Türkiye’de Serviks Kanseri ve Ulusal Tarama İlkeleri Dr. Ali Ayhan Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D. Jinekolojik Onkoloji Ünitesi HPV L1 Virus-Like-Particle (VLP) Vaccine Synthesis HPV L1 gene of HPV DNA Empty viral capsid (VLP) Inside HPV L1 gene inserted into a plasmid Elicits immune response in host Transcription Capsid proteins mRNA Translation Eukaryotic Cell World Wide Cancer Load* Developed Breast Cervix Colon/Rectum Stomach Lung Ovary Corpus uteri Liver Eusophagus Non-Hodgkin Lymphoma Leucemia Pankreas Developing 579 471 91 379 292 154 125 193 175 142 91 101 114 75 34 16 117 66 55 47 65 61 600 500 400 300 200 100 Toplam 132 2,176,000 *New cases in 2000 Parkin DM. Lancet Oncol. 2001;2(9):533-543. 39 0 100 200 300 400 500 600 thousand 2,562,000 2006 Estimated US Cancer in Women USA N= 679,510 31% Breast 12% Lung & bronchus 11% Colon & rectum 6% Uterine corpus 4% Non-Hodgkin lymphoma 4% Melanoma of skin 3% Thyroid 3% Ovary 2% Urinary bladder 2% Pancreas 22% All Other Sites *Excludes basal and squamous cell skin cancers and in situ carcinomas except urinary bladder. Source: American Cancer Society, 2006. 2006 Estimated US Cancer Deaths* Women 273,560 26% Lung & bronchus 15% Breast 10% Colon & rectum 6% Pancreas 6% Ovary 4% Leukemia 3% Non-Hodgkin lymphoma 3% Uterine corpus 2% Multiple myeloma 2% Brain/ONS 23% All other sites ONS=Other nervous system. Source: American Cancer Society, 2006. 2006 Estimated US Cancer * vs. 2005 Estimated TR Cancer in Women TR N=102.40 in 8 city Breast USA N= 679,510 31% Breast 12% Lung & bronchus Skin 11% Colon & rectum 6% Uterine corpus 4% Non-Hodgkin lymphoma Gastric 4% Melanoma of skin Colon&Rectum 3% Thyroid Ovary 3% Ovary Bone marrow 2% Urinary bladder Endometrium 2% Pancreas Tyhroid Lung & Bronchus Cervix 22% All Other Sites *Excludes basal and squamous cell skin cancers and in situ carcinomas except urinary bladder. Source: American Cancer Society, 2006. Türkiye’de Kanser 1) 1994 yılında tüm hastanelerde yatan hasta kayıtlarına göre 2)Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi'nin 1996 yılı verilerine göre 3)16 Patoloji merkezinin altı yıllık biyopsi kayıtlarına göre 4)İzmir Kanser İzlem ve Denetleme Merkezi 1993-1994 yılları kayıtlarına göre Türkiyede Kanser , 2005 Türkiye’de Kadın Kanserleri T.C.S.B. 1996 T.C.S.B. 2002 T.C.S.B. 2003 Olgu T.C.S.B. 2002 Sayısı Olgu Sayısı Olgu Sayısı Meme 3.755 Meme 5.271 Meme 5.634 Mide 1.083 Cilt 1.302 Cilt 1.697 Over 823 Mide 1.113 Mide 1.173 Cilt 820 Endometrium 1.108 Over 1.137 Kolon 632 Over 1.074 Kolon 1.007 Akciğer 631 Kolon 927 Akciğer 926 Endometrium 813 Serviks 623 Akciğer 855 Beyin 611 Hematolojik 840 Tiroid 797 Hematolojik 587 Beyin 838 Serviks 763 Rektum 540 Serviks 708 Hematolojik 743 WHO-2006 •Worldwide 493.000 new cases / year 280.000 death / year • USA 9,710 new cases 3,700 deaths in USA Worldwide Incidence of Cervical Cancer < 91.5 < 33.2 < 25.3 < 15.4 < 9.7 */100.000 women Globocan-2002, Türkiye İnsidans: 4.5/100.000 Beklenen sayı: 1364, Beklenen ölüm:726 Incidence of Cx Ca in Middle East Country Iraq Cyprus Jordan Turkey Saudi Arabia Israel Yemen Azarbaican Bahrain Egypt UAE Incidence per 100000 3.3 3.7 4.2 4.5 (3.7-6.9) 4.6 2.75-5.3 8.0 8.2 8.5 9.7 9.9 Estimated No. of Cx Ca in Turkey 1364 cases/726 death Most Prevalant Cancer among Turkish 8 İLDE 10 KADINLARDA GÖRÜLEN İLK 10 KANSER TÜRÜWomen ( 2002 ) N OLGU SAYISI 2500 2163 2000 1500 1000 549 500 412 405 MİDE OVER 369 354 312 294 268 261 0 MEME DERİ KOLON AKCİĞER KEMİK İLİĞİ KORPU SERVİKS BEYİN UTERİ Kadınlarda En Sık 10 Kanser, 2005 Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş Dairesi 2007 Ankaradaki Kadınlarda En sık Görülen 10 Kanser GLOBOCAN 2002 Servikal Kanser Ölüm Vaka (n) (n) Dünya 493.243 273.505 Gelişmiş Ülkeler Gelişmemiş Ülkeler Türkiye 83.437 39.512 409.404 233.776 1.364 726 İnsidans 4,5 / 100.000 Mortalite 2,4 / 100.000 infection decreasing immunological control Intracellular control (cyclin-dependent kinase inhibitors ?) viral DNA persistence E6/E7-induced increasing chromosomal instability, aneuploidy, enhancing the occurrence of modifications in host cell DNA LSIL HSIL carcinoma in situ Invasive carcinoma E6/E7-immortalized cells in tissue culture initially correspond to the LSIL stage paracrine control macrophages, cytokines (TNF-) loss of TNF-induced endogenous interferon- synthesis HPV Type Prevalance in The World HPV types 14.6 69.7 25.7 North America Europe 17 67.6 12.6 North Africa 52.5 South Asia 16 18 45 31 33 52 58 other 57 South America Munoz N, Int J Cancer 2004 HPV Prevalance in Middle East Countries Bahrain Algeria Tunisa Morocco Egypt Palestine Saudia Arabia 11.6% 12.4% 14.6% 20% 5-15% 13% 6-8% Ülkemizdeki HPV Çalışmaları-I PCR temelli çalışmalar Çalışma Olgular Yöntem Tuncer ve ark. 1996 Ankara 18 servikal kanser 24 kontrol PCR 22 servikal kanser 74 kontrol PCR 33 servikal kanser Kontrol PCR Güney ve ark. 1997 Ankara 20 displazi 21 gebe kadın PCR Sapmaz ve ark. 2003 Elazığ 40 displazi 40 kontrol PCR % 33 %5 Rota ve ark. 2004 Ankara 104 kontrol 92 gebe kadın PCR %1 %3 Onan ve ark. 2005 Ankara 47 CIN1 27 CIN2 20 CIN3 PCR % 4.2 %14.8 %45 Ergüney ve ark. 2007,Ankara 35 sitolojik anomali PCR %80 % 78.6 HR HPV % 7.1 PHR HPV % 14.3 LR HPV Polat ve ark. 1996 Adana Karaoğlu ve ark. 1996 İstanbul HPV HPV16 HPV18 % 83.3 %27.7 %12.5 %54 %18.2 %21.6 %17.6 % 54.5 %45.4 % 5.5 %45 %9.5 %50 %5 %2.5 %10.7 %7.1 HPV53 Ülkemizdeki HPV Çalışmaları-II HC temelli çalışmalar Çalışma Olgular Yöntem HR HPV LR HPV Ağaçfidan ve ark. 2001 İstanbul 470 displazi 179 kontrol HCII %16.9 % 6.1 % 3.3 %5 Özsaran ve ark. 2003 İzmir 34 displazi HCII % 11.7 %3 Beka ve ark. 2004 İstanbul 456 displazi HCII % 11.8 % 4.1 Öğünç ve ark. 2000 Antalya 69 displazi HCII Kulak ve ark. 2003 Zonguldak 189 kontrol HCII Özçelik ve ark. 2003 Kayseri 230 kontrol HCII %6,1 Öztürk ve ark. 2004, Ankara 206 kontrol HCII %4.9 HPV %2.9 %6 RIS HPV TT: 9,738 ICC CASES HPV ANALIZED (49) NETHERLANDS CZECH REPUBLIC (116) CROATIA (35) BOSNIA-HERZEGOVINA (315) (271) ITALY TURKEY USA (179) (1190) PORTUGAL (811) SPAIN MEXICO (620) (208) GUATEMALA BANGLADESH (0) NIGERIA (200) (542) BRAZIL PARAGUAY (433) (261) CHILE (413) ARGENTINA TAIWAN (288) (247) INDIA (189) THAILAND VENEZUELA (0) PERU (772) JAPAN (115) CHINA (200) (93) ALGERIA HONDURAS (80) (627) COLOMBIA (134) KOREA,S (703) PHILIPPINES (12) UGANDA (186) MOZAMBIQUE (232) AUSTRALIA (175) Updated: 23th october 2007 (42) FRANCE HPV tip dağılımı HPV 16/18 tek/multiple 76% 64.4% HPV 16 HPV 45 10.3% HPV 18 9.9% 3.0% 2.6% HPV 31 HPV X 2.1% 1.7% HPV 33 HPV 39 0.9% 0.9% HPV 68 or 73 HPV 35 0.9% 0.9% 0.4% HPV 51 HPV 52 HPV 59 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Başkent University Dept. Ob&Gyn 93 Cytology Abnormal 507 HPV PCR 2004-2007 36 % HPV+ 104 excluded 310 Cytology Normal 24% HPV + Unpublished Data Cytology N=403 PCR,Baskent Mean Age (Range) No.of Overall Specime HPV (+) n % n, (%) Normal 38.1±9.4 (20-67) 310 (77) 24 Abnormal 35.6±8.7 (19-58) 93 (23) 36 ASCUS 37.0±8.8 39 (42) LSIL 33.6±8.9 43 (46) HSIL 38.0±6.9 10 (11) 22 51 60 HPV subtypes in HPV positive patients HPV Type % HPV 16 35,3 HPV 6 HPV 18 HPV 35 HPV 16+18 (Double HPV) HPV 11 HPV 45 HPV 31,33,45,52,58 (Multiple HPV) HPV 90 HPV 67 HPV 81 19,1 8,8 7,4 7,4 4,4 4,4 4,4 2,9 2,9 1,5 Prevalance of HPV DNA in Turkey N % İzmir,Ege SSK Hacettepe (Ank),HCII Kayseri, HCI Numune Hosp. (Ank) Baskent Univ. (Ank),PCR Hacettepe-2 (Ank), PCR 29/1353 41/1032 2.1% 4% 14/230 6.1% 3/123 2.2% 23/116 19.8% 2/60 3.3% Dünya Çapında Invasiv Servikal Karsinomda En Sık Görülen 5 HPV Tipi n= 3,085 n= 14,500 n= 9,738 3 HPV 16 HPV 18 HPV 45 HPV 16 HPV 18 HPV 33 HPV 16 HPV 18 HPV 45 4 HPV 31 HPV 45 HPV 31 5 HPV 33 HPV 31 HPV 33 1 2 * Muñoz N, Bosch FX, et al. Int J Cancer 2004 ** Smith J, et al. Int J Cancer 2007 RIS HPV TT Updated: 23th october 2007 IARC DATA* META-ANALYSIS** Abnormal Cervical Cytology in Turkey : A Turkish Gynecologic Oncology Group Study Article in Press, Int J Gyn Obst Anormal Sitoloji (2481/140334) %1.76 • ASC (n=2341) – ASC-US oranı – ASC-H oranı – LSIL oranı – HSIL oranı (n=1510) %1.07 (n=100) %0.07 (n=429) %0.3 (n=243) %0.17 % 1.66 • AGC (n=111) 0.07 • Sitolojik Ca (SCC+Adeno, n=88) 0.062 ASC : Üniversite Hastaneleri (n= 82048) % n=1499 ASC-US ASC-H LSIL HSIL AGC : : : : : 1.88 (n=994) %1.2 (n=84) %0.1 (n=279) %0.34 (n=142) %0.18 n=101 Sitolojik Ca(SCC+Adeno,77) 0.15 0.09 Diğer Hastaneler (n= 58286) 1.35 ASC :791 -ASC-US : -ASC-H : -LSIL : -HSIL : % (n=516) (n=16) (n=150) (n=101) 0.88% 0.02% 0.26% 0.17% 0.01 Sitolojik Ca (SCC+Adeno,11): 0.01 AGC : 10 Sitolojik Anormalliklerde Yaş Dağılımı ASC-US 30 y< %13 30-50 y %50 50y > %37 HSIL LSIL 30 y< 30-50y 50y > Cx Ca 30y< 30-50y 50> %26 %53 %21 30 y< 30-50y 50y > %8 %71 %21 %0 %58 %42 Türkiye’deki Sitolojik Anormallikler Bölge Konya Urfa Istanbul Ankara N Anormal Sitoloji Oranı 4600 % 8.6 9079 % 1.81 28469 %3 24178 % 0.4 3013 %1 Eskişehir 513 % 1.7 Şimdiki 140334 % 1.76 Kanser vakaları 3 1 2 - 88 Anormal Sitoloji ABD* (%) TR (%) ASC-US LSIL HSIL AGC 4.5 1.6 0.5 0.3 * 2000 lab. sonuçları 1.1 0.33 0.18 0.07 Arch Pathol Lab Med. 2000 Feb;124(2):203-11 Abnormal Cytologic Findings: (The TBS, 2001) • AS cells: ASC – US ASC – H • LSIL • HSIL • AG cells AGC – NOS AGC – favor neoplasia • AIS • Invasive Cancer Biopsi Sonuçları Pre-invasive İnvasive LGS Mikro-invasive (CIN1, HPV lezyonu) HGL (CIN2, CIN3) CIN’lerin Seyri Östör AG, Int J Gynecol Pathol,1993 The Aim of Therapy in Preinvasive Lesion •Local control •Prevention of ICC •Decreased mortality Therapeutic Tools • Ablation (destruction) • Excision • Photo – dynamic therapy • Non – surgical* • Expectant management * Vidarabine, Podophylline (CINs + HPV) Serviks Kanserinde Tarama Nasıl Olmalıdır ? ACS Ne Zaman Başlamalı Cinsel ilişkinin başlamasından yaklaşık 3 yıl sonra fakat 21 yaşını geçmemeli Tarama Aralığı Nasıl Olmalı Pap Test Yıllık, > 30 yas ve 3 negatif sonuc varsa 2-3 yılda bir Sıvı Bazlı Test 2 yılda bir, > 30 yas ve 3 negatif sonuc varsa 2-3 yılda bir HPV Testi Eğer HPV ve sitoloji testi negatif ise 3 yılda bir Ne zaman durdurulmalı 70 yaş üzerinde en az 3 negatif testi varsa ve son 10 yıldır anormal sitoloji yoksa Histerektomi Sonrası Tarama Benign nedenle yapılmışsa veya daha önce HSIL öyküsü yoksa tarama kesilir USPSTF Ne Zaman Başlamalı Cinsel ilişkinin başlamasından sonraki 3 yıl içinde veya 21 yaşında (hangisi önce ise) Tarama Aralığı Nasıl Olmalı Pap Test En az her 3 yılda bir Sıvı Bazlı Test Yetersiz kanıt HPV Testi Yetersiz kanıt Ne zaman durdurulmalı 65 yaşın üzerinde normal Pap testi olan ve düşük riskli olan hastada Histerektomi Sonrası Tarama Benign nedenle yapılmışsa veya daha önce HSIL öyküsü yoksa tarama kesilir ACOG Ne Zaman Başlamalı Cinsel ilişkinin başlamasından yaklaşık 3 yıl sonra fakat 21 yaşını geçmemeli Tarama Aralığı Nasıl Olmalı Pap Test Yıllık, > 30 yas ve 3 negatif sonuc varsa 2-3 yılda bir Sıvı Bazlı Test 2 yılda bir, > 30 yas ve 3 negatif sonuc varsa 2-3 yılda bir HPV Testi Eğer HPV ve sitoloji testi negatif ise 3 yılda bir Ne zaman durdurulmalı Üst yaş limiti için yetersiz kanıt Histerektomi Sonrası Tarama Benign nedenle yapılmışsa veya daha önce HSIL öyküsü yoksa tarama kesilir Ulusal Tarama Standartları Arama-Tarama Serviks Kanseri Erken Tanı,En Uygun Tedavi Inv.Cx Ca İnsidans ve Mortalitesinde Azalma Serviks Ca WHO Kriterlerine göre Arama-Taramaya En Uygun Kanserdir Arama-Tarama Amaç Hedef Popülasyon Preinvaziv Safha veya Erken Safhada Yakalama Hedef Kitle • • • • • Ev Halkı tespit fişi 35-40 yaş arası en az bir kez 35 y ‘dan başlanmalı Intervaller 5 yıl Son 2 test (-) 65 yaşda kesilir Özel Durumlar • Histerektomi (Benign) Tarama yok • CIN 2-3 (3 negatif ) Son 10 yılda anormal Pap yok kesilir • HIV (+) 2kez/ ilk yıl, (-) ise yılda 1 • İmmün süpresif tedavi yılda 1 Yöntem • Smear Konvansiyonel Sıvı Bazlı HPV Kombine Diğer Tarama Program Alt Yapısı • • • • • Fiziki şartlar İnsan gücü Eğitim Araç-gereç Diğer Temel Malzeme* • • • • • 1 disposable spekülum Lam (isim yazılabilir) Örnek alma aracı Fiksatif Lam kabı *Sağlık Md. aracılığı ile elde edilir Smear İçin Optimal Dönem • • • • • • Proliferatif faz 48 h cinsel perhiz 48 saat vajinal ilaç alınmamalı Kanama olmaması Cerrahiden 3 ay sonra Doğumdan 6 hafta sonra Smear Değerlendirme ve Bilgilendirme • Smear değerlendirme merkezleri • Hastane patolojisti • Uygun değilse il hastanesi • Üniversite Hastaneleri 1 ayda sonuç verilir Bu organizasyon il-ilçe sağlık Md. Tarafından yürütülür Çalışmalar Nerede Yapılır ve Kim Yapar ? • KETEM merkezleri • AÇSAP • Sağlık ocağı ve evleri • Diğer (Hastane,Özel…. ) Kim Yapar ? Pratisyen Ebe,Hemşire…. Eğitilmiş personel Program Tanıtımı • • • • • Hedef kitlenin belirlenmesi Yöntem tanıtımı Eğitim (Görsel, yazılı, basılı) Kampanyalar Diğer Bilgi Akışı Kanser Savaş Daire Bşk İl Kanser Savaş Koord. İlçe Kanser Savaş Koord. Sorumlu Hekimler Sağlık Ocağı,KETEM,AÇSAP…. *1 ay içinde hastalara yanıt Cancer Prevention • Identification of causative factors primary • Early diagnosis, adequate treatment (Screening) secondary • Clinical cancer and treatment tertiary Primary Prevention of Cervical Cancer • stop smoking • barrier contraceptives • monogamy • diet (Folic ,VitB,Caroten etc) • vaccination Sonuç • Serviks kanseri dünyada önemli bir halk sağlığı sorunudur. • Ülkemizdeki sıklığı net bilinmemektedir. • Taramaya en uygun kanserdir (WHO). • Tarama ile mortalite ve morbidite azalır. • Ulusal tabanlı arama-tarama yapılmalıdır. Thank you for your attention