6502 SUNUM

T.C.
GÜMRÜK ve TİCARET
BAKANLIĞI
6502 SAYILI YENİ TÜKETİCİNİN
KORUNMASI HAKKINDA
KANUN
Yakup GÜZEL
Daire Başkanı
SUNUM PLANI
I.
KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER
II.
KANUNA İLİŞKİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
III.
TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
IV.
TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER
V.
TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA YÖNELİK
DÜZENLEMELER
VI.
TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE
İLGİLİ DÜZENLEMELER
VII. TÜKETİCİ HAKLARINI İHLAL EDEN FİİLLER İLE İLGİLİ YAPTIRIM
DÜZENLEMELERİ
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
2 /40
TÜKETİCİNİN KORUNMASI KAVRAMI
Kültürümüzde Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluklarındaki Ahilik
Sistemine kadar uzanan «Tüketicinin Korunması» kavramı güçlüler
karşısında zayıfların korunması ihtiyacından doğmuş olup, tüm
Dünyada temel bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
 Başta 76 milyon tüketicimiz olmak üzere,
 Tüm imalat ve ithalat sektörünü,
 Tüketiciye mal ve hizmet sunan tüm esnaf ve tacirler ile
bunların meslek örgütlerini
 Tüketicinin korunması alanında faaliyet gösteren tüm
STK’ları,
 Diğer kamu kurum ve kuruluşlarını
ilgilendiren ve tüm sektörlere uygulanacak ortak kuralları
belirleyen çerçeve bir Kanundur.
Tüketicinin korunması ile ilgili kurallar sadece tüketiciyi değil, belli
standartta ve kalitede mal ve hizmet üretimini sağladığı için aynı
zamanda üreticileri ve dolayısıyla ülke ekonomisini de korumaktadır.
3
TARİHÇE
10.08.1993 tarihinde Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü
ismi ile kurulmuştur.
1994 yılında Rekabet Kurumu’nun oluşturulması ile rekabete ilişkin görevler
Rekabet Kurumu’na devredilmiştir.
Tüketicilere yönelik ilk Kanun olan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun 1995 yılında yürürlüğe girmiştir.
AB tüketicinin korunması mevzuatına tam uyumun gerçekleştirilmesi,
Kanunun uygulanmasından elde edinilen deneyimlerin aktarılması amacıyla
2003 yılında tüketici mevzuatında kapsamlı bir değişiklik yapılmış
3.6.2011 tarihli ve 640 sayılı GTB Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK ile ismi
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü olarak
değiştirilmiştir.
28.05.2014 tarihinde 18 yıldır uygulamada bulunan 4077 sayılı Kanun
yürürlükte kaldırılarak, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
yürürlüğe konulmuştur.
4
GÖREV VE YETKİLERİ
Anayasamızın 172 nci maddesi:
“Devlet tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirleri alır, tüketicilerin
kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder.”
6502
sayılı
Tüketicinin
Korunması
Hakkında
Kanun
doğrultusunda:
«Tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu,
zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı,
tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin
kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki
politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye
ilişkin hususları düzenlemek.»
4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve
Uygulanması Hakkında Kanun uyarınca:
«Bakanlığımız sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin piyasaya
güvenli olarak arz edilmesini sağlamak.»
5
2002-2014 YILLARI ARASINDA
TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETLERİNE
ULAŞAN TÜKETİCİ ŞİKAYETİ BAŞVURULARI (Adet)
BAŞVURU SAYISI
2002
33.375
2003
31.582
2004
38.476
2005
47.910
2006
68.855
2007
82.873
2008
105.070
2009
143.810
2010
179.266
2011
165.218
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
2012
446.054
2013
833.854
2014
642.226
6 /40
TÜKETİCİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNE
YÖNELİK FAALİYETLER
7
I- KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER
A- TÜKETİCİNİN KORUNMASI
Kültürümüzde Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluklarındaki Ahilik Sistemine
kadar uzanan «Tüketicinin Korunması» kavramı güçlüler karşısında zayıfların
korunması ihtiyacından doğmuş olup, bugün tüm Dünyada temel bir insan
hakkı olarak kabul edilmektedir.
Tüketicinin korunması ile ilgili kurallar sadece tüketiciyi değil, belli
standartta ve kalitede mal ve hizmet üretimini sağladığı için aynı zamanda
üreticileri ve dolayısıyla ülke ekonomisini de korumaktadır.
Bu çalışmanın
özetliyoruz.
ana
hedefini
iki
cümlede
”Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir”
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
8 /40
I- KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER
B- MEVCUT DÜZENLEMENİN YETERSİZLİĞİ
İlk olarak 1995 yılında yürürlüğe giren ve 2003 yılında kapsamlı bir
değişikliğe uğrayan mevcut 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun;
76 milyon tüketicimizi ilgilendiren ve tüm sektörlere uygulanacak ortak
kuralları belirleyen çerçeve bir Kanun olmasına rağmen ülkemizde ve
dünyada meydana gelen değişim ve gelişim karşısında sorunları gidermekten
ve ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kalmıştır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
9 /40
I- KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER
C- 6502 SAYILI YENİ TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA
KANUN İLE;
1.
Tüketicilerin Hak Arama Yolları Kolaylaştırıldı..
2.
Değişen Yeni Satış Yöntemleri Karşısında Tüketici Haklarına Koruma
Sağlandı.
3.
Yeni Türk Borçlar Kanununa ve Yeni Türk Ticaret Kanununa Uyum Sağlandı.
4.
AB Yönergeleri ile
Uyumlu Tüketicinin Korunması Hedefi Doğrultusunda
Önemli Bir Adım Atıldı.
5.
Bürokratik İşlemler Azaltıldı, Giderildi.
6.
Uygulamada Karşılaşılan Sorunları Giderecek Düzenlemeler Yapıldı.
7.
Cezaların Amaca Uygun Olması ve Etkinliği Esas Alındı.
8.
Tüketiciye Tanınan Hakların Tahkim Edilmesine Paralel Olarak Ürünlerde
Kalite Standardı da Yükselecektir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
10 /40
II- KANUNA İLİŞKİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1) Tüketici hukuku alanında önemli çalışmaları bulunan
akademisyenler ile Bakanlığımız yönetici ve uzmanlarından
oluşan bir Özel İhtisas Komisyonu oluşturulmuş ve Komisyon 6
Ekim 2011’de çalışmalarına başlamıştır.
2) Kanun Tasarısı Taslağı 23 Ağustos 2012 tarihi itibariyle
kamuoyunun bilgisine sunulmuş, 96 Kurum ve Kuruluşun görüşü
sorulmuştur.
3) Ayrıca internet sayfasında kamuoyu ile paylaşılan taslakla ilgili
toplam 26 kurum, kuruluş ve çok sayıda tüketici de görüşlerini
iletmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
11 /40
II- KANUNA İLİŞKİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
4) Tasarı Taslağı iki kez Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda (EKK)
görüşülmesinin yanı sıra EKK’da temsil edilen Bakanlıkların ve
kurumların Müsteşarları ve üst düzey yöneticilerinin katılımıyla
gerçekleştirilen toplantıda müzakere edilmiştir.
5) Tasarı taslağı ile ilgili olarak;
- Tüketici dernekleriyle üç kez,
- Bankacılık sektörüyle dört kez,
- Konut ve sigortacılık sektörüyle üç kez,
- Telekomünikasyon sektörüyle iki kez,
- Basın camiası ile iki kez,
bir araya gelinerek tasarı üzerinde genel mutabakata varılmıştır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
12 /40
II- KANUNA İLİŞKİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
6) Tasarı Taslağı, 23 Mayıs 2013 tarihinde Başbakanlığa
gönderilmiş, 27 Mayıs 2013 tarihinde Bakanlar Kurulu’na
sunulmuş ve 4 Haziran 2013 tarihinde de TBMM’ye sevk
edilmiştir.
7) TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu’nda
Tasarının
geneli
üzerindeki
görüşmeleri
müteakiben verilen önerge doğrultusunda, daha ayrıntılı bir
şekilde incelenebilmesini teminen bir Alt Komisyon kurulmasına
karar verilmiştir. Alt Komisyonun 19, 20, 25 ve 26 Haziran 2013
tarihlerinde
gerçekleştirdiği
çalışmalar
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
sonucu
tasarı
13 /40
II- KANUNA İLİŞKİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
8) Tasarı, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve
Teknoloji
Komisyonu’nda
3,
4
Temmuz
2013
tarihlerinde
gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde kabul edilerek TBMM
Genel Kurulu’na sevk edilmiş ve Genel Kurul’da 5, 6 ve 7 Kasım
2013 tarihlerinde görüşülerek yasalaşmıştır.
8) Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından onaylanan 6502 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 28 Kasım 2013 tarih ve
28835 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve yayımı tarihinden
itibaren altı ay sonra yürürlüğe girecektir.
9) Yeni Kanun, 9 Kısım ve 88 maddeden oluşmaktadır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
14 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
A- Ortak Hükümler (Madde 4)
1) Yeni düzenlemeye göre tüm tüketici sözleşmeleri en az oniki
punto büyüklüğünde ve okunabilir bir şekilde düzenlenmek
zorunda olacaktır.
2) Sözleşmede öngörülen koşulların, sözleşme süresi içerisinde
tüketici aleyhine değiştirilmesi yasaklanmıştır.
3) Tüketiciden; haksız
yasaklanmıştır.
olarak
ek
bir bedel talep
edilmesi
4) Tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin
bilgilerin, sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi
zorunluluğu getirilmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
15 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
5) Bankacılık işlemlerinde faiz dışında hangi hizmetlerden ücret,
komisyon ve masraf alınacağı hususu, Bakanlığımızın görüşü
alınarak BDDK tarafından
bu Kanunun ruhuna uygun
olarak
ve
tüketiciyi koruyacak şekilde belirlenecektir.
6) Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte kart çıkaran kuruluşlar
tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil
etmedikleri bir kredi kartı sunmak zorunda olacaktır.
7) Türk Borçlar Kanunu ve Kredi Kartları Kanununda olduğu gibi
bu Kanunla da temerrüt hali de dâhil olmak üzere, tüketici
işlemlerinde
bileşik faiz uygulanmasına son verilmiştir.
8) Katılım bankaları da bu Kanun’un tüm düzenlemeleri yönünden
kapsam içerisinde olacaktır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
16 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
B- Cayma Hakkı Süreleri Yeniden Düzenlenmiştir.
İşyeri dışında (kapıdan) yapılan satışlarda ve mesafeli
satışlarda 7 gün, devre tatil sözleşmelerinde ise 10 gün olan
cayma süreleri 14 güne çıkarılmıştır.
Ön ödemeli konut satışları, tüketici kredisi sözleşmeleri ve
finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde tüketicilere
14 günlük; taksitle satış sözleşmelerinde ise Borçlar Kanununa
paralel olarak 7 günlük cayma hakkı getirilmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
17 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
C- Ayıplı mal ve hizmette tüketiciye sağlanan haklar tüketici lehine
genişletilmektedir (MADDE 8-16).
1)
2)
3)
4)
Mevcut Kanunda da olduğu gibi ayıplı mallarda satıcının
sorumluluğu taşınır mallarda, malın tesliminden itibaren 2 yıl,
taşınmaz mallarda ise 5 yıl olarak belirlenmiştir.
Zamanaşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde
ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecektir.
Ayıp, ağır kusur veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden
yararlanılamaz.
Tüketicilerimiz yeni Kanunla birlikte, mevcut Kanunda da bulunan
a) Sözleşmeden dönme,
b) Ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Ücretsiz onarım,
d) Satılanın ayıpsız misli ile değiştirilmesini isteme
seçimlik haklarını kullanabilecektir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
18 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
D- Tüketici kredisi ve konut finansmanı (mortgage) sözleşmelerinde
tüketiciye tanınan haklar genişletilmektedir (MADDE 22-39).
1) Kredi sözleşmesi imzalanmadan önce, tüketicinin sözleşme şartları
ile ilgili bilgilendirilmesi zorunlu kılınmıştır.
2) Tüketicilere, tüketici kredisi sözleşmesinden 14 gün içinde cayma
hakkı getirilmiştir.
3) Tüketicinin açık talebi olmaksızın krediyle ilgili sigorta yaptırılması
yasaklanmış, tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi halinde ise
istediği sigorta şirketi ile imzaladığı poliçe kredi veren tarafından
kabul edilmek zorunda olacaktır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
19 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
D- Tüketici kredisi ve konut finansmanı (mortgage) sözleşmelerinde
tüketiciye tanınan haklar genişletilmektedir (MADDE 22-39).
4) Konut kredisi çeken tüketicilerimizin bu kredilerini erken ödemeleri
durumunda mevcut düzenlemelere göre ödemek zorunda oldukları
%2’lik erken ödeme tazminatının, kalan vadesi 36 ayı aşmayan
kredilerde erken ödenen tutarın %1’ini geçemeyeceği düzenlenerek
tüketiciler lehine önemli bir adım atılmıştır.
5) Bankaların, kredinin ödenmesi için açılan hesaplardan, sadece kredi
ile ilgili işlemler yapılması durumunda tüketicilerden bir ücret ya da
masraf talep etmesi yasaklanmıştır. Diğer taraftan bu hesabın,
tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması halinde kredinin ödenmesi ile
kapanması zorunlu tutulmuştur.
6) Tüketicinin açık talimatı olmadan Bankalar, kredi sözleşmesi ile ilişkili
bir kredili mevduat sözleşmesi yapamayacaktır.
20 /40
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
E- Maketten satış olarak da bilinen ön ödemeli konut satışlarına ilişkin
tüketiciyi daha ileri düzeyde koruyan tedbirler getirilmiştir (MADDE 4046).
1) İnşaat firmalarının yapı ruhsatı almadan tüketicilerle ön
ödemeli konut satışı sözleşmesi yapması yasaklanmıştır.
2) Bakanlıkça projedeki konut adedi ya da projenin toplam
bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki
projeler için bina tamamlama sigortası yaptırılması
zorunluluğu getirilmiştir.(*)
3) Tüketici, isterse 14 gün içinde ön ödemeli konut satış
sözleşmesinden cayabilecektir.
(*) Bina tamamlama sigortasının
kapsamı, Basiretli
koşulları ve
uygulama esasları Hazine
21 /40
Bilinçli Tüketici,
Tacir
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
4) Mevcut Kanunda 30 ay olan konutun teslim süresi 36 aya
çıkarılmıştır.
5) Cayma hakkının dışında devir ve teslim tarihine kadar
tüketiciye,
belli masrafları ve sözleşme bedelinin %2’sine kadar
tazminat
ödemek
suretiyle
sözleşmeden
dönme
hakkı
verilmektedir.
6) Bakanlığımız tarafından verilen «Kampanyalı Satış İzin
Belgesi»
kaldırılmış ve bu suretle konut satışlarının devlet
garantisinde olduğu
yönündeki
yanlış
izlenimlerin
önüne
geçilmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
22 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
F- Mağduriyetlerin en çok yaşandığı işyeri dışında yapılan satışlara
(kapıdan
satışlar) yeni tedbirler getirilmektedir (MADDE 47).
1)
İşyeri dışında satış yapacaklar mevcut uygulamada olduğu gibi
Bakanlıktan «yetki belgesi» almak zorunda olacaktır.
2) İşyeri dışında kurulan sözleşmeler imzalanmadan önce,
tüketicilerimizin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunlu
tutulmuştur.
3) Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmıştır. Satıcı ve
sağlayıcının
Bakanlıkça
belirlenen
yükümlülüklere
aykırı
davranması halinde ise tüketici cayma hakkını kullanmak için 14
günlük süreyle bağlı olmayacaktır.
4) Sözleşme tarihinin tüketicinin kendi el yazısıyla attırılması ve
sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunlu hale
getirilmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
23 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
G- Pazardaki payını her geçen gün arttıran, internet, telefon, katalog vb.
yollarla mesafeli olarak kurulan sözleşmelere ilişkin yeni düzenlemeler
getirilmiştir (MADDE 48).
1) Mesafeli sözleşme kurulmadan önce, tüketicilerimizin sözleşme şartları ile ilgili
bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur.
2) Mesafeli sipariş edilen ürünlerin en geç 30 gün içerisinde tüketiciye teslim
edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
3) Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmıştır. Satıcı ve
sağlayıcı tüketiciyi cayma hakkı konusunda bilgilendirmezse tüketici 14 günlük
süreyle bağlı olmayacaktır.
4)Oluşturdukları sistem çerçevesinde, uzaktan iletişim araçlarını kullanmak
veya kullandırmak suretiyle ve satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme
kurulmasına aracılık edenlerin, satıcı veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere ilişkin
kayıtları tutmaları ve istenilmesi halinde bu bilgileri ilgili kurum, kuruluş ve
tüketicilere vermeleri zorunlu hale getirilmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
24 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
H- Finansal hizmetlerin mesafeli satışına ilişkin AB Yönergesi ilk defa
iç hukukumuza aktarılmaktadır (MADDE 49).
1. Tüketicilerimizin her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel
emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili mesafeli sözleşme kurulmadan
önce bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur.
2. Tüketicilerimiz, finansal hizmetlere ilişkin sözleşmelerden 14 gün
içinde cayabilectir.(*)
(*) Sigorta sözleşmeleri ve bireysel emekliliğe ilişkin sözleşmelerde ise cayma süresi hakkında diğer
mevzuatta yer alan tüketici lehine olan hükümler uygulanacaktır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
25 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
I- Saldırgan bir satış türü olan devre tatil uygulamalarına yeni
düzenlemeler getirilmektedir (MADDE 50).
1) Devre tatil kavramı anlaşılır hale getirilerek devre mülkler ve
alternatif tatil üyelikleri (devre yat, kulüp üyeliği vb.) de
kapsama dahil edilmiştir
2) Sözleşme kurulmadan önce, tüketicilerin sözleşme şartları ile
ilgili bilgilendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
3) Sözleşme tarihinin tüketicinin kendi el yazısıyla attırılması ve
sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunlu hale
getirilmiştir.
4) Devre tatillerde cayma hakkı süresi 10 günden 14 güne
çıkarılmıştır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
26 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
5) Bakanlıkça projedeki devre sayısı ya da projenin toplam
bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler
için bina tamamlama sigortası yaptırılması zorunluluğu
getirilmiştir.(*)
6) Devre tatil amaçlı taşınmazın ön ödemeli satışında devir ve
teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren otuz altı ayı geçemeyecektir.
7) Devir ve teslim tarihine kadar tüketiciye, sözleşme bedelinin
%2’sine kadar tazminat ödemek suretiyle sözleşmeden dönme
hakkı verilmiştir.
(*) Bina tamamlama sigortasının kapsamı, koşulları ve uygulama esasları Hazine Müsteşarlığınca,
istisnaları ise Bakanlıkça belirlenecektir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
27 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
İ- Milyonlarca yerli ve yabancı turisti ilgilendiren paket turlarla ilgili
tüketicilere yeni haklar tanınmıştır (MADDE 51).
1) Sözleşme kurulmadan önce, tüketiciye ön bilgilendirme amaçlı
broşür verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
2)
Tüketicilere, paket tur sözleşmesinin esaslı unsurlarından
birisinin değişmesi halinde sözleşmeden dönme hakkı
getirilmiştir. Sözleşmeden dönülmesi halinde paket tur
düzenleyicisi veya aracısının, dönme bildiriminin kendisine
ulaştığı tarihten itibaren tüketicinin ödemiş olduğu tüm bedeli
herhangi bir kesinti yapmaksızın «derhal» iade etmesi zorunlu
olmuştur.
3) Yeni düzenlemeyle AB ülkelerinde olduğu gibi ticari ve mesleki
amaçla paket tura katılanların da tüketiciye tanınan haklardan
yararlanabilmesine
olanak
sağlanmıştır.
28 /40
Bilinçli
Tüketici,
Basiretli Tacir
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
J-Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon vb. tüm aboneliklerde tüketicileri
koruyucu yeni düzenlemeler getirilmektedir (MADDE 52).
1)
Tüketici,
a) Belirsiz süreli veya süresi 1 yıldan daha uzun olan belirli
süreli abonelik sözleşmesini istediği zaman,
b) Süresi 1 yıldan az olan belirli süreli abonelik
sözleşmelerini ise satıcı veya sağlayıcının sözleşmede değişiklik
yapması halinde feshetme hakkına sahip olmuştur.
2) Aboneliğe son verme isteği süresi içinde yerine getirilmezse,
abonelikten faydalanılmış olsa dahi tüketiciden herhangi bir bedel
talep edilmesi yasaklanmıştır.
3) Feshin, sözleşmenin kurulmasından
bağlanamayacağı kuralı getirilmiştir.
daha
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
ağır
şartlara
29 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
K- Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon
kampanyaları daha sıkı kurallara tabi olacaktır (MADDE 53).
1) Mevcut Kanunda örnekleme yöntemiyle sayılan, süreli yayın
kuruluşlarının verebileceği kültürel ürünler, yönetmelikle açıkça
belirlenecektir.
2)
Süreli yayının birden fazla sayıda satın alınmasını gerektiren
ve belirli bir süreye yayılan promosyon uygulamalarının süresi;
a) Günlük süreli yayınlarda 75 günü,
b) Haftalık süreli yayınlarda 18 haftayı,
c) Daha uzun süreli yayınlarda 12 ayı geçemeyecektir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
30 /40
III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
L- Piramit satış sistemleri yasaklanmaktadır (MADDE 80).
1) Piramit satış; katılımcılarına bir miktar para veya malvarlığı ortaya
koyma karşılığında, sisteme aynı şartlar altında başka katılımcılar
bulma koşuluyla bir para veya malvarlığı kazancı olanağı ümidi
veren ve malvarlığı kazancının elde edilmesini tamamen veya
kısmen diğer katılımcıların da koşullarına uygun davranmasına
bağlı kılan, gerçekçi olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan
kazanç beklentisi sistem olarak tanımlanmaktadır.
(2) Piramit satış sisteminin kurulması, yayılması veya tavsiye edilmesi
yasaklanmıştır.
(3) Bakanlık, piramit satış sistemleri ile ilgili gerekli incelemeleri
yapmaya ve varsa elektronik sistemin ülkemizde durdurulması dahil
ilgili kamu kurum veya kuruluşlarıyla işbirliği içinde gerekli önlemleri
almaya yetkili olmuştur.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
31 /40
IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE
BİLİNÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER
A- Gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyalarına sınırlama
getirilmektedir (MADDE 54).
1) Ülkemizde indirimli satışlarla ilgili kapsamlı bir yasal düzenleme bulunmaması
çeşitli suistimallere neden olabilmektedir.
Örneğin, işyeri sahipleri senenin 12 ayı indirimli satış kampanyalarına ilişkin
reklam yapabilmekte veya fiyat etiketleri üzerine önceden geçerli olmayan yüksek
fiyatlar
yazarak tüketicilerde indirim yapılmış izlenimi uyandırabilmektedir.
2) Yeni düzenlemeye göre;
a) İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı,
b) İndirimden önceki fiyatı ve indirim oranı etiketlerinde gösterilmek
zorundadır.
3) İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan
daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya ait olacaktır.
4) Bakanlık, Belediyeler ve İlgili Odalar bu konuda denetim yapmaya yetkili
32 /40
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
olmuştur.
IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE
BİLİNÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER
B- Tanıtma ve kullanma kılavuzuna ilişkin tüketicileri daha ileri düzeyde
bilgilendiren düzenlemeler getirilmiştir (MADDE 55).
1) Malın güvenli kullanımına ilişkin hususların malın üzerinde yer
alması halinde yazılı ve sesli ifadelerin Türkçe olması zorunluluğu
getirilmiştir.
Örneğin emniyet kemerinizi takınız gibi güvenlikle ilgili bilginin yabancı
dilde verilmesi tüketicilerin can ve mal güvenliğini tehdit etmektedir. Bu tür
sakıncaların giderilmesi bakımından malın güvenli kullanımına ilişkin
hususların, malın üzerinde de yer alması halinde, yazılı ve sesli ifadelerin
Türkçe olması zorunluluğu getirilmektedir.
2) Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzlarının hazırlanması
sorumluluğu üretici ve ithalatçıya; tüketiciye teslim edildiğinin ispatı
sorumluluğu ise satıcıya ait olmuştur.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
33 /40
IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE
BİLİNÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER
C- Garanti belgesi ile ilgili bürokratik işlemler azaltılmıştır (MADDE 56).
1) Mevcut mevzuatta bulunan, imal ve ithal edilen tüketici ürünleri için
Bakanlıktan onaylı garanti belgesi alınması zorunluluğu kaldırılarak
bürokratik işlemler azaltılmıştır.
2) Tüketicinin bilgilendirilmesine yönelik hususları içerecek olan
garanti belgesinin şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenecek,
üretici ve ithalatçılar ise bu belgeyi düzenleyip tüketicilere vermeye
devam
edecekler.
Bakanlık,
bu
belgenin
düzenlenip
düzenlenmediğinin denetimini yapacaktır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
34 /40
IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE
BİLİNÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER
D- Satıcı ve sağlayıcılar ihtiyari garanti taahhüdünde bulunabileceklerdir
(MADDE 57).
İhtiyari garanti, tüketicinin yasal hakları saklı kalmak kaydıyla, malın
veya hizmetin bedelinin iadesi, değiştirilmesi, onarılması ya da
bakımının yapılması veya benzer hususlarda üretici veya ithalatçı
tarafından verilen ilave taahhüdü ifade etmektedir.
E- Tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar artırılmaktadır
(MADDE 59).
Örneğin radyo ve televizyonlara 08:00-22:00 saatleri arasında,
ayda 15 dakikadan az olmamak üzere tüketiciyi bilinçlendirici
program yayınlama zorunluluğu getirilmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
35 /40
IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE
BİLİNÇLENDİRİLMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER
F- Satış sonrası servis hizmetlerine yönelik düzenlemeler büyük ölçüde
korunmuştur (MADDE 58).
1) Tüketiciye sunulan mallarla ilgili Bakanlıkça belirlenen sayıda
servis istasyonu kurma ve malın kullanım ömrü süresince servis
hizmeti verme zorunluluğu devam edecektir.
Örneğin kullanım ömrü on yıl olan televizyonlar için her coğrafi bölgede en
az 3 tane olmak üzere 7 bölgede toplam 40 servis istasyonu kurulması
zorunlu olacaktır.
2) Özel servisler verdiği hizmetten sorumlu olacaktır.
Herhangi bir markanın yetkili servisi olmayıp, özel servis olarak hizmet veren
servis istasyonlarının da verdikleri hizmetten dolayı tüketicilere karşı
sorumlu olduğu vurgulanmıştır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
36 /40
V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA
YÖNELİK DÜZENLEMELER
A- Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyecek tedbirler
etkinleştirilmektedir (MADDE 61).
1) Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar
edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve
suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları,
çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılması
yasaklanmıştır.
2) Örtülü (gizli) reklamın ne olduğu açık bir şekilde tanımlanmış ve örtülü
reklam yasaklanmıştır.
3) Yapılacak ikincil düzenlemelerle birlikte dünya uygulamalarında
olduğu gibi marka ismi vererek karşılaştırmalı reklam yapılmasına imkan
tanınacaktır.
4) Sektörel düzeyde yapılacak sınırlamalar başta olmak üzere ticari
reklamlarla ilgili yasaklar ve sınırlamaların Bakanlık tarafından ikincil
düzenleme ile yapılması
hüküm
altınaBasiretli
alınmıştır.
37 /40
Bilinçli
Tüketici,
Tacir
V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA
YÖNELİK DÜZENLEMELER
B- Haksız ticari uygulamalara ilişkin AB Yönergesi ilk defa iç hukukumuza
aktarılmaktadır (MADDE 62).
Tüketicilere yönelik haksız ticari uygulamalar yasaklanarak
tüketicinin hukuki işlemler yaparken müteşebbisin etkisi altında
kalmadan hür iradesiyle karar verebilmesi amaçlanmıştır.
Örneğin Kanunun tüketiciye tanıdığı hakların yalnızca bir firma tarafından sunulan
imkânmış gibi gösterilerek tüketicilerin yanıltılması bir haksız ticari uygulama
olarak kabul edilecektir. Yani, hâlihazırda ayıplı maldan dolayı tüketiciye sağlanan
seçimlik hakların, bir firmaya münhasır bir hak gibi gösterilmesi yasaklanmaktadır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
38 /40
V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA
YÖNELİK DÜZENLEMELER
C- Reklam Kurulu yeniden yapılandırılacak ve Kurulun denetim etkinliği
arttırılacaktır (MADDE 63).
1) Reklam Kurulunun üye sayısı 29’dan 19’a düşürülmüştür.
2) Reklam Kurulu hem ticari reklamları hem de haksız ticari
uygulamaları denetleyecektir.
3) Kurul Başkanı tedbiren durdurmaya yetkili olmuştur.
4) Kurul kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması
amacıyla Bakanlıkça kamuoyu ile paylaşılacaktır.
5) Reklam Kurulunun karar almasına yardımcı olacak sektörel özel
ihtisas komisyonları kurulacaktır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
39 /40
V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA
YÖNELİK DÜZENLEMELER
D- Reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanmasıyla ilgili olarak ilk
defa Reklam Konseyi kurulması öngörülmüştür (MADDE 65).
1. Reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak
çağdaş iletişim uygulamalarını takip etmek,
2. Reklam sektörünün ve reklam denetim işlevinin geliştirilmesine yönelik
araştırma ve çalışmalar yapmak,
3.
Bu alandaki görüş ve önerilerini ilgili mercilere iletmek amacıyla,
yılda en az bir kez Bakanlığın koordinatörlüğünde Reklam Konseyi’nin
toplanacağı düzenlenmiştir.
Reklam Konseyine kamu kurum ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin sayısı,
hiçbir şekilde Konseyin toplam üye sayısının yüzde ellisinden fazla
olamayacaktır.
40 /40
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ
MAHKEMELERİ
İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
A- Tüketici sorunları hakem heyetleri yeniden yapılandırılmış ve
tüketicilerimizin haklarını aramaları kolaylaştırılmıştır. (MADDE 66-72).
1) Tüketici Sorunları Hakem Heyetinin ismi «Tüketici Hakem
Heyeti» olarak değiştirilmiştir.
2) İhtiyaca göre hakem heyeti kurulacaktır. Hakem heyetlerinin
sayısı usul ekonomisi göz önünde bulundurularak yeniden
belirlenecektir. Başvuru sayısına göre bazı ilçelerde birden fazla
hakem heyeti oluşturulması öngörülmektedir.
3) Tüketici hakem heyetlerinde raportör kadrosu ihdas edilmiştir.
4) Tüketici hakem heyeti üye ve raportörlerinin huzur hakları
iyileştirilecektir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
41 /40
VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ
MAHKEMELERİ
İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
A- Tüketici sorunları hakem heyetleri yeniden yapılandırılacak ve
tüketicilerimizin haklarını aramaları kolaylaştırılacaktır (MADDE 66-72).
5) Başkanlığı illerde ticaret il müdürü, ilçelerde ise kaymakam
veya bunların görevlendireceği bir memur tarafından yürütülen tüketici
hakem heyeti;
a) Belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli
arasından görevlendireceği bir üye,
b) Baro’nun, mensupları arasından görevlendireceği bir üye,
c) Satıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi
odasının ya da bunların ayrı ayrı örgütlendiği yerlerde ticaret odasının;
satıcının esnaf ve sanatkar olduğu uyuşmazlıklarda, illerde esnaf ve
sanatkarlar odaları birliğinin, ilçelerde ise en fazla üyeye sahip esnaf ve
sanatkârlar odasının görevlendireceği bir üye,
ç) Tüketici örgütlerinin kendi aralarından seçecekleri bir üye,
olmak üzere başkan dâhil beş üyeden oluşmaktadır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
42 /40
VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ
MAHKEMELERİ
İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
6) Değeri iki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici
hakem heyetlerine, üç bin Türk Lirasının altında bulunan
uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsünde
bulunan illerde ise iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki
uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunlu hale
getirilmiştir.
7) Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine
başvuru yapılamayacaktır.
8) Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan
itiraz davalarında, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık
asgari ücret tarifesine göre sadece nisbi tarife üzerinden vekâlet
ücretine hükmedilecektir.
9) Uyuşmazlığın tüketicinin lehine sonuçlanması durumunda tebligat ve
bilirkişi ücretlerinin karşı tarafça karşılanması yükümlülüğü getirilmiştir.
43 /40
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ
PARASAL SINIRLAR
Tüketici Hakem Heyetleri
 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında
bulunan uyuşmazlıklarda çözüm yerleri tüketici hakem heyetleri ile
tüketici mahkemeleridir.
 2015 yılı için;
 değeri 3.300 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici hakem
heyetlerine başvuru zorunludur.
 İlçe tüketici hakem heyetleri için üst parasal sınır, 2.200 Türk Lirası,
 Büyükşehir statüsünde olan illerdeki il tüketici hakem heyetleri için parasal
sınır, 2.200 Türk Lirası ile 3.300 Türk Lirası arası,
 Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerdeki il tüketici
hakem heyetleri için parasal sınır, 2.200 Türk Lirası ile 3.300 Türk
44
Lirası arası olarak tespit edilmiştir.
VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ
MAHKEMELERİ
İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
B-Tüketici mahkemelerinde tüketicilerin dava açmaları daha kolay hale
getirilmiştir (MADDE 73).
1) Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek
uyuşmazlıklara ilişkin davalarda, davaları basit yargılama usulüne göre
sonuçlandıran tüketici mahkemeleri görevli olacaktır.
2) Tüketici örgütleri üst kuruluşlarınca açılacak davalarda bilirkişi ücreti ve
vekâlet ücreti Bakanlıkça karşılanacaktır.
3) Tüketici davaları tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici
mahkemesinde de açılabilecektir.
4) Tüketici mahkemeleriyle tüketici hakem heyetlerinin UYAP ve Tüketici
Bilgi Sistemi aracılığıyla entegre olması sağlanacaktır.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
45 /40
VII- TÜKETİCİ HAKLARINI İHLAL EDEN FİİLLER
İLE İLGİLİ YAPTIRIM DÜZENLEMELERİ
İdari para cezaları caydırıcı, orantılı ve belirli olması ilkeleri
göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenmiştir. (Madde:7778).
1) Ceza miktarları güncellenmiştir.
2) Her bir aykırılığın yaptırımı ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir.
3) Ticari reklam cezalarında reklamın yayınlandığı mecra türüne
göre farklı cezalar belirlenmiştir.
4) Taşra teşkilatınca uygulanacak idari yaptırım kararlarının Valilik
tarafından yerine getirileceği düzenlenmiştir.
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
46 /40
SIRA
NO
RESMİ GAZETEDE YAYIMLANANARAK
YÜRÜRLÜĞE GİREN YÖNETMELİKLER
SIRA
NO
GÖRÜŞE AÇILAN VE GÖRÜŞ DEĞERLENDİRME
AŞAMASINDA OLAN YÖNETMELİKLER
1
Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen
Promosyon Uygulamalarına İlişkin Yönetmelik
1
Taksitle Satış Yönetmeliği
2
Reklam Kurulu Yönetmeliği
2
İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği
3
3
Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
4
Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar
Hakkında Yönetmelik
Tüketici Ödülleri Yönetmeliği
4
Paket Tur Yönetmeliği
5
Tüketici Konseyi Yönetmeliği
5
Devre Tatil Yönetmeliği
6
Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Yönetmeliği
6
Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği
7
Fiyat Etiketi Yönetmeliği
7
Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği
8
Garanti Belgesi Yönetmeliği
8
Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği
9
Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği
9
Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği*
10
Reklam Konseyi Yönetmeliği*
11
Raportör Yönetmeliği
12
Ön ödemeli Konut Satışı Sözleşmeleri
Yönetmeliği
13
Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği
14
Mesafeli Satış Yönetmeliği
15
Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usûl
Bilinçli Tüketici,
Basiretli
Tacir
ve Esaslar
Hakkında
Yönetmelik
47 /40
TEŞEKKÜRLER…
Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir
48 /40