archıtectural based damages to buıldıngs durıng 17 august 1999
advertisement
ÇELİK YAPILAR İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür Tarihçe ÇELİK YAPILAR 1779 yılında Severn nehri üzerinde köprü (font) İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİK YAPILAR İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİK YAPILAR İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİK YAPILAR Eiffel, Paris John Hancock Center, Chicago İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi The Hearst Tower, New York City HSBC, Hong Kong Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİK YAPILAR Bird’s Nest, Bijing İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİK YAPILAR, Allianz Arena, Münih İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİK YAPILAR, The Water Cube, Beijing İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür The Forth Rail Bridge 1890 İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür (KAFES SİSTEMLER) İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİĞİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Mekanik olarak işlenebilen yani, dövülerek, preslenerek, haddeden geçirilerek şekil alabilen demir alaşımlarına çelik denir. Çelik malzemenin bünyesinde, demirden başka, %0,16~0,20 kadar karbon bulunur. Karbon miktarı arttıkça çeliğin hem mukavemeti, hemde sertliği artar. Ayrıca fosfor, kükürt, azot, silisyum, manganez, bakır gibi elemanlarda vardır. Çelik malzeme bünyesine krom, nikel, vanadiyum, molibden gibi maddeler katılarak yüksek kaliteli çelikler üretilebilmektedir. Yüksek fırınlarda kok kömürü yakılarak demir cevherinin ergitilmesi sonucu, içinde %5 karbon bulunan ham demir elde edilir. Ham demirin özel fırınlarda katkılanmasıyla, bünyesinde %4 kadar karbon bulunan font (pik) üretilmiş olur. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİĞİN ÜSTÜNLÜĞÜ 1- Ahşap ve betonarmeye nazaran oldukça homojen ve izotrop bir malzemedir,ayrıca mukavemeti de büyüktür. 2- Elastisite modülü ahşapta 100000kg/cm2 ,betonarmede 210000~300000kg/cm2 ,çelikte 2100000kg/cm2 dir.Yani ahşabın 21 katı, betonarmenin 7~10 katıdır.Bu nedenle daha az sehim yapar,ve daha az malzeme sarfı gerektirir. 3- İşçiliğin büyük bir kısmı atölyelerde yapılabilir. 4- Aynı yükü taşımak için seçilmesi gereken kesit,çelikte betonarmeye nazaran daha küçüktür.Kesit dış ölçüleri belirli bir çelik kolonun taşıma gücü,aynı kesit ölçüleri ve şartlar için yapılan betonarme kolona oranla çok fazladır. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİĞİN ÜSTÜNLÜĞÜ 5- Kendi zati ağırlığı betonarmeye nazaran az olduğundan sömelleri daha küçük çıkar.Temel zemini sağlam olmayan yerlerdeki yapılar için bazen sadece bu özellik,taşıyıcı iskelet malzemesi olarak çeliğin seçilmesine sebep olabilir. 6- Takviyesi kolaydır,kolayca değişiklikler yapılabilir.Betonarmede bu işlemin sınırları dar,yapılmaları güç hatta bazen imkansızdır. 7- Çelik taşıyıcı elemanlar bulundukları yapıdan kısmen veya tamamen söküldüklerinde,çıkan malzeme bir başka yapıda ve hatta değişik şartlarda zayiatsız tekrar kullanılabilir.Böyle bir yapı herhangi bir nedenle yıkılsa ve enkaz haline gelse,yani içindeki çelik malzeme artık kullanılmayacak hurda niteliğinde olsa bile gene bir değeri mevcuttur İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür ÇELİĞİN SAKINCALARI 1- Yangında yıkılmaya karşı mukavemetleri azdır.Yüksek ısı derecelerinde çelik mukavemetini kaybeder.(600ºC de F=0) Kapalı hacimlerde çıkan yangınlarda,ısının 500ºC üstüne çıkması halinde çelik bu ısıdan korunmak zorundadır.Mesela çok katlı yapılarda kolon ve kirişleri beton muhafaza içine almalıdır.(pas payı d=4 cm). 2- Korozyona karşı mukavemeti azdır.Beton muhafaza içine alınırsa korozyona karşı korunmuş olur.Kaplama ve çeşitli maksada hizmet eden boyalarda kullanılabilir. 3- Asit,baz ve tuza karşı mukavemeti çok azdır. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür (su) (sy) İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür koşullar İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi Öğr. Gör. Dr. Haluk Sesigür
