EKON 101 İKTİSADA GİRİŞ-ÇALIŞMA SORULARI-Yrd.Doç.Dr. Selim ÇAKMAKLI-28/10/2013 1-Aşağıdaki kavramları tanımlayınız. a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) k) l) m) n) o) İktisadi sorun nedir? Ekonominin akım şeması nedir? Üretim olanakları eğrisi neyi ifade eder? Mal/meta nedir? Nasıl sınıflandırılabilir? Fırsat maliyeti nedir? Fiyat nedir? Marjinal yarar ve marjinal maliyet nedir? Üretim faktörleri nelerdir? Talep nedir? Talebi belirleyen faktörler nelerdir? Talepte azalışı grafiksel olarak açıklayınız. Arz nedir? Arz’ı belirleyen faktörler nelerdir? Arz’da azalışı açıklayınız? Tüketici rantı nedir? Üretici rantı nedir? Toplumsal kayıp nedir? Grafiksel olarak açıklayınız Esneklik nedir? Talebin fiyat esnekliği nasıl hesaplanır? Talebin fiyat esnekliği sıfır değerini alırsa talep eğrisi nasıl bir şekil alır? 2- Doğru/Yanlış/Açıklama/Genelleme a) Arz esnekliği sıfır değerini alırsa verginin tamamını tüketici öder. Doğru/Yanlış/Açıklama…………………………………………………………… b) Talep esnekliği sonsuz değerini alırsa talep eğrisi miktar eksenine paralel bir biçim alır Doğru/Yanlış/Açıklama…………………………………………………………… c) Talep esnekliği sıfır değerini alırsa verginin tamamını tüketici öder Doğru/Yanlış/Açıklama…………………………………………………………… d) Talep ve arz esnekliği bir birine eşitse vergi üretici ve tüketici arasında eşit paylaşılır Doğru/Yanlış/Açıklama…………………………………………………………… e) Devletin üreticiye vergi koyması arz eğrisini sağa/aşağıya doğru kaydırır ve bu nedenle tüketicinin ödediği fiyat azalır Doğru/Yanlış/Açıklama…………………………………………………………… f) Devletin üreticiye vergi koyması herhangi bir toplumsal kayıp oluşturmaz Doğru/Yanlış/Açıklama…………………………………………………………… g) Genelleme: Talep esnekliği arttıkça verginin………………tarafından ödenen kısmı………. h) Genelleme: Talep esnekliği azaldıkça verginin………………tarafından ödenen kısmı………. i) Genelleme:Arz esnekliği arttıkça verginin………………tarafından ödenen kısmı………. j) Genelleme: Arz esnekliği azaldıkça verginin………………tarafından ödenen kısmı………. k) Genelleme:Daha…………./…………esnek olan daha çok/az vergi öder. 3- A tüketicisi X malını, X malının fiyatı 15 TL olduğunda almaktan vazgeçmektedir. B tüketicisi aynı malın fiyatı 12 TL olduğunda satın almaktan vazgeçmektedir. C tüketicisi bu malı satın almaktan, malın fiyatı 11 TL olduğunda vazgeçmektedir. Her tüketici maldan 1 adet satın almaktadır. Bu durumda malın fiyatı 11 TL olduğunda A, B ve C tüketicilerin elde edeceği tüketici rantını hesaplayınız. Grafiksel olarak gösteriniz. Aynı alıştırmayı fiyat 10 TL’ye azaldığı durum için tekrarlayınız. 4-ABC ülkesi tüm kaynaklarını kullanarak t yılında aşağıdaki mal bileşimlerini üretebilme seçeneklerine sahiptir; Seçenekler A B C D E Araba 1 2 3 4 5 Ekmek 20 18 15 10 3 (i) ABC ülkesinin üretim olanakları eğrisini çiziniz. (ii) Kaynakları ekmek üretiminden araba üretimine kaydırdıkça maliyetlerin arttığını/azaldığını, yani her bir yeni araba üretiminin bir önceki araba üretiminden daha pahalı/ucuz olup olmadığını tartışınız. 1 (iii) (iv) B seçeneğinden C seçeneğine gitmenin alternatif maliyeti nedir ABC ülkesi t yılında 18 ekmek ve 1 araba üretmiştir. Bu durumu grafik üzerinde gösteriniz. Bu durumda ABC ülkesinin kaynak kullanımıyla ilgili neler söylenebilir. ABC ülkesi t+1 yılında 15 ekmek ve 4 araba üretmiştir. Bu durumu grafik üzerinde gösteriniz. Böyle bir durum nasıl oluşmuş olabilir. Tartışınız. (v) 5-Bir Y malına ilişkin fiyat ve miktar aşağıdaki tabloda verilmiştir A B C D E F a) Fiyat Miktar 5 100 10 80 15 60 20 40 25 20 30 0 Bu verileri kullanarak talep eğrisini grafiksel olarak çiziniz. b) Fiyatın 20’den 15 azalması durumunda talebin fiyat esnekliğini hesaplayınız. c) Fiyatın 10’dan 15’e yükselmesi durumunda fiyat esnekliğini hesaplayınız 6- Çapraz fiyat esnekliği nedir? Nasıl bir değer alır? Çapraz fiyat esnekliğine dayanarak malın niteliği hakkında neler söylenebilir? 7- Talebin gelir esnekliği nedir? Nasıl bir değer alır? Talebin gelir esnekliğine dayanarak malın niteliği hakkında neler söylenebilir? 8-Bir mala ilişkin talep denklemi Q=20-2P olarak verilmiştir. Bu mala ilişkin arz denklemi ise şöyledir; Q=5+P. a) b) c) d) Arz ve talebi birbirine eşitleyen denge fiyatı ve denge miktarı kaçtır, hesaplayınız. Grafiksel olarak gösteriniz? Tüketici rantını hesaplayınız Üretici rantını hesaplayınız Tüketicinin gelirinde 5 birim bir artış gelmesi sonucu talep denklemi Q= (20+5)-2P biçimini almıştır. Bu yeni durumda denge fiyatı ve miktarı nasıl değişir açıklayınız. Grafiksel olarak gösteriniz. 9- Doğru/Yanlış/Açıklama/Genelleme a) Malın arzı artar ve talep değişmezse denge fiyatı azalır denge miktarı artar Doğru/Yanlış/Açıklama………………………………….. b) Malın arzı azalır ve talep artarsa fiyat artar ancak denge miktarı hakkında kesin bir yargıya varılamaz. Doğru/Yanlış/Açıklama………………………………….. c) Malın arzı artar ve talep artarsa fiyat artar ancak denge miktarı hakkında kesin bir yargıya varılamaz. Doğru/Yanlış/Açıklama………………………………….. d) Malın arzı sabitken talep azalırsa denge fiyatı azalır ancak denge miktarı artar Doğru/Yanlış/Açıklama………………………………….. e) Malın arzı ve talebi de aynı oranda azalırsa denge fiyatı hakkında kesin bir yargıya varılamaz ancak denge miktarı kesinlikle azalır. Doğru/Yanlış/Açıklama………………………………….. f) Genelleme: Malın talep edilen miktarı ile fiyat arasında………………bir ilişki vardır. g) Genelleme: Malın arz edilen miktarı ile …………..arasında negatif bir ilişki vardır. h) Genelleme: Malın talep edilen miktarı ile ………………………..arasında negatif bir ilişki vardır. i) Genelleme: Malın hem talebi hem de arzı artarsa denge miktarı……………………. denge miktarı……………………….. j) Genelleme: Malın hem talebi hem de arzı azalırsa denge miktarı……………………. denge miktarı……………………….. 2