TİCARİ BANKALARIN ÖNEMİ ve FONKSİYONLARI

BANKALARIN TANIMI, FAALİYETLERİ,
TÜRLERİ
• Bankalar;
– Mevduat kabul eden ve bu mevduatı verimli bir şekilde kredi
işlemlerinde kullanmayı amaç edinmiş olan kuruluşlar,
– Para, kredi ve sermaye konularına giren çeşitli işlemleri yapan,
özel veya kamusal kişilerle işletmelerin bu alanlardaki
gereksinmelerini karşılama faaliyetlerinde bulunan ekonomik
birimler olarak tanımlanabilirler.
BANKALARIN TANIMI, FAALİYETLERİ,
TÜRLERİ
• 5411 Sayılı Bankacılık Kanununa göre bankalar:
– Mevduat Bankaları (Ticari Bankalar): Kendi nam ve
hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas
olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında
kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubelerini,
– Katılım Bankaları: Özel cari ve katılma hesapları yoluyla
fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere
faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurtdışında kurulu bu
nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubelerini,
– Kalkınma ve Yatırım Bankaları: Kredi kullandırmak esas
olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla
kendilerine verilen görevleri yerine getiren kuruluşlar ile
yurtdışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki
şubelerini ifade etmektedirler.
BANKALARIN TANIMI, FAALİYETLERİ,
TÜRLERİ
• 5411 Sayılı Bankacılık Kanununa göre ticari bankalar:
– Mevduat kabulü,
– Nakdi, gayrinakdi her cins ve surette kredi verme işlemleri,
– Nakdi ve kaydi ödeme ve fon transferi işlemleri, muhabir
bankacılık veya çek hesaplarının kullanılması dâhil her türlü
ödeme ve tahsilât işlemleri,
– Çek ve diğer kambiyo senetlerinin iştirası işlemleri,
– Saklama hizmetleri,
– Kredi kartları, banka kartları ve seyahat çekleri gibi ödeme
vasıtalarının ihracı ve bunlarla ilgili faaliyetlerin yürütülmesi
işlemleri,
– Efektif dâhil kambiyo işlemleri; para piyasası araçlarının alım ve
satımı; kıymetli maden ve taşların alımı, satımı veya bunların
emanete alınması işlemleri,
BANKALARIN TANIMI, FAALİYETLERİ,
TÜRLERİ
• 5411 Sayılı Bankacılık Kanununa göre ticari bankalar:
– Ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına,
mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı; vadeli işlem
sözleşmelerinin, opsiyon sözleşmelerinin, birden fazla türev
aracı içeren basit veya karmaşık yapıdaki finansal araçların alımı,
satımı ve aracılık işlemleri,
– Sermaye piyasası araçlarının alım ve satımı ile geri alım veya
tekrar satım taahhüdü işlemleri,
– Sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla
satışına aracılık işlemleri,
– Daha önce ihraç edilmiş olan sermaye piyasası araçlarının
aracılık maksadıyla alım satımının yürütülmesi işlemleri.
– Başkaları lehine teminat, garanti ve sair yükümlülüklerin
üstlenilmesi işlemleri gibi garanti işleri,
– Yatırım danışmanlığı işlemleri,
– Portföy işletmeciliği ve yönetimi,
BANKALARIN TANIMI, FAALİYETLERİ,
TÜRLERİ
• 5411 Sayılı Bankacılık Kanununa göre ticari bankalar:
– Hazine Müsteşarlığı ve/veya Merkez Bankası ve kuruluş birlikleri
nezdinde oluşturulan bir sözleşme kapsamında üstlenilen
yükümlülükler çerçevesinde alım satım işlemlerine ilişkin piyasa
yapıcılığı,
– Faktöring ve forfaiting işlemleri,
– Bankalararası piyasada para alım satımı işlemlerine aracılık,
– Sigorta acenteliği ve bireysel emeklilik aracılık hizmetleri,
– Kurulca belirlenecek diğer faaliyetleri yürütebilirler.
TİCARİ BANKALARIN ÖNEMİ ve
FONKSİYONLARI
• Ticari bankalar vadesiz mevduat açmaya tek yetkili
kurumlardır.
– Müşterilerin paralarını güvence altına alma
– Ödemelerde kolaylık sağlama
• Fonksiyonları:
–
–
–
–
Kaydi Para Yaratma Fonksiyonu
Hizmet Fonksiyonu
Fon Sağlama Fonksiyonu
Fon Kullanma Fonksiyonu
TİCARİ BANKALARIN ÖNEMİ ve
FONKSİYONLARI
• Kaydi Para Yaratma Fonksiyonu
– Vadesiz mevduat sahiplerinin ödemelerinde nakit para yerine
çek kullanabilmeleri,
– Borçlu cari hesap şeklinde çalışan ticari krediler (firma adına
yapılacak tüm ödeme ve tahsilatlarda çalıştırılabilir),
– Ticari senetler (Bankaların iskonto ederek tahsil ettikleri senetler
nakdi para yerine kullanabilirler),
– Kaydi olarak hesaplar arasında yapılan transferler.
TİCARİ BANKALARIN ÖNEMİ ve
FONKSİYONLARI
• Hizmet Fonksiyonu
– Ödemeler sistemine aracılık edilmesi;
•
•
•
•
Dış ticaret işlemleri,
Kambiyo işlemleri,
Havale/EFT, çek, senet işlemleri,
Vergi, fatura tahsilatı vb.
TİCARİ BANKALARIN ÖNEMİ ve
FONKSİYONLARI
• Fon Sağlama Fonksiyonu
• Fon Kullanma Fonksiyonu
TİCARİ BANKALARIN EKONOMİ
İÇİNDEKİ YERİ
• Çevrimsel yaklaşım:
– Ekonomi: Firmalar, hanehalkları, bankacılık sektörü, finansal
aracılar
– Tek dönemli ekonomik aktiviteler
– Mal sepetleri: Hanehalkı tüketimi için tüketim malları, işletme
yatırımları için sermaye malları
TİCARİ BANKALARIN EKONOMİ
İÇİNDEKİ YERİ
Şekil 1: Çevrimsel modelde fon akımı
II
Hane halkları
Bankalar
I
I
Firmalar
III
II
II
Tüketim
Malları
Piyasası
II
Sermaye
Malları
Piyasası
II
Finansal
Piyasalar
II
II
Yatırımcı
Kuruluşlar
Kaynak: Bossone, B., 2000. What makes banks special? A study of banking, finance, and economic development, World Bank Policy
Research Working Papers, No:2408.