Fen Bilimleri 1 1. – Proteinler, vücutta yapýcý ve onarýcý görevdedir. – Karbonhidratlarýn görevi enerji vermektir. – Vitaminler, vücuttaki faaliyetleri düzenler. Görevleri verilen besin maddeleri ile ilgili aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A)Proteinler, yaralarýn iyileþmesini saðlar. B)Karbonhidratlý besinler, enerji verir. C)Vitamin eksikliðinde vücut dirençsizleþir. D)Vitaminler az alýndýðýnda vücudun enerji ihtiyacý karþýlanmaz. Karbonhidrat TEST Miktar Yað 3. Protein ünite 1 VÜCUDUMUZUN BÝLMECESÝNÝ ÇÖZELÝM Besin maddesi Ýçindeki besin maddelerinin miktarý grafikteki gibi olan bir besin için, I.Enerjiye ihtiyaç fazla olduðunda kullanýlabilir. II.Yapýcý ve onarýcý olma özelliði vardýr. III.Besin deðeri yüksek deðildir. yorumlarýndan hangileri yapýlabilir? A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III 2. 202 Göçmen kuþlar; yaðlarý hafif olduðu, çok enerji verdiði, vücut sýcaklýðýný koruduðu ve parçalandýðýnda çok su açýða çýktýðý için depolar. Buna göre, I. Yaðlar, uçmaya engel deðildir. II.Yað depolayan hayvanlar soðuktan korunabilir. III. Susuz ortamlarda yaþayan hayvanlar yað depolar. sonuçlarýndan hangilerine ulaþýlabilir? A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III Tudem Soru Bankasý - 5. sýnýf 4. – Kutuplarda yaþayan insanlar daha çok deniz ürünlerini yemeyi tercih ederler. – Sulak alanlarda yaþayan insanlar tarým ürünlerini bolca tüketirler. Bu bilgiler ile aþaðýdaki sonuçlardan hangisine ulaþýlabilir? A)Tarým ürünleri, deniz ürünlerinden daha besleyicidir. B)Denizden uzak bölgelerde yaþayanlar deniz ürünlerinden hiç yemezler. C)Yaþanýlan bölge yemek kültürünü etkiler. D)Tarýmla uðraþan insanlar ayný zamanda balýkçýlýk da yapabilirler. Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim 5. Besinler kurutulursa saklama süreleri uzar. Buna göre aþaðýdakilerden hangisi diðerlerinden daha kýsa süre saklanabilir? B) A) 7. Pirinç C) Buğday D) Makarna I.Son kullanma tarihi II.Temiz olmasý III.Üretim yeri Damla besinleri satýn alýrken verilenlerden hangilerine dikkat etmelidir? A) Yalnýz I C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III Marul 6. – Karaciðerin görevlerinden biri de A vitamini yapmaktýr. – Kalýn baðýrsaktaki bazý mikroskobik canlýlar B ve K vitaminlerini üretebilir. Buna göre, I.Vitaminlerden bazýlarý vücutta meydana getirilebilir. II.Vücutta yaþayan bazý canlýlar yararlýdýr. III.Karaciðerin tek görevi vitamin üretmektir. sonuçlarýndan hangilerine varýlabilir? A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III 8. Yaðlar iki çeþittir. Bunlar hayvansal besinlerde bulunan doymuþ yaðlar ve bitkisel besinlerde bulunan doymamýþ yaðlardýr. Öðretmenin verdiði bilgiye göre aþaðýdaki besin çiftlerinden hangisi doymuþ ve doymamýþ yað içerir? A) Balýk eti - kýrmýzý et B) Tavuk eti - haþhaþ C)Zeytin - susam D) Soya fasulyesi - ceviz Tudem Soru Bankasý - 5. sýnýf 203 Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim 9. – A vitamini; karaciðer, balýk ve sebzelerde bulunur. Deri ve göz saðlýðýný korur. – B vitamini; süt, kýrmýzý et ve sebzelerde bulunur. Sinir ve kaslarý geliþtirir. – C vitamini; turunçgiller ve sebzelerde bulunur. Vücudun direncini artýrýr. Buna göre A, B ve C vitaminleri için aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) C vitamini almak için portakal, mandalina ve greyfurt yenebilir. B)Sebzeler, A vitamini bakýmýndan fakir besinlerdir. C)Kas geliþimi için B vitamini yeterince alýnmalýdýr. D) Balýk A, kýrmýzý et B vitamini ihtiyacýný karþýlamak için önemlidir. 10. 204 Sert kabuklu besinleri diþlerle parçalamaya çalýþmak, diþlere zarar verir. Bu durumda, I. Ceviz II. Badem III. Kabak çekirdeði besinlerinden hangileri diþlerle kýrýldýðýnda zararlý olabilir? A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III Tudem Soru Bankasý - 5. sýnýf 11. Besin, yutulduktan 10 saniye sonra mideye, 6 saat sonra ince baðýrsaða, 8 saat sonra kalýn baðýrsaða ulaþýr. Verilen bilgilerle aþaðýdaki sorulardan hangisine yanýt verilemez? A) B) C) D) Çiðneme iþlemi kaç dakika sürer? Besin, yemek borusunda ne kadar zaman geçirir? Ýnce baðýrsak besinleri yaklaþýk kaç saatte sindirir? Besinin kalýn baðýrsaða ulaþmasý kaç saat sürer? 12. Tükürüðün birçok görevi vardýr. Bunlardan bazýlarý besinlerin daha kolay yutulabilmesi için onlarý yumuþatmak, konuþmayý kolaylaþtýrmak ve vücudu zararlý mikroskobik canlýlardan korumaktýr. Buna göre tükürük, I.Besinlerin sindirilmesi II.İnsanlarýn birbiriyle iletiþim kurabilmesi III.Hastalýklara yakalanmayý kolaylaþtýrmasý olaylarýndan hangilerini gerçekleþtirir? A) Yalnýz I C) I ve II B) I ve III D) II ve III Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim 13. 15. Böbrekleri saðlýklý çalýþmayan bir insanda, I I.Kanýn atýk maddelerden kurtulamamasý II.Vücudun su dengesinin korunamamasý III.Fazla idrar oluþturma olaylarýndan hangileri gerçekleþir? A) Yalnýz I C) I ve II II III I, II ve III ile gösterilen diþ kýsýmlarý ile ilgili aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? B) Yalnýz III D) II ve III A) I, diþin dýþ kýsmýný örterek, diþi korur. B) II, diþin dýþarýdan görünen kýsmýdýr. C)III, diþe kan taþýyan damarlardýr. D)I, mine olarak adlandýrýlýr. 16. 14. – Sindirilmiþ besinler kan ile taþýnýr. – Sindirim aðýzda baþlar. – Kalýn baðýrsakta su ve mineral maddeler geri emilir. – Midede yalnýzca proteinli besinler sindirilir. Verilen bilgiler kullanýlarak aþaðýdaki sorulardan hangisine yanýt verilemez? A) Kan, solunum gazlarý dýþýnda ne taþýr? B) Aðýzda hangi besinler sindirilir? C)Kalýn baðýrsakta geri emilen maddeler nelerdir? D)Midede sindirimi olan besin maddesi hangisidir? Yapýlar Durumlar I II III Sindirim + + – Geri emilim – + + Tabloda sindirimde görevli I, II ve III ile gösterilen yapýlarda gerçekleþen olaylar (+), gerçekleþmeyenler (–) ile gösterilmiþtir. Buna göre I, II ve III aþaðýdakilerden hangisi olabilir? I II III A) İnce Mide Aðýz baðýrsak B) Aðýz Mide İnce baðýrsak C)Mide İnce Kalýn baðýrsak baðýrsak D)İnce Mide Kalýn baðýrsak baðýrsak Tudem Soru Bankasý - 5. sýnýf 205 Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim 17. Ter, idrarýn seyretilmiþ þeklidir. 19. Bu durumda, I.Böbreklerden baþka, boþaltýmda görevli yapýlar vardýr. II. Ter, bir boþaltým maddesidir. III. Terlemede akciðerler görev alýr. ifadelerinden hangileri doðrudur? A) Yalnýz I C) I ve II B) Yalnýz III D) I ve III I. Denge kaybý II. Karaciðer hasarý III. Kalp atýþlarýnda düzensizlik Verilenlerden hangileri yukarýdaki kiþide alkolün etkileriyle gerçekleþebilir? A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III 20. 18. – Milyonlarca filtrenin bir araya gelmesiyle oluþmuþtur. – Saðlýklý bir insanda iki tane bulunur. – Kaný atýk maddelerden arýndýrýr. Özellikleri verilen yapýyla ilgili, 206 I. Ýdrarý meydana getirir. II. Ýdrarýn dýþarýya atýldýðý kanaldýr. III. Süzdüðü artýklarý idrar kesesine gönderir. yorumlarýndan hangileri yapýlabilir? A) Yalnýz I C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III Tudem Soru Bankasý - 5. sýnýf Verilen kiþide sigaranýn etkisiyle, I. Akciðer kanseri II. Veba III. Kabakulak hastalýklarýndan hangileri oluþabilir? A) Yalnýz I C) I ve II B) Yalnýz III D) II ve III Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim TEST 1. Karbonhidratlardan glikojen hayvanlarda, niþasta bitkilerde depo maddesidir. Selüloz ise bitkilerde yapý maddesidir. Buna göre, I.Birden fazla karbonhidrat çeþidi vardýr. II.Karbonhidratlar yalnýzca hayvanlar da depolanabilir. III. Selüloz insan vücudundaki yapýsal maddelerden biri deðildir. 3. Soðuk bölgelerde yaþayan hayvanlar, vücutlarýnda yað depolar. 2 ifadelerinden hangileri doðrudur? A) I ve III C) II ve III Bunun nedeni yaðýn hangi özelliðinden kaynaklanýr? A) Hafif olmasý B) Zor parçalanmasý C)Isýyý geçirmemesi D) Birden fazla yapý taþýnýn bulunmasý B) I ve II D) I, II ve III 4. 100 g’ýnda 7 g karbonhidrat, 5 g protein, 2 g mineral 4 g yað bulunduran bir besin için, I. Enerji vericidir. II. Yapýcý ve onarýcýdýr. III. Düzenleyicidir. ifadelerinden hangileri doðrudur? A) I ve II C) II ve III 2. Proteinlerin yapýlarýnýn bozulmasý ya da deðiþmesi hayati tehlikeye neden olur. Örneðin, vücut sýcaklýðý çok yükseldiðinde insan, hayatýna devam edemez. Çünkü proteinler yüksek sýcaklýkta bozulur. B) I ve III D) I, II ve III Buna göre, I.Ateþli hastalýklarda proteinlerin yapýsý deðiþebilir. II.Proteinler hayatýn devamý için önemli maddelerden biridir. III.Hava sýcaklýðý 45 °C olduðunda insanlar yaþayamaz. yorumlarýndan hangileri yapýlamaz? A) Yalnýz I C) I ve II B) Yalnýz III D) II ve III çik ola ta 5. I II III Resimlerdeki besinlerle ilgili aþaðýdakilerden hangisi söylenebilir? A)I, fazla miktarda yað içerir. B)II, hayvansal kaynaklý protein içerir. C)III’te yalnýzca karbonhidrat bulunur. D)I ve II düzenleyici deðildir. Tudem Soru Bankasý - 5. sýnýf 207