Para ve Enflasyon

ParaveEnflasyon
BilginBari
İktisatPolitikası
1
ParaNedir?
• İktisatçılarparayıbirvarlıkolaraktanımlarlar.
• Bu varlık mal ve hizmetlerin ödenmesinde veya borçların
geriödenmesindegenelkabulgörür.
• Paranınüçtemelfonksiyonubulunmaktadır:
Ø Değişimaracıolma
Ø Hesapbirimiolma
Ø Değersaklamaaracıolma
BilginBari
İktisatPolitikası
2
ParaArzı
• Merkez bankaları para arzını açık piyasa işlemleri ile
kontrolederler.
• Açık piyasa işlemleri devlet tahvillerinin merkez bankası
tarafındanalınması-satılmasıişlemidir.
Ø Merkezbankasıtahvilsatınaldığında,paraarzıartar.
Ø Merkezbankasıtahvilsattığında,paraarzıazalır.
BilginBari
İktisatPolitikası
3
ParaArzınınBelirlenmeSüreci
• ParasalTabanxParaÇarpanı=ParaArzı
• Parasaltaban,merkezbankasıtarafından
belirlenmektedir.
• ParaÇarpanı,merkezbankası,bankacılıksistemivebanka
dışıkesimtarafındanbelirlenmektedir.
BilginBari
İktisatPolitikası
4
ParasalBüyüklükler
DolaşımdakiPara=Emisyon+MadeniPara–Bankaların
Kasası
M1=DolaşımdakiPara+VadesizMevduat
M2=M1+VadeliMevduat
M3=M2+Repo+ParaPiyasasıFonları(BTipiLikitFonlar)
+İhraçEdilenMenkulKıymetler
BilginBari
İktisatPolitikası
5
MerkezBankasıveParasalTabanınKontrolü
• Parasal taban, dolaşımdaki para miktarı ve bankaların
rezervlerinintoplamındanoluşur.
MB=C+R
• Bankaların rezervleri, serbest ve zorunlu rezervlerden
oluşmaktadır.
R=RR+ER
BilginBari
İktisatPolitikası
6
• Parasaltabanışuşekildeyazabiliriz:
MB=C+RR+ER
MB=(c.DD)+(rr.DD)+(er.DD)
• Birazmatematik:
MB=(c+rr+er)DD
1
DD=
xMB
c+rr+er
• M1içinyenidenyazarsak:
BilginBari
İktisatPolitikası
7
M1=C+DD
M1=(c.DD)+DD
1+c
M1=
xMB
c+rr+er
• M2içingeliştirdiğimizde:
1+c+t
M2=
xMB
BilginBari
c+rr+er
İktisatPolitikası
8
ParaArzınınBelirlenmesi
• Parasaltabanmerkezbankasınınkontrolündedir.
• Paraçarpanı,merkezbankası,bankacılıksistemivebanka
dışıkesimtarafındanbelirlenmektedir:
c:nakittercihoranı
er:serbestrezervtercihoranı
rr:zorunlutercihoranı
t:vadelimevduattercihoramı
BilginBari
İktisatPolitikası
9
ParanınMiktarTeorisi
• Paranındolaşımhızıvedeğişimdenklemi:
Ekonomideki toplam para miktarı (M) ve üretilen mal ve
hizmetlereyapılantoplamharcama(PXY)arasındakiilişki
paranındolaşımhızıdır(V).
PxY
V=
M
• Değişim denklemi, nominal geliri, para miktarına ve
paranındolaşımhızınaeşitler:
MxV=PxY
BilginBari
İktisatPolitikası
10
• ParaTalebi(Md)kişilerintutmakistedikleriparamiktarıdır.
• (Md),eşitliğinherikiyanınıVilebölerekeldeedilebilir:
1
M= xPY
V
• V‘yisabitkabuledersekreelparatalebinieldeederiz:
BilginBari
Md
=kxY
P
İktisatPolitikası
11
• Fisher’a göre V kısa dönemde neredeyse sabittir. Bu
durumdaparanınmiktarteorisinineldeederiz.Eşitlikbize
nominal gelirin para miktarındaki değişmeler tarafından
belirlendiğinigösterir:
PxY=MxV
• Klasik dikotomi ile denklemi geliştirdiğimizde uzun
dönemde para miktarındaki değişimlerin fiyat düzeyinde
değişimlerenedenolduğusonucunaulaşırız:
PxY=MxV
BilginBari
İktisatPolitikası
12
• Enflasyonteorisi,eşitliğitekrardanyazarakeldeedilebilir:
%ΔM+%ΔV=%ΔP+%ΔY
• Vsabitise,enflasyoneşitliği:
π=%ΔP=%ΔM-%ΔY
• Enflasyonun miktar teorisi şunu gösterir: Enflasyon oranı
para arzının büyüme oranından toplam çıktının büyüme
oranıçıkartılmasıileeldeedilir.
BilginBari
İktisatPolitikası
13
BilginBari
İktisatPolitikası
14
EnflasyonveFaizOranları
• Fishereşitliğibizenominalfaizoranının(i)reelfaizoranı(r)
vebeklenenenflasyonoranına(πe )eşitolduğunusöyler:
i=r+πe • Beklenenenflasyonyükseldiğindefaizoranları
yükselecektir.
BilginBari
İktisatPolitikası
15
BilginBari
İktisatPolitikası
16