Bağışıklama - Prof.Dr. Recep AKDUR

Dünya Sağlık Günü 2011
ANTİBİYOTİK DİRENCİ
Prof.Dr Recep AKDUR
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
1
DÜNYA SAĞLIK GÜNÜ 2011
 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Anayasa’sı 7 Nisan
1948 tarihinde yürürlüğe girdi.
 Bu tarih her yıl Dünya Sağlık Günü olarak
kutlanmaktadır
 Her sene halk sağlığı için önemli bir konu
seçilerek bu kutlamalar sırasında, tüm dünyada
çeşitli etkinlikler ile işlenmektedir.
 WHD 2011 Antimicrobial resistance and its
global spread konusunu seçilmiştir
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
2
MİKROP-ANTİBİYOTİK NEDİR
 Mikrop; canlılarda yerleşip çoğarlarak
onları hasta eden tek hücreliler
 Parazit, mantar, bakteri ve virüsler
olarak sınıflanırlar.
 Antibiyotik; mikropları canlı bedeninde
öldürmek ya da üremesini durdurmak
suretiyle tedavi eden kimyasallar
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
3
ANTİBİYOTİKLERİN ÖNEMİ
 Antibiyotiklerin keşfinden önce
hastalık ve ölümlerin birinci sebebi
enfeksiyonlar idi
 Geri kalmış ve gelişmekte olan
ülkelerde önemini hala koruyor
 Binlerce mikrobun varlığına karşılık
antibiyotikler çok sınırlı ve 20 kadar
çeşidi var
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
4
ANTİBİYOTİK DİRENCİ
 Antibiyotiğin mikrobu etkileyemez hale
gelmesi
 Enfeksiyonlar açısından yeniden
antibiyotiklerin keşfi öncesine dönülüyor.
Antibiyotik direnci büyük bir hızla yayılıyor
 Hiçbir antibiyotiğin etkilemediği
enfeksiyonlar dünya için felaket olur
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
5
ANTİBİYOTİK DİRENCİ
Mikroplar dünyanın en yetenekli canlılarıdır
 Antibiyotiği etkisizleştiren madde salgılıyor
 Antibiyotiği etkisizleştiren enzim salgılıyor
 Etkilenen kısmını değiştiriyor
 Tüm yapısını değiştiriyor
 Diğer mikroplardan direnç mekanizması
alıyor
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
6
HANGİ YAYGINLIK VE ÖNEMDE
Küresel bir sorun ve acil önlem gerekli
 Penisillin 1941’de kullanıma girdi 1948’de
mikropların %53’ü 1980’de neredeyse tamamı
direnç kazandı
 2000’li yılların başında geliştirilen iki antiviral
devre dışı kaldı
 Antibiyotik dirençleri geri dönüşsüzdür.
 Spesifik enfeksiyonların hemen tamamı brinci
kuşak antibiyotiklere dirençli
 İkinci ve üçüncü kuşak antibiyotiklerle
tedavilerde sorunlar yaşanıyor.
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
7
HANGİ YAYGINLIK VE ÖNEMDE
Ölümlerin %85’i enfeksiyonlara bağlı
 Akut solunum yolu enfeksiyonları
 İshalle seyreden enfeksiyonlar
 Kızamık
 Tüberküloz: 440000-150000
 Sıtma: Tamamına yakını klasik ilaçlara
dirençli
 HIV/AIDS: Antiviraller etkisiz hale geldi
 HASTANE ENFEKSİYONLARI KAVRAMI
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
8
POLİTİK NEDENLERİ







Enfeksiyon kontrolündeki yetersizlik
Farkında olmama
Duyarsızlık-sorumsuzluk
Kalitesiz ilaç üretim ve dağıtımı
Akılsız ilaç kullanımı
Araştırma yetersizliği
İzleme yetersizliği
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
9
PRATİK /UYGULAMA NEDENLERİ
1.
2.
3.
4.
Aşırı kullanım
Yanlış kullanım
Yanlış üretim ve dağıtım
Dirençli mikropların kişiler gruplar ve
ülkeler arası yayılımının kolaylaşması
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
10
1.AŞIRI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
 Reçetesiz satış
 Her derde deva anlayışı
 Uygunsuz seçim
 Antibiyogram yapmadan kullanım
Türkiye’de
 İlaçların önemli bir kısmı reçetesiz satılıyor
 Reçetelerin 7/10 sinde antibiyotik var
 Yıllık 12 milyar TL ilaç, %25’ini antibiyotikler
oluşturuyor
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
11
2. ANTİBİYOTİKLERİN YANLIŞ KULLANIMI






Mikrobik olmayan hastalıkta kullanım
Yanlış jenerasyon seçimi
Dirençli enfeksiyonlarda kullanım
Gereğinden kısa süre kullanım
Gereğinden düşük doz kullanım
Gereğinden uzun süre kullanım
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
12
3. YANLIŞ ÜRETİM VE DAĞITIM
 Kalitesiz üretim (doz, sayı, tampon
madde, raf ömrü)
 Uygun olmayan taşıma
 Uygun olmayan saklama
 Raf ömründen sonra kullanma
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
13
ÇÖZÜM
 Antibiyotiklerin aşırı ve yanlış
kullanımının engellenmesi
 Dirençli mikropların yayılımının
engellenmesi
 Mikropların yayılımının engellenmesi
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
14
ÇÖZÜM POLİTİKALARI
Enfeksiyon ve yayılımlarını önlemek
Antibiyotiklere ulaşımı kolaylaştırmak
Akılcı Antibiyotik kullanımını sağlamak
Sağlık sistemi ve surveillance kapasitesini
geliştirmek
 Yasal yapıyı güçlendirmek
 Yeni ilaçların geliştirilmesine ortam
sağlamak




7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
15
KİMLERİN SORUMLUĞU





7.4.2011
Politikacı ve plancılar
İlaç endüstiri
Doktorlar
Eczacı ve uygulayıcılar
Toplum ve hastalar
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
16
TOPLUM EĞİTİMİ
 Kendini enfeksiyondan koruma
 Başkalarına bulaştırmama
 Nonspesifik tedavi ve semptomları
giderme
 Uygun antibiyotik kullanma yol ve
yöntemleri (hekim- tam kullanım)
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
17
Dirençli mikropların yayılımının
engellenmesi




Kişisel hijyen
Spesifik direnç kazanma (aşı)
Blokaj (maske)
Hastane enfeksiyonlarına dikkat
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
18
HEKİM EĞİTİMİ
Antibiyotik direnci ve önemi
Korumayı öncelemeli
Tanı becerilerinin arttırılması
Laboratuvar imkanların arttırılması
ve antibiyotik sıralama
 Antibiyotik kullanma standartları
geliştirme
 İzleme raporlama




7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
19
ECZACI EĞİTİMİ




Bilinçlendirme
Reçetesiz satımın engelenmesi
Raf ömrüne dikkat
Hasta ile iyi iletişim/ doğru ve tam
kullanım yönünde eğitim
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
20
KANUNİ DÜZENLEMELER
 Önlemler yönünde kanuni düzenleme
yapılması
 Reçetesiz satışın önlenmesi
 Uygunsuz seçim ve antibiyogram
yapılmadan kullanımın engellenmesi
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
21
TEŞEKKÜRLER
7.4.2011
AKDUR WHD 2011 Kastamonu
22