Proje No

Proje No
Proje Adı
Proje Yöneticisi
Başlama Tarihi
Bitiş Tarihi
:02/09.03.01
:Kırıkkale Yöresinde Yetiştirilen / Üretilen Yem Hammaddelerinde
Besin Madde Miktarı ile Metabolik Enerji Düzeylerinin Belirlenmesi
:Doç. Dr. Tülin GÜNGÖR
:20.09.2002
:20.03.2005
ÖZET
Bu araştırmada Kırıkkale’de üretilen veya yetiştirilen bazı bitkisel kökenli yem
hammaddelerinde besin maddeleri ve metabolize olabilir enerji içeriklerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Araştırmada Kırıkkale yöresinde yetiştirilen veya üretilen bazı bitkisel kökenli yem
hammaddeleri (mısır, arpa, buğday, elekaltı buğday, fiğ, mürdümük, buğday kepeği ve
selektör artığı buğday gibi tane yemler ve yan ürünlerinden oluşan 82 adet yem ile yonca kuru
otu, macar fiği kuru otu, mısır hasılı, mısır silajı, buğday samanı, nohut samanı ve üzüm
cibresi gibi kaba yemlerden oluşan 52 adet olarak toplam 134 adet yem maddesi
kullanılmıştır.
Yem hammaddelerinin kimyasal analizleri A.O.A.C.’de belirtilen yöntemlere göre,
ham selüloz düzeyleri ise Crampton ve Maynard’ın bildirdiği yönteme göre belirlenmiştir.
Ayrıca kaba yemlerde asit deterjan fiber (ADF) ve asit deterjan lignin (ADL) miktarları Van
Soest metoduna göre tespit edilmiştir.
Ham protein oranları mısır, arpa ve buğdayda %7-14, fiğ ve mürdümükte %25-30 ve
yan ürünlerde (buğday kepeği) %11-16 olarak saptanmıştır. Tane yemler ve yan ürünlerinde
kanatlılar ve ruminantlar için hesaplanan ortalama ME değerleri sırasıyla; mısırda 3389, 3024;
arpada 2834, 2868; buğdayda 3242, 2922; fiğde 2986, 2827 ve mürdümükte 2966, 2887
kcal/kg olarak bulunmuştur.
Kaba yem maddelerinden yonca kuru otlarında %11.44-20.79, mısır silajında %5.086.33, buğday samanında %3.43-3.78, mısır hasılında %3.00-4.47, üzüm cibresinde %11.3412.59 düzeylerinde ham protein belirlenmiştir.
Yemlerin sindirilebilirliğinin etkileyen en önemli faktörlerden biri olan ham selüloz
içerikleri yonca kuru otlarında %23.37-34.89, mısır silajında %29.41-37.02, buğday
samanında %44.75-46.01 ve üzüm cibresinde %33.06-34.28 olarak bulunmuştur. Kaba
yemlerin sindirilebilirliğinin bir göstergesi olan ADF miktarları yonca kuru otlarında %31.9734.15, mısır silajında %31.64-35.10, buğday samanında %57.17-57.67 ve üzüm cibresinde
%52.26-55.78 olarak bulunmuştur.
Sonuç olarak ruminantların beslenmesinde kullanılan kaba yemlerin hücre duvarı
unsurlarının rutin bir şekilde belirlenerek yem tablolarına alınması ve yem enerji içeriğinin
daha pratik ve kolay bir şekilde hesaplanması ülke hayvancılığına yarar sağlayacaktır. Ayrıca
bu yönlü araştırmalar tekrarlanarak ve daha fazla sayıda yem maddesinde analizler yapılarak,
Kırıkkale yöresinde üretilen yada yetiştirilen tane yemler ve yan ürünleri ile kaba yemlere ait
tabloların oluşturulması faydalı olacaktır.