Kabak Yetiştiriciliği 2
advertisement
K A B A K Cucurbita pepo L. (Sakız kabağı) Cucurbita moshata L. (Bal Kabağı- Kışlık) Cucurbita maxima L. (Kestane Kabağı- Kışlık) Ekonomik Önemi, Anavatanı - - - - Kabak yetiştirilme mevsimleri ve değerlendirme şekillerine göre diğer sebzelerden önemli ölçüde farklılık gösteren bir yazlık sebzedir. Yazlık kabak üretimi, son yıllarda örtü altında yapılan yetiştiricilik ile kış aylarında yıl boyunca yapılmaktadır. Yazlık kabaklar; yemeklik olarak, kışlık kabaklar tatlı şeklinde değerlendirilir. Çekirdekleri çerez olarak kullanılır. Yıllık Üretim: (Bin ton) Türkiye Yazlık 500 Kışlık 100 ANAVATANI: - Sakız-Bal - Kestane Amerika Asya Tokat 5 0,4 - Ülkemizde Kabaklar; Yazlık : Sakız, Girit, Su, Asma Kışlık : Bal, Kestane Süs :Mis ve Parmak Kabakları olarak sınıflandırılır. Morfolojik Özellikleri KÖK - Tek yıllık bir kültür sebzesidir. - Genç dönemde kazık kök, etrafında 4-6 adet yüzeysel yan kök bulunur. - Kökler 1-1,5 m yana uzayabilir. - Köklerin %60-70’i 30 cm’lik derinliktedir. - - - Gövde Gövde otsu olup kuvvetli gelişerek, yarı yatık ve dik olarak büyür. 50-100 cm’lik çap içinde toplu görünümdedir. Köşeli yapıdadır. Renk olarak başta yeşil, zamanla açık yeşil ilerleyen dönemlerde kahverengi renk alır. - Gövde üzerinde dikenler ve tüyler bulunur. - Yazlık kabaklarda, gövde kısa ve kolsuz, - Kışlık kabaklarda sürünücü olarak 2-3 m hatta 56 m kadar uzar. - - - - Yaprak Yapraklar uzun bir sapla gövdeye bağlıdır. Yaprak sapı oldukça dikenli ve tüylü olup, içi boş ve yuvarlaktır. Yapraklar büyük; oval, beşgen ve kalp şekillidir. Yaprak kenarları dişlidir. Alt ve üst yüzeyler tüylüdür. Yaprak rengi yeşil bazen gümüşü yeşil alacalıdır. Çiçek - Çiçekler ana gövde üzerindedir. - Yaprak koltuklarında tek veya 3-4 tanesi bir arada oluşur. - Taç yaprak perdeli yapıdadır. - Çanak yapraklar yeşil, - Taç yapraklar açık sarı-koyu sarı renkli - - Meyve Şekil, İrilik, Renk, Dilimlilik ve et kalınlığı açısından farklılık vardır. Yazlık çeşitler:Sebze – 10-25 cm uzunluk 3-10 cm çap Tohumluk - 30-50 cm uzunluk 10-15 cm çap - Kışlık çeşitler: Uzun, Silindirik yuvarlak, Basık yuvarlak ve Armut şekilli olabilir. - Kabukları ise; düz, oluklu ve dilimli şekildedir. - Ağırlıkları 5-50 kg arasında değişir. Yetiştirilme İstekleri İklim İsteği - İlk gelişme döneminde ılıman, ürün döneminde ise sıcağı seven bir bitkidir. - Soğuktan çabuk zarar görür. - Çok aşarı sıcaklardan hoşlanmaz. - - oluşma Sıcaklığın düşüşü ve aşırı yükselişi gelişmeyi yavaşlatır. 10 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda iyi gelişir. - Işıktan hoşlanır. - Gölge ve ağaç altında yetiştirilmemelidir. - Böyle yerlerde çiçek ve meyve oluşumu azalır. - Vegetasyon süresi : Yazlık Kabaklarda : 100 gün Kışlık Kabaklarda :180-200 gün Toprak İsteği - - - Seçici olmamakla birlikte ağır ve kumlu toprakları sevmez. Kumlu topraklarda ahır kimyasal gübre verilmelidir. pH 6-7 arasında olmalıdır. ve - - - - Yetiştirme Teknikleri Toprak Hazırlığı, Ekim ve Dikim Ekim veya dikimden önce kışlık bir sebze türü yetiştirilebilir. Toprak sıcaklığı 10-12 °C olunca ekim veya dikim yapılabilir. Yazlık kabaklarda erkencilik isteniyorsa, örtüaltında fide yetiştiriciliği yapılabilir. Sıra arası : Sıra üzeri : 60-80 cm 50-60 cm - - - Doğrudan tohum ekiminde ekim mesafesi yine aynı fakat her ocağa 2-4 tohum ekilmelidir. Kışlık çeşitlerde; Sıra arası : 250-300 cm Sıra üzeri : 60-140 cm Ocakvari ekim yapılmalı, derinliğe ekilmelidir. tohumlar 3-5 cm İlk sürgün 5-6 yaprak olunca sürgün kesilerek dallanma teşvik edilmelidir. ucu - Kaymak tabakası oluşmamalıdır. - 4-8 günde çimlenir. - - - - - Çapalama Bitkiler 3-4 yapraklı olunca yabancı otları yok etmek ve toprağı havalandırmak için çapalama yapılır. Ocaklarda seyreltme yapılarak, 1 veya 2 bitki bırakılır. 2-3 hafta sonra yağış ve ot durumuna göre 2. çapalama yapılır. 3. ve 4. çapalamada yapılabilir. - - - - - Sulama İlk meyvelere kadar su vermekten kaçınılmalıdır. Kurak olursa aşırı olamamak üzere su verilebilir. İlk meyvelerden sonra sulama önemlidir. Meyveler hızlı büyüdüğü için 3-4 günde bir sulama yapılmalıdır. Susuzluk çok kolay anlaşılır. (SabahAkşam yapraklarda pörsüme) Gübreleme Dekara 4-6 ton çiftlik gübresi, - 8-12 kg/da N 10-15 kg/da P 10-12 kg/da K verilmelidir. - HASTALIK VE ZARARLILAR Yabancı ot mücadelesi önemlidir. - Küllleme-Mildiyö- Fusarium-Virüs - Kırmızı örümcek-Afid-Nematod - DÜZENLİ MÜCADELE - - OLGUNLUK, HASAT VE AMBALAJLAMA Yazlık çeşitler normal iriliğin 1/3’ne ulaşınca hasat edilmelidir. Çekirdek belirginleşmeye başlamamalıdır. Turfanda üretimde meyveler küçük hasat edilir. Ancak meyve sayısı fazla olur. Hasat- Sabah ve Akşam- Bıçak veya makasla kesilerek yapılmalıdır. Kısa sürede pazara gönderilmelidir. Kışlık çeşitlerde meyveler, yapraklar sararıp kuruyuncaya kadar bekletilir. Kırağı düşmeden hasat edilmelidir. Kışlık kabaklar 6-7 ay hasat edilebilir.
