solunum sistemi hastalıkları ve hemşirelik bakımı

SOLUNUM SİSTEMİ
HASTALIKLARI
VE
HEMŞİRELİK BAKIMI
Öğr. Gör. Dr. Ayşegül Öztürk Birge
Eylül 2016
Sisteme Özgü Terimler ve Açıklaması-I
• Asidoz: Kandaki hidrojen iyonu konsantrasyonunun artma durumu
• Alkaloz: Kandaki hidrojen iyonu konsantrasyonunun azalma durumu
• Alveoler ventilasyon: Gaz değişimine uğrayan havanın hacmi
• Anatomik ölü boşluk: Solunum sisteminin burundan bronşiyollere
kadar olan ve sadece hava yolu görevi yapan bölümü, her nefes ile
solunan havanın yaklaşık%25’i burada kalır ve gaz değişimine
uğramaz.
• Tampon: Asit-baz dengesini sağlamak için çözeltiler arasında hidrojen
iyonlarını transfer eden zayıf asit veya baz
Sisteme Özgü Terimler ve Açıklaması-II
• Difüzyon: Gazın daha yüksek basınçlı bir alandan daha düşük basınçlı
bir alana olan hareketi
• İnspirasyon: Havanın atmosferden solunum sistemi içine girmesi;
süreç genellikle aktiftir.
• Ekspirasyon: havanın akciğerlerden çıkması; süreç genellikle pasiftir
ama obstrüktif akciğer hastalığı ile bilerek ve zorlayarak yapılabilir.
• Oksijen satürasyonu: hemoglobine bağlı oksijen yüzdesinin
hemoglobinin bağlayabileceği miktara oranı
• Perfüzyon: Kanın doku ve hücrelerdeki dolaşımı
Sisteme Özgü Terimler ve Açıklaması-III
• Tidal volüm: Bir solunum döngüsü sırasında nefes alınıp verilen hava hacmi
(500ml)
• İnspiratuvar yedek hacim: Normal inspirasyondan sonra zorlu inspirasyon
ile içeri alınan maksimum hava hacmi (3000-3100ml)
• Ekspiratuvar yedek hacim: normal ekspirasyondan sonra, dışarı zorla atılan
havanın hacmi (1100-1200ml)
• Rezidüel volüm: zorlu ekspirasyondan sonra akciğerde kalan hava miktarı
(1200ml)
• Vital kapasite: en yüksek derecede soluk almadan sonra dışarı atılabilen en
yüksek hava hacmi (4600-4800ml)
• Fonksiyonel rezidüel kapasite: normal bir soluk vermeden sonra
akciğerlerde kalan hava hacmi
• FEV1:
 Zorlu ekspirasyonun 1. saniyesinde atılan volüm
 Normalde volümlerin % 80’i ilk saniyede atılır
 Genellikle büyük havayollarını yansıtır.
 Havayolları obstrüksiyonunda belirgin azalır
 Kooperasyon ve efora bağımlıdır.
FEV1/FVC:
 Genç erişkinde % 75’in üzerindedir, yaşla azalır.
 Obstrüktif ve restriktif patolojilerin ayırımında kullanılır.
 Havayolları obstrüksiyonu < % 70
 Restriktif patolojilerde oran korunur ya da artar
Solunum Sisteminin Anatomisi
Solunum Sisteminin Fonksiyonları
• Solunum O2 atmosferik havadan kana ve CO2’yi kandan atmosferik
havaya geri gönderen mekanik ve metabolik süreçler demektir.
1. Ventilasyon: atmosfer ile akciğer arasındaki gaz geçişidir.
• İnspirasyon : Torasik boşluğun çapını arttırmak için beyinden çıkan sinir
uyarıları frenik sinir aracılığı ile diyaframı kasar; azalan intraplevral basınç
atmosferik havaya göre daha negatif olur. Hava yüksek basınç alanından
(atmosferden) düşük basınç alanına (solunum sistemi) doğru hareket eder.
• Ekspirasyon : Diyafram gevşer, yukarı doğru hareket eder ve böylece torasik
boşluğun çapını küçültür. Akciğer içi basınç atmosfer basıncından daha yüksek
olur ve gaz hava akciğerden atmosfere doğru yol alır.
2. Perfüzyon:
• Akciğer dolaşımı: pulmoner arter, oksijensiz kanı sağ ventrikülden alır,
pulmoner kılcal damarlara uzanır ve alveollere bağlanır. Karbondioksit
ve oksijen değişimi, oksijenli kanın kalbin sol atriyumuna geri taşıyan
damarlar ve pulmoner venüllerle birleşen pulmoner kapiller zarda
olur.
• Bronşiyal dolaşım: torasik aorttan ayrılan bronşiyal arterler kanı hava
iletim yollarına ve diğer solunum yolu dokularına taşır. Bronşiyol kan
alveoller içinde dolaşmaz ve gaz değişimine uğramaz. Oksijensiz
bronşiyal kan, bronşiyal kılcal damarlar ve damarlar aracılığıyla vena
kavaya ve kalbin sağ tarafına akar.
• Pulmoner kan damarları hipoksiye yanıt olarak daralır.
3. Difüzyon: gazın düşük basınç alanından yüksek basınç alanına doğru
hareketidir. O2 atmosferden alveolün içine yayılır ve dolaşım için
pulmoner kapiller zardan dışarı verilmek üzere alveole gelir. Difüzyon iki
alan arasındaki basınç farkı eşitlenene kadar devam eder.
• Difüzyon hızını etkileyen faktörler;
• Cerrahi veya hastalık nedeniyle akciğer doku kaybı, gaz değişimi için uygun
olan yüzey alanını azaltır.
• CO2, O2’ye göre pulmoner kapiller içinde daha fazla çözünür ve çok daha hızlı
bir şekilde yayılır.
• Pnömoni, pulmoner ödem gibi hastalık süreçleri membranı kalınlaştırır; hava
değişimi engellenir.
4. Nefes almada sinir sisteminin kontrolü: medulla oblangata ve beyin
sapındaki ponsta başlar.
• Medulla oblangata; inspirasyonu, ekspirasyonu ve solunum ritmini kontrol
eder.
• Pons: solunum hızı ve derinliğini kontrol eder.
• Sinir uyarıları, frenik sinir aracılığıyla beyin sapından diyaframa gider ve
solunumun gerçekleşmesi için kasılmasını uyarır.
TANI TESTLERİ
RADYOLOJİK ÇALIŞMALAR-I
• GÖĞÜS RÖNTGENİ; torasik boşluktaki yapıları, sıvı ve havayı
görüntülemek için yapılır. Ön, arka ve yan görünümleri en yaygın
olanlarıdır.
• Bilgisayarlı Tomografi(BT); incelenen dokunun kesitsel olarak
görüntülenmesini mümkün kılar. Doku kalınlığındaki küçük farklılıklar
edilebildiği gibi, röntgenle saptanamayan lezyonlar da tespit edilebilir.
Kontraslı ve kontrastsız yapılabilir (Kontras kullanılması durumunda
hastaya iyot allerjisi varlığı sorulur).
RADYOLOJİK ÇALIŞMALAR-II
• Manyetik Rezonans Görüntüleme(MRG): BT’ye benzer bilgisayarlı
görüntülerle doku yapısındaki algılanması daha zor olan değişiklikleri
belirler. Vucüdun doğal radyo frekans uyarılarını kullanır. Hasta
üzerindeki metal eşyalar çıkarılır. Metal implantı olan hastalar için
uygun değildir.
• Pulmoner anjiyografi: pulmoner damarların görüntülenmesini sağlar.
Bunun için santral venöz katater yoluyla kalbin sağ tarafına ve
pulmoner artere radyoaktif kontras madde enjekte edilir. Dolaşım
değişikliklerini ve tümör sınırlarını tanımlar. Hastanın iyot alerjisinin
olup olmadığı sorgulanır.
Pulse oksimetre; arteriyal oksijen satürasyonunu izleyen invaziv
olmayan testtir. %95’in üzerinde bir düzey normal kabul edilir.
• Parmak, kulak memesi, burun gibi bir doku bölgesine bağlanmış ışık
spektroskopisi probu kullanılır.
• Azalmış periferik perfüzyon durumunda, aydınlık ortamda, protez tırnaklarda
ve koyu renkli ciltlerde hassasiyeti düşüktür.
Akciğer Fonksiyon Testleri;
• Zorunlu nefes teknikleri sırasındaki akciğer hacimlerini ve kapasitelerini
ölçmek için spirometre kullanılır.
• Normal veya anormal akciğer fonksiyonlarını tanımlar.
• Akciğer fonksiyonunun kısıtlayıcı ile tıkayıcı değişikliği birbirinden ayırt edilir.
• Bronkodilatör tedavinin etkileri değerlendirilir.
• Bronkoskopi;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Fiberoptik bir skop kullanılarak bronşlar ve dalları görüntülenir.
Tanılayıcı ve/veya terapötik nedenler için gerçekleştirilir.
Akciğerden ve/veya sıvı örnekleri alınır.
Akciğerdeki yabancı cisimler çıkarılır.
İşlemden 6-12 saat önce ağızdan birşeyler alımı kesilir.
Bilgilendirilmiş onam alınır.
Hekim istemi ile sekresyonu azaltmak için atropin yapılabilir.
Analjezi veya sedasyon, önerilen şekilde verilir.
Burun ve boğaz bölgesine lokal veya topikal anestezi uygulanır.
İşlem sonrası, havayolunu sürdürme önceliklidir. Öğürme refleksi geri dönüşü ve
larenjiyal ödemin semptomları ses kısıklığı, hırıltı, nefes darlığı, yaşam bulguları ve
göğüs ağrısı yönünden değerlendirilir.
Torasentez;
•
•
•
•
Plevra boşluğundan sıvı çıkarılması için torasik boşluğa iğne yerleştirilir.
Tanı ve tedavi amacıyla yapılır.
Mikrobiyoloji veya sitoloji için gerekli olabilir.
Plevral effüzyonda sıvının boşaltılmasını sağlar.
Balgam analizi;
• Balgam öksürme, aspirasyon, torasentez, akciğer iğne biyopsisi ve
transtrakeal aspirasyon yoluyla alınabilir.
• Örnek alınmadan önce hasta ağzını su ile çalkalar. (Antiseptik
solüsyonla değil)
• Aside dirençli basil örnekleri genelde sabah alınır.
• Sitoloji için alınan örneğin uygun kaba konulması gerekir.
Arteryal Kan Gazı Değerleri
Parametre
pH
PCO2
HCO3
PO2
Normal Değer
7.35-7.45
35-45mmHg
22-26mEq/l
80-100mmHg
Yorumlayınız…
• pH=7.55
• PO2=88mmHg
• PCO2= 38mmHg
• HCO3=30 mEq/L
?
Yorumlayınız…
• pH=7.2
• PO2=70mmHg
• PCO2= 51mmHg
• HCO3=32 mEq/L
?
ÜST SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI
Solunum Sistemi Hastalıkları
Obstrüktif Akciğer Hastalıkları
Restriktif (Kısıtlayıcı) Akciğer
Hastalıkları
1. Amfizem
2. Kronik bronşit
3. Astım
1. Plevral effüzyon
2. Ampiyem
3. Şilotoraks
Diğer solunum sistemi hastalıkları;
• Pnömotoraks ve hemotoraks
• Atelektazi
• Pnömoni
• Akciğer tüberkülozu
• Pulmoner emboli
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
• İrreversıbledir.
• Kronik bronşit ve amfizemi kapsar.
• Progresiftir.
• Mortalitesi yüksektir.
• Semptomlar sık tekrarlar.
• Öksürük ve sekresyon en belirgin semptomlarıdır.
• Sigara en önemli etkenidir.
• Zorlu ekspirasyon 1. saniyenin (FEV1)<%80 ve zorlu ekspirasyon volüm
1. saniyenin vital kapasiteye oranı (FEV1/FVC)<%70 olması tanı
koydurucudur.
• Koah evreleri;
•
•
•
•
Evro 0; kronik öksürük ve sekresyon vardır. Akciğer fonk. Normaldir.
Evre 1; hafif KOAH, FEV1<%80
Evre 2; orta KOAH, FEV1 %50-80
evre 3; Ağır KOAH, FEV1 <%30
Amfizem
• Kronik enflamasyona bağlı ilerleyici alveoler yıkımdır.
• Gaz değişimi için kullanılabilecek solunum bronşiyollerinin, alveollerin
ve alveol kanalların yüzey alanlarındaki azalmadır.
• Solunum sistemi dokularındaki esneklik kaybı nedeniyle havayolunun
kollabe olması
• Obstrüktif akciğer hastalığının kronik bir şeklidir. Amfizemin en önemli
özelliği hava akımında meydana gelen kısıtlamadır.
• Ödem veya aşırı mukus üretimi nedeniyle tıkalı olan havayollarının neden
olduğu soluk vermede zorlanma yaygın semptomdur.
• Akciğerin aşırı şişmesi alveolde hava hapsine neden olur ve sık akciğer
enfeksiyonlarına yol açar.
Amfizem
• Etiyoloji ve patofizyoloji
• Birincil etiyoloji sigara içilmesidir.
• Hava kirliliğine veya kömüre, cama, asbeste ve bazı kimyasal dumanlara uzun
süreli maruz kalmaktan kaynaklanan kronik solunumsal enflemasyona katkıda
bulunan diğer faktörlerdir.
• Genç ve orta yaşlı erişkinlerde tanı alfa 1-antitripsin enzim eksikliğine bağlı
olabilir. (Bu enzim akciğer dokusu proteinlerinin parçalanmasını
önlemektedir= proteolitik enzim inhibitörü)
• Solunum bronşiolleri, alveoller ve alveol kanallarındaki havanın hapsolması
tekrarlayan enfeksiyonlara ve fıçı göğüs görünümüne neden olur.
• Nefes alıp verme daha fazla enerjiyi ve yardımcı kasların daha fazla
kullanılmasını gerektirir.
Alfa 1-antitripsin enzim eksikliği
Solunum yolları ve alveollerde elastin miktarında azalma
Alveol duvarı ve bronşiollerde harabiyet
Alveoller kollobe olur
Hava alveol aralığı ve akciğer parankimine hapsolur.
Fıçı göğüs görüntüsü hakimdir.
Amfizem
• Tanılama;
• En klasik belirtisi nefes darlığıdır. Fıçı göğüs, zorlu nefes vermenin neden
olduğu büzük dudakla nefes alıp verme, ventilasyonda yardımcı solunum
kaslarının belirgin kullanımı ve zayıf görünüm hakimdir.
• Hastalığın ilerlemesi ile efor dispnesi ilerler.
• Sürekli taşikardi yetersiz oksijenlenme ile bağlantılıdır.
• Solunum seslerinde hırıltı ve raller duyulur.
• Kan gazlarında PO2 azalmıştır.
• Göğüs röntgeninde düzleşmiş diyafram ve aşırı şişmiş akciğerler görülür.
• Vital kapasite düşmüştür.
Amfizem
• Tedavi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Amaç, ventilasyonu iyileştirmek, salgıların atılabilmesi için havayolu açıklığını sağlamaktır.
Çevresel kirleticilerin ortadan kaldırılması ve sigaranın bırakılması önemlidir.
Bronkodilatör tedavisi (Zorlu ekspiratuvar hacmi (FEV1) arttırır, dispneyi azaltır)
Antikolinerjikler (atrovent) KOAH ta kullanılabilecek en etkili bronkodilatördür.
Kortikosteroid tedavisi (enflematuvar süreci baskılamada rol alır. Sık alevlenmeleri olan , astım
tanılı hastalarda sık kullanılmaktadır)
Oksijen ve nebülizatör tedavisi
Göğüs fizyoterapisi (solunum öksürük egzersizleri, postüral drenaj, hidrasyon, mobilizasyonu
kapsar)
Ekspektoran
Uzun etkili teofilin (Diyafram kasılmasını güçlendirmede, soluk alıp verme işini azaltmada etkili
olabilir.)
Aralıklı pozitif basınçlı solunum
Yeterli sıvı alımı
Ağız bakımı
Konstipasyon, diyafragmaya bası yapması nedeniyle önlenmelidir.
Mekanik ventilasyon (gerekli ise) yapılır.
Amfizem
• Öncelikli hemşirelik sorunları
•
•
•
•
•
•
Gaz değişimi veya solunum örüntüsünde değişme,
Enfeksiyon riski,
Beden gereksiniminden az beslenme,
Egzersiz ya da aktiviteleri yapamama,
Bilgi yetersizliği
Sigarayı bırakmaya uyumsuzluk
Amfizem
• Sorunlara yönelik hemşirelik yaklaşımları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Akciğeri tahriş eden maddelerden uzak durulması anlatılır.
Etkili solunum öksürük egzersizleri öğretilir.
Karbonhidrattan kısıtlı uygun kaloride besin alımı planlanır.
Yeterli sıvı alımı desteklenerek salgıların akışkanlığı arttırılır.
Enfeksiyonu önlemek için etkin ağız bakımı sağlanır.
Gerektiğinde düşük akımlı oksijen tedavisi sağlanır.
Hastalar antibiyotik tedavisi hakkında bilgilendirilir.
Bronkodilatör kullanımı ve önemi hakkında hastalar bilgilendirilir.
Semifowler pozisyonda istirahat etmesi sağlanır.
Kronik Bronşit
• Kronik hava yolu enflemasyon bozukluğudur. KOAH’ın bir çeşididir.
• 2 yıl içinde en az 3 ay süren sürekli kronik öksürükle karakterizedir.
• Etiyoloji ve Patofizyolojisi
Birincil neden sigara içimidir.
Hava kirliliğine bağlı kronik solunum yolu enfeksiyonu ya da kömür, cam, asbest kimyasal
dumanlar da neden olabilir.
Hava yollarının kronik enflemasyonu, mukoz bezlerinin hiperplazisine ve sekresyonda artmaya
neden olur.
Silialar yok olur ve havayolunun temizlenmesi zorlaşır.
Mukozal ödem ve artan koyu mukus üretimi hava akımını giderek engeller.
İlerleyici havayolu tıkanıklığı ile solunum çabası artar.
Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları artan sekresyon ve etkisiz havayolu temizliğinden kaynaklanır.
Kronik hipoksemiye kompenzatuvar yanıt olarak polisitemia gelişir.
Kronik Bronşit
• Klinik bulgular;
•
•
•
•
•
•
Balgamlı ve balgamsız öksürük vardır.
Sık akciğer enfeksiyonu görülür.
Hastalık ilerlediğinde dispne ve aktivite intoleransı ortaya çıkar.
Siyanoz ve polisitemia bağlı deride mavimsi-kırmızı renk değişikliği görülür.
Ön-arka göğüs çapı artar.
Ara ara hırıltı oluşabilir.
Kronik Bronşit
• Tanılama;
• Tam kan sayımında artmış hemoglobin ve artmış hematokrit
• Arteryal kan gazı sonuçlarına göre solunum asidozu
• Göğüs röntgeninde genişlemiş kalp, kanın göllendiği akciğer alanları,
normal veya düzleşmiş diyafram
• Pulse oksimetrede O2 satürasyonunda düşme
Kronik Bronşit
Tedavi
• Amfizem yönetimi ile birliktedir.
• Antimikrobikler verilebilir.
• Hastalar, Pnömokok tek doz ya da her 5 yılda bir, her yıl influenza aşısı
olmalı
Astım
• Havayollarının kronik enflemasyonu aralıklı olarak oluşan tıkanmalara
yol açar.
• Semptomların ciddiyeti ve süresi önceden tahmin edilemez.
• Tedaviye yanıt vermeyen ilerleyici hava yolu tıkanıklığı, acil tıbbi
durum olan status astmatikusa neden olur.
Astım/Etiyoloji ve Patofizyoloji
Fiziksel ve psikolojik stres,
Antijen antikor reaksiyonuna (alerjik) yol açan belirli irritanlar, hava kirleticiler, gastroözofajiyal
reflü, egzersiz
İmmünglobulin E salınımı
Bronşial epitelde mast hücreleri ve medyatör salınımı
Bronkospazm, ödem, mukus üretiminde artma
Büyük küçük solunum yollarında obstrüksiyon
Akciğerlerde şişme ve allevollerde kollaps
Ventilasyon-perfüzyon uyumsuzluğuna bağlı gaz değişiminde bozulma
Astım
Klinik Bulgular
•
•
•
•
•
•
•
•
Şiddetli dispne
Nefes verme sırasında hırıltı
Öksürük
Göğüste sıkışma hissi
Uzamış ekspirasyon
Kalp atım hızı ve kan basıncında artış
Aşırı huzursuzluk, anksiyete, ajitasyon
Yardımcı solunum kasların kullanımına bağlı takipne
Astım
• Tanılama
• PO2 de azalma, solunum alkolozu görülebilir.
• Kan sayımında yükselmiş eozinofil
• Rezidüel volümde artma, vital kapasitede azalma, zorlu ekspiratuvar hacimde
azalma
• Oksijen satürasyonu normalin altına inebilir.
Astım
• Tedavi yönetimi
• Astım tetikleyicilerine maruziyet azaltılmalıdır (Eliminasyon).
• Akut astım atakları, inhaler beta agonistler, bronkodilatörler, antiinflematuvar ajanlar,
kortikosteroid ve oksijen tedavisi ile yönetilir, ciddi vakalarda mekanik ventilasyondan
yararlanılabilir.
• Astımın kronik yönetiminde;
i.
ii.
iii.
iv.
v.
Kısa etkili beta-agonist inhaler (ventolin)(haftada iki kez ya da daha az gerçekleşen
semptomlarda)
Antiinflematuar inhaler (her gün görülen hafif şiddetteki semptomlarda kullanılır.)
Antiinflematuar inhaler ve orta doz kortikosteroid inhaler (her gün veya daha sık orta
şiddette semptomlarda)
Antiinflematuar inhaler + uzun etkili bronkodilatör + oral kortikosteroid (her gün veya daha
sık şiddetli semptomlarda)
Uygunsa allerji duyarsızlaştırma tedavisi uygulanır. (Hiposensitizasyon; allerjen maddeye
karşı küçük dozlarda yapılan uygulamadır)
Astım
• Hemşirelik yaklaşımları
•
•
•
•
•
•
•
Solunum ve oksijenizasyon durumu değerlendirilir.
Gerektiğinde ilave oksijen verilir.
Bronkodilatörler önerildiği şekilde uygulanır.
Sekresyonun özellikleri değerlendirilir.
Tetikleyici faktörlerin eliminasyonu sağlanır.
Hastaya akut olmayan dönemlerde kullanılacak gevşeme teknikleri öğretilir.
İntravenöz girişimler için hazırlıklı olunur.
Plevral efüzyon
Altta yatan akciğer hastalığı veya anormalliği gösteren plevra boşluğunda sıvı
birikimidir.
• Transüdatif plevral effüzyon
a.
b.
c.
d.
Plevra sıvısı az miktarda protein içerir.
Sıvı kılcal damarlardan plevra boşluğuna doğru hareket eder.
En yaygın nedeni hidrostatik basınçtaki artıştır.
Yetersiz albümin seviyesinin neden olduğu onkotik basınçtaki azalma kronik böbrek ve
karaciğer hastalığında daha sık görülür.
• Eksüdatif plevral efüzyon
a.
b.
c.
Plevra sıvısı çok miktarda protein içerir.
İnflematuvar yanıt, kılcal damarlardan dışarı sıvı çıkışıyla kapiller geçirgenlikte artışa neden
olur.
Eksüda oluşumu; akciğer tümörleri, akciğer enfeksiyonları, akciğer embolisi, pankreatit ve
rüptüre özefagus ile ilişkilidir.
Plevral sıvının özellikleri
• İnsan plevral boşluğunda %75 oranında makrofaj, %20 oranında
lenfosit içeriği olan yaklaşık 20 mL sıvı olduğu tahmin edilmektedir.
• Plevral sıvının geri emilmesinde stomata adı verilen boşluklar rol
oynamaktadır. Bu boşluğa geçen sıvı daha sonra lenfatik kanallara
gitmektedir.
• Normal plevral basınç subatmosferik seviyeye yakın bir değer olan -3
ile -5 cm H2O arasındadır.
Ampiyem
• Cerahat içeren plevra sıvısı. Pnömoni, akciğer apsesi, tüberküloz gibi
bulaşıcı süreçler ile ilişkilidir.
Şilotoraks
• Pulmoner lenf
damarlarının harabiyeti
nedeniyle oluşan plevral
efüzyonun bir çeşididir.
Kısıtlayıcı akciğer hastalıklarında semptomlar
• Kötüleşen dispne
• Etkilenen tarafta solunum seslerinin azalması veya hiç olmaması
• Göğüs ağrısı
• Ateş, inatçı öksürük, gece terlemesi ve ampiyem ile birlikte kilo kaybı
• Tedavi yönetimi
•
•
•
•
•
•
•
Amaç altta yatan nedeni ortadan kaldırmaktır.
Plevra boşluğunun drenajı için torasentez yapılır.
Antibiyotik tedavisi verilir.
Hastanın solunum ve oksijenlenme durumu değerlendirilir.
Endike ise oksijen verilir.
Proteinden zengin beslenmesi sağlanır.
Analjezi, antipiretik ve şilotoraks mevcutsa intravenöz lipidler verilir.
Pnömotoraks ve hemotoraks
• Pnömotoraks; plevral boşlukta hava birikmesidir.
• Hemotoraks, plevral boşlukta kan birikmesidir.
Etiyoloji ve Patofizyoloji
Normal plevra içi basınç atmosferik hava basıncına göre daha negatiftir.
Göğüs boşluğu ile atmosfer arasındaki basınç farkı nefes alıp verme için bir uyarıcıdır.
Plevranın bozulması plevra boşluğu içinde hava birikimine neden olur.
Göğüs boşluğundaki basınç arttıkça akciğer kollabe olur.
Göğüs organları ve büyük damarlar üzerinde aşırı basınç artışı olur
Pulmoner hipertansiyon
Sağ ventrikül hipertrofisi
Sağ kalpte basınç artışı
Sağ kalp yetmezliği /kardiyak debi bozulur.
(corpulmonales)
Pnömotoraks
• Semptomlar;
•
•
•
•
•
Dispne,
Etkilenmiş tarafa doğru trakeal kayma
Etkilenen tarafta zayıf solunum sesleri
Göğüsteki genişlemenin eşit olmaması
Göğüs üzerinde çıtırtı sesi
Pnömotoraks
• Tedavi yönetimi
• Enfeksiyon şüphesi varsa antibiyotik verilir, pnömotoraks belirgin ise göğüs
tüpü gerekir.
• Hastanın solunumu ve oksijenlenmesi değerlendirilir.
• Oksijen desteği sağlanır.
• Enfeksiyon kontrol uygulamaları sürdürülür.
• Ağrı var ise analjezi sağlanır.
Atelektazi
• Alveollerin büzüşmesi (kollapsıdır)
• Ameliyat sonrası veya hareketsiz hastalarda yaygın bir
komplikasyondur.
Atelektazi
• Etiyoloji ve patofizyoloji
• Akciğer sekresyonları ve/veya eksüdalar havayolu tıkanıklığına yol açar.
• Havayolu tıkanıklığı alveol kollapsına neden olan alveol içi basıncı arttırır.
• Gaz değişimi için uygun yüzey alan miktarı azalır.
Atelektazi
• Klinik bulgular
•
•
•
•
Düşük derecede ateş
Etkilenen bölgede solunum sesleri azalmış ya da kaybolmuş
Solunum hızı ve derinliğinde azalma
Ağrı nedeniyle hareketlerde azalma
Atelektazi
Tedavi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Birincil amaç atelektazinin önlenmesidir.
Göğüs fizyoterapisi sağlanır.
Aralıklı pozitif basınçlı solunum tedavisi verilir.
Oksijen desteği sağlanır.
Hastanın solunum ve oksijenizasyonu değerlendirilir. Derin solunum ve
öksürük egzersizleri yapılır.
Spirometre kullanımı desteklenir.
Sık sık pozisyon değişimi sağlanır.
Hastanın durumu uygun olur olmaz mobilize edilir.
Yeterli hidrasyon ve beslenme sürdürülür.
Pnömoni
• Akciğer parankiminin akut enflemasyonudur.
• Viral ya da bakteri kökenli, toplum ya da hastane kökenli olarak
sınıflandırılır.