SAĞLIK PERSONELİ İÇİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Sunum Planı Giriş Kardiyopulmoner acillere TYD TYD basamakları CPR-Kardiyak kompresyon TYD İlk dakikalar içindeki müdahaleler zinciri ve yaşam kurtarmadır. Temel Yaşam Desteği Basit hava yolu araçları veya koruyucu yüz örtüleri dışında hiçbir araç gereç kullanmaksızın, hava yolu açıklığının devam ettirilmesi ve solunum ile dolaşımın desteklenmesini ifade eder. Temel Yaşam Desteği İçerikleri Bilinci kapalı hastalarda solunum yollarını açmak Solunum arrestinde solunumu sağlamak Kardiyak arrestte göğüs masajı yapmak VF ve VT’de defibrilasyon uygulamak (OED) Yabancı cisimleri tanımak ve çıkartmak Temel Yaşam Desteği Basamakları Bir eylem sıralamasıdır !!! Kurtarıcı ve kazazedenin güvenliği Değerlendirme 112’nin aktivasyonu İlkyardımın ABC’si Defibrilasyonun “D”si ve OED kullanımı KORUMA Olay Yeri Güvenliği Olay yeri, yeterince görünebilecek şekilde işaretlenmelidir. Kaza noktasının önüne ve arkasına olası bir kaza tehlikesini önlemek için uyarı işaretleri yerleştirilmelidir. Kazaya maruz kalan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır. Olası infilak ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemelidir. KORUMA Artık Hasta/Yaralıya Bakmalıyız Şuur (Sözlü Uyarı) C-Circulation(Dolaşım) C A-Air Way(Hava Yolu) A B-Breathing(Solunum) B Değerlendirme Değerlendirme fazı kritiktir. Uygun değerlendirme yapılana kadar CPR’ı başlatma ! Alan güvenliğini sapta. Omuzdan sars ve sor “İyi misiniz ?” Bilincin değerlendirilmesi (NASILSIN ?) • • • • • • Cevap (+) Bilinç açık; Tehlike söz konusu olmadıkça hareket ettirmeyin Gerekli ise yardım çağırın Düzenli aralıklarla durumu değerlendirin Cevap (-) Bilinç kapalı; Yardım çağırın Karotisten karşılıklı nabız değerlendirin Solunumu gözlemleyin.. C- Circulation (Dolaşım) SORU: En iyi nabız nereden alınır? A) Radiyal b) Temporal c) Femoral d) Aksiller CPR- Cardio Pulmoner Resusitasyon CPR-Kalp Akciğer Canlandırması Önce 30 Kalp Masajı Sonra 2 suni solunum Nasıl Yapılır? KALP MASAJI ÖNCE DOĞRU YERİ BULALIM! Elimizi STERNUM’un ortasına yerleştirelim. KALP MASAJI (Devam) DİK VE RİTMİK OLACAK ŞEKİLDE 5 cm veya göğüs kafesinin 1/3’ü kadar. Bilinci Kapalı Hasta A-AİRWAY (HAVAYOLU) 1. Yöntem Alından bastır Çeneden kaldır A-AIRWAY (HAVAYOLU) 2. Yöntem (Jaw Trust) Solunum var ise; Recovery Pozisyonu Recovery Pozisyonu Hastanın yanında diz çökünüz Size yakın kolunu vücuduyla dik açı yapacak şekle getiriniz, elini avuç içi yukarı bakacak şekilde yerleştiriniz Uzak olan kolu göğüs kafesini çaprazlayacak şekilde; eli avuç içi yere, el sırtı hastanın yanağına bakacak şekilde başın altına yerleştiriniz, Recovery Pozisyonu Size uzak olan bacağı diz ekleminin hemen arka üst kısmından yukarıya çekiniz ve ayak tabanının yere basar durumda kalmasını sağlayınız, Recovery Pozisyonu Bir elinizle yanağın yanına yerleştirdiğiniz elini, diğer elinizle de bacağından tutarak hastayı size doğru yan yatacak şekilde çeviriniz Üstte kalan bacağı hem kalça ve hem de diz eklemi dik açı yapacak şekilde ayarlayınız Recovery Pozisyonu Solunum yolunun açık olduğundan emin olmak için başı geriye doğru itiniz Gerekliyse hastanın yanağının altında kalan elini başı geriye doğru itilmiş şekilde ayarlayınız Mümkünse ve kontrendikasyon yoksa hastanın üstünü yardım gelene kadar bir cisimle örtünüz Muntazam olarak solunum ve nabzı kontrol ediniz. Solunum Ağızdan ağıza solunum 2 soluk ver Her biri 1 sn. AĞIZDAN STOMAYA SOLUNUM ÇOCUKLARDA KALP MASAJI (1-8 Yaş) Kalp Masajı TEK ELLE veya İKİ ELLE yapılır. TEK KİŞİ İKİ KİŞİ 30:2 15:2 ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Çocuklarda yapay solunum, ağızdan ağıza veya ağızdan buruna olacak şekilde uygulanır. Yapay solunuma çocuklarda 2 solunum ile başlanır ve her solunum 1 sn. olacak şekilde verilir. Yapay solunum dakikada 15-20 olacak şekilde uygulanır. Dış kalp masajı dakikada 100 bası olmalıdır. Çocuklarda gögüs basısı 2,5-5 cm (1/3) olmalıdır. Bebeklerde ŞUUR Kontrolü Bebeklerde bilinç durumu “ayak topuğuna” fiske vurularak yapılabilir. Bebekte Bilinç Kapalıysa; Bebeklerde; C-Circulation (DOLAŞIM) Bebeklerde nabız “üst kol içinden” bakılır. Bebeklerde; C-Compresyon (Gögüs Basısı) Bebeklerde; C-Compresyon (Gögüs Basısı) Bebeklerde TYD; 30 kalp masajı 2 Suni solunum olarak yapılır. Bebeklerde Kalp Masajı Bebeklerde kalp masajı: meme başından çizilen hayali çizginin iman tahtası ile birleştiği yerin bir parmak altına, İki parmak ile, 4 cm içeri çökecek şekilde, Hızı dakida 100 olacak şekilde bastırılır. Bebeklerde; A-AİRWAY (HAVAYOLU) Bebeklerde Havayolu “Alından Bastır Çeneden Kaldır” yöntemi ile nazikçe yapılır. Bebeklerde; B-Breathing (SOLUNUM) Bebeklerde solunuma “Bak-Dinle-Hisset” yöntemi ile bakılır. Bak-Dinle-Hisset ile 5-10 sn bakılır Solunum yoksa 5 solunum ile başlanır Solunum sayısı 20-25/dk olmalıdır. Bebeklerde; Kalp Masajı ve Suni Solunum Suni Solunum Bir Ağız Dolusu hava verilir. AĞIZ ve BURUN ağız içinde olacak şekilde ağız dolusu nefes verilir. Bebeklerde; Kalp Masajı ve Suni Solunum Suni Solunum Bir Ağız Dolusu hava verilir. AĞIZ ve BURUN ağız içinde olacak şekilde verilir. Bebeklerde; Kalp Masajı Kapalı Göğüs Masajı: yapılan yanlışlar Yanlış el pozisyonu: Organ yaralanması Bası arasında gevşemeye izin verilmemesi Zıplayan kompresyonlar Sternumu yeterince çöktürememe Sternumu fazla çöktürme Kaynaklar ACLS: Principles and Practise (Tha Reference Textbook). 2010 American Heart Association ACLS Provider Manual. ©2010 American Heart Association Guidelines 2010 for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. An International Consensus on Science Denizli 112 web sitesi