Lokal ilerlemiş böbrek kanseri - EAU Patient Information

Hasta Bilgilendirme Formu
4
3
Türkçe
Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir.
bezlerine yayılması anlamına gelmektedir. Evre III
veya IV olarak adlandırılabilir ve tümörün ne kadar
uzağa yayıldığını göstermektedir.
Eğer lokal ilerlemiş böbrek kanseri tanısı aldıysanız,
doktorunuz size radikal nefrektomi veya embolizasyon tedavisini önerebilir. Her iki prosedürün de kendine özgü avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır.
Tedavinin seçimi sizin bireysel durumunuzla ilişkili
olarak belirlenecektir.
Bu bölüm, hastalığınız hakkında doktorunuzla
görüşeceğiniz, farklı tedavi olanaklarını içerir.
Bu genel bilgiler, size özgü değildir ve unutmayın ki
ülkeden ülkeye yaklaşım farklılıkları olabilir.
Adrenal bez
Kaval ven
Tümör
Aort
Böbrek
Renal fasya
Tümörün böbrek
dışına büyümesi
Lokal ileri böbrek kanseri
nedir?
Lokal ilerlemiş böbrek kanseri, tümörün böbreğin
etrafındaki kan damarları, doku, organ ve lenf
Lenf
nodları
Renal ven
Ureter
Şekil 1. Evre 3 tümör renal ven böbrek etrafındaki yağlı
doku (perirenal yağ) veya kaval vene yayılmıştır.
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 1 / 8
Evre III tümör, renal ven, böbrek etrafındaki yağlı dokuya (perirenal yağ) veya kaval vene yayılmıştır.
Evre IV tümör böbreğin daha da dışına renal fasyanın ötesinde adrenal beze yayılmıştır. Bazen, bu evrede bir veya
daha fazla lenf bezi büyür.
Adrenal bez
Büyümüş lenf nodları
Kaval ven
Böbrek
Tümör
Aort
Renal fasya
Renal fasya
dışına tümör
büyümesi
Ureter
Renal ven
Şekil 2. Evre 4 tümör renal fasyayı aşıp böbrek dışına ve adrenal beze yayılmıştır. Bu evrede
bir veya birkaç büyümüş lenf nodu tutulabilir.
Doktorunuzun kullanabileceği terimler:
•
Açık Cerrahi: Cerrahın cilt ve dokuları keserek direk böbreğe ulaşarak gerçekleştirdiği cerrahi işlemdir.
•
Laparoskopik Cerrahi: Cerrahın cilt ve dokuları kesmeye ihtiyaç duymadan gerçekleştirdiği minimal invaziv
bir işlemdir. Cerrah batına yaptığı küçük kesilerle içeriye cerrahi aletleri sokarak işlemi gerçekleştirir.
•
Robotik Cerrahi Sistemi: Laparoskopik cerrahi için doktora yardımcı bir cihazdır. Cerrah robotu uzaktan
kumandalı bir sistem ile yönetir.
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 2 / 8
Tedavi opsiyonları
Lokal ilerlemiş böbrek kanserlerinin en yaygın
tedavisi, tümör içeren böbrek dokusunun cerrahi
olarak çıkarılmasıdır.
Lokal ilerlemiş böbrek kanserleri, radikal nefrektomi
olarak adlandırılan ameliyat ile tedavi edilebilir.
Bu işlemin açılımı, tümör içeren böbrek dokusu
ve etrafındaki dokuların çıkarılmasıdır. Radikal
nefrektomi, açık veya laparoskopik olarak yapılabilir.
Eğer cerrahi imkansız veya çok riskli ise embolizasyon
önerilebilir.
• Tıbbi özgeçmişiniz
• Ailenizde böbrekleriyle ilgili hastalığı olma
•
•
•
•
•
•
•
durumu
Böbrek fonksiyonlarınız
Tek böbrekli kaldığınızda neler olacak
Tek böbreğinizde veya her iki böbreğinizde bir
veya birden fazla tümör varsa ne olacak
Hastanenizde uygulanabilen tedavi seçenekleri
Doktorunuzun tecrübesi. Doktorunuza bahsedilen
tedavilerle ilgili tecrübesini sorun.
Sizin kişisel tercih ve değerleriniz
Tedavi esnasında ve sonrasında destek hizmetleri
Aşağıdakiler tedavi planınız esnasında doktorunuzla
konuşmanız gereken konu başlıklarıdır:
Radikal nefrektomi
Radikal nefrektomi, lokal ilerlemiş böbrek kanserinde
bir cerrahi tedavi alternatifidir. Amacı böbreğin
tamamını etrafındaki yağlı doklarla birlikte çıkarmaktır.
Lokal ilerlemiş böbrek kanserinde, tümörü çıkarıp,
kalan böbrek dokusunu sağlıklı olarak bırakmak
mümkün olmayabilir. İnsanların çoğu tek böbrek
ile büyük bir sorun yaşamadan hayatlarını devam
ettirebilmektedir.
Tümörün tamamının çıkarılması için ek cerrahi işlemler
gerekebilir. Bu işlemler büyümüş lenf bezlerinin veya
adrenal bezin çıkarılması gibi işlemlerdir.
Radikal nefrektomi için genel anestezi almanız gerekir.
Cerrahi esnasında, tümörün yeri ve boyutu ile alakalı
olarak, sırt üstü veya yan yatmanız gerekecektir.
Radikal nefrektomi nasıl yapılır?
Radikal nefrektomi açık veya laparoskopik olarak
yapılabilir.
Lokal-ilerlemiş böbrek kanseri için standart işlem
açık radikal nefrektomidir. İlk olarak, tümör boyutu
belirlenir ve doktor çevre doku ve organların etkilenip
etkilenmediğini kontrol eder. Ardından ürolog karın
duvarını keserek böbreğe ulaşır. Tümör yayılmasını
önlemek için ürolog böbreğin etrafını kaplayan
koruyucu yağlı doku ile birlikte tutar. Ürolog, renal
arter, renal ven ve üreteri ayrı ayrı serbestleştirerek
ayırır (Şekil 3).
Laparoskopik radikal nefrektomide ise ürolog
batına küçük plastik tüpler yerleştirir. Bu tüplerden
geçen enstrümanlarla böbrek çıkarılır (Şekil 4).
Laparoskopik işlemlerde açık işlemlere göre iyileşme
süresi daha kısadır. Fakat doktorunuzun laparoskopi
için yeterli deneyime sahip olması gerekmektedir.
Laparoskopik cerrahi robotik cerrahi sistemleri ile de
yapılabilmektedir.
kal-ilerlemiş böbrek kanseri için açık ve laparoskopik
cerrahi eşit etkinliğe sahiptir.
Lenf nodu çıkarılması
Eğer büyümüş lenf nodlarınız tespit edilirse, ürolog
bunları çıkarmaya karar verebilir ve bu işleme
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 3 / 8
Tümör
Kenetlenmiş renal arter
Kenetlenmiş renal ven
Böbrek
Kenetlenmiş ureter
Şekil 3: Tümör böbreğin tümü ile birlikte çıkarılır.
lenfadenektomi denir. Bazı durumlarda, bilgisayarlı tomografi büyümüş lenf nodlarını gösterebilir ve doktorunuz olası
tedaviyi sizinle konuşabilir. Bazen de ürolog ameliyat esnasında büyümüş lenf nodlarıyla karşılaşıp, çıkarma kararı
almış olabilir.
Adrenal bezin çıkarılması
Adrenal bez, her iki böbreğin tepesine yerleşmiş bir organdır (Şekil 1). Stres ve steroid hormonlarını üretir. Eğer tümör
adrenal beze yayılmışsa onun da, böbrekle beraber çıkarılması gerekir. Bu işleme adrenalektomi denir. Ameliyat
öncesi BT taraması adrenal beze yayılım olup olmadığını söyleyebilir. Bazen de ürolog ameliyat esnasında adrenal
beze yayılımı tespit eder ve onu da çıkarır. Kalan sağlıklı adrenal bez vücudun ihtiyacı olan hormonları salgılamaya
devam eder.
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 4 / 8
Rehber alet
Cerrahi alet
Şekil 4: Laparoskopik cerrahi için cerrah batına küçük kesiler yaparak cerrahi
enstrümanları yerleştirir.
İşlem için nasıl hazırlanayım?
Doktorunuz işlem için nasıl hazırlanacağınızı ayrıntılı
olarak anlatacaktır. Ameliyattan önceki 6 saatte yemek,
sıvı gıdalar almak ve sigara içmek anestezi hazırlığı
bakımından kesinlikle yasaktır. Eğer kullandığınız
ilaçlarınız varsa bunu doktorunuzla paylaşınız. Cerrahi
öncesi bazı ilaçlarınızı kesmeniz gerekebilir.
İşlemin yan etkileri nelerdir?
Usually you need to stay in the hospital several
days. The length of hospital stay can vary in different
countries. You may experience minor pain in the
side of your body for some weeks after open radical
nephrectomy.
Cerrahi sonrası 4-6 hafta için öneriler:
• Her gün 1-2 litre sıvı, özellikle su için
• 5 kg’dan ağır şeyler kaldırmayın
• Ağır egzersizlerden kaçının
• İlaç kullanırken doktorunuza danışın
Aşağıdaki durumlarla karşılaşırsanız doktorunuza
başvurun veya hastaneye gidin:
• Ateş olması durumunda
• Ağır kan kaybı veya şiddetli ağrı
Cerrahi sonrası destekle ilgili, Lokal ilerlemiş böbrek
kanserinde destek bölümünü okuyun.
Tedavinin etkisi nedir?
Radikal nefrektomi lokal-ilerlemiş böbrek kanseri
tedavisinde yaygın bir işlemdir. Hasta tek böbrekle
kaldığı için, kronik böbrek yetmezliği riski artmıştır.
Ayrıca, azalmış böbrek fonksiyonları, kardiyovasküler
hastalık açısından risk oluşturur.
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 5 / 8
Takip nasıl olacak?
Böbrek kanseri için radikal nefrektomi sonrası,
doktorunuz düzenli takipleriniz için sizinle plan
yapacaktır. Çıkarılan tümörün durumuna göre takip
sıklığınız belirlenecektir (tanı ve sınıflamaya bakın).
Takip en az 10 yıl veya ömür boyu sürebilir. Takipler
esnasında istenen testler, karın ve göğüs BT,
ultrason, akciğer filmi, idrar ve kan tetkikleridir. Bunlar
ile aşağıdakiler takip edilir:
• Cerrahi ile ilgili komplikasyon
• Diğer böbreğin durumu
• Rekürrens veya metastaz var mı?
Rekürrens ve metastazların erken tespiti, cerrahi
olarak çıkarılabilmesi açısından önemlidir.
Rekürrens sonrası cerrahi
Takipler esnasında rekürrens tespit edilirse, ek cerrahi
müdahale gerekebilir. Bu cerrahiden önce, doktorunuz
antianjiojenik tedavi ile küçültmeyi önerebilir. Ayrıca
doktorunuz cerrahi sonrası ablasyon tedavisi de
önerebilir.
Embolizasyon
Embolizasyon lokal ilerlemiş böbrek kanseri için bir
tedavi alternatifidir. Eğer cerrahi için uygun değilseniz
ve tümör kanama ve ağrı gibi belirtilere neden
oluyorsa, doktorunuz embolizasyonu önerebilir.
Bu tedavi yalnızca cerrahinin uygun olmadığı veya
yüksek riskli olduğu durumlarda önerilir. Bu tedavi
esnasında kasık bölgesinden küçük bir kateter,
böbreğin etrafındaki damarlara ulaşmak için konur.
Lokal ilerlemiş böbrek
kanserinde destek tedavisi
Kanser tanısı almak, sevdiklerinizin ve sizin
hayatınızda büyük etkiye sahiptir. Endişe, belirsizlik,
korku ve hatta depresyona neden olabilir. Kanser için
alınan tedavi iş ve sosyal hayatınızı etkileyecektir.
Destek almak için doktor ve hemşirenizle iletişim
halinde olunuz. Onlar sizlere, hasta kurumları,
psikolojik destek ve diğer (finansal sorunlarla ilgili gibi)
mevzularda yardımcı olabilecekler kişi ve kurumlarla
ilgili iletişim bilgileri vereceklerdir.
Danışma için hazırlanma
Danışma için hazırlanma oldukça faydalıdır. Size ve
doktorunuza kafanızdaki soruları ifade etmeniz için
oldukça yardımcı olur. Burada yapabileceğiniz şeyler
sıralanmıştır:
• Doktorunuza sormak istediğiniz soruları yazınız.
Sormak istediğinde size yardımcı olacaktır.
Böylece düşündüklerini organize etmeniz
kolaylaşır.
• Kontrollere giderken yanına birini al. Böylece
doktorun söylediklerini sen unutsan da
hatırlatacak birisi olacaktır.
• Kanserinizin spesifik tipi hakkında soru sorun.
• Tedavi alternatifleri hakkında soru sorun.
• Eğer doktorun anlamadığın kelimeler kullanırsa
bunların anlamını sorun.
• Ne ilaç alıyorsanız doktorunuza söyleyin. Bazı
ilaçlar tedavinizi etkileyebilir.
Danışma sonrası:
• Kanserinizin tipi hakkında daha fazla bilgi almak
•
•
için internette arama yapın veya kütüphaneye
gidin. İnternette gördüğünüz her bilginin kaliteli
bilgi olmadığı konusunda uyanık olun. Doktorunuz
ve sağlık tedavi ekibiniz size güvenilir siteleri
gösterebilir.
Bir hasta kurumu ile irtibat kurun, onlar size
destek ve bilgi sağlayabilir.
Sağlık tedavi ekibinize tedavinizin muhtemel
maddi sonuçlarını sorun.
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 6 / 8
• Onlar size maddi durumunuz konusunda
•
tavsiyelerde bulunabilir ve hatta maddi yardım
alabileceğiniz kişi ve kurumlara yönlendirebilir.
İsterseniz başka bir uzmandan ikinci bir görüş
alabilirsiniz.
Cerrahi sonrası destek
Ameliyat sonrası ilk gün ve haftalarda günlük
aktiviteleriniz için yardıma ihtiyacınız olabilir.
Yapabilirseniz, ailenizden veya arkadaşlarınızdan
günlük işleriniz, market alışverişi, yemek yapma,
bahçe işleri ve temizlik işleri için yardım isteyin.
Profesyonel evde bakım hizmetleri için, sağlık
hizmetleri yetkililerine danışabilirsiniz.
Cerrahi sonrası, yorgunluk ve bitkinlik hissedebilirsiniz.
Bu durumda kendinizi normalden daha yorgun,
enerjiniz bitmiş, konsantre olmakta güçlük çeker ve
dinlendikten sonra da devam eden bir tükenmişlik
halinde bulabilirsiniz. Bu tükenmişliği yenmek için:
• Size enerji veren şeyleri yazın, gün içinde ve
•
•
•
•
hafta boyunca bunlara öncelik verin
Evdeki işlere yardımcı olmaya çalışın
Gün içerisinde kısa süreli uyumaya çalışın
Olabileceğiniz kadar aktif olun, haftada bir uzun
bir yürüyüş yerine her gün kısa yürüyüşler yapın.
Bir sosyal aktivite planladığınızda, gün içinde
dinlenmeniz gerektiğini unutmayın. Aileniz,
arkadaşınız veya bakıcınızla birlikte plan yapın
ve yorgun hissettiğinizde onlara haber verin.
Takip
Cerrahi sonrası, doktorunuzla görüşeceksiniz. Bu
görüşmede cerrahinin sonuçları ve takip takvimi
konuşulacaktır. Ne sıklıkla doktorunuzla görüşmeniz
gerektiğini sormalısınız.
Görüşme öncesi sorularınızı yazın, örnek sorular
aşağıdaki gibi olabilir:
Kanser tamamen bitti mi?
• Ek tedaviye ihtiyacım var mı? Varsa ne tür
alternatifler var?
• Kanserin yeniden çıkma riski nedir?
• Tedavi ve kanser hayat kalitemi ne kadar
•
etkileyecek?
Takiplere gelmeden önce yaptırmam gereken
hangi testler olacak?
Yaşam tarzı ile ilgili öneriler
Tedavi esnasında ve sonrasında sağlığın korunması
önemlidir. Düzenli fiziksel egzersiz yapmaya çalışın.
Yapmaktan hoşlandığınız aktiviteler bulun. Eğer
ne yapabileceğiniz ile ilgili tereddütleriniz varsa
doktorunuza bir fizyoterapiste yönlendirmesi için
danışın.
Sebze, meyve ve süt ürünleriyle karıştırılmış dengeli
bir diyetle beslenin. Ayrıca nişastalı yemekler,
ekmek, patates, pirinç ve makarna gibi ve et, balık ve
yumurta gibi proteini zengin besinler tüketin. Şekerli,
tuzlu ve yağlı yemekleri azaltın. Başka sorularınız
olursa doktorunuza diyetisyene yönlendirmesi için
başvurunuz.
Sigarayı bırakın, böylece tedaviden sonra iyileşmeniz
daha hızlı gerçekleşecektir.
Psikolojik Destek
Tedavi sonrası, hastalığın prognozu, kanserin mali
durumunuz ve diğer durumlarınız üzerine olan etkileri
hakkında endişe edebilirsiniz.
Kanserin tekrarlaması hakkında korku çok sık olur.
Kanser tanısı almış olan birçok insan veya sevdikleri,
bu endişe ve düşünceyi taşımıştır. Eğer siz de bu
endişeyi taşıyorsanız, doktorunuzla görüşün ve bu
risk hakkında bilgi alın. Ayrıca doktorunuzla psikolojik
destek konusunda konuşun. Destek amacıyla bir
hasta kurumu önerebilir.
Cerrahi ve kanser tedavisi cinsel yaşamınızı
etkileyebilir.
Partnerinizle
düşüncelerinizi
ve
hislerinizi paylaşmanız çok önemlidir. Cinsel
aktivitede bulunmak istemiyorsanız, birbirinize yakın
olun, dokunun, birbirinize sarılın ve sadece birbirinize
yakın yatıp uzanın.
Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Sayfa 7 / 8
Tedavi süresince iş hayatınızdan da uzak
kalacaksınız. İşe geri dönmenizin sizin için en iyi yolu
iş vereninizle konuşmaktır; belki yarı zamanlı veya
farklı bir görevde çalışabilirsiniz.
Sağlık hizmetleri ekibiyle olası maddi sorunlarınızı
konuşun. Onlar sizi yardım ve destek alabileceğiniz
yerler veya kişiler hakkında bilgilendirebilirler. Normal
yaşamınıza ve işinize dönmekte zorluk çekiyorsanız
doktorunuza ve hemşirenize durumunuzu bildirin.
Onlar size destek ve ihtiyaç duyduğunuz tedavi
konusunda yardım edebilirler.
Kanser tanısı almak hayata farklı bir açıdan bakmanıza
ve farklı öncelikler edinmenizi sağlayabilir. Bu durum
sizin işinizi ve ilişkilerinizi etkileyebilir. Bu kendinizi
belirsizlik içinde ve yönünüzü kaybetmiş şekilde
bulmanıza sebep olabilir. Aileniz ve arkadaşlarınızla
konuşun ve tüm zamanınızı bu işlere verin. Kendinizi
iyi hissetmezseniz bu işleri en yakınlarınızla konuşun,
sağlık hizmetleri ekibinden psikolojik destek için
yardım isteyin. Psikologlar bu durumla mücadele
etmeniz için size destek verecektir.
bahçe işleri ve alışveriş gibi pratik işlerde yardımcı
olmakta fayda vardır.
Ayrıca doktora birlikte gitmek de faydalı olabilir.
Doktora gitmeyi teklif edebilirsiniz ve kafasındaki
soruları kolayca ifade etmesi için ona yardımcı
olabilirsiniz. Birlikte olmanız oldukça faydalı olacaktır.
Beraber gitmeniz, doktorla konuştuklarınızı birlikte
konuşma ve hatırlamanızı sağlayacaktır. Ayrıca
doktora tedavinin psikolojik ve bakım açısından
hayatınızı nasıl etkileyeceğini sorabilirsiniz.
Etkilenen herkes için tanı ve tedavi oldukça duygusal
olabilir. Kanser tedavisi, yoğun bir süreçtir ve
hayatınızı aniden değiştirir.
Hastalığın gidişatı, tedavinin etkileri ve ölümün
olup olmayacağı ile ilgili soruları sorun. Bir arkadaş
veya onu seven bir olarak orada olmalısınız. Sizin
cevaplara ihtiyacınız yoktur.
Aile ve arkadaşlar için destek
Eğer biri ile konuşmaya ihtiyaç duyarsanız, destek
için aile hekiminize veya sağlık ekiplerine ulaşın.
Hasta kurumları da aile bireylerine veya hastanın
dostlarına destek sağlar.
Kanser tanısı yalnızca hastayı değil, etrafındaki bütün
bireyleri etkilemektedir. Sevdiğiniz birine destek
olmanın birçok farklı yolu vardır. Bazen çamaşır,
Bu kurumlar ayrıca finansal konularda da yardımcı
olabilirler.
Bu bilgilendirme formu Mayıs 2014’de
güncellendi.
Bu kitapçık EAU Hasta Bilgilendirilmesinin Böbrek Kanseri
bölümüdür. Bu hastalık hakkında genel bilgi içerir. Kişisel tıbbi
durumunuz hakkında özel sorularınız varsa doktorunuza veya
profesyonel tıbbi bakım veren diğer yerlere danışabilirsiniz. Hiçbir
broşür doktorunuzla yaptığınız görüşmenin yerini tutamaz.
Bu bilgilendirme formu Avrupa Üroloji Birliği (EAU) ile EAU
Üro-onkoloji bölümü (ESOU), Genç Akademik Ürologlar (YAU)
Böbrek Hücreli Kanser Çalışma Grubu ve Avrupa Üroloji
Hemşireleri Birliği (EAUN)’nin ortak çalışması sonucu üretilmiştir.
Bu broşürlerdeki içerik EAU Kılavuzları ile aynı doğrultudadır.
Bu ve diğer ürolojik hastalıklar hakkındaki bilgileri web
sitemizde bulabilirsiniz: http://patients.uroweb.org/tr
Katkıda bulunanlar:
Dr. Bülent Akdoğan
Dr. Sabine D. Brookman-May Prof. Dr. Martin Marszalek Dr. Andrea Minervini Prof. Dr. Haluk Özen Dr. Alessandro Volpe Sn. Bodil Westman Hasta Bilgilendirme Formu - Lokal ilerlemiş böbrek kanseri
Ankara, Türkiye
Münih, Almanya
Viyana, Avusturya
Floransa, İtalya
Ankara, Türkiye
Novaro, İtalya
Stokholm, İsveç
Sayfa 8 / 8