Slayt 1

KENTSEL ESTETİK ÇALIŞTAYI
˝KİMLİKLİ ŞEHİRLER˝ VE
˝KADİM ŞEHİRLER˝
HİLAL TATAR
ŞUBE MÜDÜRÜ V.-Y.MİMAR
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
MESLEKİ HİZMETLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İMAR DÜZENLEME DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Günümüzde, rasyonel olmayan arazi kullanım ve bina tasarım kararları ile modern
inşaat malzemelerinin ve yöntemlerinin yaygın ve yanlış kullanımı kentsel ve kırsal
yerleşimlerimizdeki ‘’yaşam ve mekan kültürü mirasımızı’’ giderek birbirine
benzeştirmektedir.
Bu nedenle, ülkemizde küreselleşmenin getirdiği standartlaşmaya ve dinamik etkenlere
karşı hala kendi kimliğini devam ettiren bölgelerde, bu zenginliğin gelecek kuşaklara
da aktarılabilmesi açısından yerel dokuyu korumak, sürdürülebilirliği sağlamak ve
yöre halkının yaşadığı yere sahip çıkmasını ve bilinçlenmesini gerçekleştirmek önem
taşımaktadır.
Kentsel Çevre:
• Kent mobilyaları, abide,
sanatsal eserler, araç ve yaya
yolları, yol döşemeleri,
• Parklar, su elemanları, peyzaj
• Farklı bina fonksiyonlarından
oluşur.
Bu mekanlarda kullanılan
• Doluluk ve boşluk oranları
• Mekan, form, taşıyıcı sistem,
• Yapı malzemesi; renk, doku
özellikleri, cepheleri,
Yapının
fonksiyonel
ve
simgesel etkisi, o yapının
niteliğini ve karakter özelliğini
oluşturur.
Benzer tasarımlarla, aynı yapı malzemesi ile üretilen, bir bakıma
prototip yapılar, dünya kentlerini birbirine benzeştirirken, yerel
özgünlüklerin belirlediği kent kimliklerini yok etmektedir.
Kentsel ölçekten bakıldığında, kentin tüm ögeleri arasında algılanan
uyumun, kimliğini yansıttığı,
Kentin bütününün estetik olmasının ise, her parçasının birbirleri ile
olan ilişkilerinin de uyum ve ahenk içinde çözümlenmiş olmasına bağlı
olduğu görülmektedir.
Bu nedenle, ülkemizde küreselleşmenin getirdiği standartlaşmaya
ve dinamik etkenlere karşı hala kendi kimliğini devam ettiren
bölgelerde, bu zenginliğin gelecek kuşaklara da aktarılabilmesi
açısından yerel dokuyu korumak, sürdürülebilirliği sağlamak ve
yöre halkının yaşadığı yere sahip çıkmasını ve bilinçlenmesini
gerçekleştirmek ve bu bilinci aşama aşama diğer şehirlerimize
de yaygınlaştırmak temel görevimizdir.
Bu kapsamda Genel Müdürlüğümüzce başlatılan çalışma ile;
• Ülkemizde özgünlüğünü sürdüren, yerel ve mimari özelliği açısından önemli
olan yerleşmelerin belirlenmesi,
• Bu yerleşmelere ilişkin; çevre düzeni planı ölçeğinde doğal ve kültürel yapı,
çevre, altyapı, ulaşım, yaşam kalitesi, tarım, turizm, sosyal politika gibi
alanlarına dair usul, kriter ve esasların ortaya konulması,
• Kırsal yöresel mimari özelliklerin araştırılması, yerleşmelerin kimliklerini
ortaya koyan kriterlerin belirlenmesi,
• Bu özelliklerinin korunması, devamının sağlanması ve marka değeri taşıyan,
yaşanabilir yerleşmelerin oluşturulabilmesi için stratejiler geliştirilmesi;
• Bu strateji ve kriterlerin belediyeler ve ilgili yerel yönetimler
tarafından yerine getirilebilmesi için bu kurumlara teknik ve mali
destek sağlanması,
• Yeni yapılaşmaların belirlenen bu kriterler çerçevesinde
uygulanmasına yönelik işlemlerin yürütülmesi,
• Belirlenen kriterler çerçevesinde üst ölçekli Çevre Düzeni Planı ve
plan notlarının, revize edilmesi,
“KİMLİKLİ ŞEHİRLERİN TESPİTİ, YAŞATILMASI, İZLENMESİ VE DENETLENMESİ
ÇERÇEVESİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÖLÇÜTLERİ BAĞLAMINDA YÖRESEL KENT MODELLERİ
İŞLETME VE KORUMA PROJESİ”
Bu tür yerleşmelerin sertifikalandırılması sonucunda ise yöre
sakinlerine yaşadıkları yere dair farkındalığın sağlanması ve
koruma bilincinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
ÖNEMLİ BAZI PROJE KRİTERLERİ:
• CO2 emisyon değerini belirtilen eşik sınırın aşılmaması,
• Ulaşıma yönelik çevreci araçların tercih edilmesi,
• Yapılaşma düzeyinde sert zemin/yeşil zemin oranının
belirlenmesi,
• Ulaşım planlarının; araç yolları, bisiklet yolları ve yaya yolları
ulaşım akslarının malzemesi ve yoğunluk açısından ekolojik
dengeler kapsamında önerilmesi,
ÖNEMLİ BAZI PROJE KRİTERLERİ:
• Doğal kaynakların korunması, tüketimi ve tasarrufu, turizmin
teşvik edilmesi, kültürel değerlerin korunması, teknik alt yapı
sistemlerinin çözümü, sosyal donatı alanları, tarımsal
kullanım alanları ve istihdamın artırılmasıyla birlikte
ekonomik kalkınmanın sağlanmasına yönelik planlama
yapılması,
• Enerji tüketim değerinin takibine ilişkin planlama ve yapılaşma,
• Yeni yapılacak binalarda enerji verimliliğine dayalı pasif
tasarım kriterleri ile iklim-mikroklima verilerinin göz önünde
bulundurulması,
ÖNEMLİ BAZI PROJE KRİTERLERİ:
• Yapılaşmaya uygun olmayan ve deprem riski altında
kalan alanların yeşillendirilmesi,
• Açık alan peyzaj düzenlemesinin ve yüzey örtü
malzemelerinin
kentsel
ısı
adası
sıcaklığını
yükseltmeyecek şekilde belirlenmesi,
• Yeni yapılacak binalarda enerji tüketimini azaltacak
mekan organizasyonunun projelendirilmesi
ÖNEMLİ BAZI PROJE KRİTERLERİ:
• Üst ölçekli planlamada topografyanın eğimine göre yağmur suyunun
toplanması ve yeniden kullanılması amacıyla uygun yerlerde su
sarnıçlarının öngörülmesi ve alt yapı şebekelerinin bu kapsamda
çözümlenmesi,
• Yeni yapılacak yapılarda atıkların geri dönüşümüne yönelik
kıstasların belirlenmesi ve geri dönüşümlü ya da yerel malzemelerin
kullanılması yönünde plan hükümlerinin gerek koşulması,
Kadim şehirler
geçmişten günümüze
tarih, bilim, hukuk, inanç,
kültür, sanat, edebiyat,
medeniyet gibi insanlık
kültürünün oluşumuna
ve gelişimine mekân
olmuş önemli
merkezlerdir.
“GEÇMİŞTEN GELECEĞE UZANAN ZAMAN KORİDORU İÇERİSİNDEKİ ÇOKLU KÜLTÜREL
DESENLER: KADİM ŞEHİRLERİN, GEÇMİŞİN İZİ İLE GELECEĞİNİ ORTAK POTADA BİÇİMLENDİRME
VE YAŞATMA PROJESİ”
Kadim kentlerin, sahip oldukları tarihsel konum
ve kentsel yerleşimlerin nirengi noktalarında
inşa ettikleri simgesel yapılar; insanlığın
uygarlık tarihi kadar eskidir.
Bu kentlerde;
Sahip olduğu tarihsel kimliği itibariyle
toplumsal ve iktisadi gelişim süreçleri
bağlamında farklı halkların ve kültürlerin izleri
hayat bulur.
Bu tür kentlerde yeni yapılaşmalarda, kültürel
mirasın yok olmaması ve sürdürülebilirliğinin
sağlanmasını teminen projelerin geliştirilmesi
önem arz etmektedir.
Ülkemizde, binlerce yıllık geçmişi bulunan,
kültürler arası etkileşimle farklı eserleri bir
araya getiren, göçebelikten yerleşik düzene
kadar hemen her türlü mekan kurgusunu
belirleyen “çoklu kültürel miras” ve
“geleneksel kent yaşamı”nın izleri yer
almakta olup, bu değerler günümüze kadar
getirebilmiştir.
Konya, Kayseri, Gaziantep, Antakya, Bursa,
İstanbul, Mardin, Şanlıurfa, Diyarbakır,
Malatya, İzmir, Trabzon, Sinop, Antalya gibi
kadim kentlerdir.
• Kentlerin tarihsel gelişim sürecinde bugüne dek özgünlüğünü sürdüren
ve geçmişin izi ile geleceğin biçimlenmesine damga vuracak yapısal
karakteristiklerin tespit edilmesi,
• Söz konusu izlerin korunması ve yaşatılması amacıyla üniversitelerle
işbirliği içinde projelerin üretilmesi,
• Geçmişe ilişkin izlerin bugünün ve geleceğin mimarisine yön çizmesiyle
birlikte sürdürülebilirliğinin ve ülke genelindeki kadim kentlerde
yaygınlaştırılmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
TEŞEKKÜR EDERİM…