neoplazi-ııı kanser epidemiyolojisi

NEOPLAZİ-III
KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ
Dr. Esin Kaymaz
BEÜTF Patoloji AD
1)Coğrafik ve çevresel faktörler
2)Genetik faktörler
3)Yaş
4)Kalıtsal olmayan predispozan faktörler
COĞRAFIK FAKTÖRLER
Kanser insidansı her ülkede farklı
 Mide kanseri Japonyada fazla iken akciğer kanseri
Amerika’da fazla.
 Deri kanseri Yeni Zelanda’da fazla.
 Coğrafik faktörler çevresel faktörlerin de etkisinde.
 Japonyadan göç edenlerde ilk nesilden sonra risk
azalıyor.

YAŞ

Çoğu kanser 55 yaş sonrası ortaya çıkıyor.

Kadınlarda 40-79, erkeklerde 60-79
GENETIK PREDISPOZAN
Kanser kalıtsal mı?
1) Otozomal dominant kalıtsal kanser sendromları


Retinoblastom %40’ı kalıtsal
Adenomatöz polipozis koli
2) Defektive DNA tamir geni


OR geçişlidir.
Xeroderma pigmentozum, Ataxia telenjiyektazi, Bloom
snedromu, HNPCC( herediter nonpolipozis colon kanser)
GENETIK PREDISPOZAN
3)Familyal Kanserler


Bazı kanserler bazı ailelerde daha fazla görülür.
Kolon, Meme, Over, Beyin gibi.
Ailesel kanser özellikleri;



Erken yaşta başlangıç
2 veya daha fazla yakın akrabada olması
Ailesel kanserlerdeki geçiş paterni ?
KALıTSAL OLMAYAN PREDISPOZAN
DURUMLAR
Kanser olmamanın tek yolu?
 Rejeneratif hiperplastik ve displastik değişiklikler
önemli.
 Endometriyal hiperplazi-Kanser
 Servikal displazi-Kanser
 Bronşiyal mukozal metaplazi-Bronş karsinomu

KALıTSAL OLMAYAN PREDISPOZAN DURUMLAR
Kronik inflamasyon ve kanser ?
H. Pylori, Hepatit, pankreatit
Mekanizma tam belli değil





Kronik inflamasyon-sitokin salınımı- transforme hücrelerin gelişimi
Dokunun mutajen olaylara hassas hale gelmesi- stem hücrelerinin
artması
Serbest oksijen radikalleri üretimi- genomik düzensizlik
KALıTSAL OLMAYAN PREDISPOZAN DURUMLAR
Prekanseröz Durumlar
 Kronik
atrofik gastrit
 Derinin solar keratozu
 Ülseratif kolit
 Lökoplaki
 Villöz adenom
KALıTSAL OLMAYAN PREDISPOZAN DURUMLAR
•
Benign tümör malignleşir mi?

•
Pleomorfik adenomdan gelişen CA
Kanser benign tümörde var olan sessiz malign
odaktan mı gelişiyor veya benign tümörde nonmalign hücreden mi gelişiyor?
NEOPLAZİ-IV
TÜMÖR ETYOPATOGENEZİ
ETYOPATOGENEZİ
hayvanlarında çalışma
 Karsinojen,kanserojen veya onkojen
 Karsinojenik Ajanlar;
 Deney
Kimyasal
 Fiziksel
 Biyolojik

1. KIMYASAL KARSINOJENLER
En büyük grubu oluşturur;
A.Polisiklik Aromatik hidrokarbonlar
B. Aromatik aminler

Anilin boya ile mesane Ca
C. Azo bileşikleri ile karaciğer tm
1. KIMYASAL KARSINOJENLER
Kimyasal karsinogenezisde 2 basamak;
1. İnisiasyon
2. Promosyon
2. FIZIKSEL KARSINOJEN
A. Güneş ışın ve ultraviyole

DNA’da mutasyona neden olur.
B. Radyasyon



Kromozom kırığı,translokasyon nokta mutasyonu
Latent periyod uzun
Çevresel faktörler de etkiler.
3. VIRAL KARSINOJEN
A.DNA virusleri

Papova, herpes virusu, Hepatit B
B.RNA virusleri

HTLV-1 , Fare meme kanser,Fare lösemi virusu
4. HORMONLAR
 Uzun
süre
 Yüksek doz

Östrojen
NEOPLAZİ-V
TÜMÖR- KONAK CANLI
İLİŞKİSİ
1.TÜMÖRLERIN KONAK CANLı ÜZERINDE ETKILERI
 Hastalığın
bulunduğu organa göre değişir.
 Aynı hastalık kişiden kişiye değişir.
 Hiç yakınma olmadan tesadüfen
saptanabilir.
 Doktora başvurmayı gerektiren durumlar
1.TÜMÖRLERIN KONAK CANLı ÜZERINDE ETKILERI
Benign;
 Yerleşme yeri nedeniyle zarar verir.
 Boşluklara doğru gelişenler zararlı olmaz.
 Çevre dokuya bası
 Ülserasyon ve enfeksiyon ,hormon salgısı
1.TÜMÖRLERIN KONAK CANLı ÜZERINDE ETKILERI
Malign tümörler;
 Lokal tümöral etki ve metastaz
 Hematolojik,kilo kaybı gibi bulgular
 Köken aldıkları hücrede olmayan ektopik
hormon salgısı

Paraendokrin Sendrom
1.TÜMÖRLERIN KONAK CANLı ÜZERINDE ETKILERI
1.Vücudun herhangi bir yerinde şişlik


Meme, boyun, koltuk altı,kasık,karın
Her şişlik kanser demek değil
2. İyileşmeyen veya iyileşmesi geciken yaralar.
3. Ben ve siğillerdeki değişiklik
4. Olağan dışı kanama

Balgam, kalın barsak, idrar yolları, adet kesilmesi sonrası
1.TÜMÖRLERIN KONAK CANLı ÜZERINDE ETKILERI
5. Yutma güçlüğü
6. Sürekli öksürük ve ses kısıklığı
7. İdrar ve dışkılama alışkanlığında
değişim
8. Nedeni açıklanamayan ateş ve zayıflama
2. KONAK CANLıNıN TÜMÖR ÜZERINE ETKISI
Tm gelişmesine etkili 2 faktör
A.Hormonal etki:
Gebelik sonrası meme kanseri hızlanır.
Ooferektomi,hipofizektomi kanser gelişmesini engeller.
B. İmmunolojik etki:
İmmunite azalır
İmmusupresif tedavi olanlarda tm sıklığı artar.
NEOPLAZİ-V
TANI VE TEDAVİ
KANSERDEN KORUNMA
Genetik yapı önemli ama %70-80 neden
çevreseldir.
 Çevresel faktörlerle temasın kesilmesi kanser
sıklığını azaltabilir.
 Birincil Korunma; Kanser yapıcı etkileri bilinen
maddelerden korunmayı hedefler.
 İkincil Korunma; Erken dönemde tanı ve tedavi
yollarının uygulanması

Birincil Nedenler:
1. Tütün ve tütün ürünleri
2. Alkol
3. Güneş ışığı
4. Mesleki temas
5. Beslenme
BESLENME VE KANSER
borusu, mide ve kalın barsak kanseri
sıklığı ülkelere göre değişir.
 Diyette yağ miktarı artışı;
 Yemek
Meme
 Kalın barsak
 Prostat kanseri sıklığını arttırır.
Hayvansal yağ, etten zengin posadan fakir gıda;
 Kalın barsak kanserini arttırır.

BESLENME VE KANSER
1. Posalı yiyeceklerle beslenme
2. C,E,A vitaminleri ile beslenme
 Yeşil ve kırmızı sebze ve meyva,turunçgiller
3. Kalsiyum
Süt ve süt ürünleri
4. Zeytinyağı ve balık yağı
KORUYUCU!!
İKINCIL KORUNMA
 Meme
kanserinde kendi kendine muayene,
mamografi
 Rahim kanserinde sürüntü yapılması
 Hepatit B aşısı riskli gruba yapılmalı
KANSER TANıSı
1. Klinik hikaye




Aile öyküsü
Sosyal durumu
Memleketi
Diyet alışkanlığı
2. Fizik muayene
3.Rutin muayene ve tetkikler
KANSER TANıSı
TANı YÖNTEMLERI
1. Sitolojik Tanı



Eksfolyatif sitoloji
Fırçalama ve sürüntü
İnce iğne aspirasyon biyopsisi
2. Histolojik Tanı
Tanı için en kesin metod
Yardımcı tekniklere



Eksizyonel biyopsi
İnsizyonel biyopsi
Organ rezeksiyonları
KANSER TANıSı
YARDıMCı TEKNIKLER
1. Frozen section
Ameliyat anında gönderilen materyallere çabuk sonuç
vermek için
2. Parafin Kesitler
Formalinle fikse edilen dokular için
3. Histokimyasal metodlar
4. İmmunhistokimyasal metod
5. Elektron mikroskopisi
6. Flow sitometri
7. İnsitu hibridizasyon
KANSER TANıSı
PATOLOJIK TANı
1. Neoplazmın tipi
2. Biyolojik davranışı
3. Histolojik grade
4. İnvazyon derecesi
5. Patolojik Evre
KANSER TANıSı
PATOLOJIK TANı
Histolojik grade
 Diferansiyasyon derecesini anlatır.



İyi diferansiye(Grade 1)
Orta diferansiye(Grade2)
Az diferansiye (Grade3)
 Prognoz
ve tedavi açısından önemli
KANSER TANıSı
PATOLOJIK TANı
İnvazyon derecesi
 Tümörün derinliğini gösterir
 Mesane Ca ve Malign Melanom
 Tedavi planlanırken
KANSER TANıSı
PATOLOJIK TANı
Patolojik Evre
 Neoplazmın yayılım miktarını gösterir.
 İnfiltrasyon düzeyi
 Metastazın varlığına göre gruplandırılır.
 Evre her organa göre değişir.
 TNM sınıflaması önemli
T; Primer tümörün boyutu
 N; Lenf nodu tutulumu
 M;Uzak metastaz

KANSER TEDAVISI
olmayan hastalık olarak biliniyor.
 Tanı ve tedavide gecikmeler
 Tedavisi mümkün!!
 Bazılarında zor da olsa bazıları yüz
güldürücüdür.
 Tedavisi

Kanserden korkmamak gerekir.

Tedavisi mümkün bir hastalıktır.

ERKEN TANI HAYAT KURTARIR