Sigara ve Havayolu Hastalıkları
advertisement
Sigara Bağımlılığı ve Astım-KOAH ile İlişkisi Yrd. Doç. Dr. Sertaç Arslan Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı TÜRKİYE’DE SİGARA SATIŞI WHO, Tobacco Control in Turkey, March 2012 (yeniden görselleştirildi). NEDEN & SONUÇ • Tütün Ürünlerinin Ucuzlaması • Dağıtım Ağının Yaygınlaşıp Etkinleşmesi • Tütün Şirketlerinin Lobi Uygulamaları – tütün tüketimi artıyor – sigara içmeye başlama yaşı düşüyor – sigara içenler arasında ek talep canlanıyor Gilmore AB, Global Public Health, 2011. Stewart DJ, Lung Cancer, 2010. Bağımlılık üçgeni Nörokimyasal SSS- Nikotin ilişkisi N. Accumbens (Ödüllendirme yolu) Nikotinik reseptörler ( α4β2) Nöromediatör: Dopamin Locus coeruleus (Yoksunluk belirtileri) Nöromediatör:Noradrenalin Nikotin yoksunluk semptomları Semptom Süre Başdönmesi <48 saat 10 Uyku bozukluğu <1 hafta 25 Konsantrasyon zayıflığı Nikotin arzusu <2 hafta 60 <2 hafta 70 Rahatsızlık ve agresyon Depresyon <4 hafta 50 <4 hafta 60 Huzursuzluk <4 hafta 60 <10 hafta 70 İştah artışı 1. Jarvis MJ. BMJ 2004; 328:277-279. Sıklık(%) Sigarayı sevme ve içme isteğinin altında yatan nedenler Sigarayı içtiğinde keyif vermesi, İçmediğinde olumsuz duygular yaşaması Zorlandığı durumlarda ona yardımcı olduğu düşüncesi SONUÇ: Zararlarını göz ardı etme ya da önemsememe, sigarayı yaşamın bir parçası gibi algılama Sigaraya karşı olumlu düşüncesini değiştirmeyenler Sevgilisinden istemediği halde ayrılıyormuş hissi, Yakınını kaybettiği zaman yaşadığı olumsuz duygular Sigarayı özleme, içenlere imrenme Sudan bir sebeple tekrar başlama Sigaraya karşı olumsuz düşünce geliştirenler Felaketten kurtuluyormuş hissi Kendini rahatsız eden bir durumun sona erdiği zaman hissedilen duygu Bu olumsuz duruma düşmemek için önlemlerin alınması Kalıcı bırakma Sigara içenlere üzülme Sezer RE, Cumhuriyet Tıp Derg, 2011. “Hekimler kendilerini şarlatanlardan ve rahiplerden ayırdılar, çünkü sanatlarının sınırlarını biliyorlardı.” (I. Illich) Hammond D, Tobacco Control, 2011. Erkek: Başlama eğitimle, sürdürme gelirle ters orantılı Kadın: Başlama ve sürdürme eğitim ve gelirle ters orantılı Leinsalu M, BMC Public Health, 2011. KOAH KOAH gelişiminde sigaranın rolü Hastalığın seyri ve sigara KOAH’ta sigara bırakma Astım Prenatal dönemden başlayan etkiler Astım hastaları sigara içmeye devam ederse Sigara bırakma Sigara ve KOAH Gelişimi Sigara dumanı, Mukoza, submukoza, glanduler dokunun inflamatuar hücrelerle infiltrasyonuna neden olur. Mukus artışı Epitelyal hiperplazi Doku onarımının bozulması Küçük havayollarında duvarın kalınlaşması Sigara ve KOAH KOAH gelişmesinde %80 risk faktörü sigara Sigara içenlerde akciğer fonksiyonlarında azalma hızlanıyor. Erkeklerde, her paket-yıl için yıllık FEV1 kaybı 9 ml, ör: 30 paket-yıl sigara içen bir erkekte içmeyen bir erkeğe göre 270 ml daha fazla Kadınlarda her paket-yıl için yıllık FEV1 kaybı 6 ml Ancak sigara içenlerin hepsinde aynı şekilde bir etki oluşmuyor. Bireysel riski tahmin etmek bu kadar kolay değil. Sigara içme miktarı fazla olan bir kişide FEV1 normal olabilir. Daha az içen bir kişide ise FEV1’de azalma görülebilir. Sigara içenler arasında FEV1’de azalma olanlarda, sigara içmeye devam edilmesi daha büyük etki yaratmaktadır. Çevresel sigara dumanı maruziyeti Evde ETS KOAH riskini 1,55 kat İş yerinde ETS 1,36 kat artırıyor. ETS , KOAH hastalarının hastaneye yatış riskini artırıyor. Lung Health Study Orta yaş grubunda sigara içen, FEV1 değeri beklenenin %55-90’ı arasında olan kişilerde SİGARAYI BIRAKANLAR ve bırakmayanlar arasında sonraki 5 yıl içinde 200 ml FEV1 farkı olduğunu, Sonraki 6 yılda bu farkın 2 katına çıktığını göstermiştir. Sigara Bırakma ve KOAH Lung Health Study, Sigarayı bırakmanın KOAH’ın doğal seyrini değiştiren tek müdahale Sigara içmeyi sürdürenlerde akciğer fonksiyon kaybı hızlanırken, bırakanlarda başlangıçta akciğer fonksiyonlarında düzelme, ardından ise içmeyenlerle benzer düzeyde kayıp sürüyor. En fazla yarar ise genç yaşlarda bırakanlarda ! Sigarayı bıraktıktan sonra, sigara içmeyi sürdürenlere göre tüm nedenlere bağlı ölüm riskinde azalma oranları Mortalite KOAH ile ilişkili mortalite, tüm nedenlere bağlı mortalite Her ikisine birlikte bakıldığında bırakanlarda mortalite oranları sigara içenlere göre %32-84 azalma Mortalite sigara içme süresi ve miktarıyla ilişkili ! Sigara ve Astım Tütün yaprakları 17 yy.da astımın tedavisinde kullanılıyordu. 20. yy başlangıcına kadar devam eden bir yaklaşım. 21. Yüzyılda neredeyiz? Astım hastalarında sigara içme oranı %25 Annenin sigara içmesi hayatın ilk yılında astım gelişmesi için başlıca risk faktörüdür. Annesi nonatopik ve sigara içen bebeklerde astım gelişmesi riski 2 kat fazla Annesi atopik ve sigara içen bebeklerde astım gelişmesi riski 4 kat fazla Annesi sigara içen bebeklerde başlıca etki intrauterin maruziyet ve doğumda akciğer fonksiyonlarındaki azalmadır. Annenin sigara içmesi alt solunum yolu enfeksiyonlarının sıklığını da artırmaktadır. İnfantlarda çevresel sigara dumanı maruziyetinin, çocukluk döneminde akciğer fonksiyonlarında %0,5-7 azalmaya yol açtığı gösterilmiş. Prenatal maruziyetin akciğer fonksiyonlarına etkisi, postnatal döneme göre daha belirgin ! Ailesi sigara içen çocuklarda astım gelişme riski artıyor (1,26 – 1,44 kat) Sigara dumanına maruziyet süresi önemli, süre uzadıkça risk artıyor. Erişkin dönemde ise astım gelişme riskindeki artış 3,5 kat daha fazla. Astım riskini artıran faktörler: Çocukluk çağında akciğer fonksiyonlarında azalma Postnatal sigara dumanı maruziyetinin alt solunum yolu enfeksiyonlarının görülme sıklığını artırması Çevresel sigara dumanı maruziyeti, çocuklukta astım ataklarını artırır. Astım ilaçlarının kullanımı, acil servis başvurular ve okula gidilemeyen gün sayısı artar. Ebeveynlere yönelik sigara bırakma girişiminin pasif maruziyeti azalttığı ve astımlı çocuklarda sağlık harcamalarını azalttığı gösterilmiştir. Erişkinlerde çevresel sigara dumanı maruziyeti astım riskini artırmaktadır. Evdeki maruziyetin, iş yerine göre astım gelişme riskini daha fazla artırdığı gösterilmiş (4,7 /2,16 kat). Astım kontrolü pasif maruziyetle kötüleşmektedir. Acil servis, hastane başvurularında artma Yaşam kalitesinde bozulma Sigara astım gelişmesine yol açar mı? Sigara içmiş olmak, sigara içiyor olmak astım riskini artırmakta Kadınlarda bu risk erkeklere göre daha yüksek Yaşa bağlı değişimler; genç yaş grubunda içme sıklığı daha fazla İleri yaş grubunda ise ayırıcı tanı güçlüğü KOAH? Sigara Her ikisinin de mümkün olabildiğini gösteren sonuçlar var. Astım Sigara Sigara içen astım hastalarında, bronşiyal inflamasyonun özellikleri farklı İndükte balgamda nötrofil artışı KOAH ile benzer patofizyolojik özellikler (amfizem gelişmesi, diffüzyon kapasitesinde azalma) İnflamasyon düzeyiyle akciğer fonksiyonları arasında negatif korelasyon Yıllık akciğer fonksiyonlarındaki azalma Sigara içmeyen astımlı kadınlarda 29 ml / yıl, erkeklerde 30 ml / yıl Sigara içen astımlı kadınlarda 40 ml / yıl, erkeklerde 55 ml / yıl Sigara içmeyen astımlı erkekler Sigara içmayen sağlıklı erkekler Sigara içen sağlıklı erkekler Sigara içen astımlı erkekler Sigara içen astım hastaları daha semptomatik ve hastaneye yatış gereken atak sıklığı artıyor. Kurtarıcı ilaç kullanımında artış Astıma bağlı ölümlerde artış Sigara içenler semptomların ağırlığını daha az bildiriyor. Sigaranın bırakılması havayollarındaki nötrofilik inflamasyonu azaltıp, steroid yanıtında düzelme sağlıyor. Akciğer fonksiyonlarındaki azalmayı yavaşlatıyor. Sigara içen astım hastalarında, İnhale kortikosteroid yanıtlarında azalma Kısa süreli oral kortikosteroid yanıtında yetersizlik Astımda, Fiks hava yolu obstrüksiyonu gelişiminde en önemli risk faktörü SİGARA Sigara içme davranışı üzerine astımın etkileri? Başlangıçta sigara içmeye karşı negatif tutum, sigaraya başlama eğiliminin düşük olması ve sağlık risklerinin daha fazla olması söz konusu AMA; Astımı olanların sigara içmelerini engellemiyor. Sigaranın bırakılması astım hastalarında semptomlarda azalma, akciğer fonksiyonlarında düzelme sağlar. Steroid yanıtında düzelme sağlar. Ancak astımlı hastalarda sigara bırakma oranları düşük. HİÇBİR ZAMAN GEÇ DEĞİL KOAH VE ASTIM HASTALARIMIZIN SİGARAYI BIRAKMASI TOPLUMDA FARKINDALIK OLUŞTURULMASI GENÇ TOPLUM = GELECEK Sigara içmediğiniz için teşekkürler..
