Slayt 1
advertisement
EKT KLİNİK UYGULAMA Uz. Dr. M. Tarık KUTLAR Fiziksel Psikiyatrik Tedaviler Tarihi • 1917 Ateş Tedavisi (Julius von Wagner Jauregg-Viyana) • 1933 İnsulin Koma Tedavisi (Manfred Sakel-Berlin) • 1934 Kardiazol Şok Tedavisi (Ladislas von Meduna-Budapeşte) • 1937 Elektrokonvulsif Şok Tedavisi (Ugo Cerletti ve Lucio Bini-Roma) • Ladislas von Meduna kobaylarda sürdürdüğü bir dizi hayvan deneyi (Epilepsiyle-şizofreni arasındaki Antagonizmin hipotezi). • 23. 1. 1934 tarihinde bir şizofreni hastasında kafurun etkisiyle ilk tedavi edici nöbeti sağlar. • Kafurundan önce hayvan deneylerinde kafein, bruzin, thebain, striknin de kullanmıştır. • Meduna kafurundan sonra kardiazolü kullandı. • Kardiazol uygulaması esnasında preiktal dönemde hastalar çok huzursuz oluyorlardı. • İlk gayri resmi EKT uygulaması 11Nisan 1938’de Ugo Cerletti (18771963) ve Lucio Bini (1908-1964) tarafından gizlice bir şizofreni hastasında uygulandı. • İlk resmi EKT uygulaması 15 Nisan 1938’de bir trompet çağrısıyla toplanan asistanların gözü önünde uygulandı. • Cerletti sonraki yıllarda kendi buluşu EKT tedavisine bir çeşit şüpheyle yaklaşmış. • EKT uygulanmış hayvanların beyninden elde ettiğini söylediği ‘‘acroagoine’’ maddesini şizofrenlere enjekte ederek tedaviyi denemiştir. Türkiye’de İlk EKT Uygulamaları • La Paix Hastanesinde Dr. Mazhar Osman Uzman’ın başhekimliği esnasında yardımcısı Dr. Kenan Tunahan tarafından uygulanıyor. • Dr. Vasil Yağcıoğlu’na göre ilk uygulama Balıklı Rum Hastanesindedir. EKT Ünitesini hazırlama aşamaları •Klinik ya da kliniklerin ihtiyacının belirlenmesi •Mekan düzenlemesi •Personel ihtiyacı •Tıbbi ekipman ihtiyacı • Genel hastanelerde ve günlük EKT uygulama sayısı 10’un altında olan birimlerde, ayaktan başvuran hastaya genel anestezi uygulaması yapılabilen bir mekân ve bu bölümün devamı niteliğindeki derlenme bölümünü içeren bir ünite hedeflenmelidir. • “Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastaneleri” ve günlük uygulama sayısı 10’un üzerinde olan birimlerde • Bekleme Odası • Hazırlık Odası • Uygulama Odası • Derlenme Odası • Son Derlenme Odası DERLENME DERLENME DERLENME ANESTEZİ HAZIRLIK ECT Personel İhtiyacı Psikiyatri Uzmanı Koordinatör Uygulayıcı Anestezi Uzmanı Anestezi Teknisyeni Sorumlu Hemşire (Yönetici) Hemşire + Sağlık memuru Hizmetli Tıbbi Ekipman İhtiyacı Elektro konvulsiyon cihazı Anestezi cihazı Cerrahi aspiratör Oksijen Defibrilatör Monitör (EKG ve Oksijen satürasyon özellikli) Laringoskop seti Entübasyon tüpleri Airway’ler Ambu Aspirasyon sondaları Lüzumlu acil ilaçlar EKT Öncesi Tıbbi Değerlendirme • • • • • • Psikiyatrik öykü ve muayene Kapsamlı bir tıbbi öykü ve muayene Risk faktörlerinin saptanması Uygulama öncesi psikiyatrik ve kognitif durum tespiti Varsa önceki EKT uygulamalarıyla ilgili bilgi Gerekli konsültasyonlar Rutin Hemogram Rutin Biokimya Elektrolitler Psödokolinesteraz Kan Grubu Akciğer grafisi EKG EEG BBT-MRI Bilateral EKT -Hızlı ve tam yanıt -Unilateral EKT etkili olmamışsa -Önceki bilateral EKT lerde bellek bozukluğu yoksa -Serebral Dominans belirlemek güçse Unilateral EKT -Hızlı yanıt önemli değilse -Unilateral EKT ye iyi yanıt öyküsü -Bellek bozukluğu önemliyse •Modern EKT cihazlarında nöbet oluşumu kare akım impulsları ile (0.25-1.0 ms) sağlanmaktadır. •Akımın maksimum süresi 8 saniyedir. •Yeni cihazlar %30 ile %50 daha az elektrik yükü vermektedirler. İmpedans Statik impedans testi: Uyarı elektrodları ile deri teması hakkında bilgi verir. 100 ohm un altı kısa devreyi gösterir. 2700-3000 ohm arası yetersiz elektrod temasını gösterir. (Hastanın hissetmeyeceği yüksek frekans ve düşük akım şiddetli bir akımla ölçülür.) Stimulasyon Dozunun Ayarlanması • Basit titrasyon: %5 ile başlanarak 1 dakika aralarla nöbet oluşuncaya kadar %5’lik ve 2x basamaklarla doz artırımı (nadiren önerilmektedir). • Benchmark metodu: %100 elektrik akımıyla başlanır, nöbet parametrelerine bakılarak %20’lik adımlarla enerji azaltılır. Hasta Yaşıyla Orantılı Titrasyon • Hastanın yaşının yarısı temel değer olarak alınır (% cinsinden). • Bu rakama nöbet eşiğini etkileyen parametreler (nöbet eşiğini etkileyen ilaçlar, anestezik ajanlar, epilepsi öyküsü, antiepileptik ilaç dozlarının değişimi) ekleme ve çıkarmalar yapılarak belirlenir. Nöbet Eşiğini Etkileyen Faktörler •Yaş •Erkek cinsiyet •Kemik kalınlığı •Unilateral Elektrod yerleşimi •EKT sayısı,sıklığı •Antikonvülsanlar •Benzodiazepinler •Düşük Oksijen satürasyonu •Dehidratasyon •Teofilin •Kafein •Düşük Karbondioksit Satürasyonu •Hiperventilasyon Nöbet Süresi • Nöbet süresi bir EKT kürü esnasında genellikle giderek kısalmaktadır. • EKT kürü esnasında aynı zamanda nöbet eşiği de yükselmektedir. • Nöbet süresiyle nöbet eşiği arasında genellikle tersine bir oran vardır. Nöbet Süresi • Tedavi başlangıcındaki doz titrasyonu yapılırken asgari EMG-20 saniye, EEG-25 saniye hedeflenmelidir. • 15 saniye altında EEG kaydı halinde restimülasyon önerilmektedir. • 120 saniye(Royal College, Abrams) veya 180 saniye (APA) üzerindeki nöbetler uzamış nöbet kabul edilir. • Nöbet süresi tedaviye yanıt açısından yeterli bir kriter değildir.
