AVRUPA B*RL*** MAL* VE SOSYAL POL*T*KALAR

AVRUPA BİRLİĞİ MALİ VE SOSYAL
POLİTİKALAR
KONU
Avrupa Birliğinin Tarihsel Gelişimi,
Temel Kurucu Antlaşmalar, Avrupa Birliğinin Örgütsel
Yapısı ve Kurumları, Avrupa Birliğinin Genişlemesi
HAZIRLAYANLAR
2010224028- Mevlüt ERTANÇ
2013224951- Abdulkadir ÜNLÜ
2012224001- Oğuzcan ABAKAY
2012224002- Sefa AKGÜL
2012224003-Elif Ceren AKMEŞE
AVRUPA BİRLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
VE TEMEL KURUCU ANTLAŞMALAR

Avrupa kıtasında bir "Birlik" oluşturma fikri 14.
yüzyıldan itibaren tarihçileri, filozofları, hukukçuları
ve siyaset adamlarını cezp etmiştir. I. Dünya Savaşı
sonrasında Avrupa'da bir "Birliğin" oluşturulmasına
yönelik önemli fikirler üretilmiş olmasına rağmen
bunların olgunlaşıp benimsenmesi ancak II. Dünya
Savaşı sonrasında mümkün olmuştur.


Batı-Avrupa ülkeleri, bütünleşme hareketi olarak ve
İngiltere’nin rekabet gücüne cevap veremedikleri için,
ilk 1665 yılında, Avusturya, İspanya ve Bavyeral
ülkelerinin ekonomik bütünleşmeleri ile başlayan proje
ile 1834 yılında 40 küçük devletten oluşan Alman
Birliği’ni (Prusya) (German Zollverein) kurmuşlardır.
1859–1870 yıllarında İtalyan Devletleri arasında tarıma
dayalı bir birlik oluşturulmuş ancak bu çaba
başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

1947 yılında Fransa ve İtalya arasında da bir gümrük
birliği oluşturulmaya çalışılmış, 1949’da anlaşma
imzalanmış, ancak iki ülke ekonomilerinin hem pazar
genişliği avantajının olmaması hem de birbirlerine rakip
olmaları sebebiyle ve o dönemde kurulan Avrupa
İktisâdi İşbirliği Örgütü (OEEC), bugünkü adıyla
OECD’nin oluşturulması nedeniyle tamamlanamamıştır.

Bu fikirler ışığında çözüm olarak siyasi ve ekonomik
birlik öngörülmüş olup, bu öngörüler altında çeşitli
antlaşmalar yapılmıştır. AB’ye günümüz şeklini veren
antlaşmalar şunlardır:

1950 Schumann Bildirgesi

1951 Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (Paris Antlaşması)

1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu (Roma Antlaşması)

1957 Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM
Antlaşması

1987 Avrupa Tek Senedi

1992 Avrupa Birliği (Maastricht) Antlaşması

1997 Amsterdam Antlaşması

2001 Nice Antlaşması

2007 Lizbon Antlaşması
SCHUMANN BİLDİRGESİ (1950)

Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schumann Avrupa
Devletlerini kömür ve çelik üretiminde alınan kararları
uluslar üstü bir kurum devretmeye davet etmiştir.
Schumann bildirgesinde şu ifadelere yer vermiştir:

‘’ Kömür ve çelik üretimi bir bütün olarak yüksek bir
merciye devredilmeli ve yıllardır savaş mühimmatı
olarak kullanılan bu maddelerin, barış için kullanılması
tesis edilmelidir.’’
AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU (AKÇT)
PARİS ANTLAŞMASI

Bu anlaşma ile dünya tarihinde ilk defa devletler kendi
iradeleriyle egemenliklerinin bir kısmını ulus üstü bir
kuruma devretmiş oluyordu. Belçika, Federal Almanya,
Lüksemburg, Fransa, İtalya ve Hollanda’dan oluşan 6 üye
devlet ile AKÇT oluşturuldu.
AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU ROMA
ANTLAŞMASI

Kömür ve çeliğin yanı sıra diğer sektörlerde de
ekonomik birliği kurmak amacıyla, 1957’de Roma
Antlaşması
imzalandı
ve
Avrupa
Ekonomik
Topluluğu(AET) kuruldu. Topluluğun görevi ortak
pazarın kurulması ve üye devletlerin giderek
yakınlaştırılması olmuştur. Bu antlaşma ile Avrupa
Yatırım Bankası da kurulmuştur.
1957 AVRUPA ATOM ENERJİSİ
TOPLULUĞU (EURATOM





Topluluğun görevi nükleer sanayilerin kurulması ve
hızlı gelişimi için gerekli şartların sağlanması
suretiyle üye devletlerde hayat standardının
yükselmesine katkıda bulunmaktır. Topluluğa verilen
görevler şu kurumlar aracılığı ile yürütülmektedir:
Avrupa Parlamentosu
Konsey
Komisyon
Adalet Divanı
1987 AVRUPA TEK SENEDİ

ATS 9 üye ülke tarafından Lüksemburg’da
hazırlanmış ve 1 Temmuz 1987’de yürürlüğe
konmuştur. ATS’nin en önemli amacı, üye ülkeler
arasında daha yakın işbirliğinin sağlanması ve Ortak
Pazarın gerçekleştirilmesidir. Bu antlaşma ile
günümüz Avrupa Birliğinin oluşum süreci de
başlamıştır.
1992 AVRUPA BİRLİĞİ (MAASTRİCHT)
ANTLAŞMASI
Avrupa Birliğini kuran Maasricht Antlaşması ile
Avrupa Topluluklarına yeni boyutlar kazandırılmış ve
AB’nin 3 temel direği oluşturularak yeni bir
hukuksal yapı düzenlenmiştir. AB’nin 3 temel direği
antlaşmaya göre:
 Ekonomik ve Parasal Birlik,
 Ortak Dışişleri ve Güvenlik,
 Adalet ve İç İşlerinde İş Birliği,

1997 AMSTERDAM ANTLAŞMASI

Amsterdam Antlaşmasının en önemli özelliği,
Maasricht Antlaşması ile kurulan hukuksal yapıyı
tamamlamasıdır. Antlaşma işle tek para biçimine
geçiş teyit edilmiş, üye ülkeler arasında sınır
kontrolleri kaldırılmış,(Schengen Antlaşması) Avrupa
vatandaşlığı kapsamındaki haklar güçlendirilmiştir.
NİCE ANTLAŞMASI

AB’nin son genişleme süreciyle artan üye sayısı ve
ulaşılan kurumsal büyüklük bürokrasi düşünülerek
kurumsal reformlar öngörülmüştür. Nice Antlaşması
ile Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosundaki üye
ülkelerin oy dağılımları ve Avrupa Komisyonu üye
sayıları yeni katılacak ülkeleri de kapsayacak şekilde
yeniden düzenlenmiştir.
2007 LİZBON ANTLAŞMASI

13 Aralık 2007 tarihinde imzalanan ve 17 Aralık
tarihli AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanan Lizbon
Antlaşması, demokratik hesap verebilirliğin ve
Avrupa Birliği’nin karar alma süreçlerinin
etkinliğinin geliştirilmesinin yanı sıra genişlemiş
Birliğin işleyişine yönelik yasal bir çerçeve
oluşturulmasını amaçlamaktadır.
AVRUPA BİRLİĞİ KURUMLARI









Avrupa Parlamentosu
Avrupa Komisyonu
Avrupa Birliği Komisyonu
Avrupa Birliği Zirvesi
Avrupa Adalet Divanı
Avrupa Sayıştayı
Avrupa Merkez Bankası
Avrupa Yatırım Bankası
Danışma Organları
AVRUPA PARLAMENTOSU (AP )




AB’nin yasama organıdır.
1979 yılında kurulmuştur.
Genel Kurul Strazburg’da, Parlamentonun siyasi grup
ve
komiteleri
Brüksel’de, sekretaryası
ise
Lüksemburg’dadır.
AP başkanlığını 1 Temmuz 2014’den beri Martin
Schuliz yürütmektedir.
Başlıca görevleri:
•Parlâmentonun yasamanın denetimi, bütçenin
denetimi ve yönetimin denetimi olmak üzere üç
önemli yetkisi vardır
•Birlik adına üçüncü ülkelerle anlaşma yapar,
•Avrupa Merkez Bankası’nın görev ve yetkilerini
belirler.
•Yasal düzenleme tasarılarını inceler.
•Güncel konuları tartışır.
•Komisyon başkanı ve Avrupa Ombudsmanını
seçer.
•Şikâyet dilekçesi kabul eder.
•Komisyonu güvensizlik oyuyla üçte iki çoğunlukla
heyet halinde istifaya zorlayabilir.
AVRUPA KOMİSYONU



AB’nin yürütme organıdır.
Merkezi Brüksel’dedir.
AP’ da Temmuz 2014’de yapılan gizli oylamada komisyon
başkanı Jean-Cloud Juncker seçilmiştir.
Başlıca görevleri:
•Birliğin bütçesini ve politikasını uygular
•Yasama sürecini başlatmada tek yetkilidir ve
yeni bir Avrupa yasasının kabulü sürecinin her
aşamasında etkide bulunma güç ve yetkisine
sahiptir.
•Parlamentoya karşı sorumludur.
•Üçüncü ülkelerle birlik adına ticaret ve işbirliği
antlaşmaları yapar.
•Komisyon, yalnızca Avrupa Parlâmentosu’na
karşı sorumludur
AVRUPA BİRLİĞİ KONSEYİ



AB temel karar organıdır ve yürütme yetkisi vardır
Konsey merkezi Brüksel’dedir
Konsey dönem başkanlığını 1 Ocak 2016’da Hollanda
devralmıştır
Başlıca görevleri:
•AB yasalarını çıkarır.
•AB politik hedeflerini belirler.
•AP ile birlikte AB’nin yıllık bütçesini
tespit eder.
•AB adına uluslar arası antlaşmaları
imzalar.
•Ortak politikalara ilişkin temel
kuralları belirler.
AVRUPA BİRLİĞİ ZİRVESİ




“AB Doruğu”, “AB Başkanlar Konseyi” olarak da
adlandırılmaktadır.
1974 yılından beri toplanmaktadır.
Genel olarak toplantıları Brüksel’de gerçekleştirmektedir.
1 Aralık 2014 tarihinde Donald Tusk AB Zirvesinin
başkanı olarak göreve başlamış.
Başlıca görevleri:
•Birliğin temel politika ve stratejik
eğilimlerini belirlemek,
•Önemli politik girişimlerde bulunur.
•AB Komisyonun bir sonuca
varamadığı konulara kılavuzluk etmek.
AVRUPA ADALET DİVANI







AB’nin yargı organıdır.
1958’te kurulmuştur.
Lüksemburg’da faaliyet göstermektedir.
Başlıca görevleri:
Topluluk hukukun uygulanmasını sağlar,
Antlaşmazlıklarda hakemlik yapar
Topluluk hukukunu yorumlar.
AVRUPA BİRLİĞİ SAYIŞTAYI






AB’nin mali denetleme organıdır.
1975’te kurulmuştur.
Merkezi Lüksemburg’dadır.
Başlıca görevleri:
Avrupa Birliği’nin tüm gelir ve harcamalarının hukuka
uygun ve düzenli biçimde yapılıp yapılmadığını ve maliye
yönetiminin tutarlı olup olmadığını denetler
Bütçenin uygulanmasında mevzuat çerçevesinde hareket
edilmesini denetler
AVRUPA MERKEZ BANKASI






Tüzel kişiliğe sahip bağımsız bir AB organıdır
Merkezi Almanya’nın Frankfurt şehrindedir.
Başlıca görevleri:
Para birimi olarak Avro’yu kullanan AB üyesi
ülkelerde fiyat istikrarını sağlamaktır.
Faiz oranlarını belirlemek
Avro bölgesi dâhilinde para basımına izin verme
konusunda tek yetkilidir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI








AB’nin finans kurumudur.
Roma Antlaşması gereğince 1958’de kurulmuştur.
Merkezi Brüksel’dedir.
Başlıca görevleri:
AB’nin hedefleri doğrultusunda ekonomik gelişme
ve yatırımları finanse etmek
Trans-Avrupa ulaşım ve telekomünikasyon ağlarının
geliştirilmesi ve çevrenin korunmasını sağlamak
Enerji kaynaklarının sürdürülebilirliğinin sağlmak.
Avrupa sanayisinin ve KOBİ’lerinin uluslar arası
düzeyde gücünün arttırılmasına yönelik finansman
kredisi sağlamak
DANIŞMA ORGANLARI
 EKONOMİK VE
SOSYAL KOMİTE
1957’de Roma Antlaşması ile kurulmuştur. Merkezi
Brüksel’dedir. Ekonomik ve Sosyal Komite 222 üyeden
oluşur.
 BÖLGELER KOMİTESİ
Yerel ve bölgesel mercileri temsil eden 222 asil ve
222 yedek üyesi vardır.Merkezi Brüksel’dedir.
 AVRUPA OMBDUSMANI
AB vatandaşları ya da herhangi bir Avrupa ülkesinde
ikamet eden vatandaşların şikâyetleriyle ilgilenir. Görev
süresi 5 yıldır. Bu görevi Temmuz 2013’ten beri İrlandalı
gazeteci yazar Emily o’Reilly yürütmektedir.
AVRUPA BİRLİĞİNİN GENİŞLEMESİ
Genişlemenin Tarihçesi
 Aday Ülkeler
 Potansiyel Aday Ülkeler


Bugünkü Avrupa Birliği'nin (AB) temellerini, 1951
yılında Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Lüksemburg ve
Hollanda'nın imzaladığı Paris Antlaşmasıyla kurulan
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ile yine aynı ülkelerin
1957 yılında imzaladığı Roma Antlaşmasıyla kurulan
Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi
Topluluğu oluşturuyor.

1993 yılında yapılan Kopenhag Zirvesinde
belirlenen kriterler üyelik koşullarını kesin bir
biçimde ortaya koydu.
Birinci Genişleme (İngiltere, İrlanda, Danimarka
- 1973)

İngiltere, İrlanda ve Danimarka 1961 yılında üyelik için
AB'ye başvurdular. Genişleme süreci, 1969 yılında De
Gaulle'ün
Fransa
Cumhurbaşkanlığından
istifa
etmesinden sonra başladı ve İngiltere, İrlanda,
Danimarka 1 Ocak 1973'te AB'ye üye oldu.
İkinci Genişleme (Yunanistan - 1981)

Yunanistan 8 Haziran 1959 tarihinde AT’na ortaklık için
başvuruda bulunmuştur. İki taraf arasında yapılan
müzakereler sonucunda, Yunanistan 9 Temmuz 1961
tarihinde Avrupa Toplulukları ile Ortaklık Anlaşması’nı
(Atina Anlaşması) imzalamıştır.
Üçüncü Genişleme: (İspanya, Portekiz - 1986)

İspanya ve Portekiz, Topluluğa ilk başvurularını 1962 yılında
gerçekleştirmiş ancak her iki ülkenin de diktatörlükle yönetilmesi
sonucu başvuruları kabul edilmemiştir. Bu iki Güney Avrupa
ülkesinin az gelişmiş ekonomileri ve demokrasiye geçişlerinde
karşılaştıkları sıkıntılar, AB'nin bu ülkeler ile ilişkilerinin yavaş
ilerlemesine yol açmıştır. Portekiz, Topluluğa üyelik başvurusunu
28 Mart 1977 tarihinde yapmıştır.

İspanya ve Portekiz ile 1978–1979 yıllarında başlatılan müzakereler
1986 yılında bu ülkelerin Birliğe katılmalarıyla sonuçlanmış,
böylece Topluluğa üye ülkelerin sayısı onikiye yükselmiştir.
Dördüncü Genişleme: (Avusturya,Finlandiya,
İsveç - 1995)




Avusturya 17 Temmuz 1989’da,
İsveç 1 Temmuz 1991'de,
Finlandiya ise 18 Mart 1992 tarihinde Topluluğa üyelik
başvurusunda bulunmuşlardır.
Birlik, üç ülke için müzakereleri eş zamanlı olarak 1
Şubat 1993 tarihinde başlatmıştır
Beşinci Genişleme

1995 yılında AB üyeliği için başvuruda bulunan
Bulgaristan ve Romanya ile katılım müzakereleri
Şubat 2000 tarihinde başlamıştır. 2004 yılındaki
genişleme dalgasının bir devamı niteliğindeki 2007
genişleme dalgasına dâhil olan Bulgaristan ve
Romanya, komünist rejimin düşüşünün on yedinci
yılında 1 Ocak 2007 tarihinde AB üyesi olmuşlardır.
AB-27’DEN AB-28’E: AB’NİN YENİ ÜYESİ
HIRVATİSTAN



Hırvatistan, 1 Temmuz 2013 tarihinde resmen
AB’nin 28’inci üyesi olmuştur.
Böylece Hırvatistan, Yugoslavya’nın dağılmasıyla
bağımsızlığını ilan eden ülkelerden AB üyesi ikinci
ülke olmuştur.
Hırvatistan’ın üyeliğiyle AB’nin resmi dillerinin sayısı
24’e; AB nüfusu ise 508 milyona ulaşmıştır. 17
Haziran 2004’te aday ülke ilan edilen Hırvatistan, AB
ile katılım müzakerelerine Türkiye ile aynı tarihte, 3
Ekim 2005’te, başlamıştır.
AVRUPA BİRLİĞİ’NE TAM ÜYE ÜLKELER
KAYNAKÇA
•http://www.ab.gov.tr/index.php?p=109
•http://www.ikv.org.tr/ikv.asp?ust_id=32&id=281
•Prof. Dr. Cihan DURA, Prof. Dr. Hayriye ATİK, Avrupa Birliği, Gümrük Birliği
ve Türkiye, Nobel Yayınevi, 4. Basım, Nisan–2014
•T.C Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, Avrupa Birliği ve Türkiye, Ankara,
Ekim- 1999
•Dr. Özay ÖZPENÇE, Avrupa Parasal Birliğinde Maliye Politikası
Koordinasyonu ve Türkiye Analizi, T.C Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme
Başkanlığı, Yayın No: 2009/391, Ankara–2
• www.avrupa.info.tr
• www.bumko.gov.tr Avrupa Topluluklarına İlişkin Temel Belgeler cilt: 1
•Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi yıl 2008 cilt XXV sayı 2
• www.tbmm.gov.tr
• www.ibb.gov.tr
•Yrd. Doç. Dr. Ümit GÜNER, Ekonominin AB’si, Ekin Yayınevi, 2008
•https://tr.wikipedia.org/wiki/Avrupa_Birli%C4%9Fi
•http://www.abgm.adalet.gov.tr/avrupabirligi/kurumsalyapi.html
•http://www.dpb.gov.tr/tr-tr
•http://itb.org.tr/Sayfa/95-12-ab-kurumlari
•http://www.academia.edu/5083049/AB_Organlar%C4%B1_ve_%C3%BCye_%
C3%BClkeler_aras%C4%B1nda_yetki_b%C3%B6l%C3%BC%C5%9F%C3%B
Cm%C3%BC
•http://www.canaktan.org/ekonomi/yeni-avrupa/temel-kurum.htm