Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular

Hasta Bilgilendirme Formu
Türkçe
Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir.
Bu bölüm böbrek kanseri hakkında en sık sorulan
sorulara bir bakış niteliğindedir. Burada tartışılan
konu hakkında daha fazla bilgi almak için Avrupa
Üroloji Derneği‘nin Böbrek Kanseri ile ilgili hasta
bilgileri bölümünü okulayabilirsiniz.
Böbrek kanseri genel bir terimdir. Böbrekte farklı
tümör çeşitleri ve hastalığın farklı evreleri bulunur.
Tümör böbrekte sınırlı ve yayılmamışsa lokalize
böbrek kanseri olarak adlandırılır. Lokal ilerlemiş
böbrek kanserinde, tümör böbreği çevreleyen
dokuya doğru büyümüş, venlere, adrenal bezine ve
lenf nodlarına uzanmıştır. Uzak lenf nodlarına veya
diğer organlara sıçramışsa doktorlar metastatik
hastalıktan bahseder.
Bu bölümde genel bilgiler sunulmaktadır ve ülkeden
ülkeye farklılık gösterebilir. Hastalığınız ile ilgili
sorularınız ve endişeleriniz varsa lütfen doktorunuz
ile iletişime geçiniz.
Erkeklerde kadınlara kıyasla böbrek kanseri tanı
riski fazladır. Çoğu insana 60-70 yaş arasında tanı
konulmaktadır.
Genel sorular
Böbrek kanserinin belirtileri nelerdir?
Böbrek kanseri nedir?
Böbrek kanseri böbrek içinde habis (bir tümör) hücre
büyümesidir. Tıbbi ismi böbrek hücreli karsinom’dur.
Böbrekteki tümör selim de olabilir.
Çoğu böbrek kanseri hastası asemptomatiktir, yani
hastalığı işaret eden özgün belirtiler bulunmaz. Çoğu
böbrek tümörü rutin ultrason veya sırt ağrısı benzeri
belirtiler için yapılan benzer görüntüleme işlemleri
sırasında bulunur.
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Sayfa 1 / 7
Tümör büyüdükçe, etkilenen tarafta sürekli ağrı
hissedebilirsiniz. Vücudunuzun kalça ile kaburga
arasında kalan yan kısmında kitle hissedebilirsiniz
veya idrarda kan görebilirsiniz.
bakar ve ne kadar ilerlediğini 4 evrede tespit eder.
Lenf nodu tutulup tutulmadığını (N) veya kanser
vücudun diğer kısımlarına sıçramış mı (M) kontrol
eder.
Karşılaşabileceğiniz diğer belirtiler:
Böbrek tümörlerinin farklı alt tipleri vardır. Renal
hücreli karsinomlar böbrek tümörlerinin büyük
kısmını oluşturur (yaklaşık %80-85). Bunların da en
sık alt tipi berrak hücreli renal hücreli karsinom (%80)
olup, %10’unu papiller renal hücreli karsinom, %5’ini
kromofob renal hücreli karsinom oluşturur. Geriye
kalan %5’i toplayıcı kanal renal hücreli karsinomu
(Bellini kanal karsinomu) ve yaygın olmayan ve
ailesel olan çeşitleri oluşturur.
•
•
•
•
•
Yüksek kan basıncı
Ateş ve gece terlemesi
İştah azalması
Kilo kaybı
Anemi
Bu belirtiler paraneoplastik sendrom olarak adlandırılır
ve bunlar vücutta herhangi bir kanser türü tarafından
ortaya çıkabilir.
Bu belirtiler çeşitli durumlara işaret edebilir ve mutlaka
kanser belirtisi olmayabilir. Eğer bu belirtilerden
herhangi biri varsa, buna neyin sebep olduğunu
bulmak için doktorunuza başvurunuz.
Böbrek kanserinin tanısı için hangi
testler yapılır?
Doktorunuz
böbrek
kanserinin
farklı
türleri
olduğundan dolayı, tümörün özel karakterini tespit
edebilmek için bir dizi test yapar. Bu testler tıbbi
hikayenizi ve taramaları içerir. Bazen aile hikayeniz
de alınır. BT ve MRI taraması tümörün boyutunu,
lokal venler ve lenf nodları tutulumunu, çevre
organlara yayılıp yayılmadığını gösterecektir. Bu
da ilerideki tedaviyi belirlemede önemlidir. Ayrıca
fizik muayene, kan ve idrar testleri de yapılabilir.
Böbrek tümörü nasıl sınıflandırılır?
Böbrek tümörleri evrelerine, alt tiplerine ve tümör
hücrelerinin agresiflik derecelerine göre sınıflandırılır.
Alacağınız muhtelemel tedavi şemanız bu üç faktöre
göre belirlenir.
Doktorunuz tümör hücrelerinin ne kadar agresif
olduklarını değerlendirecektir. Bunu saptamada en
sık kullanılan sistem Fuhrman nükleer derecedir.
Patolog tümörünüzü 1’den 4’e kadar derecelendirir.
Danışma için nasıl hazırlık yapmalıyım?
Danışma öncesi hazırlık çok faydalı olabilir. Bu sizin
ve doktorunuzun, soru ve endişelerini gidermede
yardımcı olacaktır. Deneyebileceğiniz bazı şeyler:
• Doktorunuza sormak isteyeceğiniz sorularınızı
•
•
•
yazın. Bu sormak istediğiniz şeyleri hatırlamanıza
yardım eder. Soruları yazmak düşüncelerinizi
düzenlemenize yardımcı olabilir.
Yapabilirseniz, birisiyle beraber muayeneye gidin.
Doktorun dediklerini tartışacak birisinin olması
iyidir ve muhtemelen farklı şeyler hatırlarsınız.
Kanserinizin tipini ve olası tedavi seçeneklerini
öğrenmek için soru sorun.
Doktorunuz anlamadığınız kelimeler kullanırsa
açıklama isteyin.
Tümör evresi, tümörün ne kadar ilerlediğini ve uzak
lenf nodları veya diğer organlara metastaz yapıp
yapmadığını gösterir. Böbrek tümörü evrelendirmesi
Tümör Nod Metastaz (TNM) sınıflandırmasına
dayanır. Ürolog tümörün boyutu ve yayılımına (T)
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Sayfa 2 / 7
Tedavi hakkında sorular
Böbrek kanseri nasıl tedavi edilir?
Sizin için doğru tedavi şeması tümörün dikkatli
sınıflandırılması, prognoz ve hastanede tedavi
seçeneklerinin erişilebilir olmasından sonra belirlenir.
Tedavi şeklini seçmede en önemli faktör hastalığın
evresidir.
Böbrek kanseri tedavi olanakları:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Parsiyel nefrektomi
Radikal nefrektomi
Sitoredüktif nefrektomi
Aktif izleme
Radyofrekans ablasyon
Kriyoterapi
Antianjiogenik tedavi
İmmunoterapi
Kemoterapi
Radyasyon tedavisi
Parsiyel Nefrektomi nedir ve ne zaman
önerilir?
Parsiyel Nefrektomi, sağlıklı böbrek dokusunun
bırakılıp sadece tümörün çıkartıldığı bir cerrahi tipidir.
Bu mümkün olduğunda önerilmektedir. Genellikle
tümörün böbrekte sınırlı olduğu durumlarda yapılır.
Parsiyel nefrektomi sonrası böbrek kanseri için
doktorunuz düzenli takip programı planlayacaktır.
Takip en az 5 yıl sürer. Takip sırasında sık kullanılan
testler karın BT tarama, ultrason, akciğer filmi, idrar
ve kan testleridir.
Radikal Nefrektomi nedir ve ne zaman
önerilir?
Radikal nefrektomi, böbrek kanserinin böbreğin
tümünü etkilediğinde yapılan ameliyat tipidir.
Genellikle tümörün böbrek dışına doğru büyüdüğü
vakalarda önerilir. Ayrıca sağlam böbrek dokusunun
bırakılmasının mümkün olmadığı durumlarda önerilir.
İnsanların çoğu tek böbrek ile büyük bir sorun
yaşamadan hayatlarını devam ettirebilmektedir.
Böbrek kanseri için radikal nefrektomi sonrası,
doktorunuz düzenli takipleriniz için sizinle plan
yapacaktır. Rutin takip en az 5 yıl veya daha uzun
sürebilir. Takip sırasında sık kullanılan testler karın BT
tarama, ultrason, akciğer filmi, idrar ve kan testleridir.
Sitoredüktif Nefrektomi nedir ve ne
zaman önerilir?
Sitoredüktif nefrektomi metastatik böbrek kanseri
için tavsiye edilen ameliyattır. Amaç mümkün
olduğunca çok tümörün çıkarılmasıdır. Bu işlem için
çevre organlar olan dalak, pankreas, barsak veya
karaciğerden bir kısmını çıkarmak gerekli olabilir.
Aktif izleme nedir ve ne zaman önerilir?
Aktif izleme, doktorun tümörü aktif olarak takip ettiği
böbrek tümörü için bir tedavi şeklidir. Cerrahinin sizin
için en iyi yöntem olmadığı ve 4 cm’den küçük böbrek
tümörünüz olduğu zaman önerilir.
Tümör agresif ise ileri tedavi gerekecek ve aktif
izleme sizin için uygun bir seçenek olmayacaktır. Aktif
izleme için iyi bir adaysanız doktorunuz sıkı bir takip
programı düzenleyecektir.
Her muayenede üroloğunuz sağlığınızda belirgin
değişiklikleri sorgular, fizik muayene yapar ve kan
testlerinizin sonuçlarını sizinle paylaşır. Her muayene
öncesi tümörün büyümesini takip etmek için karın
BT ve ultrason taraması yaptırırsınız. Akciğerlerinizi
kontrol etmek için göğüs filmi de yaptırırsınız.
Çoğu vakada tanıdan sonraki ilk yıl içinde 3 ayda bir
takip gereklidir. Sonraki 2 yıl içinde her 6 ayda bir,
sonrasında yılda bir takip yapılır.
Radyofrekans ablasyon nedir ve ne
zaman önerilir?
Radyofrekans ablasyon (RFA) yüksek frekanslı radyo
dalgaları tarafından üretilen ısıyı kullanarak kanser
hücrelerini öldürür.
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Sayfa 3 / 7
Doktorunuz RFA tedavisini eğer küçük bir böbrek
tümörünüz (4cm’den küçük) varsa ve cerrahi sizin
için en iyi seçenek değilse önerir. RFA küçük böbrek
tümörleri için etkin ve güvenli bir tedavi yöntemidir
ancak RFA sonrası geride tümör hücreleri kalma
riski vardır. Bu da rekürrens riskini arttırır. RFA
tümör rekürrensi durumunda veya ilk tedavinin
başarısızlığında tekrarlanabilir. RFA sonrası takipler her 3 ayda bir yapılır. Takiplerde
böbreğinizi izlemek ve olası tümöre rekürrensini
zamanında saptamak için BT veya MRI taraması
yapılır.
Kriyoterapi nedir ve ne zaman önerilir?
Kriyoablasyon olarak da bilenen kriyoterapi tümör
hücrelerini dondurarak öldürmek için çoğunlukla
nitrojen veya argon gibi sıvılaştırılmış gaz kullanır.
Kriyoterapi doktorunuz tarafından küçük böbrek
tümörünüz (4cm’den küçük) varsa ve cerrahi sizin
için uygun değilse önerilir. Kriyoterapi küçük böbrek
tümörleri için etkin ve güvenli tedavi yöntemidir ancak
işlem sonrası geride tümör hücreleri kalma riski
vardır. Bu cerrahiye kıyasla daha yüksek rekürrens
riski anlamına gelir. Kriyoterapi tümör rekürrensi
durumunda veya ilk tedavinin başarısızlığında
tekrarlanabilir.
durumlarda sizin için en iyi seçenek olabilir. Diğer
durumlarda ise cerrahi öncesi tümörün boyutunu
azaltma amaçlı önerilir böylece tümör cerrahi ile
çıkartılabilir.
Antianjiogenik tedavinin yan etkileri
nelerdir?
Bu ilaçlar vücüttaki yeni kan damarı oluşumunu
etkilediği için pek çok yan etkiye neden olabilir. En sık
etkilenen tiroid, kalp ve deridir.
Bu ilaçlar yara iyileşmesini yavaşlatabilir; bu nedenle
ameliyat sonrası yaralar tamamen iyileşene kadar bu
tedaviye başlamayamazsınız.
Sık görülen başka bir yan etki bitkinliktir. Bu normalden
daha yorgun hissetme, enerjisizlik durumudur ve
uyumayla düzelmez. Ayrıca eklem, kas ve göğüste
ağrı da hissedebilirsiniz. Çoğu insan tedavi sonrası
6 aydan 1 yıla kadar yorgunluk hissedebilir. Bunun
sebebi ilacın yan etkisi olabileceği gibi tümör veya
metastaz sonucu da olabilir.
Tedavi sırasında bulantı ve hastalık hissi sık görülür.
Kabızlık veya ishal görülebilir. Bu belirtiler ortaya
çıkmışsa bundan sağlık ekibinizi bilgilendirin.
Doktorunuz bu belirtilerin kontrolu için ilaç tedavisi
önerebilir.
Kriyoterapi sonrası takipler her 3 ayda bir yapılır.
Takiplerde böbreğinizi kontrol etmek ve olası tümör
rekürrensini zamanında saptamak için BT veya MRI
taraması yapılır.
İmmünoterapi tedavisi nedir ve ne
zaman önerilir?
Antianjiogenik tedavi nedir ve ne zaman
önerilir?
İmmünoterapi böbrek kanserinin tedavisi için nadiren
kullanılır. Metastatik böbrek kanserinde genellikle
antianjiogenik ilaç bevacizumab ile kombine edilir.
Bunlar tümör büyümesini yavaşlatan ve hatta
tümörü küçülten bir grup ilaçtır. Kanseri besleyen ve
büyümesini sağlayan yeni kan damarı oluşumunu
engeller. Antianjiogenik tedavi genellikle hedef
tedavisi olarak adlandırılır, çünkü çoğunlukla kanser
hücrelerini etkiler.
Bunlar metastatik hastalıkta önerilir. Cerrahi tedavinin
uygun olmadığı ve tümörün çıkartılamayacağı
İmmünoterapi tümör hücreleriyle mücadele için
bağışıklık sistemini güçlendiren bir tedavi türüdür.
İmmünoterapinin yan etkileri nelerdir?
İmmunoterapi bir çok yan etkiye sebeb olabilir.
En sık yorgunluk, ateş, titreme, baş ağrısı, kas ve
eklem eklem ağrısı gibi grip benzeri belirtiler vardır.
Nerdeyse immünoterapi uygulanan herkeste bu yan
etkiler görülür. Tedavi devam ederken genellikle
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Sayfa 4 / 7
normale döner. Bu belirtiler enjeksiyon sonrası
2-4 saat sonra görülür ve yaklaşık 12 saat sürer.
Parasetamol belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
Daha şiddetli görülen yan etkiler ise kan sayımında
değişiklik, bulantı, kusma, ishal, depresyon ve
sinirliliktir. Doktorunuz sağlığınız için yakın takip
yapacaktır.
Kemoterapi nedir ve ne zaman önerilir?
Kemoterapi tedavisi hücreler için toksik olan bir veya
daha fazla kimyasalın oluşturduğu ilaç türüdür. Bu
ilaçlar, tümör hücreleri gibi vücudun hızlı bölünen saç
ve kemik iliği hücrelerine saldırır. Genellikle damardan
uygulanır.
Kemoterapi genellikle böbrek kanserinde etkili
değildir. Metastatik böbrek tümörlerinde 5-florourasil
ile kombime immünoterapi primer tümörün tamamıyla
çıkarılmasından sonra etkili olabilir.
Radyoterapi nedir ve ne zaman önerilir?
Radyoterapi kanserli dokuyu öldürür ve yok eder.
Böbrek tümörleri genelde radyoterapiye çok cevap
vermez. Bu nedenle tedavi sadece cerrahi ile
çıkarılamayacak primer tümörün veya metastazın
neden olduğu semptomları hafifletmek için tavsiye
edilir.
Klinik çalışmalar nelerdir?
Eğer metastatik böbrek kanseriniz varsa doktorunuz
klinik çalışmalara katılmanızı önerebilir. Bu yeni
ilaçların değerlendirildiği bir çalışma türüdür. Ayrıca
mevcut ilaç tedavilerinin sırası veya dozu ile ilgili
olabilir.
Doktorunuz size bir çalışmaya katılmadan önce
gerekli bilgiler sağlayabilir. Semptomlarınız ve genel
durumunuz olağan tedaviye göre daha sık ve daha
yakından izlenecektir.
Herhangi bir zamanda klinik çalışmaya katılımınızı
durdurabileceğinizi bilmeniz önemlidir. Nedenlerini
açıklamanız gerekmez.
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Sayfa 5 / 7
Destek hakkında sorular
Böbrek kanserinin hayatıma etkisi nedir?
Kanser tanısı almak sizin ve sevdiklerinizin hayatında
büyük bir etkiye sahiptir. Endişe, belirsizlik, korku
ve hatta depresyona yol açabilir. Tedavisi yoğundur,
çalışma ve sosyal hayatınızı etkiler. Destek için
doktorunuza veya hemşirenize baş vurabilirsiniz.
Kendileri psikolojik destek veya maddi tavsiyeler
gibi pratik konularda size yardımcı olabilecek hasta
kurumlarının veya diğerlerinin irtibat bilgilerini
verebilir.
Tedavi boyunca kanser prognozunuz ve kanserin
maddi durumunuza etkisi hakkında veya diğer
konularda kaygılanabilirsiniz. Kanserin tekrar
oluşacağı hakkında endişelere sık rastlanır.
Kendisine veya sevdiklerine kanser teşhisi konulanlar
bu tür endişeleri ve düşünceleri taşır. Kaygılanırsanız
doktorunuzla iletişim kurun ve kanserin rekürrens
riskini ortaya koymasını isteyin. Konuşacak birilerine
ihtiyaç duyarsanız doktorunuzdan psikolojik destek
isteyebilirsiniz. Hasta kurumları da destek verebilir.
Tedavi süresince iş hayatınızdan da uzak kalacaksınız.
İşe geri dönmeniz için iş vereninizle konuşun; belki
yarı zamanlı veya farklı bir görevde çalışabilirsiniz.
Sağlık hizmetleri ekibiyle olası maddi sorunlarınızı
konuşun. Onlar sizi yardım ve destek alabileceğiniz
yerler veya kişiler hakkında bilgilendirebilirler.
Cerrahi ve kanser tedavisi cinselliğinizi etkileyebilir.
Örneğin, erkekler antiangiogenetik ilaçların yan
etkisi olarak erektil disfonksiyon yaşayabilirler.
Depresyon hissi ve bitkinlik cinsel hayatınızda
olumsuz etki yapabilir. Partnerinizle duygularınız
hakkında konuşmanız çok önemlidir. Samimi
olabileceğiniz birçok seçenek var. Eğer seksüel aktif
olmak istemiyorsanız, birbirinizin yanında olabilir,
dokunabilir, sarılabilirsiniz veya sadece biribirinize
yakın oturabilir veya yanyana uzanabilirsiniz.
Böbrek kanserim tedavi edilemez ise ne
olur?
Bazen böbrek kanserinde iyileşme mümkün olmaz.
Uygulanan tedavi daha uzun süre başarılı olamadığı
zaman palyatif bakım daha konforlu olabilmek için
önerilir.
Palyatif bakım iyileşemediğin bir hastalığın olduğu
zaman hayat kaliteni artırmayı hedefleyen bir
bakımdır. Palyatif bakım boyunca sen ve sevdiklerin
multidisipliner bir ekip tarafından desteklenirsiniz.
Fiziksel, psikolojik, sosyal ve manevi sorularını
ortaya koyarsın. Palyatif bakım şikayetlerinin kontrol
edilmesini ve ağrı yönetimini içerir.
Palyatif bakım ekibi, bakımınızı evde ya da hastanede
yapabilir. Bir başka seçenek bakım, evde bakımdır.
Bakım evleri sizin hayatınızın son safhasında size
bakım sağlayan kurumdur.
Ailemden birisinin ya da bir arkadaşımın
böbrek kanseri var, nasıl destek
olabilirim?
Kanser tanısı yalnızca hastayı değil, etrafındaki
insanları da etkiler. Sevdiğinize de değişik yollarla
destek sağlayabilirsiniz. Çamaşır, bahçe bakımı
veya alışveriş gibi pratik şeylerde bazen yardımcı
olabilirsiniz.
Doktora beraber gitmeniz de faydalı olabilir. Doktora
giderken arabayı kullanmasını teklif edebilir veya
muayenede sorulacak soruların hazırlanmasında
yardım isteyebilirsiniz. Kontrol sırasında bulunmak da
iyi bir şeydir. Siz daha sonra beraber konuşacağınız
farklı şeyleri hatırlar veya diğer detaylara
odaklanırsınız. Tedavinizin bakım ve psikolojik etkileri
açısından yaşantınızı nasıl etkilediğini doktorunuza
sorabilirsiniz. Hasta kurumları maddi sorunlar gibi
pratik sorunlarda da yardım edebilirler.
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Sayfa 6 / 7
Ailemden birisinin yada bir arkadaşımın
böbrek kanseri var, nereden destek
alabilirim?
Kanserin tanısı ve tedavi aşaması çok duygusal
olabilir. Kanser tedavisi, yoğun bir süreçtir ve
hayatınızı aniden değiştirir. Hastalığın gidişatı,
tedavinin etkileri ve ölümün olup olmayacağı ile ilgili
soruları sorun. Bir arkadaş veya onu seven biri olarak
orada olmalısınız. Sizin cevaplara ihtiyacınız yoktur.
Eğer biri ile konuşmaya ihtiyaç duyarsanız, destek
için aile hekiminize veya sağlık ekiplerine ulaşın.
Hasta kurumları da aile bireylerine veya hastanın
dostlarına destek sağlar.
Bu bilgilendirme formu Mayıs 2014’de
güncellendi.
Bu kitapçık EAU Hasta Bilgilendirilmesinin Böbrek Kanseri
bölümüdür. Bu hastalık hakkında genel bilgi içerir. Kişisel tıbbi
durumunuz hakkında özel sorularınız varsa doktorunuza veya
profesyonel tıbbi bakım veren diğer yerlere danışabilirsiniz. Hiçbir
broşür doktorunuzla yaptığınız görüşmenin yerini tutamaz.
Bu bilgilendirme formu Avrupa Üroloji Birliği (EAU) ile EAU
Üro-onkoloji bölümü (ESOU), Genç Akademik Ürologlar (YAU)
Böbrek Hücreli Kanser Çalışma Grubu ve Avrupa Üroloji
Hemşireleri Birliği (EAUN)’nin ortak çalışması sonucu üretilmiştir.
Bu broşürlerdeki içerik EAU Kılavuzları ile aynı doğrultudadır.
Bu ve diğer ürolojik hastalıklar hakkındaki bilgileri web
sitemizde bulabilirsiniz: http://patients.uroweb.org/tr
Katkıda bulunanlar:
Dr. Bülent Akdoğan
Dr. Sabine D. Brookman-May Prof. Dr. Martin Marszalek Dr. Andrea Minervini Prof. Dr. Haluk Özen Dr. Alessandro Volpe Sn. Bodil Westman Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek kanseri hakkında sık sorulan sorular
Ankara, Türkiye
Münih, Almanya
Viyana, Avusturya
Floransa, İtalya
Ankara, Türkiye
Novaro, İtalya
Stokholm, İsveç
Sayfa 7 / 7