Çağdaş Yönetim Teknikleri

Dış Kaynak Kullanımı
(outsourcing)
•
•
•
•
Globalleşme ve liberal politikalar ile artan
rekabet örgütlerin ayakta kalma çabalarını
zorlaştırmaktadır
Bilgi teknolojilerinin hızla gelişmesi, işletmelerin
esnek yapıya geçme gereksinimleri onları hem
yönetim hem de üretim açısından belli alanlara
odaklanmalarını zorlamıştır
Günümüzde, bir işletmenin tüm alanlara
yayılması ve üretim kaynaklarının tümünü
sağlamaya çalışması başarısızlık için yeterli bir
neden haline gelmiştir
Bu nedenle, işletmeler faaliyet alanlarını temel
yetenekleri ile sınırlandırmaya başlamışlardır
 İşletmenin
kendisine rekabet avantajı
sağlayan temel yetkinliğe sahip olduğu
faaliyetlere odaklanmasına
 kendi uzmanlık ve temel yetenek alanına
girmeyen faaliyetleri ise organizasyon
dışındaki işletmeler aracılığı ile yerine
getirmesi olarak tanımlanabilir
•
•
•
Ürünün yada hizmetin imali için gerekli
parçaların veya diğer katma değer
oluşturucu faaliyetlerin dışarıdan bir
kaynak tarafından sağlanmasıdır
Organizasyonun diğer
organizasyonlardan girdi niteliğinde
hizmet yada ürün sağlanmasıdır
Bir örgütün dahili olarak gerçekleştirdiği
bir iş, fonksiyon veya süreci dış
tedarikçilere devretmesidir
 En
genel ifadeyle, işletmelerin
kendilerinin üretebilecekleri parça ve
hizmetleri başka firmalara
ürettirmeleridir (outsourcing) .
 Günümüzde başta imalat olmak üzere
birçok sektörde kullanılmaktadır.
 Dış kaynak kullanımı ile, firmalar faaliyet
alanlarını temel yetenekleri ile
sınırlamaya başlamışlardır.
 Dış
kaynak kullanımı, işletmenin
kendisine rekabet avantajı sağlayan
temel yetkinliğe sahip olduğu
faaliyetlere odaklanmasına, kendi
uzmanlık ve temel yetenek alanına
girmeyen faaliyetleri ise organizasyon
dışındaki işletmeler aracılığı ile
sağlamasına olanak veren yönetim
yaklaşımıdır
 İlk
uygulamalar Amerikan otomotiv
sektöründe yedek parça üretiminde
başlamıştır
 Günümüzde ise, oldukça yaygınlaşmıştır.
Hatta sadece dış kaynak hizmeti veren
firmalar kurulmuştur.
 İmalat, tasarım, finans, reklam, yemek, taşıma,
halkla ilişkiler ve arge’ye kadar pek çok
faaliyet alanı dış kaynağa aktarılmaktadır
 Fortune 500 şirketlerinin %90’dan fazlası en
az bir faaliyetini dış kaynak kullanımı ile elde
etmektedir
 ABD, Japonya
gibi gelişmiş ülkelerde yoğun
kullanılır
 Özellikle bilgi teknolojilerinin sağladığı
entegrasyon imkanları ile tedarikçilerle
işbirliği daha kapsamlı hale gelmiş ve dış
kaynak kullanımı kolaylaşmıştır
 Türkiye’de otomotiv, tekstil ve ilaç gibi pek
çok sektör dış kaynak kullanmaktadır
 Yaygın olarak çağrı merkezleri artmaktadır
 Özellikle müşteri ilişkileri yönetiminde uzman
firmalardan dış kaynak desteği alınmaktadır
Geleneksel
dış kaynak kullanımı
Danışmanlık firmalarından
yararlanma
Bağımsız çalışanlarından yararlanma
Farklı işverenlerden kiralanan
çalışanlardan yararlanma
 Dışarıya
iş verme (out-tasking): bir
hizmetler demetinin sunulması için kendi
alanında uzmanlaşmış bir veya daha fazla
tedarikçinin kiralanmasıdır
 Yüksek becerilere sahip uzmanlardan
faydalanılması, spot piyasadan satın alma
imkanının sağlanması ve kolayca
değiştirilebilir olması nedeniyle tercih
edilir
 Fonksiyonel
kaynak sağlama
(functional sourcing): şirketlerin dar bir
biçimde tanımlanmış fonksiyonlar itibari
ile temizlik, kontrol, inşaat gibi belli
hizmetleri ortaklara veya tedarikçilere
yaptırmasıdır.
 Yüksek Pazar dinamizmi, fazlalık
potansiyelini belirleme, kontrol ve
süreçlerin dış kaynak sağlayıcıya
bırakılması avantajlı yönleridir
 Dikey
kaynak sağlama (Verical
sourcing): şirketlerin bir veya iki
tedarikçi seçip, belli bir dönem için belli
fonksiyonları yürütme hakkını onlara
vermesidir
 Sonuçları kontrol, çok düşük maliyet,
kaynak tasarrufu, yönetimde bütünlük ve
personel sayısını düşük düzeyde tutma
avantajı sağlamaktadır
•
•
•
Bütünleşik dışkaynak sağlama (integrative
sourcing): şirket herhangi bir fonksiyonu icra
edecek elemanları alır ve onlara yatırım yapar.
Söz konusu fonksiyon ile ilgili hizmet dağıtımını,
hizmet dağıtımını, insan kaynakları, araç
yönetimi, tedarik ve diğer fonksiyonlarla
bütünleştirmektedir
Yeni ve farklı uzmanlar ulaşarak becerileri
artırma, tedarikçilerden sermaye yatırımı
sağlama, risk paylaşımı ve tedarikçi süreçleri ile
şirket süreçleri arasında bağlantılar kurma gibi
avantajları vardır
•
•
Stratejik kaynak sağlama (strategic
sourcing): belli bir maliyetle işletme
fonksiyonlarının performans düzeyini
iyileştirmek ve sürdürmek için araçların
kullanımının optimum bir şekilde
belirlenmesidir.
İşletmenin katma değerine önemli ölçüde
katkıda bulunan, şu anda ve gelecekte
rekabetçi avantaj yaratan temel faaliyetlerle
ilgili olmaktadır. Beş temel öğesi vardır:
•
Stratejik kaynak sağlamada 5 temel öge
– dış kaynak süreçleri ile bir endüstrideki şirketin
temel başarı faktörleri arasında yakın bir bağlantının
olması gerekir
– Bir işletme fonksiyonu ile ilgili mülkiyet transferi
(personel ve fiziksel varlıkların transferi) önceden
yapılmalıdır
– Daha detaylı süreçleri kapsayan sözleşme yapılmalı
– Müşteri ile hizmet sağlayıcı arasında uzun vadeli
bağlantı veya taahhüt olmalıdır
– Yükümlülükler ve hizmet düzeyleri sözleşmede
tanımlanmış olmalıdır
Fonksiyonlar
bazında bütün olarak
dış kaynaklardan yararlanma
Fonksiyonlar bazında kısmi olarak
dış kaynaklardan yararlanma
•
•
•
•
•
Finansal kaynakların optimum
verimlilikte kullanılmasını sağlayan bir
tekniktir
Uzun vadeli bir yönetim stratejisidir
İş kaybı anlamına gelmemektedir
Temel yetkinlik (core business)
alanlarına odaklanmaktır
Alanında uzman firmalarla çalışma
imkanı sunar
•
•
Globalleşme: globalleşme ile uluslar
arası piyasalarda engellerin azalması
rekabeti artırmaktadır. Bu nedenle
şirketler global alanda hizmet
verebilmek için bazı faaliyetlerini başka
firmalara devretme gereksinimi
duymaktadır
İnternet: Piyasalara giriş engelleri eticaret ile azalmıştır. O nedenle pazara
giriş kolaylaşmaktadır
•
•
•
Gelişen ekonomi: ihtiyaç duyulan nitelikli
işgücü giderek artmakta olduğu için dış
kaynakla ihtiyaç duyulan nitelikli işgücü
kullanır
Teknoloji: hızla gelişen teknoloji becerilerini
elde etmek amacıyla firmalar dış kaynak
kullanır
Liberalleşme, serbestleşme (Deregulasyon):
Telekom ve enerji gibi sektörlerde
deregulasyon nedeniyle pazarlara giriş
kolaylaşmakta ve rekabet baskısı artmakta
şirketin istenilen malı veya hizmeti
üretmek için gereken tüm kapasiteyi ve
kaynakları içeriden sağlamayı daha az
karlı ve yapılamaz bulduğunda
gerçekleştirilir
 Zaman zaman dış kaynak veya alt işveren
kullanımı değişime karşı direnen
çalışanları , değişim yönünde itmek için
bir değişim aracı olarak
kullanılabilmektedir
 Bir
 Kısaca
nedenler şunlardır;
• Maliyetleri düşürme
• Temel yetenekleri geliştirme (core business)
• Küçülme (downsizing)
• Riski azaltma ve yayma
• Süreç yenileme çabalarını hızlandırma
• Kaynakların yeniden dağıtımını sağlama
• Kaliteyi artırma
 Kısaca
nedenler şunlardır;
• Performans artırma
• Teknolojik yenilikleri takip edebilme
• Artan rekabet baskısını azaltma
• Globalleşme
• Yeniden yapılanma
• Yalın üretim modelini gerçekleştirme
 Bilgi
teknolojilerinde:
 Bilgi teknolojileri dış kaynak kullanımını
kolaylaştırmaktadır
 Bilgi teknolojileri alt yapısı ve becerisine
sahip olmayan şirketler dış kaynak
kullanarak sahip olmaktadırlar
 İş
süreçlerinde:
 Temelde insan kaynakları, muhasebefinansman, müşteri ilişkileri, maaş
yönetimi gibi hizmetlerde
yoğunlaşmaktadır
 Geleneksel iş yapma modelleri terk
edilerek, işletmeler iş eğilimli bir
anlayıştan süreç eğilimli bir anlayışa
yönelmektedir
•
İnsan kaynakları yönetiminde:
•
Genelde işlem maliyeti, insan sermayesi ve kaynak
temelli yaklaşımlardan dolayı tercih edilmektedir
Küçülme eğilimi, İK yöneticilerinin yeni roller
üstlenmeleri
hizmet anlayışındaki değişim, global düzeyde faaliyet
gösterme eğilimi nedeniyle ev sahibi ülkelerdeki
işgücünden faydalanma zorunluluğu
hızlı teknolojik değişim nedeniyle artan risk ve
esneklik anlayışı
strateji konulara daha fazla odaklanma sebepleri
etkili olmuştur
•
•
•
•
 Muhasebe
ve finansman hizmetlerinde:
 Bu alanda dış kaynak kullanımının firmalara şu
katkıları vardır
• Misyona odaklanmaya katkısı
• Ölçek ekonomisi ile sabit maliyetlerin azalması
• Ekonomik trendlere bağlı olarak büyüme kararları
• Uzmanların geniş bilgilerinden faydalanmak
• Mali tablolarda daha hızla bilgiye ulaşım
• Standart dışı raporların hazırlanması ile farklılıklar ve
avantajların kazanılması
•
•
•
•
İmalat sektöründe:
Ürün dizaynı, montajı, paketleme, parça üretimi
işlerinin dünyanın farklı bölgelerinde kendi
alanında uzman farklı firmalara verilerek
yapılması
Bugün mülkiyeti Nike firmasına ait olmayan 40
fabrika Dünya genelinde ona belli standartlarda
mal üretmektedir
Lojistik sektöründe: global dağıtım merkezleri,
entegre depolama ve taşıma, lojistik
hizmetlerinin her aşamasında izleme ve takip,
satış sonrası hizmetler ve yedek parça dağıtımı
gibi alanlarda kullanılmaktadır
 İşletmelere
üretim ve kapasite
planlamasında esneklik sağlamaktadır.
Örneğin, yeni teknolojilerin satın
alınmasında dış kaynak kullanımı tasarım
için harcanan zamanı azaltmaktadır
 Talep dalgalanmaları durumunda kısa
süreli kapasite ayarlamaları yapmak için
esneklik sağlamaktadır
•
•
•
•
•
•
•
İşin zenginleştirilmesini sağlamaktadır
Temel yetenek becerisini keşfetmesini ve
geliştirmesini sağlar
Yöneticilere ek zaman kazandırarak yatırım
ve yönetim konularına odaklanmalarını
Başarısız, katma değeri düşük fonksiyonların
elenmesi ile maliyet tasarrufu
Müşteri ihtiyaçlarına odaklanmayı sağlar
Pazar belirsizliklerinin yol açtığı riski ve ek
maliyetleri azaltmakta
Firmaların dinamizmini artırmakta ve hızla
karar vermelerini sağlamaktadır
 Yeni
bir pazarlama anlayışı benimsemek
 Uzmanlaşma ve fonksiyonel uzmanlardan
daha fazla faydalanma
 Öz yetkinliklere odaklanarak rekabet
üstünlüğü sağlamak
 Yeni yönetim uygulamalarının etkinliğini
artırmak
 Zamandan tasarruf etmek
 Kaynakları daha etkin kullanmak ve kaynak
transferine imkan vermek
 İşletme
bilgilerinin açığa çıkma riski artar.
Rakipleri güçlü konuma getirir ve gizliliğin
azaltır
 Sektöre giriş maliyetlerini azaltarak, hem
rakip sayısını artırır hem de karları azaltır
 Hatalı verilen dış kaynak kullanımı kararı
işletmeyi mali ve yönetsel açıdan olumsuz
yönde etkileyebilir
 Zayıf tedarikçiden dolayı iş süreçlerinde
kontrolün azalmasını sağlayabilir
 Uzun vadede esnek olmayan sözleşme