I.DÜNYA SAVAŞI

I.DÜNYA SAVAŞI
(1914-1918)
Temel Nedenleri:
 1789
Fransız ihtilali’nin getirmiş olduğu
sonuçlardan özgürlük ve milliyetçilik
fikirleri imparatorlukların yıkılmasına
sebep olacaktır. Milliyetçilik; İtalya ve
Almanya’nın siyasi birliklerini
tamamlamalarına sebep olmuştur.
 Sanayi
inkılabı sonucunda doğan
hammadde ve pazar arayışı,
sömürgecilik ve ekonomik rekabeti
getirmiştir.
Özel Nedenleri:
 1. Almanya
ve İngiltere arasındaki
ekonomik rekabet (en önemli neden).
 2. Fransa’nın 1871 Sedan savaşında
Almanya’ya kaptırdığı Alsas-Loren
kömür havzasını geri almak istemesi.
 3. Rusya’nın panslavist politikasından,
Avusturya-Macaristan’ın ve
Almanya’nın rahatsız olması.
Almanya & Fransa
Alsas-Loren Kömür
Havzası (madenleri)
Almanya
Fransa
Avusturya
BALKANLARDA
ÇIKAR ÇATIŞMASI
Rusya
Rusya’nın Osmanlı toprakları üzerindeki
emelleri ve sıcak denizlere inme politikası.
 5. Sömürgeci devletler arasına girmeye
çalışan Almanya ve İtalya’nın politikaları.
 6. Avusturya-Macaristan’ın, Bosna Hersek’i ilhakının Sırbistan ile arsında
yarattığı gerginlik.
 7. Avusturya-Macaristan veliahtının
Saraybosna’da bir Sırplı tarafından
öldürülmesi. (Görünen nedendir ve Savaşı
başlatan olaydır).
 4.
I.DÜNYA SAVAŞI;
Almanya ve İngiltere’nin aynı bölgeleri
hammadde ve pazar kaynağı olarak
kullanmak istemeleri sonucu ortaya çıkan
bir savaştır.
VURGU:
“Hammadde ve pazar paylaşımı”
BUNA GÖRE:
I.Dünya Savaşı: Sömürgecilik savaşıdır.
I.Dünya Savaşı: Sanayi Devrimi’nin etkisi
ile ortaya çıkmıştır.
İNGİLTERE REVAL GÖRÜŞMELERİ İLE;
Rusya’ya boğazları verdi ve onu
Balkanlarda serbest bıraktı.
BU DURUM İNGİLTERE’NİN;
• Osmanlı ile ilgili politikasının
değiştiğini,
• Osmanlı’yı koruma politikasından
vazgeçtiğini
• Ayrıca; İngiltere’nin Rusya ile ittifak
kurduğunun da kanıtıdır.
JEO POLİTİK KONUMUN ÖNEMİ;
Almanya, Osmanlı Devleti ile birlikte
savaşa girmek istiyordu.
VURGU:
“Jeopolitik” konum
BU DURUM ALMANYA’nın;
* Boğazları ve sömürge yollarını denetim
altına almak istediğinin göstergesidir.
* Böylece Almanya rakiplerine karşı askeri
ve siyasi üstünlük sağlayacaktı.
İtilaf Devletlerinin Osmanlıyı Kabul
Etmeme Nedenleri:
 1. Osmanlı, askeri ve ekonomik yönden
zayıflamıştı.
 2. Osmanlı toprakları paylaşılmak
isteniyordu.
 3. Rusya’nın Osmanlı üzerindeki emelleri
ve İngiltere’nin Rusya’yı kaybetmek
istememesi.
 4.
Osmanlı’nın, kapitülasyonlar, Ege adaları,
Mısır sorununun çözülmesini istemesi.
Osmanlı’nın Almanya’yı Tercih
Nedenleri:
1. Kaybedilen toprakları geri alma düşüncesi.
2. Turan idealini gerçekleştirme düşüncesi.
3. Almanya’nın savaşı kazanacağına kesin
gözüyle bakılması.
4. Yalnızlık politikasından kurtulmak istemesi.
5. Kapitülasyonlardan dolayı İngiltere ve
Fransa’nın baskısı.
6. İttihatçı Subayların Alman hayranlığı.
7. Yunan “Megalo İdeası”nı engellemek.
Almanların Osmanlı’yı Savaşa Çekme
Nedenleri:
1. Yeni cepheler açmak, kendi yüklerini
hafifletmek.
2. Osmanlı’nın jeopolitik konumu.
3. Halifelik nüfuzundan faydalanmak (cihad)
4. Petrol bölgelerini kontrol altına almak.
5. İngilizlerin, sömürgeleri ile olan bağlarını
koparmak.
6. Osmanlı’nın asker potansiyelinden
faydalanmak.
7. Boğazları kontrol altında tutmak ve
Rusya’ya yardım edilmesini önlemek.
Almanya
İtalya
I.DÜNYA SAVAŞI
RUSYA
İNG.
Savaşa Giriş:
Alman, Goben ve Breslav isimli
savaş gemileri İngiliz
donanmasından kaçarak
Osmanlı’ya sığındı. Yavuz ve
Midilli isimlerini alan gemiler daha
sonra Rus limanlarını bombaladı
(23 Ekim 1914).
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesinin
Sonuçları:
1. Yeni cepheler açıldı, savaş alanı
genişledi.
2. Almanya kısmen rahatladı.
3. İngiltere Kıbrıs’ı topraklarına kattığını
açıkladı.
4. Osmanlı, kapitülasyonları tek taraflı
olarak kaldırdığını ilan etti.
5. Osmanlı, İtilaf devletleri arasında gizli
anlaşmalar ile paylaşıldı.
OSMANLI DEVLETİ I.DÜNYA SAVAŞI
SIRASINDA;
• Kapitülasyonları ve Duyun-u Umumiye
İdaresini kaldırdı.
BU DURUM:
Osmanlı Devleti’nin savaşa tam
bağımsızlığını sağlamak için girdiğini
göstermektedir.
Yani Osmanlı, savaşa ekonomik
bağımsızlığını sağlamak için girmiştir.
KAFKAS
CEPHESİ
IRAK
CEPHESİ
SURİYE-FİLİSTİN
CEPHESİ
KANAL
CEPHESİ
HİCAZ-YEMEN
CEPHESİ
CEPHELER
ÇANAKKALE
Çanakkale Savaşları:
Sebep: İngiltere’nin, boğazları ele geçirerek Osmanlı’yı
savaş dışı bırakmak ve Rusya’ya yardım yetiştirmek.
Sonuçları:
1. Savaş en az iki yıl uzadı.
2. Bulgaristan, Osmanlı yanında savaşa girdi.
3. İngiltere ve Fransa’nın itibarı sarsıldı.
4. Gizli antlaşmalar gündeme geldi.
5. Rusya yardım alamayınca Çarlık rejimi zor
duruma düştü ve 1917 Bolşevik ihtilaline zemin
hazırlanmış oldu.
6. M. Kemal, başarılarından dolayı milli
mücadeleye lider olacaktır.
I.DÜNYA SAVAŞI BAŞLAYINCA;
İngilizler ve İtilaf devletleri
Çanakkale’ye saldırdılar.
AMAÇLARI (Sebepleri) ???
1. Rusya’ya yardım ulaştırıp savaşa
devam etmelerini sağlamak.
2. Savaşa girmemiş olan Balkan
Devletleri’ni İtilaf devletlerinin yanına
çekmek.
3. İstanbul’u alıp Osmanlı Devleti’ni savaş
dışı bırakmak.
BU DURUM
İTİLAF DEVLETLERİNİN;
I.DÜNYA Savaşı’nı kısa
sürede sonuçlandırmak
istediğinin kanıtıdır.
I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları:
1. Yaklaşık 10 milyon insan öldü.
2. Bazı büyük devletler yıkıldı, yeni devletler
kuruldu (Avusturya, Macaristan, Yugoslavya,
Polonya, Çekoslovakya).
3. Bazı devletlerde rejim değişikliği oldu
(Rusya’da Komünizm, İtalya’da Faşizm,
Almanya’da Nazizm, Türkiye’de Cumhuriyet).
4. Yeni silahlar kullanıldı (Uçak, Tank, Denizaltı).
5. Kurtuluş savaşına sebep olmuştur.
6. II. Dünya savaşına sebep olmuştur.
7. Milletler Cemiyeti kurulmuştur.
Gizli Antlaşmalar
(Osmanlı’yı Paylaşma Tasarıları)
1915 Boğazlar Antlaşması: Rusya’yı kendi
yanlarında tutabilmek için İngiltere ve Fransa
tarafından İstanbul, Boğazlar ve Marmara
kıyıları Rusya’ya vaat edilmiş.
1915 Londra Antlaşması: 12 Ada ve Güneybatı
Anadolu İtalyanlara vaat edilerek İtilaf
devletleri’nin yanına geçtiği antlaşmadır.
1916 Sykes-Picot Antlaşması: İngiltere ve
Fransa’nın Osmanlı topraklarını paylaştıkları
antlaşmadır. Çukurova, G.Doğu Anadolu, Musul
ve Suriye çevresi Fransızlara, Irak İngilizlere
bırakılacak, diğer bölgelerde ise bir Arap devleti
kurulacaktır.
1916 Petrograt Antlaşması: D.Anadolu ve Trabzon’a
kadar olan Karadeniz kıyıları daha önceki bölgelere ek
olarak Rusya’ya bırakılmıştır.
1916 Mac-Mahon Antlaşması: İngilizlerin Mısır valisi
Mac-Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin arasında
yapılmıştır. Arapların Osmanlı Devletine isyan
etmelerine karşılık bağımsız bir Arap devleti vaat
edilmiştir.
1917 Saint Jean de Maurienne Antlaşması: Rusya’nın
savaştan çekilme ihtimali üzerine İtalya’nın önemi
artmış ve önceki bölgelere ek olarak Batı Anadolu da
İtalyanlara vaat edilmiştir.
Not: Rusya’da Bolşevik ihtilali sonunda kurulan yeni
rejim tarafından gizli antlaşmalar dünya kamuoyuna
duyurulmuş, böylece uygulama alanı bulamamışlardır.
Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918):
ABD başkanı Wilson barışı korumak için 14 maddelik
ilkeleri yayınladı.
1. Boğazlar bütün devletlere açık olacaktır.
2. Savaş sonrası toprak işgali olmayacak.
3. Mağlup devletlerden savaş tazminatı alınmayacak.
4. Gizli antlaşmalar iptal edilecek.
5. Alsas-Loren, Fransa’ya verilecek.
6. Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak.
7. Sömürgecilik yapılmayacak.
8. Her millet geleceğini kendisi tayin edebilecek, Türkler
ve azınlıklar çoğunlukta oldukları yerlerde bağımsız
devlet kurabilecekler.