ÇANAKKALE SAVAŞI
advertisement
ÇANAKKALE SAVAŞI (1915-1916) FARUK KARADAĞ • • • • • • • • • 1.DÜNYA SAVAŞI ÇANAKKALE SAVAŞLARI TARAFLAR KUMANDANLAR CEPHELER ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN NEDENLERİ DENİZ SAVAŞLARI KARA SAVAŞLARI ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN ÖNEMİ VE SONUÇLARI • KAYNAKLAR 1. DÜNYA SAVAŞI Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşı içinde, tarihin en kanlı bölümü olarak bilinir. Ancak, Dünya savaş tarihi açısından büyük önem taşıyan ve Mustafa Kemal komutasındaki Türk ordu birliklerinin dünyayı şaşırtan cesaret ve kahramanlıklar gösterdiği savaşdır “ÇANAKKALE SAVAŞI”. O nedenle, Türk’ün sayısız zafer, şan ve şerefle dolu tarihinin EN PARLAK SAYFASIDIR. İşte Çanakkale Zaferini yaratan kuvvet; 1914 yazında küçümsenen, değeri hakkında yanlış teşhis konan “TÜRK ORDUSU” dur. ÇANAKKALE SAVAŞLARI I. dünya Savaşı sırasında 19 Şubat 1915 9 Ocak 1916 yılları arasında, Gelibolu Yarımadası'nda, Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan , deniz ve kara savaşlarıdır. TARAFLAR Britanya İmparatorluğu Fransa Hindistan Avustralya Yeni Zelanda Newfoundland Osmanlı Devleti KUMANDANLAR Sir lan Hamilton Lord Kitchener John de Robeck Sanders Paşa Esat Paşa Vehip Paşa Cevat Paşa Fevzi Bey Mustafa Kemal Bey CEPHELER Seddülbahir Cephesi 1.Kirte 2.Kirte 3.Kirte 1.Kerevizdere Zığındere 2.Kerevizdere Kirte Bağları Arıburnu Cephesi Kanlı sırt Sarı Bayır Kılıçbayır Kocaçimen tepe Conk Bayırı Anafartalar Cephesi I. Anafartalar II. Anafartalar 1. 1911-1912 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika toprakları olan Trablusgarp ve Bingazi’yi İtalya’ya bırakmış, 1912-1913 Balkan hezimeti ise, 500 yıldır Türk olan Rumeli’deki son Türk hakimiyetini yok etmişti. Bu yüzden, Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları geri almak istemesi. 2. İngiliz geçirmek İstanbul ve Fransızların istemesi, kapılarını İstanbul’u Bulgar zorlaması ele ordularının ve bunun sonucu olarak; İstanbul ve tehlikeye girmesi. boğazların güvenliğinin 3. Ekonomisi kötüye giden Rusya’ya gerekli yardımı götürmek ve Anadolu’daki petrol yataklarını ele geçirmek. 4. Balkan Savaşları’ nda yara almış, Osmanlı devleti’ne ikinci darbeyi vurarak tamamen çökertmek. Bu sayede de Avrupa’ya açılabilme emellerini gerçekleştirmek. 5. İki Alman gemisinin Akdeniz’de İngiliz ve Fransız bayrağı donanmasından altında kaçarak Rus Türk limanlarını bombalaması. 6. Osmanlı Devleti’nin bu sebeplerden dolayı savaşa müttefiği girmek olduğu zorunda kalması Almanya’nın kazanacaklarına inanması. ve savaşı Çanakkale Savaşı; 18 Mart 1915'e kadar yapılan "Deniz Savaşları" ve Sonrasındaki "Kara üzere iki ana bölüme ayrılır. Savaşları" olmak DENİZ SAVAŞLARI İtilaf Devletleri’nin deniz harekatı; 19 Şubat 1915’te başladı. 13 Mart 1915’e kadar düşman gemileri tabyaları top ateşine tuttu, mayın tarama gemileri olabildiğince yol açtı. Boğazları zorlayarak geçebileceklerine inanan düşman kuvvetlerinin, kararlı ve dirençli bir karşılık almaları bu işin o kadar da kolay olmadığını gösteriyordu. 18 dönemde Mart boğazın 1915’e kadar girişinde geçen bulunan bu Rumeli yakasındaki Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları ile, Anadolu yakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyaları tahrip edilmişti. Boğaza giriş kapıları aralanmış ama istenen başarı elde edilememişti. İtilaf devletleri, bir sonraki saldırıyı 18 Mart 1915’de gerçekleştirmişlerdir. Hedef, Çanakkale Boğazı'nın sadece 1 mil genişliğindeki en dar noktasıdır. Admiral de Robeck komutasındaki aşağı yukarı 16 savaş gemilik dev donanma Çanakkale'yi geçmeye kalkmıştır. Ancak, her gemi Nusrat(Nusret) adlı Türk mayın gemisinin boğazın Asya tarafına yerleştirdiği deniz mayınları tarafından hasar almıştır. Bazı balıkçılar, İngilizler tarafından mayın toplama işiyle görevlendirilmiştir; ama Türk ordusunun açtığı top atışlarıyla korkarak kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır. Yerinde kalmış bu mayınlar İngiliz HMS Ocean, HMS Irresistible ve Fransız Bouvet adlı üç savaş gemisini batırmıştır. Ayrıca, İngiliz HMS Inflexible ve Fransız savaş gemileri Suffren ve Gaulois çok ağır bir şekilde hasar almıştır. Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine, Çanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyeceklerini göstermiştir. İngiliz donanmasının yenilmesi askerlerine inanılmaz bir moral olmuştur. Türk Sonuç olarak, 18 Mart 1915'te İtilaf devletleri, Türkler tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Böylece operasyonlarına İtilaf girişerek devletleri, kıyıyı temizlemeyi hedeflemişlerdir. kara toplardan KARA SAVAŞLARI İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası üzerine çıkarak Türkleri karadan yenmeyi planlamışlardır. Gelibolu Yarımadası’nda Müttefik çıkartmaları yarımadanın güney cephede yapılmıştır. bölümündeki altı kumsala, iki Seddülbahir Cephesi'ne 29. İngiliz Tümeni ile Fransız Kolordusu (Fransız Doğu Sefer Kuvveti) çıkartma yaparken Arıburnu Cephesi'nde ise Anzaklar Kolordusu çıkartma yapmıştır. Her iki cephedeki kanlı çatışmalar ardından 1915 yılının Temmuz Ayı sonlarında cepheler kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbine dönüşmüştü. Gelibolu Yarımadası’nda bir sonuç elde edebilmek için İngiliz General Sir Lan Hamilton, daha kuzeyde üçüncü bir cephe açmak gereği duymuş, Suvla Koyu'nda çıkartma yaparak Anafartalar Cephesi'ni açmıştır. 6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşları bu bölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla çıkartma kuvvetleri, dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir. Gelibolu Yarımadası'nın Müttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar asıl çatışmalar bu bölgede olmuştur. Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen yeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasına karşın kara harekatı Müttefikler açısından bir sonuç getirmemiş, Türk kuvvetlerinin direnci karşısında cepheler yeniden kilitlenmiştir. İtilaf Devletleri, zaten 2 yıldır ilerleme kaydetmeden sürekli zayiat verdiklerini de hesaba katarak Aralık 1915'te geceleri yavaş yavaş ve ayrılmışlardır. sessiz sedasız Gelibolu'dan Böylece 2 yıldır süren şiddetli ve kanlı çarpışmalar, Türklerin galibiyetiyle sona ermiştir. Çanakkale Zaferi, müttefikleriyle Rusya'nın irtibatını önlemiş, dolayısıyla savaş iki yıl uzamış, bu arada çıkan Bolşevik ihtilali ile Rusya savaş dışı kalmıştır. Bu durum ihtilal Rusyası ile müttefiklerini birbirinden ayırmış, Kurtuluş Savaşı yıllarında kuzeyde güvenliğimizi sağlamış ve zafere ulaşmamızı kolaylaştırmıştır. Bu savaşlar, İngiliz ve Fransız kuvvetlerini Gelibolu Yarımadasına bağlamış, Almanya ve müttefiklerinin yükleri azalmıştır. Düşmana çok büyük insan ve malzeme zayiatı verdirilmiştir. Türk ordusunun zaferi, İngiltere ve Fransa'nın sömürgelerindeki prestjlerine bir darbe, esir milletlere bir ümit ve istiklal ışığı olmuştur. Çanakkale Zaferi, Türk askerinin direnme gücünün, fedakarlık ruhunun ve vatanseverlik şuurunun bir abidesidir. Harpten önce kıymeti üzerinde tereddüt edilen Türk ordusu, iyi sevk ve idare edildiği zaman ehliyetli ellerde, bin bir yokluk ve zarurete rağmen neler yapmaya muktedir olduğunu dünyaya göstermiş ve Balkan yenilgisinin kara lekesini tertemiz kanıyla silmiştir. Bilindiği gibi, büyük hadiseler olağanüstü şahsiyetleri, büyük ve müstesna kabiliyetleri meydana çıkarmaktadır. Mustafa Kemal'in ortaya çıkışında Çanakkale savaşları kader tayin edici bir merhale olarak gözümüze çarpmaktadır. Çanakkale Zaferleri, Mustafa KEMAL'in ordu içinde olduğu kadar tüm milletçe de tanınmasına vesile olmuştur. Bu suretle Türk Milleti, 1966'dan beri makus istikamette gelişen talihini yenecek olan liderlerini bulmuştur. Ordu ve millet, Anafartalar Kahramanı'nın bu işte bu güven, ATATÜRK'ün Milli Mücadele'yi zaferle sonuçlandırmasında genç, dinamik ve yepyeni modern bir devlet kurmasında en büyük ilham ve kuvvet kaynağı olmuştur. Çanakkale, Milli mücadelenin bir nevi başlangıcı sayılmaktadır. Çanakkale, Türk'ün vatanseverliğinin, cesaretinin, mücadele azminin ve kahramanlığının sembolüdür. 1. 2. 3. 4. 5. http://www.burasicanakkale.com http://www.canakkale.gen.tr http://tr.wikipedia.org http://www.msxlabs.org http://www.forumdas.netri TEŞEKKÜR EDERİM…
