Metastatik Prostat Kanseri - EAU Patient Information

Hasta Bilgilendirme Formu
5
3
Türkçe
Metastatik Prostat Kanseri
Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir.
Prostat kanseri pelvik bölge dışında diğer organ ya da
lenf bezlerine de yayılabilir. Buna metastatik hastalık
denir. Diğer organ ya da lenf bezlerinde yer alan tümörlere metastaz denir. Doktorunuz metastatik hastalığın hormonal tedavi ile tedavi edilmesini önerebilir.
Metastatik hastalığın tamamen tedavi edilemeyeceğinin bilinmesi önemlidir. Bunun yerine doktorunuz tümörün ve metastazın büyümesinin yavaşlatılması için
çalışacaktır. Bu size daha uzun süre yaşama ve daha
az semptom gösterme şansı sağlar.
Bu bölüm doktorunuz ile görüşmeniz gereken değişik
hormonal tedavi tiplerini içermektedir.
Bu bilgiler geneldir, sizin kişisel ihtiyaçlarınız için özelleştirilmemiştir. Bulunduğunuz ülke ve sağlık hizmetleri
sistemine göre kişisel ihtiyaçlar değişiklik gösterebilir.
kanseri akciğer, karaciğer, uzak lenf bezleri ya da beyine de metastaz yapabilir (Şekil. 1). Pek çok metastaz kandaki prostat-spesifik antijen (PSA) düzeyinde
artışa neden olmaktadır.
Omurgadaki metastazlar, ciddi sırt ağrısı, kendiliğinden
oluşan kırıklar ya da sinir ya da omurilik basısı gibi
şikayetlere neden olabilir. Ayrıca asemptomatik de
olabilir. Nadir olgularda akciğer metastazı devamlı
öksürüğe de neden olabilir.
Metastazların tespiti için görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Kemik metastazları kemik taramasında görülebilir. BT görüntüleme, kemik metastazları hakkında daha detaylı veri elde etmek için ya da karaciğer,
akciğer ve beyin metastazlarının tespiti için kullanılabilir.
Tedavi seçenekleri
Metastatik prostat kanseri
nedir?
Eğer metastatik prostat kanseriniz varsa doktorunuz
size hormonal tedavi önerecektir. Bu palyatif bakım
yaklaşımının bir parçasıdır. Bu tedavi birincil tümörün
ve metastazın büyümesini yavaşlatacak, semptomların hafifletilmesini sağlayacaktır.
Prostat kanseri metastaz yaptı ise genellikle kemiklere ya da omurgaya yayılır. Daha geç evrelerde prostat
Hormonal tedavinin bir diğer adı androjen baskılayıcı
tedavidir (ADT). Bu cerrahi olarak ya da ilaç tedavisi
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 1 / 9
beyin metastazı
akciğer metastazı
karaciğer metastazı
omurga – omurilik metastazı
alt karın lenf nodu metastazı
prostat tümörü
kemik metastazı
Şekil. 1 Kemik, omurilik, akciğerlere ve beyine metastaz yapmış prostat kanseri.
ile yapılabilir. Cerrahi tedavide her iki testis bilateral
orşiektomi denilen bir prosedür ile alınır. Androjenlerin
üretimini durduran ilaç tedavisi ise LHRH antagonisti
ya da LHRH agonisti adı verilen ilaçlar ile yapılır. Bu
ilaçlar depo enjeksiyon şeklinde cilt altına ya da kas
içine verilirler. Antiandrojenler, androjenlerin etkisini
bloke eden ilaçlardır. Hap şeklinde bulunurlar. Bu
tedavilerin hepsi kastrasyona neden olur.
Kastrasyonun fiziksel ya da duygusal sonuçları vardır.
En sık görülenleri sıcak basmaları, cinsel isteksizlik
ve ereksiyon bozukluklarıdır. Kastrasyonun etkileri
kalıcıdır. Kimyasal kastrasyonda etkilerin bir kısmı
tedavi kesildikten sonra geri dönebilir. Doktorunuz ile
herhangi bir noktayı görüşmekten kaçınmayınız.
İlaç tedavisi alırken semptomlara neden olan kemik
metastazınız varsa, radyasyon tedavisi bunların
hafifletilmesini sağlayabilir ve kırıkları engelleyebilir.
LHRH agonistleri metastatik prostat kanseri tedavisinde
en sık önerilen tedavi şeklidir. Ancak tedavi seçenekleri
her zaman sizin kişisel durumunuza göre düzenlenmelidir. Aşağıda sıralananlar tedavinizi planlarken doktorunuzun göz önünde bulunduracağı noktalardır.
•
•
•
•
•
•
•
Yaşınız
Tıbbi geçmişiniz
Kanserin nereye yayıldığı
Semptomlarınız
Hastanenizde mevcut olan tedavi yöntemleri
Kişisel tercih ve değerleriniz
Sizin ulaşabileceğiniz destek ağı
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 2 / 9
Hormonal tedavi
Hormonal tedavi metastatik prostat kanseri için bir
tedavi seçeneğidir. Tümörlerin büyümesinin yavaşlatılması amaçlanmaktadır.
Kardiyovasküler sistem hastalığı geçmişiniz varsa
doktorunuz hormonal tedavi öncesinde bir kardiyoloji
uzmanını görmenizi önerebilir.
Prostat kanser hücrelerinin büyümesi androjen denilen erkek cinsel hormonlarına bağımlıdır. Testosteron
en önemli androjendir. Androjen temel olarak testislerde üretilir.
Bilateral orşiektomi nasıl yapılır?
Cerrahi sırasında sırt üstü yatarsınız. Lokal ya
da spinal anestezi altında yapılır. Bazı vakalarda
doktorunuz genel anesteziyi uygun görebilir. Cerrah
testisleri dışarı çıkarmak için skrotuma bir kesi yapar.
Testislerin etrafını saran doku çıkarılmadığı için
skrotum ameliyat sonrasında tamamen boş olarak
görünmeyecektir.
Hormonal tedavi androjenlerin üretimini baskılar ya
da etkilerini bloke eder. Bu kastrasyon olarak bilinmektedir. Hormonal tedavinin bir diğer adı androjen
baskılayıcı tedavidir (ADT). Cerrahi olarak ya da ilaç
tedavisiyle yapılabilmektedir.
Cerrahi hormonal tedavide her iki testis bilateral orşiektomi denilen bir ameliyat ile alınır. Bu işlem lokal
anestezi altında yapılabilmektedir. Hormonal ilaç tedavisi androjenlerin üretimini durdurur ve LHRH agonistleri ve LHRH antagonistlerini içerir. Bu ilaçlar hap
ya da cilt altı veya kas içine yapılan depo enjeksiyonlar şeklinde bulunur. Antiandrojen ilaçlar androjenlerin etkisini bloke eder. Hap şeklinde bulunur.
Hormonal tedavinin etkisi geçicidir ve kastrasyon dirençli prostat kanseri ile sonuçlanır. Bu bölüm hakkında daha fazla bilgiyi kastrasyon dirençli prostat
kanseri bölümünde okuyabilirsiniz.
Kastrasyona direnci geciktirmek için doktorunuz hormonal tedaviye ara vermeyi önerebilir. Buna aralıklı
hormonal tedavi adı verilmektedir. Tedaviye ara verildiğinde doktorunuzu 1-3 ayda bir ziyaret etmeniz
gerekecektir. Doktorunuz kan PSA düzeyinizi takip
edecektir.
Bilateral orşiektomi
Bilateral orşiektomi ya da cerrahi kastrasyon her iki
testisin alındığı bir cerrahi prosedürdür. Metastatik
prostat kanseri tedavisinde bir tedavi seçeneğidir ve
androjen üretimini durdurmayı amaçlar. Cerrahi, lokal
anestezi altında yapılabilir.
Ameliyat için nasıl hazırlanmalıyım?
Doktorunuz size ameliyat için nasıl hazırlanacağınız
konusunda detaylı tavsiyelerde bulunacaktır. Genel
anestezi gerekli olursa ameliyattan önceki en az 6
saat boyunca sigara dahil herhangi bir şey yiyip içmemelidir. Eğer herhangi bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuz ile paylaşın. Ameliyattan günler önce kesilmesi
gereken ilaçlar olabilir. Doktorunuz ilacı tekrar ne zaman kullanmaya başlayacağınızı söyleyecektir.
Bu cerrahinin yan etkileri nelerdir?
Bilateral orşiektomi sonrası komplikasyonlar nadir
görülür ve skrotum etrafında ağrı, kanama, enfeksiyon
ya da gecikmiş yara iyileşmesini içerir. Pek çok olguda
skrotum ameliyattan etkilenmeyecekmiş gibi görülür.
Cerrahiden sonraki 2-3 hafta için öneriler:
• Ağır egzersizden kaçının
• Sıcak banyodan kaçının
• Saunadan kaçının
Aşağıdaki semptomlardan biri gelişirse hastaneye
gitmeniz ya da doktorunuzu görmeniz gerekebilir:
• Ateş
• Ciddi ağrı
• Yaradan kan ya da şeffaf bir sıvı sızması
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 3 / 9
Bilateral orşiektomi, kalıcı kastrasyona neden
olmaktadır. Bunun fiziksel ve duygusal sonuçları vardır.
Doktorunuz ile herhangi bir noktayı konuşmaktan
kaçınmayınız. Ayrıca diğer tedavi seçeneklerinin sizin
için daha uygun olduğuna da karar verebilirsiniz.
Kimyasal kastrasyon
Eğer cerrahi hormonal tedaviyi tercih etmeyecekseniz,
androjenlerin üretilmesini engelleyecek ilaçlar
mevcuttur. En sık kullanılanlar LHRH agonistleri ve
LHRH antagonistleridir. Bu ilaçların amacı kimyasal
kastrasyon ile tümörün büyümesini engellemektir.
Bunun nasıl sağlanacağı her bir grup ilaç için farklılık
göstermektedir. Her bir ilaç uygulama şekli olarak
farklıdır.
Kardiyovasküler sistem hastalığınız varsa doktorunuz
tedavi öncesinde bir kardiyoloji doktoruna görünmenizi
isteyebilir.
LHRH
Testosteron üretimi beyinde kontrol edilir. Beyin
diğer hormonların da kontrolünü sağlayan pek
çok hormon üretmektedir. Bunlara salgılatıcı
hormonlar denilmektedir. Androjenlerin salgılanmasını sağlayan özel hormonlara luteinize
edici hormon salgılatan hormon (LHRH) adı
verilir. Prostat kanseri tedavisinde LHRH’yı etkileyen ilaçlar androjenlerin üretimini durdurmak için kullanılır.
LHRH agonistleri
LHRH agonistleri testislerde testosteron üretimini
durdurur. Metastatik prostat kanseri tedavisinde en
sık kullanılan ilaçlardır. Cilt altı ya da kas içine depo
enjeksiyon şeklinde uygulanırlar. Bu enjeksiyonların
etkisi 1, 3, 6 ya da 12 ay kadar sürebilmektedir.
Doktorunuz ile hangi seçeneğin sizin için en uygun
olacağını görüşünüz.
İlk enjeksiyondan sonraki ilk günlerde, LHRH
agonistleri testosteron düzeyini azaltmadan önce
artırırlar. Bu etki alevlenme olarak bilinmektedir.
Testosteron düzeyindeki bu artış tümörün bir miktar
büyümesine neden olabilmektedir. Nadir olgularda
bu durum idrar yapmada zorlanmayla sonuçlanıp
tehlikeli olabilir. Doktorunuz bu etkiyi önlemek için
size düşük dozda antiandrojen ilaç önerebilir.
LHRH antagonistleri
LHRH antagonistleri hormonal tedavinin yeni bir formudur. Tedavinin ilk haftasında alevlenme etkisi yapmadıkları için anti androjenler ile kombine edilmeleri
gerekli değildir. Degarelix en sık kullanılan LHRH antagonistidir. Her ay cilt altına uygulanması gereklidir.
Anti-androjenler
Anti-androjenler testosteron etkisini bloke ederler. Sonuç olarak tümörün ve metastazın büyümesi yavaşlar
ya da tamamen durur. En sık kullanılan antiandrojenler siproteron asetat, flutamide ve bicalutamide olarak
sıralanabilir. Bu ilaçları tamamı hap şeklindedir ve her
gün alınmaları gereklidir.
Siproteron asetat günde 2 ya da 3 kez alınır. Flutamide
günde 3 kez kullanılır. Bicalutamide en sık kullanılan
anti androjen olup günde tek sefer alınır.
Hormonal tedavinin yan etkileri nelerdir?
Hormonal tedavi erkek hormonlarının üretimini
dururdur ya da etki etmesini bloke ederek kastrasyona
neden olur. Vücudunuz kastrasyona değişik şekillerde
reaksiyon verir. Kastrasyonun en sık görülen yan
etkileri:
•
•
•
•
•
•
Sıcak basması
Cinsel istekte azalma
Ereksiyonda azalma
Osteoporoz
Kalp hastalığı riskinde artma
Diyabet
Ayrıca eklemler, sırt, kemik ya da kaslarda ağrı
şikayeti de görülebilir.
Hormonal değişiklikler kanınızı etkileyerek yüksek kan
basıncı, baş dönmesi ve yaralanmalara yol açabilir.
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 4 / 9
Ayrıca özellikle üriner sistem, burun ve boğazda
enfeksiyon riski artabilir.
Doktorunuz takip aralıklarını ihtiyaçlarınıza göre
belirleyecektir.
İştah azalması, kilo kaybı da kastrasyonun bir nedeni
olarak görülebilir. Bunlar hormonal değişikliklere
bağlı gelişen ishal, kabızlık ya da kusmadan dolayı
görülebilir.
Zamanla prostat kanseri hücreleri hormonal tedaviye
dirençli hale gelirler ve kanser tekrar büyümeye
başlar. Buna kastrasyona dirençli prostat kanseri
adı verilmektedir. Bu durum gelişene kadar ne kadar
zaman geçeceği kişiden kişiye değişkenlik gösterir.
Ancak genellikle hormonal tedavi başlandıktan sonra
2-3 yıl içinde gerçekleşir. Bu bölüm hakkında daha
fazla bilgiyi kastrasyona dirençli prostat kanseri
kısmında okuyabilirsiniz.
Diğer yan etkiler olarak, öksürük, nefes darlığı, baş
ağrısı, periferal ödem de görülebilir.
Değişik tedaviler değişik yan etkilere de neden olabilir.
Anti androjenler alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Anti androjenler memelerde şişliğe neden olabilir.
Buna jinekomasti denir ve bazı olgularda ağrılı olabilmektedir. Jinekomastinin önlenmesi için doktorunuz
hormonal tedavi öncesinde radyoterapi uygulanmasını önerebilir. Nadir olgularda meme bezlerinin alınmasını gerektiren cerrahi müdahale yapılması gerekebilir.
Anti androjenler sıcak basmalarını daha kötü hale
getirebilir. Bu durum düşük doz östrojenler ile tedavi
edilebilir. Östrojenler kalp hastalığı riskini artırabilir.
Flutamide ishale neden olabilir.
Hormonal tedavinin yan etkilerinin ne zaman ortaya
çıkacağı ya da etkilerinin ne kadar rahatsız edici
olacağı kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu sizin
genel sağlık durumunuza ve aldığınız tedaviye
bağlıdır. Hormonal tedavinin yan etkileri ile nasıl başa
çıkılacağı hakkında daha fazla bilgi için hormonal
tedavi için destek kısmını sayfa xx de okuyabilirsiniz.
Hormonal tedavi başlandıktan sonra her 3 ayda bir
doktorunuzu ziyaret etmeniz ve hastalığınızın takip
edilmesi önerilir. Her bir ziyarette fizik muayene
ve PSA testi yapılır. Bu testler tedaviye nasıl yanıt
verdiğinizi görmek için yapılır. Bu ziyaretler sırasında
doktorunuzla bu yan etkileri düzeltmek için bir tedavi
seçeneği olup olmadığını görüşebilirsiniz.
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 5 / 9
Kemik metastazlarının tedavisi
Prostat kanseri hücreleri kemiklere ve özellikle de
omurgaya yayılabilmektedir. Kemik metastazları ciddi
yan etkilere neden olabilmektedir. Doktorunuz olası
komplikasyon ve yan etkilerin önlenmesi ya da tedavisi
için size yardımcı olacaktır. Bu daha az semptom ile
daha uzun süre yaşamanızı sağlayacaktır.
Kemik metastazları sırt ağrısına neden olabilir.
Doktorunuz ağrı için ağrı kesiciler reçete edebilir.
Bazı olgularda doktorunuz morfin benzeri çok etkili
ağrı kesicileri tercih edebilir.
Omurgadaki tümörler büyüdüğünde omurilik basısına neden olabilir. Bu nadir bir komplikasyondur ancak acil müdahale gerektirir; çünkü bacaklarda felç
oluşmasına neden olabilmektedir. Omurilik basısının
temel bulguları:
• Omurgada özel bir noktada normaldeki ağrınızdan
farklı bir ağrı olması
• Omurgada ağrı kesicilere yanıt vermeyen ve
•
•
•
•
•
•
giderek kötüleşen ağrı olması
Omurgadan aşağı ilerleyen ve kol ve bacaklara
yayılan bir karıncalanma hissi
Pozisyon değişimi ile değişen omurgada ağrı
Bacaklarda hissizlik
Bacaklarda denge kaybına neden olan ağırlık ve
sertlik hissi
Bacak ve kollara yayılan ağrı
Bacak ve kollarda zayıflık
Bifosfonatlar her 4 haftada bir intravenöz olarak
verilebilmektedirler. Kemik kütlesini artırırlar, ağrıyı
azaltırlar ve kırıkları önlerler. Bifosfonatlar çeneye
zarar verebileceği için doktorunuz tedavi öncesinde
diş hekimine görünmenizi önerebilir.
Denosumab her 4 haftada bir cilt altına uygulanır.
Bu ilaç da kemik kütlesinde artış sağlar ve genellikle
bifosfonatlara göre daha az yan etkiye neden olur.
Eğer ilaç tedavisi sırasında kemik metastazları semptomlara neden olursa kemik kırıklarının önlenmesi
için radyoterapi faydalı olabilir.
Kemiklerinizi sağlıklı tutmak için düzenli egzersiz
yapılmalı, sağlıklı bir kilo muhafaza edilmeli, sigara
bırakılmalı, alkol tüketimi orta düzeyde tutulmalıdır.
Kemik komplikasyonlarının riski yaş ile artar. Kemik
metastazlarına bağlı komplikasyonların önlenmesi
için kalsiyum ya da D3 vitamini gibi besin takviyeleri
gerekli olabilir.
Eğer omurilik basınız olabileceğini düşünüyorsanız acilen tıbbi yardım için başvurmanız gerekir.
Tümör tarafından etkilenen kemikler çok daha kolay
kırılır. Eğer kemik kırıkları açısından risk altındaysanız doktorunuz kemiklerinizi güçlendirecek ilaçlar
reçete edebilir. En sık kullanılanlar bifosfonatlar ve
denosumab’dır. Doktorunuz kemiklerin daha sert hale
gelmesini sağlayacak kemiklerinizi güçlendirecek enjeksiyon tedavisi önerebilir. Buna sementoplasti adı
verilir. Nadir olgularda kemiklerin stabilizasyonu için
cerrahi gerekli olabilir.
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 6 / 9
Destek
Kanser tanısı konulmasının sizin ve sevdiklerinizin
hayatına önemli bir etkisi vardır. Kanser kendinizi
güçsüz hissetmenize neden olabilir. Endişe, öfke,
korku hissine hatta depresyon gibi duygu değişikliklerine neden olabilmektedir. Kanser için tedavi almak
sizin iş, sosyal ve cinsel hayatınızı etkileyebilir.
Destek için hastanedeki doktora, hemşirenize ya da
aile hekiminize başvurabilirsiniz. Sizlere psikolojik
destek ya da mali ya da hukuki destekler sağlayacak
hasta kuruluşları ya da başka kurumlar hakkında bilgi
sağlanacaktır.
•
•
•
sağlık hizmeti ekibi sizi daha doğru web sitelerine
yönlendirebilir.
Bir hasta kuruluşu ile irtibata geçin, size destek
ya da bilgi sağlayabilirler.
Sağlık ekibiniz ile tedavinizin finansal sonuçlarını
tartışınız. Onlar, sizi ekonomik durumunuz hatta
finansal yardım konularında bazı kişi ya da
kurumlara yönlendirebilirler.
Eğer istiyorsanız başka bir uzmandan ikinci bir
görüş için başvurabilirsiniz.
Yakınlarda bir hasta kuruluşunu
nasıl bulurum
Konsültasyona hazırlık
Konsültasyona hazırlık çok yararlı olabilir. Bu,
sorularınızı ve endişelerinizi cevaplamak için size ve
doktorunuza yardımcı olacaktır. Aynı zamanda tedavi
ve olası yan etkilere hazırlanmanız için size yardımcı
olacaktır. Deneyebileceğiniz bazı şeyler aşağıdadır:
Hasta kuruluşları çok faydalı olabilir. Size
yakın bir kuruluş bulmak için aile hekiminize,
ya da hastanedeki hemşire ya da doktorunuza
danışınız. Ayrıca internete bir hasta grubu için
de başvurabilirsiniz.
• Doktorunuza soracağınız soruları yazınız. Bu
•
•
•
•
sormak istediğiniz şeyleri hatırlamanızı kolaylaştıracaktır. Soruların yazılması sizin düşüncelerinizin de daha iyi organize edilmesini sağlayacaktır.
Doktor ziyaretinize mümkünse sizinle birlikte gidebilecek bir kişiyi de götürün. Doktorun söylediklerini tartışabileceğiniz birinin yanınızda olması iyi olacaktır. İki kişi farklı şeyleri hatırlayabilir.
Prostat kanserinizin türü konusunda bilgi isteyiniz.
Doktorunuz anlayamadığınız kelimeler kullanıyorsa açıklamasını isteyiniz.
Doktorunuza, aldığınız alternatif bir tedavi varsa
bunun hakkında bilgi veriniz. Alınan tedavilerin
bazıları size uygulanacak olan tedavileri etkileyebilir.
Konsültasyon sonrasında şunları yapabilirsiniz:
• İnternette ya da bir kütüphanede sizin kanser türünüz hakkında bilgi araştırabilirsiniz. İnternette
gördüğünüz her bilginin iyi kalitede olmayacağı konusunda uyanık olunuz. Doktorunuz ya da
Hormonal tedavi sırasında destek
Tüm hormonal tedaviler kastrasyona neden olur
ve sizin vücudunuz buna farklı şekillerde tepki
verebilir. Kastrasyonun en sık görülen yan etkisi
sıcak basmalarıdır. Bunun üstesinden gelmek için
doktorunuz kilo kontrolü yapmanızı alkol tüketiminden
kaçınmanızı önerecektir. Eğer sıcak basmalarınız
oluyorsa şunları yapabilirsiniz:
• Kat kat giyininiz
• Vücudunuzun nefes almasını sağlayacak pamuk
•
•
•
•
içeren doğal ürünler kullanınız.
Hafif battaniyeler içeren kat kat örtüler ile yatınız
böylece ihtiyaç halinde bazılarını kaldırabilirsiniz.
Sıcak banyo, sauna ya da kaplıcalardan kaçınılmalıdır.
Sıcak ya da baharatlı yiyeceklerden kaçınınız.
Bol su tüketiniz, evden çıkarken yanınıza su şişesi alınız.
Sıcak basmaları ya da kastrasyona bağlı ve hormonal
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 7 / 9
tedavinin diğer yan etkileri üzerine uygulanabilecek
tedaviler konusunda doktorunuz ile görüşünüz.
Yaşam şekli önerileri
Tedavi sırasında sağlıklı bir yaşam şekli devam
ettirilmelidir. Düzenli fiziksel egzersiz yapılmalıdır.
Yapmaktan hoşlandığınız bir fiziksel aktivite bulunuz.
Ne yapacağınız konusunda kararsızlık yaşıyorsanız
doktorunuzdan sizi bir fizyoterapiste yönlendirmesini
isteyiniz.
Sebze, meyve ve hayvansal ürünleri içeren dengeli
bir diyet almaya çalışınız. Ayrıca nişastadan zengin
ekmek, patates, pirinç ya da makarna ve et, balık,
yumurta ve baklagiller gibi proteinden zengin gıdalar
ile beslenmeye çalışınız. Daha az şeker, tuz ve
yağlı gıda almaya çalışınız. Eğer sorularınız varsa
doktorunuzdan sizi bir diyetisyene yönlendirmesini
talep ediniz.
Psikolojik destek
Tedaviniz sırasında hastalığınızın prognozu, kanserin
sosyal ya da finansal durumunuza olan etkileri konusunda ve diğer konularda endişeleriniz olabilir.
Eğer konuşmak için birine ihtiyacınız varsa doktorunuzdan sizi bir psikoloğa yönlendirmesini talep ediniz. Bir hasta kuruluşu da size destek olabilir.
Sağlık ekibiniz ile tedavinizin finansal sonuçlarını
tartışınız. Onlar sizi ekonomik durumunuz hakkında
öneri alabileceğiniz hatta finansal yardım alabileceğiniz yerlere yönlendirebilirler. Ayrıca sizin vasiyet ya
da ilişkili durumlar hakkında yasal öneri alabileceğiniz
yerleri bulmanıza da yardımcı olabilirler.
Hastalık ya da tedaviye bağlı günlük hayatınızda
gerçekleşecek değişiklikler yalnız kalmanıza neden
olabilir. Doktorunuz ya da hemşireniz ile görüşünüz.
İhtiyacınız olan destek ve tedaviyi bulmanıza yardımcı olabilirler.
Kanser tanısı sizin hayata bakışınızı değiştirebilir ve
farklı öncelikleriniz olduğunun farkına varabilirsiniz.
Bu sizin iş ve ilişkilerinizi etkileyecektir ve oryantasyon bozukluğu ve belirsizlik hislerine kapılmanıza
neden olacaktır. Aileniz, arkadaşlarınız ya da ruhsal
tavsiye veren kişi ile duygu ve istekleriniz üzerine konuşunuz. Bu konuları yakınlarınız ile konuşmak sizi
rahatsız ediyorsa sağlık ekibinizden sizi bir psikoloğa
yönlendirmelerini talep ediniz. Psikolog bu duygular
ile başa çıkmanız konusunda size yardımcı olacaktır.
Kanser tedavisi cinsel yaşantınızı da etkiler. Depresyon ve yorgunluk hisleri de cinsel yaşantınızı olumsuz
etkiler. Partnerinizle duygularınız hakkında konuşmanız önemlidir. Cinsel olarak aktif olmanız zor ise, birbirinize yakın durunuz, birbirinize dokununuz, sarılarak
kucaklaşınız ve yan yan oturun ya da uzanınız.
Aile ya da arkadaşlar için destek
Kanser tanısı yalnızca hastayı değil etrafındaki insanları da etkiler. Sevilen bir kişi olarak pek çok değişik
şekilde destek önerebilirsiniz. Bazen alışveriş, çamaşır, bahçe işleri gibi pratik şeylerle yardımcı olabilirsiniz.
Doktora birlikte gitmek de faydalı olabilir. Hastaneye
giderken aracı kullanmayı ya da muayene sırasında
sorulacak soruları birlikte kararlaştırmayı önerebilirsiniz. Muayene sırasında orada olmak da iyi olacaktır.
Farklı şeyleri hatırlayabilir, farklı ayrıntılara odaklanabilir ve sonra birlikte tartışabilirsiniz. Ayrıca doktorunuza tedavinin yaşantınıza olan etkileri, bakım ve
psikolojik etkileri hakkında sorular sorabilirsiniz.
Tanı ve tedavi kanser olan herkes için çok duygusal
olabilir. Kanser tedavisi ağırdır ve hayatınız aniden
değişebilir. Hastalığın prognozu, tedavinin etkileri ve
ölüm ile ilgili sorular akla gelecektir. Bir arkadaş ya da
sevilen bir kişi olarak orada olmalı ve dinlemelisiniz.
Cevapları bilmek zorunda değilsiniz.
Eğer konuşacak birine ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız aile hekiminize ya da tıbbi ekibinize ulaşınız
ve destek isteyiniz. Hasta kuruluşları aile bireyleri ya
da arkadaşlarınız için de destek sağlama potansiyeline sahiptir.
Partneriniz için destek
Kanser tanısı ilişkiniz üzerinde baskı oluşturacaktır.
Genellikle birbiri ile konuşmak tedavi için harcadığınız
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 8 / 9
zaman ve enerjiden dolayı zor olacaktır. Bir terapist
ile zorluklar üzerine konuşmaya karar verebilirsiniz.
Eşiniz ile benzer seviyede stres, sinir ya da depresyon hissedebilirsiniz. Hem fiziksel hem de duygusal
olarak tükenmiş hissedebilirsiniz. Bu eşinize olan ilginiz, sorumluluklarınız ve ev yaşantısında ek görevlerinizden kaynaklı olabilir. Kendinize zaman ayırdığınızdan emin olunuz ve kendi istek ve ihtiyaçlarınız
hakkında da düşününüz.
Eşinizin kanser tedavisi sizin cinsel yaşantınıza etki
edebilir. Duygularınız hakkında eşiniz ile konuşmaya
çalışınız. Cinsel olarak aktif olmanız zor ise, birbirinize yakın durunuz, birbirinize dokununuz, sarılarak
kucaklaşınız ve yan yan oturun ya da uzanınız.
Yalnız kalmaktan korkmanız normaldir. Konuşmak
için birine ihtiyacınız olduğunu hissederseniz aile hekiminize ya da ruhsal tavsiye aldığınız kişiye başvurunuz. Hasta kuruluşları ayrıca eşiniz için de destek
sağlayacaktır. Ayrıca yasal ya da finansal sorunlar
hakkında pratik bilgiler sağlayacak kişi ya da kuruluşlara ulaşmanızı sağlayacaklardır.
Bu bilgiler Ocak 2015’te güncellendi.
Serilere katkıda bulunanlar:
Bu broşür; EAU Prostat Kanseri Hasta Bilgilendirme’nin parçasıdır.
Hastalık hakkında genel bilgiler içerir. Bireysel tıbbi durumunuz
ile ilgili olarak herhangi bir özel sorunuz varsa doktorunuza veya
profesyonel sağlık kuruluşunuza danışmalısınız. Hiç bir broşür,
doktorunuz ile yapacağınız özel bir görüşmenin yerini alamaz.
Dr. Roderick van den Bergh
Prof. Dr. Zoran Culig
Prof. Dr. Louis Denis
Prof. Bob Djavan
Sn. Enzo Federico Sn. Günter Feick
Dr. Pirus Ghadjar
Dr. Alexander Kretschmer
Prof. Dr. Feliksas Jankevičius Prof. Dr. Nicolas Mottet
Dr. Bernardo Rocco Sn. Maria Russo Bu bilgilendirme; Avrupa Üroloji Derneği (EAU) tarafından, EAU
Uro-Oncology (ESOU), the Young Academic Urologists (YAU),
the European Association of Urology Nurses (EAUN), and Europa
Uomo bölümlerinin işbirliği ile hazırlanmıştır.
Bu broşürün içeriği EAU Kılavuzları ile uyumludur.
Utrecht, Hollanda
Innsbruck, Avusturya
Antwerp, Belçika
Viyana, Avusturya
Trieste, İtalya
Pohlheim, Almanya
Berlin, Almanya
Münih, Almanya
Vilnius, Litvanya
Saint-Étienne, Fransa
Milan, İtalya
Orbassano, İtalya
Ürolojik hastalıklar ile ilgili bu ve diğer bilgilere web sitemizden
ulaşabilirsiniz: http://patients.uroweb.org/tr/
Hasta Bilgilendirme Formu - Metastatik Prostat Kanseri
Sayfa 9 / 9