Prof.Dr.Recep Akdur: TOPLUMSAL KAOS/KARGAŞA

Prof.Dr.Recep Akdur: TOPLUMSAL KAOS/KARGAŞA
Haberler - Recep Akdur
21 Haziran 2013
Bugünlerde çok sık geçen kaos kavramının birçok tanımı var. Bunlardan en çok bilineni
anlayamadığımız düzen ya da düzensizlik halidir. Kendini özgür bir ansiklopedi projesi olarak
tanımlayan Vikipedi kaosu sigara dumanı örneği ile açıklıyor.
İnsanlar, havaya üflenen sigara dumanının aldığı ve alacağı şekillerin tamamen düzensiz ve
bağımsız rastlantıların ürünü olduğunu sanır. Oysaki bu dumanın aldığı şekil o an ortamdaki
birbirine bağlı ve belli bir düzen içinde bulunan birçok girdi/parametre (hava akımı, sıcaklık
basınç vb) yani etken tarafından belirlenir. Bu etkenler hem çok sayıda hem de çok değişkendir.
Bunlar bağımsız olarak değişebileceği gibi birbirlerine bağlı olarak da değişirler.
Dumanın içinde bulunduğu havanın herhangi bir yerindeki hava akımında, sıcaklıkta ya da
basınçta yapılacak/olacak küçücük bir değişiklik sigara dumanın alacağı şekli çok farklı bir
biçime sokar. Buna karşılık, sigara dumanına şekil veren bu tür değişkenlerin kendileri de başka
birtakım değişkenlerce belirlenir. Bu nedenle de hem sigara dumanına şekil veren değişkenler
hem de sigara dumanının alacağı biçim sonsuz bir değişkenliğe sahiptir. Tüm bu ilişkiler ağı
nedeniyle sigara dumanının alacağı şekil önceden kestirilemez.
Kuşkusuz ki toplumsal biçimlenmeler sigara dumanında olduğu kadar olasılığa ve değişkenliğe
sahip değildir. Çünkü sigara dumanı ile kıyaslandığında toplumsal yapıyı belirleyen değişkenler
hem çok daha az sayıda hem de bunların ayrı ayrı ya da birlikte değişebilme yetenekleri çok
daha sınırlıdır. Bu nedenle de toplumsal olayların varacağı sonuç, alacağı şekil sigara
dumanında olduğu gibi milyonlarca milyonlarca olasılığa sahip değildir. Başka bir anlatımla
toplumsal hareketliliklerin çok daha basit ve kestirilebilir bir yapısı vardır. Buna karşılık
öylesine ve hemencecik kestirilebilir de değildir.
Herhangi bir toplumsal hareketlilik hakkında onlarca etken ve bir o kadar da kestirim
yapılabiliyor ise bu tartışmasız bir kaostur. Türkiye örneğinde bir hareketlilikten hem Ergenekon
hem de PKK sorumlu tutuluyor ya da nedeni ve gelişmesi üzerinde yüze yakın senaryo
üretilebiliyor ise bu bir toplumsal kaostur. Bir kaos olarak kaldığı sürece kimseye bir yararı da
olmayacaktır. Kaosun sonunda oluşacak biçimlenme ise, kaos sürecindeki etkenlere egemen
olan güçlere bağlıdır. Bu etkenlerin/değişkenlerin başında, içinde devletin de bulunduğu, her
türden (sivil,resmi) örgütler ve onlara egemen olan güçler gelirken, hemen yanında da
uluslararası egemenler ve onlara bağlı örgütler gelmektedir.
İLK KURŞUN 35