TEKRARLAYAN-OMUZ-CIKIKLARI-DOC-DR-NURI

HASTA BİLGİLENDİRME: TEKRARLAYAN OMUZ ÇIKIĞI Doç.Dr. Nuri AYDIN Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi e-­mail: [email protected] Omuz neden çıkar? Omuz eklemi çok güçlü kas ve yumuşak dokularla çevrelenmiş olmasına rağmen sıklıkla travmatik (düşme, vurma, çarpma...vb) sebeplerden ötürü çıkmaktadır. Travma ile birlikte omuz eklemini çevreleyen bazı bağlar ve yumuşak dokular yırtılmakta ve eklem yerinden çıkmaktadır. Omuz çıkığının diğer bir nedeni de eklemlerde yaygın bir gevşeklik durumudur. Ayrıca epilepsi (sara) gibi nöbet geçirilen hastalıklarda da omuz eklemi çıkabilmektedir. Omuz eklemini hangi yapılar oluşturur? Latince isimleri humerus (kol kemiği), skapula(kürek kemiği) ve klavikula (köprücük) kemiklerinin birbirleriyle eklem yapmasıyla oluşur. Omuz hareketleri bu kemiklerin üzerine yapışan kasların kasılmasıyla sağlanır. Omuz ekleminin düzgün fonksiyon görebilmesi, bu kas ve kemik yapıların uyumuyla sağlanır. Omuz çıkığı terimi humerus ve skapula kemiği (glenoid) arasındaki ilişkinin bozulması için kullanılır. Omuz çıkığı sadece sporcularda mı olur? Omuz çıkığı yalnızca sporcularda olmaz. Normal yaşantısını sürdüren herkeste olabilir. Ancak sporcularda, aşırı zorlanma nedeniyle daha sık görülebilir. Omuz eklemi yerinden çıktığı zaman omuzun ön tarafında veya arka tarafında bir şişlikle beraber dayanılmaz düzeyde bir ağrı meydana gelir. Bu durumda omuz ve kolu hastanın hareket ettirmesi mümkün olmaz. Böyle bir durumla karşılaşıldığında en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır. Omuz çıkığı tekrarlar mı? Eğer tekrarlarsa tedavisi var mıdır? Omuz çıkıkları, sıklıkla ilk çıkık 20 yaşın altında olduğunda %90 tekrarlayıcıdır. Omuzun çıkık sayısı arttıkça omuz eklemi ve çevresinde yapmış olduğu tahribat artar. Bir anlamda ‘yer eder’. Bu nedenle çıkık tekrarlayıcı düzeye geldiğinde mutlaka konunun uzmanına danışılmalıdır. Omuzdaki hasarın derecesine göre farklı tipte ameliyatlar yapılmaktadır. Omuz çıkığında artroskopik (kapalı) ameliyat nedir? Artroskopi tekniği eklemin bir kamera yardımıyla görüntülenerek cerrahi işlemin yapılmasıdır. Omuz eklemi çevresinden küçük delikler açılarak bu iş için üretilmiş özel cerrahi ekipman kullanılarak eklemin içindeki bozukluğun giderilmesi bu yöntemle yapılır. Omuz çıkığında yapılan artroskopik ameliyatın ismi ‘Bankart Ameliyatı’dır. Artroskopik (kapalı) omuz cerrahisinin avantajları nelerdir? Artroskopik cerrahide daha küçük bir yaradan işlem gerçekleştirildiği için kaslara verilen zarar en aza indirilmiştir. Bu nedenle hastaların ameliyat sonrasında günlük yaşantısına ve işe dönüşü daha çabuk olmaktadır. Ameliyat sonrası ağrı daha az olur. Hastanede kalış süresi daha kısadır. Kapalı omuz çıkığı ameliyatı sonrasındaki dönemi anlatır mısınız? Bu ameliyat sonrasında sıklıkla hastalarımızı aynı gün taburcu etmekte veya bir gece hastanede misafir etmekteyiz. İlk gün az bir miktarda ağrı olabilmekte, ancak ağrı kesiciler yardımıyla bu ağrı kontrol altına alınmaktadır. İlk günden itibaren başlanan bir egzersiz programı uygulanmaktadır. 3 hafta omuz askısı kullanımı önerilmektedir. 3. haftadan itibaren Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon programı başlanmaktadır. Masa başı işinde çalışan bir kişinin günlük aktivitesine dönmesi 2 hafta kadar sürebilir. 3.ayda omuzunun tüm hareketlerini rahatlıkla yapabilir. 6. ayda hasta spora dönebilir. Tekrarlayan omuz çıkığı nedeniyle açık veya artroskopik ameliyat olan bir kişinin omuzu tekrar çıkar mı? Yapılan cerrahi işlem sadece yırtılan dokularınızın orjinal yerine dikilmesidir. Bu cerrahi işlemler sonucunda %3-­‐10’lar düzeyinde tekrar çıkıkla karşılaşılabilir. Tekrar çıkığın önlenmesi için hastanın ilk 6 -­‐12 ay süresince dikkatli olması gerekir.