ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Ekim - 2011
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANAT KARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – EKİM 2011
ĠÇĠNDEKĠLER……………………………………………………………………………..….
1
GAYRĠ SAFĠ YURTĠÇĠ HASILA (GSYH)…..................................................
2
ĠSTĠHDAM - ĠġSĠZLĠK VE ĠġGÜCÜ HAREKETLERĠ…………………………..……
2
ĠTHALAT – ĠHRACAT VE DIġ TĠCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURĠZM GELĠRĠ ve GĠDERĠ……………………………………….………………………
4
TÜKETĠCĠ FĠYATLARI ENDEKSĠ (TÜFE)………………………………………………
4
ÜRETĠCĠ FĠYAT ENDEKSĠ (ÜFE)…………………………………………………………
5
GRAFĠKLER
Grafik 1 : DıĢ Ticaret Grafiği……………………………………………………………..
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
1
EKONOMİK RAPOR – EKİM 2011
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 2011 yılı ikinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki
yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,8 artış göstermiştir.
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı ikinci üç
aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi
hasıla %19,2’lik artışla 318 404 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,8’lik artışla 27 910 Milyon TL olmuştur.
 2010 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %15,9’luk artışla 1 103 750
Milyon TL, sabit fiyatlarla % 9,0’lık artışla 105 739 Milyon TL olmuştur.
 2010 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 15 119 TL, ABD
doları cinsinden 0 067 Dolar olarak hesaplanmıştır.
 Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2011 yılı ikinci üç aylık
döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,3’lük artış gösterirken, mevsim
ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %1,3
artmıştır.
Ġstihdam – ĠĢsizlik ve ĠĢgücü Hareketleri
 Temmuz 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın
aynı dönemine göre 1 milyon 63 bin kişi artmıştır.
 2011 yılı Temmuz döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın
aynı dönemine göre 1 milyon 49 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 421 bin kişiye,
kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 63 bin kişi artarak 53
milyon 635 bin kişiye ulaşmıştır.
 Temmuz 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 51,2’dir.
 2011 yılı Temmuz döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki
yılın aynı dönemine göre 1,2 puanlık artışla % 51,2 olarak gerçekleşmiştir. Aynı
dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 1
puanlık artışla % 72,9, kadınlarda ise 1,5 puanlık artışla % 30,3’tür.
 Tarım dışı istihdam 1 milyon 54 bin kişi artmıştır.
 İşsizlik oranı % 9,1’dir.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
2
EKONOMİK RAPOR – EKİM 2011
Ġthalat – Ġhracat ve DıĢ Ticaret Açığı

2011 Eylül ayında ithalat %35,5 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Eylül ayında, 2010 yılının aynı ayına
göre ihracat %21,1 artarak 10 790 milyon dolar, ithalat %35,5 artarak 21 204
milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 6 735 milyon
dolardan, 10 414 milyon dolara ulaştı.

Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Eylül ayında önceki yılın
aynı ayına göre ihracat değişim oranı %13,3 ithalatın değişim oranı ise %30,2
oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Eylül ayında
bir önceki aya göre ihracat %13,3 azalırken, ithalat ise %6,7 arttı.

2010 Eylül ayında %57 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Eylül ayında
%50,9’a geriledi.

2011 Eylül ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan
ihracat 2010 Eylül ayına göre %8,3 artarak 1 085 milyon dolar olurken,
Almanya’yı sırasıyla Irak (766 milyon dolar), İngiltere (651 milyon dolar), İtalya
(582 milyon dolar) ve Fransa (552 milyon dolar) takip etti.

Ġhracatın %60,1’ini KOBĠ’ler gerçekleĢtirdi.

2010 yılında 48 009 girişim ihracat, 55 119 girişim ithalat yaptı. İhracatın %60,1’i
0-249 kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler tarafından
gerçekleştirildi. İthalatın ise %42,1’i KOBİ’ler tarafından yapıldı.

Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %37,3
artarak 2 191 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla Çin
(1 918 milyon dolar) ve Almanya (1 882 milyon dolar) izledi.
Grafik 1. DıĢ T icaret Grafiği
2010-2011 Ocak-Eylül Dış Ticareti
2010-2011 Eylül Ayı Dış Ticareti
181 661
25 000
180 000
21 204
150 000
15 644
Milyon Dolar
Milyon Dolar
20 000
15 000
10 790
10 000
8 909
130 554
120 000
90 000
99 502
81 715
60 000
5 000
30 000
2010 2011
İhracat
2010
2011
İthalat
2010
2011
İhracat
2010
2011
İthalat
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – EKİM 2011
Turizm Geliri ve Gideri

Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 8,9 arttı.

Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarından oluşan III. Dönemde turizm geliri, geçen
yılın aynı dönemine göre % 8,9 artarak 9 339 028 541 $ oldu. Turizm gelirinin
% 78’i yabancı ziyaretçilerden, % 22’si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerden elde edilmiştir.

Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 7 185 082 374 $’ını kişisel, 2 153 946 167 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.

2011 III. Dönemde kişi başına ortalama harcama 623 $’dır. Bu dönemde
yabancıların ortalama harcaması 568 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 947 $’dır.

Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 8,1 arttı.

2011 yılı III. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 14 991 270 kişidir.
Bunun 12 819 786 kişisini yabancı, 2 171 484 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.

Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 20 azaldı.

Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 20
azalarak 1 044 887 999 $ olmuştur. Bunun 989 950 724 $’ı kişisel, 54 937 275 $’ı
ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 465 601 vatandaşın kişi
başı ortalama harcaması 713 $’dır.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)

TÜFE’de aylık değişim % 3,27 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı Ekim ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %3,27, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,95, bir önceki yılın aynı ayına
göre %7,66 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,93 artış gerçekleşmiştir.

Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artıĢ
%14,11 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleĢmiĢtir. Ekim
ayında endekste yer alan gruplardan giyim ve ayakkabıda %7,99, gıda ve alkolsüz
içeceklerde %4,04, konutta %3,59, ev eşyasında %1,61, eğlence ve kültürde
%1,08, lokanta ve otellerde %1,00, ulaştırmada %0,61, haberleşmede %0,57,
eğitimde %0,24, sağlıkta %0,03 artış, çeşitli mal ve hizmetlerde %-0,96 düşüş
gerçekleşmiştir.

Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artıĢ %18,05 ile çeĢitli
mal ve hizmetler grubunda gerçekleĢmiĢtir. Alkollü içecekler ve tütün
(%15,05), ulaştırma (%14,35), ev eşyası (%10,49), konut (%8,85), lokanta ve
oteller (%8,28) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – EKİM 2011
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)

ÜFE’de aylık değişim % 1,60 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı Ekim ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %1,60, bir önceki yılın Aralık ayına göre %11,48, bir önceki yılın aynı ayına
göre %12,58 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,26 artış gerçekleşmiştir.

Aylık değiĢim tarım sektöründe %3,99, sanayi sektöründe %1,16 olarak
gerçekleĢti.

Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,64 artış, bir
önceki yılın aynı ayına göre %-4,39 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre %6,62
artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına
göre %13,56, bir önceki yılın aynı ayına göre %16,56 ve on iki aylık ortalamalara
göre %11,03 artış gerçekleşmiştir.

ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artıĢ %4,33 ile metal cevheri alt sektöründe gerçekleĢti.

Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %3,34, madencilik ve
taşocakçılığı sektöründe %2,62, imalat sanayi sektöründe %0,86 artış
gerçekleşmiştir.

Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, metal
cevheri (%4,33), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%3,65), mobilya imalatı
(%3,01), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%3,00), maden kömürü ve linyit
(%2,74), büro makineleri imalatı (%2,69), iletişim teçhizatı imalatı (%2,49),
metal eşya sanayi (%1,70) alt sektörleridir. Buna karşılık ana metal sanayi (%1,77), motorlu kara taşıtları imalatı (%0,09), basın ve yayım (%0,15) bir ay
önceye göre endekslerin en az arttığı veya en fazla gerilediği alt sektörler
olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5