

Verilerin
Gruplandırılması

Verilerin
Analiz ve
Yorumlanması
Bireyin
Gereksinimlerinin
Belirlenmesi
Hemşirelik
Tanısının
Formüle
Edilmesi
Hemşirelik Tanı Tipleri
Potansiyel Problem
 Varolan (Gerçek) Problem
 Olası Hemşirelik Problemi
 Ortak Problemler

Hemşirelik Süreci
Gerçek / potansiyel sağlık
probleminin belirlenmesi

Hemşire problem önlemek,
çözmek ve / veya
hafifletmek için girişimde
bulunabilir mi ?

Evet
Hemşirelik Tanısı
Bağımsız hemşirelik
yaklaşımı
Örn:pozisyon bozukluğu
nedeniyle yetersiz hava
yolu açıklığı

Hayır
Ortak problem
Yarı bağımlı
hemşirelik fonksiyonu
Örn:Potansiyel
komplikasyon
pnömoni sonrası
hipoksi
Hemşirelik tanısı semptom, etyoloji,
problem (SEP) formatına göre
yapıldığında;
Semptomlar
Etyoloji
/ipuçları
Deride açılma, Femur kırığı
parmaklarda
nedeniyle
kızarıklık, ağrı hareket
edememe,
Dolaşım
yetersizliği
Problem
ne
bağlı
Deri
bütünlüğünün
bozulması
Planlama
Bu aşamanın amacı:
 Önceliklerin belirlenmesi
 Beklenen sonuçların belirlenmesi
 Bakımın amaçları
 Hemşirelik girişimlerine karar verilmesi,
 Bakımın planlaması ve bakım planının
yazılması
Önceliklerin Belirlenmesi
Düşük öncelikler
 Orta öncelikler
 Yüksek öncelikler

Bakımın Amaçları / Beklenen
Sonuçlarının Belirlenmesi

İstenen sonuçların ya da beklenen
sonuçların neler olduğuna karar
verilmesinde hemşirelik bakımının genel
amaçları rehberlik eder
Hemşirelik tanısı, hedef ve beklenen
sonuçlar arasındaki ilişki
Hemşirelik
Tanısı
İnsizyon ağrısı
ile ilgili
etkisiz hava
yolu temizliği
Hedef
Beklenen Sonuçlar
Hastanın
akciğerlerinin
postoperatif
dönem boyunca
açık tutulması
Hasta her saat dönecek,
öksürecek ve derin nefes
alacak
Hasta her iki saatte bir
spirometrinin toplarını
%90’a getirmeyi başaracak
Hastanın ağrı düzeyi 0- 10
arası skalaya göre en az
düzeyde olacak
Bakımın Hedefleri
Birey Merkezli Hedefler
 Kısa Vadeli Hedef
 Uzun Vadeli Hedef

Hedeflenen ve Beklenen Sonuçların
Yazılmasında Rehberler
Gerçekçi olması faktörü
 Tekil olma faktörü
 Ölçülebilirlik faktörü
 Zaman sınırlı faktörler
 Karşılıklı (ortak) faktörler
 Birey merkezli faktörler

Hemşirelik Girişimlerine Karar
Verilmesi

Hemşirelik girişimleri, stratejiler ya da
faaliyetler, hedefler ve beklenen sonuçların
oluşturulmasından sonra seçilir.
Bakımın Planlanması ve Bakım
Planının Yazılması
HEMŞİRELİK
TANISI
HEDEFLER/
AMAÇLAR/
BEKLENEN
SONUÇLAR
UYGULAMA
İÇİN HAREKET
PLANI
(GİRİŞİM)
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme
Değerlendirme; hemşirelik sürecinin son
aşamasıdır. Planlanan girişimlerin
uygulanması sonucunda belirlenen
hedeflere ulaşıp ulaşılmadığına bakılır.
 Olumsuz değerlendirme
 Olumlu değerlendirme

ÖRNEK VAKA



18 yaşında bayan hasta 1.60 boyunda 50 kg,
üniversite öğrencisi yorgunluk halsizlik, eklem
ağrıları baş ağrısı, çarpıntı, soluluk, kilo kaybı
iştahsızlık, ağızda yara ve vücudunda yaygın
morlukları mevcut. Laboratuvar değerlerinde
Hb:9, lökosit :3000
Trombosit:35000 olan hastannın hemşirelik bakım
planını yazınız.
Hastanın tanısı :lösemi
HEMŞİRELİK
TANISI
Hastanın
kemik
iliğinin
yeterli işlev
görememesi
nedeniyle
lökosit
sayısının
azalmasına
(3000) bağlı
enfeksiyon
riski
HEDEFLER/
AMAÇLAR/
BEKLENEN
SONUÇLAR
UYGULAMA
İÇİN HAREKET
PLANI
(GİRİŞİM)
DEĞERLENDİRME
Enfeksiyon
gelişimini
önlemek(has
tanın ateşi
olmayacak,
enfeksiyon
belirti ve
bulguları
gözlenmeyec
ek)
*Hasta
enf. Belirti
ve bulg.
Yönündeni
zlenmesi
*2 saatte
bir ateş
takibi
Ziyaretçi
kısıtlaması
…….
Hastada enf.
Gelişimi gözlenmedi
(ateş 36.5- 37)