TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Güzin GÜVEN İl Sağlık Müdürlüğü İlk Yardım Eğitmeni Sivil Toplum Kuruluşlarına İlk Yardım Kursu- Afet Yönetim Merkezi Yalova/Temmuz 2006 TEMEL YAŞAM DESTEĞİ SUNUM PLANI YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ TEMEL YAŞAM DESTEĞİ TANIMLAR SOLUNUM DURMASI KALP DURMASI TEMEL YAŞAM DESTEĞİ SOLUNUM DURMASI Solunum hareketlerinin durması sonucu vücudun yaşamak için ihtiyacı olan oksijenden yoksun kalmasıdır. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ DOLAŞIMIN DURMASI Bilinci kapalı kişide büyük atardamarlardan nabız alınamamasıdır. Kalp durmasından sonra 4-6 dk. içinde müdahale edilmezse beyin hasarı oluşur. İlk 5 dakika çok önemlidir. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Hayati fonksiyonları sağlamak amacıyla; havayolu açıklığı sağlandıktan sonra, solunum ve kalbi duran kişiye; yapay solunum ve kalp masajı yaparak hayati fonksiyonların sağlanılmaya çalıştığı ilaçsız girişimlerdir. YAŞAM KURTARMA ZİNCİRİ TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 3 ANA BÖLÜMDEN OLUŞUR SOLUNUM YOLUNUN AÇIKLIĞININ SAĞLANMASI SOLUNUMUN SAĞLANMASI DOLAŞIMIN SAĞLANMASI TEMEL YAŞAM DESTEĞİ İY kendisi ve H/Y güvenliğinden emin olmalıdır. H/Y hafifçe dokunmalı “iyimisin?” diye sorarak bilinci kontrol etmelidir. Cevap yoksa (çevrede birisi varsa) 112’ye haber verilmelidir. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ H/Y sırtüstü sert bir zemine yatırılır. İlk yardımcı H/Y yanına diz çökmelidir. H/Y kravat, kemer ve yakası açılır. Ağız içi kontrol edilir Hava yolunu açmak için bir el H/Y alnına diğer elin parmak uçları çenenin altına yerleştirilir. Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik olarak gelecek şekilde başı geriye doğru iterek baş-çene pozisyonu verilir. SOLUNUM YOLU AÇIKLIĞININ SAĞLANMASI Bilinci kapalı H/Y yabancı cisim, dilin geriye kaçması vb. solunum yolu tıkanabilir. Baş-Çene pozisyonu Alından bastır Çeneden kaldır BAŞ-ÇENE POZİSYONU Yetişkin ve çocuklarda çene kemiğinin uzun kenarı yere dik olacak ve 90 derecelik açı oluşturulacak şekilde olmalıdır. Baş-Çene pozisyonu ile solunum yolu açık hale gelir. SOLUNUMUN SAĞLANMASI H/Ysolunumu kontrol edilmelidir. BAK-DİNLE –HİSSET yöntemi ile kurtarıcı yüzünü H/Y yüzüne yaklaştırarak solunumu dinlemeli ve hissetmeye çalışmalıdır. Göğüs kafesinin hareketi gözlenmelidir. SOLUNUMUN SAĞLANMASI Solunum yoksa H/Y alnının üzerindeki elin baş ve işaret parmağı kullanılarak H/Y burnu kapatılır. Baş-Çene pozisyonu verildikten sonra kurtarıcı ağzını H/Y ağzının içine alacak şekilde yerleştirir. İki kurtarıcı solunum verilir, havanın geriye çıkıp çıkmadığı kontrol edilir (1 sn. 500-600 ml). DOLAŞIMIN SAĞLANMASI Hemen kalp masajına geçilir. Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiği ortalanarak (göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun ortası) göğüs merkezi tespit edilir. DOLAŞIMIN SAĞLANMASI Bir elin topuğu göğsün ortasına yerleştirilir. İkinci el diğerinin üzerine koyulmalıdır. Parmaklar iç içe geçirilir. Kollar H/Y dik olacak şekilde tutulmalıdır. Göğüs kemiği 4-5 cm. inecek şekilde bası uygulanmalıdır. DOLAŞIMIN SAĞLANMASI Her basıdan sonra göğüs kemiği esnetilmeli El- göğüs kemiği kontağını bozmamalı. 100/dk. Baskı ve gevşetme ritmik olmalı H/Y (30:2) 30 Kalp masajı/2 suni solunum TEMEL YAŞAM DESTEĞİ TYD 30/2 olarak devam edilmelidir TYD’ne H/Y yaşamsal refleksleri veya 112 gelene kadar kesintisiz devam edilmelidir. Suda boğulmalarda; Eğer ilk yardımcı yalnız ise 30/2 kalp basısı uygulamasının 5 tur tekrarından sonra 112’yi aramalıdır. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (1-8 YAŞ) İY kendisi ve H/Y güvenliğinden emin olmalıdır. Hasta/yaralıya hafifçe dokunmalı “iyimisin?” diye sorarak bilinci kontrol etmelidir. Cevap yoksa (çevrede birisi varsa) 112’ye haber verilmelidir. ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (1-8 YAŞ) Çocuk sert bir zemine yatırılır. Çocuğun sıkan giysileri gevşetilir. Ağız içi kontrol edilerek varsa yabancı cisim temizlenmelidir. Baş-Çene Pozisyonu (Alından bastır çeneden kaldır). ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (1-8 YAŞ) Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir (5 sn). Çocuk soluk alıp vermiyorsa ilk yardımcı baş ve işaret parmakları ile kazazedenin burnunu kapatır. Baş geriye doğru eğilmiş pozisyonda kazazedenin ağzını içine alacak şekilde yerleştirir. ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (1-8 YAŞ) Solunum yoksa 2 kurtarıcı nefes verilir (1sn ). Kalp basısı için göğüs kemiği ortalanır, göğüs merkezi tespit edilir Göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun ortası). ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (1-8 YAŞ) Göğüs kemiği 2,5-5 cm. aşağı inecek şekilde (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) bası uygulanmalı (100/dk). 30 kalp masajı/2 suni solunum TYD yaşamsal refleksler veya 112 gelinceye dek devam edilir. İlk yardımcı tek ise (30/2) 5 siklusdan sonra 112 aranmalıdır. BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (0-12 AY) İY kendisi ve bebeğin güvenliğinden emin olmalıdır. Ayak tabanına hafifçe vurarak bilinç kontrol edilmeli. Tepki yoksa (çevrede birisi varsa) 112’ye haber verilmelidir. BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (0-12 AY) İY tek ise 5 siklustan sonra 112’yi aramalıdır Ağız içi kontrol edilerek varsa yabancı cisim temizlenmelidir. Giysileri gevşetilmelidir. Bebeklerde alından bastır - çeneden kaldır yöntemi nazikçe yapılmalıdır. BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (0-12 AY) Bebeğin solunum kontrolü Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile 5 sn. kontrol edilmelidir. Bebeğin ağız ve burnuna birlikte suni solunum yapılmalıdır. 5 kurtarıcı solunumla başlanır (1 sn üzerinde). BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (0-12 AY) Kalp masajı için; iki meme başının altındaki hattın ortası göğüs merkezini oluşturur. Bir elin orta ve yüzük parmağı bebeğin göğüs merkezine yerleştirilir. BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (0-12 AY) İki parmakla göğüs kemiği 1-1,5 cm aşağı inecek şekilde bası uygulanır. Göğüs yüksekliğinin (1/3’ü) kadar bası. Bu işlem 100/dk.yapılır. 30 kalp masajı-2 suni solunumla, TYD devam edilir. Bebeğin yaşamsal refleksleri veya 112 gelinceye dek TYD devam edilmelidir. TEŞEKKÜRLER