BilginBari AD–ASMODELİ İktisatPolitikası 1 Toplamtalepvetoplamarzanalizi • ekonomide kısa dönemde ortaya çıkan dalgalanmalarıanlamak • toplam çıktı ve enflasyonun nasıl belirlendiğinianlamak içingüçlübiraraçtır. BilginBari İktisatPolitikası 2 ToplamTalepEğrisi • Mal piyasasının dengede olduğu durumlarda enflasyon oranı ve toplam çıktı düzeyi arasındaki ilişkiyigösterir. • Enflasyon ve denge çıktı düzeyi arasındaki ters yönlüilişkinedeniylenegatifeğimlidir. π↑⟹r↑⟹I↓,C↓,NX↓⟹Y↓ BilginBari İktisatPolitikası 3 ToplamTalepEğrisiniDeğiştirenFaktörler 1. Parapolitikasıduruşunundeğişmesi,𝑟 𝑟­ÞI¯,C¯,NX¯ÞY¯ 2. Kamuharcamaları,𝐺 𝐺­ÞY­ 3. Vergiler,𝑇 𝑇­ÞC¯ÞY¯ BilginBari İktisatPolitikası 4 4. Netexports,𝑁𝑋 𝑁𝑋­ÞY­ 5. OtonomTüketimHarcaması,𝐶 𝐶­ÞY­ 6. OtonomYatırımHarcaması,𝐼 𝐼­ÞY­ 7. FinansalUyuşmazlıklar,𝑓 𝑓­Þ𝑟5 ­ÞI¯ÞY¯ BilginBari İktisatPolitikası 5 KısaveUzunDönemToplamArzEğrileri • Fiyat ve ücretler kısa dönemde yapışkan, uzun dönemdeesnektir. • Kısa dönem AS eğrisi pozitif eğime sahiptir. Çıktı potansiyelinüzerindeyseenflasyonyaratacaktır. 𝜋 = 𝜋 8 + 𝛾 𝑌 − 𝑌 = + 𝜌 BilginBari İktisatPolitikası 6 • Uzun dönem AS eğrisi (LRAS) potansiyel çıktı P düzeyinde,Y ,dikeybirdoğrudur. • Uzun dönem AS eğrisini kaydıran faktörler potansiyelçıktıdüzeyinietkilemektedir. • Sermaye ve emek miktarını etkileyen şoklar, teknoloji şokları ve doğal işsizlik oranı şokları LRAS’ninkaymasınaetkieder. BilginBari İktisatPolitikası 7 • KısadönemASeğrisinietkileyenfaktörler o Beklenenenflasyon,𝜋 8 § YüksekbeklenenenflasyonkısadönemASeğrisiniyukarı vesolakaydırır. o Fiyatşokları,𝜌 § Arz kısıtları ve işçilerin daha yüksek ücret taleplerikısa dönemASeğrisiniyukarıvesolakaydırır. o Kalıcıçıktıaçığı,(Y>YP) § Kalıcı pozitif çıktı açığı (Y>YP) kısa dönem AS eğrisini yukarıvesolakaydırır. BilginBari İktisatPolitikası 8 AD-ASModelindeDenge • Ekonomide genel denge, talep edilen toplam çıktının arz edilen toplam çıktıya eşit olduğu noktada bütün piyasaların eşzamanlı olarak dengede olduğu durumdur. • Kısaveuzundönemdeortayaçıkandengedurumları farklıdır.ÇünkükısaveuzundönemiçinikiayrıASeğrisi bulunmaktadır. BilginBari İktisatPolitikası 9 KısaDönemDengesi BilginBari İktisatPolitikası 10 • ADeğrisi: 𝑌 = 11 − 0.5𝜋 • KısadönemASeğrisi,𝜋CD = %2 𝜋 = 2 + 1.5(𝑌 − 10) • peşiliğiniADeğrisinindenklemindeyerinekoyarsak: 𝑌 = 11 − 0.5×[2 + 1.5(𝑌 − 10)] BilginBari İktisatPolitikası 11 • Y’ninY*=10olduğudurumiçin,kısadönemarz eğrisinindenkleminiçözdüğümüzdedengeenflasyon oranınıeldeederiz: 𝜋 ∗ = 2 + 1.5 10 − 10 = 2 BilginBari İktisatPolitikası 12 UzunDönemDengesi • Toplamtalep-toplamarzmodelinde,ekonomitoplam talepvekısadönemarzeğrisininkesiştiğinoktadaolsa bileçıktıpotansiyeldüzeyindefarklı(Y*¹YP)isedenge zamaniçerisindeyerdeğiştirecektir. • Enflasyonun cari değeri başlangıç değerinden farklılaştığında kısa dönem arz eğrisinin konumu değişecektir. Çünkü ücret ve fiyatlar yeni beklenen enflasyonoranınaayarlanacaktır. BilginBari İktisatPolitikası 13 KısaDönemDengesi Kısa dönem denge çıktı düzeyi potansiyelin çıktının üzerindeolduğundakısadönemdengesizamaniçerisinde nasıldeğişecektir? • İşgücü piyasasındaki sıkılık ücretlerin artmasına ve daha yüksek enflasyon ve enflasyon beklentisine neden olacaktır. Bu durumda AS eğrisi yukarı kayacak zaman içerisinde çıktı potansiyel düzeyine ulaşana kadar bu devamedecektir. BilginBari İktisatPolitikası 14 Kısadönemdengeçıktıdüzeyipotansiyelinçıktınınaltında olduğunda kısa dönem dengesi zaman içerisinde nasıl değişecektir? • İşgücü piyasasındaki aşırı gevşeklik ücretlerin düşmesine ve daha düşük enflasyon ve enflasyon beklentisine etki edecektir. Bu durumda AS eğrisi aşağı kayacakzamaniçerisindeçıktıpotansiyeldüzeyineulaşana kadarbudevamedecektir. BilginBari İktisatPolitikası 15 BilginBari İktisatPolitikası 16 BilginBari İktisatPolitikası 17 BilginBari İktisatPolitikası 18 KısaDönemDengesi • Toplam talep ve toplam arz modeline göre, başlangıç durumu ne olursa olsun, çıktı potansiyel düzeyine dönecektir. • Bu duruma kendini düzeltme mekanizması adı verilir. Kısadönemarzeğrisiekonomitamistihdamdüzeyine döndürmek için yukarı veya aşağı doğru hareket edecektir. BilginBari İktisatPolitikası 19 DengedeDeğişmeler:ToplamTalepŞokları • Toplam talep şokları AD eğrisinin yer değiştirmesine etkiedenfaktörlerdir. • PozitiftalepşoklarıADeğrisininsagakaymasınaneden olur. • Toplamtalepeğrisininsagakaymasıenflasyonveçıktı düzeyinde artışa neden olacaktır. Uzun dönemde ortayaçıkacaketkiisepotansiyeldüzeyinedönençıktı veenflasyondaartışolacaktır. BilginBari İktisatPolitikası 20 BilginBari İktisatPolitikası 21 Uygulama:DaraltıcıParaPolitikası BilginBari İktisatPolitikası 22 Uygulama:NegatifTalepŞokları BilginBari İktisatPolitikası 23 DengedeDeğişmeler: ToplamArz(Fiyat)Şokları ASEğrisiikitiparzşokunedeniyleyerdeğiştirmektedir: • GeçiciarzşoklarıLRAS’yideğiştirmez. • KalıcıarzşoklarıLRAS’yideğiştirir. BilginBari İktisatPolitikası 24 GeçiciArzŞokları Negatifarzşoku • Kısadönemarzeğrisininyukarıvesolakaymasınaetki eder. • Enflasyonda artışa ve çıktıda düşüşe neden olur. (Stagflasyon) • Uzundönemdeçıktıveenflasyondeğişmez. BilginBari İktisatPolitikası 25 BilginBari İktisatPolitikası 26 KalıcıArzŞokları Kalıcınegatifarzşoku • PotansiyelçıktıdaazalmayaveLRAS’ninsolakaymasına nedenolur. Kalıcıpozitifarzşoku • Potansiyel çıktıda artışa ve LRAS’nin saga kaymasına nedenolur. BilginBari İktisatPolitikası 27 Kalıcınegatifarzşoku BilginBari İktisatPolitikası 28 Kalıcıpozitifarzşoku BilginBari İktisatPolitikası 29 AD-ASModelininSonuçları BilginBari 1. AD eğrisindeki değişmeler çıktıyı yalnızca kısa dönemde etkiler. Uzun dönemde bir etki yoktur. Dahası, kısa dönem AS eğrisi tam olarak ayarlandığındaenflasyondabaşlangıçtaortayaçıkan değişmeuzundönemdekideğişmedendahadüşük olur. 2. Geçici arz şokları çıktı ve enflasyonu kısa dönemdeetkiler.Uzundönemdebiretkiyoktur. İktisatPolitikası 30 BilginBari 3. Kalıcıarzşoklarıçıktıyıveenflasyonuhemuzun dönemdehemdekısadönemdeetkilemektedir. 4. Ekonomi zaman içerisinde çıktıyı potansiyel düzeyine ve işsizliği ise doğal düzeyine tekrar döndüren kendini düzeltme mekanizmasına sahiptir. İktisatPolitikası 31 NegatifArzveTalepŞoklarıve2007-2009FinansalKrizi BilginBari İktisatPolitikası 32 Referans : F. Mishkin, Macroeconomics : Policiy and Practice,Chapter12 BilginBari İktisatPolitikası 33