ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUKLARDA
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ÖĞRENİM HEDEFLERİ;
Bebek ve çocuklar için temel yaşam desteği (TYD)
önceliklerini tanımlayabilmek,
 Solunumsal veya kardiyak arrest durumunda olan bir
bebeğe (0-12 ay) veya çocuğa (1-8yaş) yapılması
gereken girişimleri sırasıyla öğrenmek ve yapabilmek,
 Bebek ve çocuklar için kardiyo-pulmoner
resüsitasyonun (KPR) ABC’sini tanımlayabilmek ve
uygulayabilmek,
 Bebek ve çocuklarda yabancı cisim aspirasyonu
(YCA) durumunda yapılması gereken girişimleri
sırasıyla öğrenmek ve yapabilmek.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
2
GİRİŞ
Bebek ve çocuklarda ani kardiyak arrest
erişkinlere göre çok daha nadir görülür.
 Çocuklarda genellikle solunum ve
dolaşım giderek bozulur ve kardiyak
arrest ile sonuçlanır.
 Yani primer kardiyak nedenlere bağlı
kardiyak arrest çocuklarda çok nadirdir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
3
GİRİŞ
8 yaşından küçük çocuklarda solunumsal
problemler ön planda olduğundan öncelikle bir
dakika süreyle KPR uygulanmalı, daha sonra
112 aranmalıdır.
 Eğer hasta 8 yaşından büyük veya erişkinse
kardiyak bozukluklar ön planda olacağından
ve defibrilatör gereksinimi olasılığı yüksek
olduğundan önce 112 aranmalı sonra KPR
uygulanmalıdır.
 Etrafta başka insanlar da varsa, çocuğun
yaşına bakmaksızın siz çocuğa KPR
uygularken diğer bir kişinin 112’yi aramasını
sağlamanız uygun olur.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
4
ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM
DESTEĞİ BASAMAKLARI
1. Kurtarıcı öncelikle kendi güvenliğini sağlamalıdır
2. Çocuğun uyarılara cevap verip vermediğine
bakılır,
3. Uyaranlara cevap yoksa hava yolunu açmak
üzere pozisyon verilir.


Travma şüphesi yoksa “baş geri – çene yukarı
manevrası” uygulanır.
Travma şüphesi varsa “çene itme manevrası”
uygulanır
4. Çocuğun soluyup solumadığı kontrol edilir.
Bunun için “bak, dinle, hisset” üçlemesi
yapılabilir. Eğer hasta soluyorsa rahatlama
pozisyonu verilir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
5
ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM
DESTEĞİ BASAMAKLARI
5. Eğer çocuk solumuyorsa peş peşe iki adet
soluk verilir (hayat kurtarma soluğu, hayat
öpücüğü).Eğer göğüs kafesi yükselmiyorsa:


Uygun pozisyon verilerek soluk verme işlemi
tekrarlanır.
Göğüs kafesi yine de yükselmiyorsa yabancı
cisim obstrüksiyonu düşünülerek gerekli işlemler
yapılmalıdır.
6. Dolaşım kontrol edilir.




Spontan hareketlerinin varlığı,
Öksürük olması,
Spontan solunumun olması veya
Nabız kontrolü ile anlaşılır. Nabız kontrolü 10
saniyeden uzun olmamalıdır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
6
ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM
DESTEĞİ BASAMAKLARI
7.
Hastada dolaşım belirtileri yoksa kalp
masajına başlanır. Ard arda yapılan 5
masajı takiben 1 kez solunum yaptırılır.

8.
Bir dakika içinde 20 solunum ve 100 kalp
masajı hedeflenmelidir.
Bu aşamadan sonra ileri yaşam
desteğine ihtiyaç vardır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
7
ÇOCUĞA UYARAN VERİLMESİ
Eğer travma şüphesi yoksa çocuğun
omuzu nazikçe sarsılarak iyi olup
olmadığı yüksek sesle sorulur.
 Eğer çocuk uyarılara cevap vermiyorsa
derhal TYD basamakları uygulanır.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
8
HAVA YOLUNUN AÇILMASI
Travma şüphesi
yoksa, bebeğin
omuzları altına rulo
haline getirilmiş bir
havlu (kıyafet vb.)
konur.
 Başın fleksiyonu ve
dilin arkaya düşmesi
nedeniyle kapanan
hava yolu kolayca
açılmış olur

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
9
HAVA YOLUNUN AÇILMASI
Baş geri – çene yukarı manevrası



Bilinci kapalı ve travma
şüphesi olmayan bir çocuğa
uygulanır
Baş hafifçe geriye doğru
itilirken çene de hafifçe
yukarı doğru kaldırılmalıdır.
Baş boyun travması veya
şüphesi varsa bu manevra
kesinlikle yapılmamalıdır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
10
HAVA YOLUNUN AÇILMASI
Çene İtme Manevrası


Servikal travma veya
şüphesi varsa uygulanır.
Bir yandan servikal
immobilizasyon
sağlanırken bir yandan
da alt çene, angulus
mandibulalardan iki
parmak yardımıyla
yukarı ve dışa doğru
itilerek hava yolu açılır
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
11
SOLUNUM KONTROLÜ



Bak: Göğüs ve karnın
hareketlerine bakılır.
Dinle: Çocuğun
ağzından veya
burnundan verdiği
nefesin sesi dinlenir.
Hisset: Çocuğun
ekspiryumda çıkardığı
hava akışı hissedilmeye
çalışılır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
12
RAHATLAMA POZİSYONU
Hasta yeterli şekilde
soluyorsa ve travma
şüphesi yoksa
uygulanır.
 Hastanın başı-boynu
ve vücudu aynı anda
yana doğru çevrilir
 Kemik çıkıntılar ve
sinirler üzerinde fazla
baskı olmamalıdır.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
13
RAHATLAMA POZİSYONU
Çocuğun genel
görünümü ve
solunumu dikkatle
izlenmeli ve iyi
olduğuna emin
olunmalıdır.
 Çocuğun dizleri
hafifçe bükülerek
bacaklar öne doğru
çekilebilir

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
14
HAYAT KURTARICI SOLUK
VERİLMESİ




Hasta yeterince solumuyorsa, hava yolu açıklığı uygun
şekilde sağlandıktan ve ağız içinde gözle görülebilen
yabancı cisimler temizlendikten sonra ard arda iki kez
etkili bir şekilde ağızdan-ağza solutulmalıdır.
Her bir soluk 1-1.5 sn sürmeli ve iki soluk arasında
ekspiryum için yeterince zaman bırakılmalıdır.
Soluk verirken çocuğun göğsünün yükseldiği açıkça
görülmelidir.
Eğer göğüs kafesi yükselmiyorsa ya hava yolu
yabancı bir cisim ile tıkalıdır ya da daha fazla basınç
ve hacimde solutmaya gereksinim vardır
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
15
BEBEKLER İÇİN HAYAT KURTARICI SOLUK
VERME TEKNİĞİ: “Ağızdan-ağız ve buruna”

Hava yolu uygun
şekilde açılır.
 Kurtarıcı derin bir
soluk aldıktan sonra
ağzını bebeğin ağız ve
burnunu kaplayacak
şekilde yerleştirir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
16
BEBEKLER İÇİN HAYAT KURTARICI SOLUK
VERME TEKNİĞİ: “Ağızdan-ağız ve buruna”

1-1.5 saniye süreyle
bebeğin ağız ve
burnundan içeri doğru
üfler.
 Bebeğin ekshalasyonu
için bir süre beklenir ve
aynı işlemler
tekrarlanarak ikinci
soluk da verilir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
17
ÇOCUKLAR İÇİN HAYAT KURTARICI
SOLUK VERME TEKNİĞİ: Ağızdan-ağıza


Hava yolu uygun şekilde
açılır
Kurtarıcı derin bir nefes
aldıktan sonra bir elinin
ayasını çocuğun alnına
koyar ve aynı elin baş ve
işaret parmakları ile
çocuğun burnunu sıkar
ve ağzını çocuğun
ağzını kaplayacak
şekilde yerleştirir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
18
ÇOCUKLAR İÇİN HAYAT KURTARICI
SOLUK VERME TEKNİĞİ: Ağızdan-ağıza



1-1.5 sn süreyle çocuğun
ağzından içeri üfler
Çocuğun soluk vermesine
izin verildikten sonra aynı
işlemler tekrar edilerek
ikinci soluk verilir.
Her solukta göğüs
kafesinin yeterince
yükseldiğine emin olmak
gerekir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
19
DOLAŞIMIN KONTROL EDİLMESİ

İki kez hayat kurtarıcı soluk verildikten sonra
çocuklarda dolaşımın varlığın kontrol etmek için
aşağıdaki belirtilerden biri aranmalıdır.





Yeterli ve spontan solunum
Öksürük
Spontan hareketler
Nabız varlığı (10 saniye içinde hissedilmelidir)
Dolaşımın mevcut olması yeterli olduğu anlamını
taşımaz. Nabız sayısının 60/dk’dan düşük ve periferik
dolaşımın bozuk olduğu durumlarda dolaşım yetersiz
olarak kabul edilir. Bu durumda da kalp masajı yapmak
gereklidir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
20
BEBEKLERDE
DOLAŞIM KONTROLÜ

Öncelikle brakiyal
arter kullanılmalıdır

Femoral arter de
alternatif olarak
kullanılabilir
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
21
ÇOCUK VE ERİŞKİNLERDE
DOLAŞIM KONTROLÜ



Karotis arterinden yapılmalıdır.
Bir elle başa pozisyon verilip
hava yolu açıklığı sağlanırken
diğer elin işaret parmağı ile
tiroid kıkırdağı palpe edilir
Daha sonra 2-3 parmak ile
tiroid kıkırdaktan yana doğru
yavaşça ilerlenir ve
sternokleidomastoid kas ile
trakea arasındaki boşluğa
parmaklar bastırılarak nabız
palpe edilmeye çalışılır
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
22
DOLAŞIMIN SAĞLANMASI

Kalp Masajı Endikasyonları:



Dolaşım belirtileri yoksa
Kalp hızı 60/dk’nın altında olup periferik dolaşım
bozukluğu varsa
Kalp Masajı Etkinliği :




Arterlerde nabız hissedilebilmeli
Sayı bebeklerde en az 100/dk olmalı
Sternumun alt yarısına bastırılmalı fakat ksifoide
bası yapılmamalı
Masajın derinliği göğüs ön-arka çapının 1/3-1/2’si
kadar olmalıdır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
23
BİR YAŞINDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE
KALP MASAJI: “Baş parmak tekniği”

Her iki baş parmak yan
yana (çok küçük
bebeklerde üst üste
olabilir), bebeğin meme
başlarından geçen hayali
bir çizginin bir parmak
kadar aşağısına konur.
Diğer parmaklar göğüs
kafesini saracak şekilde
arkada orta hatta yakın
olarak yerleştirilir
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
24
BİR YAŞINDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE
KALP MASAJI: “Baş parmak tekniği”



Baş parmaklar ile
sternuma, göğsün 1/31/2’si çökecek şekilde
bastırılır,
Masajın hızı en az
100/dk (yaklaşık olarak
saniyede iki masaj)
olmalıdır.
Her 5 masajdan sonra
bebek uygun pozisyon
verilerek bir kez
solutulmalıdır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
25
BİR YAŞINDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE
KALP MASAJI: “İki parmak tekniği”


Kurtarıcı tek ise veya
bebek iriyse ve göğüs
kafesi yeterince iyi
kavranamıyorsa iki
parmak tekniği kullanılır
İki parmak tekniğini
uygularken işaret
parmağı ve orta parmak
veya orta parmak ve
yüzük parmağı
kullanılabilir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
26
1-8 YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARDA
KALP MASAJI


Her 5 kalp masajına bir
solunum eşlik
etmelidir.
Bir elin topuğu meme
hattı ile ksifoid çıkıntı
arasına, sternumun alt
yarısına dik olarak
konur. Ksifoide bası
yapılmamalıdır.
Kostalara da bası
yapmamak için
parmaklar yukarı
doğru kaldırılır.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
27
1-8 YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARDA
KALP MASAJI
Göğüsün 1/3-1/2’si
çökecek şekilde sternuma
bastırılır ve bırakılır.
Bırakılma durumunda elin
topuğu yerinden
oynatılmamalıdır.
 Masajın hızı yaklaşık
olarak dakikada 100
civarında olmalıdır
(yaklaşık 2 masaj/sn)
 Her 20 döngüde bir
(yaklaşık 1 dakika) çocuk
yeniden
değerlendirilmelidir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
28
8 YAŞINDAN BÜYÜK ÇOCUKLARDA
KALP MASAJI

1-8 yaş grubundaki çocuklara uygulanan
kalp masajından iki noktada farklılık
gösterir;
El topuğunun yerleşim yeri aynı olmakla
birlikte iki elin topuğu üst üste konur ve
parmaklar birbirine kenetlenir.
 Kompresyon/Ventilasyon oranı 15/2’dir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
29
YABANCI CİSİM
OBSTRÜKSİYONU (YCO)

Yabancı cisim aspirasyonuna bağlı olarak hava
yolunun ciddi veya tam tıkanması durumunda bebek
ve çocuklarda







Ani solunum sıkıntısı,
Zayıf veya sessiz öksürme,
Konuşamama
Stridor ortaya çıkar.
Benzer bulgular çocuklarda epiglottit veya krup
durumunda da ortaya çıkabilir. Ancak YCO’da bulgular
çok ani başlar ve öncesinde herhangi bir hastalık
bulgusu yoktur.
YCO kısmi olarak oluşmuşsa çocuğun spontan
solunumu ve öksürmesi desteklenmelidir.
Ancak tam tıkanma bulguları ortaya çıkarsa müdahale
edilmelidir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
30
BİLİNCİ AÇIK BEBEKLERDE,
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI
Dönüşümlü olarak “sırt
vuruşu” (skapulalar
arasına 5 kez) ve “göğüs
vuruşu” (göğüste kalp
masajı yapılan noktaya 5
kez) yapılır.
 Her saniyede bir vuruş
yapılmalıdır.
 Sırt ve göğüs vuruşlarına
dönüşümlü olarak yabancı
cisim çıkana veya bebeğin
bilinci kapanana kadar
devam edilmelidir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
31
BİLİNCİ KAPALI BEBEKLERDE,
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI
Hava yolu “dil-çene kaldırma manevrası”
ile açılır,
 Ağız içinde veya farinkste yabancı cisim
görülürse çıkartılır. Hastanın ağzında
yabancı cisim aramak üzere ASLA
körlemesine parmak sokulmaz.
 Baş geri-çene yukarı manevrası ile hava
yolu açılmaya çalışılır ve hayat kurtarıcı
soluk verilir. Eğer soluk etkili olmazsa
başın pozisyonu gözden geçirilir ve
yeniden soluk verilmesi denenir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
32
BİLİNCİ KAPALI BEBEKLERDE,
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI
Soluk vermek işlemi başarılı olmazsa
5’er kez sırt ve göğüs vuruşları
tekrarlanır ve ardından tekrar soluk
verilmeye çalışılır.
 Bir dakika içinde hava yolu açılamazsa
ileri yaşam desteği uygulamaları gerekir.
 Eğer hayat kurtarıcı soluk etkili ise
dolaşım kontrol edilir ve gerekirse
KPR’ye devam edilir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
33
BİLİNCİ AÇIK BİR ÇOCUKTA
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI

Böyle bir durumda
abdominal manevra
(Heimlich Manevrası)
yapılmalıdır.
 Çocuğun arkasına geçilir.
Çocuğun boyuna göre,
diz çökülür veya ayakta
durulur.
 Bir el yumruk haline
getirilip baş parmak tarafı
ile ksifoidin bir miktar
altına yerleştirilir
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
34
BİLİNCİ AÇIK BİR ÇOCUKTA
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI
Diğer el ile yumruk
yapılmış olan el
tutulur ve 5 kez içeri
ve yukarı doğru
bastırılır.
 Vuruşlara 5’erli
seriler halinde
yabancı cisim çıkana
veya çocuğun bilinci
kapanana kadar
devam edilir.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
35
BİLİNCİ KAPALI BİR ÇOCUKTA
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI




Dil-çene kaldırma manevrası
ile çocuğun hava yolu
açılmaya çalışılır ve ağız
içinde veya farinkte yabancı
bir cisim görülürse çıkarılır.
Yabancı cisim aranmak üzere
parmak körlemesine ağza
ASLA sokulmaz.
Baş geri-çene yukarı
manevrası ile hava yolu
açılmaya çalışılır ve hayat
kurtarıcı soluk verilir.
Başarılı olmazsa başın
pozisyonu düzeltilerek
yeniden denenir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
36
BİLİNCİ KAPALI BİR ÇOCUKTA
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI
Yine başarılı olunmazsa
çocuğun bacakları
kurtarıcının bacakları arasına
alınır (ata biner pozisyonda)
ve sırtüstü pozisyonda
abdominal manevra yapılır.
 Bunun için bir elin topuğu orta
hatta göbeğin üzerine ve
ksifoidin altına yerleştirilir,
diğer el de onun üzerine
konur. Daha sonra her iki el
ile karına yukarı ve içe doğru
bastırılır.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
37
BİLİNCİ KAPALI BİR ÇOCUKTA
HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN
YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI



5’erli seriler halinde bu
işleme devam edilir ve
ardından tekrar soluk
verilmeye çalışılır.
Bir dakika içinde hava
yolu açılamazsa ileri
yaşam desteği
uygulamaları gerekir.
Eğer hayat kurtarıcı
soluk etkili ise dolaşım
kontrol edilir ve
gerekirse KPR’ye devam
edilir.
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
38
SUDA BOĞULMA DURUMUNDA TYD
Prognoz hipoksinin süresine ve ağırlığına bağlıdır.
 Çocuk sudan çıkarılır çıkarılmaz, en kısa zamanda
KPR, özellikle de hayat kurtarıcı soluk uygulanmalıdır.
 Hatta ilk soluk mümkünse çocuk sudan çıkarılmadan
uygulanmalıdır.
 İlk soluktan sonra dolaşım bulgularına bakılmalı ve
şayet yoksa KPR başlatılmalıdır.
 Çocuğun ciğerlerine kaçan su yabancı cisim olarak
kabul edilmemeli ve suyu çıkarmak için abdominal
manevralar yapılmamalıdır zira bu zaman kaybına yol
açacaktır.

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
39
ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL
YAŞAM DESTEĞİ
40