Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi

Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
Nevzat PAMUKÇU
S.M.M.M.
Çizgi Bağımsız Denetim ve SMMM Ltd. Şti.
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
0. Sunum Planı
:
1. Dış ticaret işlemleri ve mevzuatı
2. İhracat işlemleri ve muhasebe uygulamaları
3. İthalat işlemeleri ve muhasebe uygulamaları
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
2
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
1.
Dış Ticaret İşlemleri ve Mevzuatı :
1. Dış ticaretin tanımı
2. Dış ticarette ödeme şekilleri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
3
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
1.1.
Dış ticaretin tanımı

Dış Ticaret, bağımsız ülkeler arasında gerçekleştirilen
mal ve hizmet ticaretinin tümüdür.

Dış Ticaret, ithalat ve ihracat hareketlerinin
toplamından oluşmaktadır.
21.7.2017
:
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
4
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
1.2.
21.7.2017
Dış ticarette ödeme şekilleri :
 İhracatçı ve İthalatçı arasında yapılan sözleşmede
bulunması gereken bilgiler;
• Taraflar,
• Sözleşmenin konusu,
• Fiyatlar, Miktarlar, Toplam tutar,
• Teslim şekli,
• Ödeme,
• Teslim tarihi.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
5
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
•
•
•
•
•
21.7.2017
Garanti
Gözetim
Mücbir sebepler
Tahkim kurulu
Tarafların kanuni adresleri ve bankaları
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
6
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
1.2.1.
Dış Ticarette Ödeme Şekilleri
1. Peşin ödeme
2. Mal Mukabili ödeme
3. Vesaik mukabele ödeme
4. Akreditifli ödeme
5. Konsinye satış ile ödeme
6. Kabul kredili ödeme
7. Açık hesap şeklinde ödeme
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
:
7
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.
İhracat işlemleri ve muhasebesi
1. İhracat
2. İhracatçı
3. İhracat muhasebe işlemleri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
:
8
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.1.
İhracat
2.1.1.
İhracatın tanımı
:
 “İhracatı yasak mallar dışında her türlü ürünün
ihracat ve gümrük mevzuatı kapsamında yurtdışına
veya serbest bölgelere çıkartılması ve bedellerinin
kambiyo mevzuatı kapsamında yurda getirilmesidir.
21.7.2017
:
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
9
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.1.2.
İhracat tanımının özellikleri :
 Mal ve hizmetin fiilen ihraç edilmiş
•
•
•
Gümrük işlemleri tamamlamak.
Gümrüğü terk etmek.
Gümrük çıkış beyannamesi
 İhracatın, ihracat mevzuatına uygun olması,
 İhracatın, Gümrük mevzuatına uygun olması
 Bedelinin Kambiyo Mevzuatına uygun olarak yurda
getirilmiş olması gerekir,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
10
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.1.3.
İhracat çeşitleri
:
 İhracat çeşitleri 06.06.2006 tarih 26190 sayılı resmi
gazetede yayımlanan “ihracat yönetmeliği” ile
yeniden düzenlenmiştir.
 Bu yönetmeliğe göre ihracat çeşitleri aşağıdaki
gibidir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
11
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
21.7.2017
Ön izne bağlı ihracat,
Kayda bağlı ihracat,
Transit Ticaret ile ihracat,
Konsinye ihracat,
İthal edilmiş malların ihracatı,
Bedelsiz ihracat,
Ticari kiralama şeklinde ihracat,
Müteahhitlik hizmetleri ihracatı,
Bağlı muamele şeklinde ihracat,
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
12
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
10. Serbest bölgelere yapılan ihracat,
11.Yurt dışı fuar ve sergilere katılım yoluyla ihracat,
12.Geçici ihracat,
13.Dahilde işleme rejimi ile ihracat,
14.”e-ticaret” yoluyla ihracat
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
13
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.
İhracatçı
2.2.1.
İhracatçının tanımı :
 İhracatçı iç piyasada ticaret yapma yetkisine sahip,
faaliyet ana sözleşmesinde “dış ticaret yapar” ibaresi
olan ve ihraç edilecek ürüne göre ilgili ihracatçı
birliklerine üyelik yaptırmış gerçek ve tüzel
kişilerdir.
21.7.2017
:
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
14
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.2.
İhracatçı olma şartları
:
 İhracat yapmak isteyen kişinin gerçek ve tüzel kişi
olması gerekir.
 Gerçek ve tüzel kişiler ticari faaliyette bulunmak
için;
• Şirket ana sözleşmesini T.S.Gazetesinde tescil ve
ilan ettirir,
• Bulunduğu yerin Ticaret Odalarına kayıt ve üye
olur,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
15
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.3.
Fiili ihracat ve Fiili ihracat tarihi
2.2.3.1.
21.7.2017
:
Fiili ihracat
:
 Gümrük idaresi tarafından ihracat beyannamesinin
tüm işlemleri tamamlanarak ihracata konu olan
malın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi
eylemidir.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
16
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.3.2. Fiili ihracat tarihi
:
 İhracata konu olan malın Türkiye Gümrük Bölgesini
terk ettiğinin sınır gümrük idaresi tarafından beyan
edildiği tarihtir.
 Fiili ihracat tarihi uygulamasında Gümrük
Müsteşarlığı 01.05.2007 tarihinden itibaren geçerli
olmak 04.04.2007 tarihinde 2007/19 sayılı genelgeyi
yayımlamıştır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
17
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Bu genelgeye göre ihraç edilen malın Fiili ihraç
tarihi aşağıdaki hususlar esas alınmıştır.
• Kara taşımacılığında Türkiye Gümrük Bölgesini
terk,
• Hava taşımacılığında hava limanını terk,
• Deniz taşımacılığında deniz limanını terk,
• Tren ile yapılan ihracat malı taşımacılıklarında
Türkiye Gümrük Bölgesini terk esas alınır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
18
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Örneğin
21.7.2017
:
Fatura tarihi
28.12.2010
Gümrük beyannamesi tarihi
29.12.2010
Vedop tarihi
05.01.2011
Fiili ihracat tarihi
05.01.2011
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
19
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.3.3. Fiili ihracat tarihinin önemi :
 İhracat nedeniyle faturası kesilen, gümrük
beyannamesi düzenlenerek yurt dışı edilen mal ve
hizmetin, fiili ihracat tarihine göre muhasebe kaydı
ve aşağıdaki unsurlar dikkate alınır.
• İhracat hasılat tutarı, gümrük beyannamesindeki
döviz kuru ve miktarı dikkate alınır.
• Fiili ihracat tarihinin ait olduğu dönemin kdv
beyannamesinde beyan edilir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
20
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.4
İhracatçı firma çeşitleri
:
1. İmalatçı – ihracatçı firma
2. İhraç kaydı ile satış yapan firma
3. İhracatçı firma
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
21
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.2.5.
İhracat işlemlerinde kullanılan hesaplar
:
 1 Sıra No’lu Muhasebe Uygulama Genel Tebliğ
26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı resmi gazetede
yayımlanmıştır.
 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak
uygulamaya konulmuştur.
 601 Yurt dışı satışlar hesabı
:
• Yurt dışında gerçek be tüzel kişilere satılan mal
ve hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk
ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
22
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dönem içi kur farkları
:
• 2 Sıra No’lu Muhasebe Uygulama Genel Tebliğ
16.12.1993 tarihli resmi gazetede yayımlanmıştır.
• Olumlu kur farklar(gelirler)
- 601 Yurtdışı Satışlar hesabında
• Olumsuz kur farklar(zararlar)
- 612 Diğer İndirimler hesabında izlenir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
23
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Önceki dönemden devreden yurt dışı alacaklara ait;
• olumlu kur farkları;
- 646
Kambiyo Karları
• olumsuz kur farkları;
- 656
Kambiyo Zararları
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
24
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Örnek hesap planı
:
601
Yurt dışı satışlar
601.10
Mamul satışları
601.10.10 Doğrudan yapılan ihracat
601.10.10.10
Tekstil grubu mamul satışları
601.10.10.11
Plastik grubu mamul satışları
601.10.11 Özel faturalı satışlar
601.10.11.10
Tekstil grubu mamul satışları
601.10.11.11
Plastik grubu mamul satışları
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
25
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
601
601.20
601.20.10
601.20.10.10
601.20.10.11
601.20.11
601.20.11.10
601.20.11.11
21.7.2017
Yurt dışı satışlar
Ticari mallar satışları
Doğrudan yapılan ihracat
Tekstil grubu mamul satışları
Plastik grubu mamul satışları
Özel faturalı satışlar
Tekstil grubu mamul satışları
Plastik grubu mamul satışları
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
26
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
601
601.30
601.30.10
601.30.10.10
601.30.10.11
601.40
601.40.10
601.40.10.10
601.40.10.11
21.7.2017
Yurt dışı satışlar
Hizmet satışları
Doğrudan yapılan ihracat
Tekstil grubu mamul satışları
Plastik grubu mamul satışları
Kambiyo gelirleri
Cari dönem yurt dışı kur farkları
USD kur farkı gelirleri
EURA kur farkı gelirleri
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
27
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
612
Diğer İndirimler (-)
612.20
Kambiyo zararları
612.20.10
Kur farkları
612.20.10.10 Cari dönem yurt dışı kur farkları
612.20.10.10.10 USD Kur farkı zararları
612.20.10.10.11 EURO Kur farkı zararları
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
28
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
646
646.20
646.20.10
646.20.10.10
612.20.10.11
21.7.2017
Kambiyo karları
Yurt dışı borç ve alacaklara ait
Ön. Dön. Dev. Yurt dışı
USD Kur farkı karları
EURO Kur farkı karları
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
29
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
656
656.20
656.20.10
656.20.10.10
652.20.10.11
21.7.2017
Kambiyo zararları
Yurt dışı borç ve alacaklara ait
Ön. Dön. Dev. Yurt dışı
USD Kur farkı zararları
EURO Kur farkı zararları
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
30
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.
2.3.1.
Muhasebe uygulamaları
Ödeme şekline göre ihracat muhasebe kaydı
2.3.1.1.
“Peşin Ödeme” şekline İhracat
:
1. İki firma arasında sözleşme yapılır.
2. İthalatçı firma, ihracatçı firmaya mal bedelini öder.
3. İhracatçı firma, malları ithalatçı firmaya gönderir.
4. İthalatçı firma, malları gümrükten çeker.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
:
:
31
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
Peşin ödeme
:
1
İTHALATÇI
İHRACATÇI
4
3
GÜMRÜK
2b
2
İTHALATÇI
BANKASI
21.7.2017
2a
İHRACATÇI
BANKASI
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
32
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Örneğin
• İhracatçı firma
• İthalatçı firma
:
: ABC Teks San. Ltd. Şti.
: İgor Tanya Co
• 29.10.2009 tarihinde 1.000 adet kot pantolon
için tanesi 25.00 $ 25.000 $ avans gelmiştir.
• Kur 1.4000 TL sıdır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
33
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
İhracat avansı alınması
Hesap
:
29.10.2009
102
Bankalar
102.10.10.10
Ak Bank- Laleli Şb.
340
Alınan Sipariş Avansları
340.20.01
İgor Tanya
Borç
Alacak
35.000
35.000
 25.000 $ x 1.4000 TL = 35.000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
34
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
İhracatın fiili olarak gerçekleşmesi :
Hesap
15.11.2009
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt Dışı Satışlar
601.10.10
Tekstil Grubu
Borç
Alacak
37.500
37.500
 25.000 $ x 1.5000 TL = 37.500 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
35
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
İhracat avansının kapatılması :
Hesap
15.11.2009
340
Alıcılar
340.20.01
İgor Tanya
612
Diğer İndirimler
612.10.10
Tekstil Grubu
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
Borç
Alacak
35.000
2.500
37.500
 37.500 – 35.000 = 2.500 TL dönem içi kur zararı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
36
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
2.3.1.2.
“Mal mukabili ödeme” şeklinde ihracat :
 Mal ithalatçı ülkeye gelir, ithalatçı firma tarafından
çekilir ve ödeme daha sonra yapılır.
1. İki firma aralarında sözleşme yaparlar,
2. İhracatçı firma malı gönderir,
3. İhracatçı firma belgeleri doğrudan ithalatçıya
gönderir,
4. İthalatçı firma malı gümrükten çeker,
5. İthalatçı firma kendi bankasına mal bedelini
öder.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
37
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
Mal mukabili ödeme
1
:
3
İTHALATÇI
İHRACATÇI
4
2
GÜMRÜK
5
5b
İTHALATÇI
BANKASI
21.7.2017
5a
İHRACATÇI
BANKASI
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
38
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Örneğin
:
İhracatçı Firma
ABC Teks Sanayi Ltd. Şti.
İthalatçı Firma
İgor Tanya Co.
Teslim Şekli
FOB
Ödeme Şekli
Mal mukabili
Fatura Tarihi ve No’su
29.10.2009 - 55
Malın Cinsi
Kot Pantolon
Miktarı
1.000 Adet
Birim Fiyatı
25 $
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
39
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
Fiili İhraç tarihi
01.11.2009
Fiili ihraç tarihi kur’u
1.40000 TL
Gelen havale tarihleri ve kurlar
05.12.2009
10.000 $
1,41000 TL
25.12.2009
10.000 $
1,39000 TL
10.01.2010
3.000 $
1,43000 TL
31.01.2010
2.000 $
1,41000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
40
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Fiili ihracatın gerçekleşmesi
Hesap
01.11.2009
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya Co
601
Yurt dışı satışlar
601.10.10
Tekstil Grubu
 1.000 Ad
x
25.000 $
x 1.4000 $
21.7.2017
25.00 $
:
Borç
Alacak
35.000
35.000
= 25.000 $
= 35.000
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
41
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracat bedeli
Hesap
05.12.2009
102
Bankalar
102.20.10.10
Ak Bank- Laleli Şb.
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
 10.000 $ x
1.4100 $
:
Borç
Alacak
14.100
14.100
= 14.100
10.000 $ İhracat bedelinin banka döviz tevdiat hesabına kaydı.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
42
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dövizin TL hesabına nakli
Hesap
05.12.2009
102
Bankalar
102.10.10.10
Ak Bank- Laleli Şb.
102
Bankalar
102.20.10.10
Ak Bank-Laleli Şb.
:
Borç
Alacak
14.100
14.100
 İhracat bedelinin döviz tevdiat hesabından ticari mevduat hesabına nakli
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
43
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dönem içi kur farkı
Hesap
05.12.2009
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt dışı satışlar
601.40.10.10
Dönem içi kur farkı
 1.4100 - 1.4000
 10.000 x
21.7.2017
:
Borç
Alacak
100
100
= 0.01 Kur farkı
0.01 = 100 TL Dönem içi kur farkı geliri
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
44
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracat bedeli
Hesap
25.12.2009
102
Bankalar
102.20.10.10
Akbank - Laleli
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
:
Borç
Alacak
13.900
13.900
 10.000 $ x 1.3900 = 13.900
 10.000 $ İhracat bedelinin banka döviz tevdiat hesabına kaydı.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
45
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dövizin TL hesabına nakli
Hesap
25.12.2009
102
Bankalar
102.10.10.10
Ak Bank- Laleli Şb.
102
Bankalar
102.20.10.10
Ak Bank-Laleli Şb.
:
Borç
Alacak
13.900
13.900
 İhracat bedelinin döviz tevdiat hesabından ticari mevduat hesabına nakli
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
46
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dönem içi kur farkı
Hesap
:
25.12.2009
612
Diğer İndirimler
612.20.10
İhracat kur farkı
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
Borç
Alacak
100
100
 1.4000 - 1.3900 = 0.01 Kur farkı zararı
10.000 x 0.01
21.7.2017
= 100 Dönem içi kur farkı zararı
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
47
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dönem sonu kur farkı :
Hesap
31.12.2009
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt dışı satışlar
601.40.10.10
Dönem içi kur farkı
Borç
Alacak
100
100
 1.4000 - 1.4200 = 0.02 Kur farkı
 25.000 (10.000+10.000) = 5.000 $ Kalan bakiye
5.000 x 0.02
21.7.2017
= 100 Dönem sonu kur değerlemesi
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
48
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracat bedeli
Hesap
10.01.2010
102
Bankalar
102.20.10.10
Akbank - Laleli
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
 3.000 $ x 1.430 =
:
Borç
Alacak
4.290
4.290
4.290
 3.000 $ İhracat bedelinin banka döviz tevdiat hesabına kaydı.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
49
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dövizin TL hesabına nakli
Hesap
10.01.2010
102
Bankalar
102.10.10.10
Ak Bank- Laleli Şb.
102
Bankalar
102.20.10.10
Ak Bank-Laleli Şb.
:
Borç
Alacak
4.290
4.290
 İhracat bedelinin döviz tevdiat hesabından ticari mevduat hesabına nakli
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
50
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Kur farkı
Hesap
:
10.01.2010
120
Alıcılar
120.20.10.10
İgor Tanya
646
Kambiyo Karları
646.20.10.10
İhracat kur farkı
Borç
Alacak
30
30
 1.430 - 1.4200 = 0.01 Kur farkı geliri

3.000 x 0.01
21.7.2017
= 30 Dönem içi kur farkı geliri
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
51
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracat bedeli
Hesap
31.01.2010
102
Bankalar
102.20.10.10
Akbank - Laleli
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
 2.000 $ x 1.410 =
:
Borç
Alacak
2.820
2.820
2.820
 2.000 $ İhracat bedelinin banka döviz tevdiat hesabına kaydı.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
52
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Dövizin TL hesabına nakli
Hesap
10.01.2010
102
Bankalar
102.10.10.10
Ak Bank- Laleli Şb.
102
Bankalar
102.20.10.10
Ak Bank-Laleli Şb.
:
Borç
Alacak
2.820
2.820
 İhracat bedelinin döviz tevdiat hesabından ticari mevduat hesabına nakli
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
53
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Kur zararı
Hesap
:
31.01.2010
656
Kambiyo zararları
656.20.10.10
İhracat kur farkı
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
Borç
Alacak
20
20
 1.410 - 1.4200 = 0.01 Kur farkı zararı
 2.000 x 0.01
21.7.2017
= 20 Kur farkı zararı
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
54
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.2.
İhraç kaydı ile satış, alış ve ihracat
2.3.2.1
İhraç kaydı ile satış
:
 İhraç kaydıyla satış yapan firmalar üretim
işletmeleridir. Bu firmalar malı üretir ve ihraç
kaydıyla satış faturası düzenlemek suretiyle malı
yurt içindeki ihracatçı firmaya satar.
:
 İhraç kaydıyla satış yapan firma, ürettiği malı bir
fiil kendisi ihraç etmediği için ihracatçı birliklerine
üye olmak zorunda değildir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
55
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç kaydıyla satış örneği
A
İMALATÇI
(Türkiye)
A firması ürünü B’ ye
ihraç kaydı ile satar.
B firması A firmasından “İhraç
Kaydıyla” satın aldığı ürünü yurt dışı
C firmasına ihraç eder.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
:
B
İHRACATÇI
(Türkiye)
C
İTHALATÇI
(Almanya)
56
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 B firması da ihracat Gümrük Beyannamesi
düzenleyerek ihraç kaydıyla satın aldığı malları C
firmasına ihraç eder.
 İhraç kaydıyla satış yapan firma, ihracatçı firmadan
KDV tahsil etmez.
 İhracatçı firmadan alacağı ihracat Gümrük
Beyannamesini, vergi idaresine diğer belgeleri ile
birlikte ibraz etmek suretiyle KDV iadesinden
faydalanır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
57
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 ihracat işlemleri KDV kanunun 11/1-c maddesinde
düzenlenmiştir.
 Bu maddeye göre; ihraç edilmek üzere ihracatçılara
yapılan teslimler üzerinden hesaplanan KDV’sinin
ihracatçılar tarafından ödenmemesi, ödenmeyen bu
verginin de imalatçılar tarafından ilgili dönem
beyannamesinde tecil ve ihracatın gerçekleşmesi
sonucun da terkin edilmesi öngörülmüştür.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
58
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İmalatçıların ihraç kaydı ile satış yapabilme
şartları.?
• 3065 Sayılı K.D.V’si kanunun 27 ve 99 Seri No’lu
genel tebliğinde imalatçı tarif edilmiştir.
- Sanayi odası, ticaret odası veya esnaf ve sanatkarlar
derneklerine kayıtlı bulunması,
- Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz
olması,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
59
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
- İhraç kaydıyla satış yapan üretici firmalar
fatura üzerinde;
- 3065 Sayılı KDV kanunu hükümlerine göre
ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden
KDV’si tahsil edilmemiştir.
- İbaresinin konulması zorunludur.
(KDV. Gen. Tb. 23/c)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
60
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç kaydı ile satış yapan firmanın muhasebe
kaydı :
•
•
•
•
•
•
•
21.7.2017
İmalatçı firma : Merih Giyim San Ltd. Ş.
İhracatçı firma : ABC Teks San. Ltd. Şti.
Fatura tarihi
: 15 Eylül 2009
Fatura No’su
: 1063
Malın Cinsi
: Kot Pantolon
Miktarı
: 1.000 Adet
Birim Fiyatı
: 25.00 TL
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
61
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
Merih Giyim San. ve Tic. Ltd. Şti.
(imalatçı) - Türkiye
VYZ İşletmesi
ABC Tekstil
(İhracatçı)
San. - Ltd.
Türkiye
Şti.
(İhracatçı) - Türkiye
İgor Tanya
(İthalatçı) - Rusya
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
62
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç kaydı ile satış yapan imalatçı firma, İhracatçı
Alıcı firmadan KDV’si tahsil edilmez.
 Tahsil edilmeyen katma değer vergisi
192 Diğer KDV’si (Tecil edilebilir KDV’si)
hesabında izlenir.
 İhraç kayıtlı satışlarda teslim, ulusal sınırlarda ve
ulusal bir firmaya teslim ettiği için satış, Yurt içi
satış olarak kayıtlara alınır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
63
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Muhasebe fişi
:
Hesap
Adı
120
Alıcılar
120.10.34.01
ABC Teks San .Ltd. Şti.
Borç
Alacak
25.000
15.09.2009 No’lu Ft. İle 1.000 x 25.00 = 25.000
192
Diğer Katma Değer V.
192.09.09
2009/09 Tecil edi. KDV
2.000
15.09.2009 No’lu Ft. İle 25.000 x %8 = 2000
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
64
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Muhasebe fişi:
Hesap
Adı
600
Yurt İçi Satışlar
600.10.10.10
İhraç Kayıtlı Satışlar
Borç
Alacak
25.000
15.09.2009 No’lu Ft. İle 1.000 x 25.00 = 25.000
391
Hesaplanan KDV.
391.30.29.09
2009/09 Tecil edi. KDV
2.000
15.09.2009 No’lu Ft. İle 25.000 x %8 = 2.000
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
65
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Tecil ve terkin işlemi :
• İmalatçılar tarafından, ihraç edilmek şartıyla
ihracatçılara teslim edilen malların,
ihracatçılara teslim tarihini takip eden ay
başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi
halinde, tecil edilen vergi terkin edilir.
(3065/11-c Md)
• İhracat yasal süresinde gerçekleşmezse; tecil
edilen vergi, tahakkuk tarihinden itibaren 6183
sayılı AATUH Kanunun 51 nci maddesine göre
belirlenen gecikme zammı ile tahsil olunur.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
66
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Terkin için gerekli evraklar
• Gümrük çıkış beyannamesi
• İhraç kayıtlı fatura
• İndirilecek Kdv’si listesi
• Yüklenim listesi
:
 İhraç Kaydıyla Satışlarda Götürü Gider
:
• İhracatı gerçekleştirenler, götürü gider
uygulamasından faydalanırken, İhracatçıya ihraç
kaydı ile satış yapan imalatçılar götürü gider
uygulamasından faydalanamazlar.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
67
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç Kayıtlı Satışlarda Malı Satanın
Sorumlulukları
:
• İmalatçı olma özelliğine sahip olması,
• Faturada KDV. GT. 34/c şerhi konulması şarttır.
• İhracatın üç ay içinde gerçekleşip,
gerçekleşmediğini takip etmesi gerekir.
• KDV Beyannamesinde, Tablo 8’de ihraç kaydıyla
satış tutarını beyan etmesi gerekir.
• İhracatçıda Gümrük beyanın bir sureti istenir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
68
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.2.2.
İhraç kaydı ile alış yapan firma :
 İhraç kaydı ile alış, ihracatçı firmaların yurt içi
üretici-imalatçı firmalardan, ihraç edilecek ürünleri,
KDV ödemeden alış işlemidir.
 İhracatçı firmaları teşvik yöntemidir. Bu alış
yöntemi ile ihracatçı firmalar yurt içinden
ürünlerini KDV ödemeden satın alır. KDV
ödemeden satın aldıkları malları KDV’siz olarak
ihraç ederler
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
69
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç kaydı ile alış yapan firma muhasebe kaydı:
•
•
•
•
•
•
•
21.7.2017
İmalatçı firma
İhracatçı firma
Fatura tarihi
Fatura No’su
Malın Cinsi
Miktarı
Birim Fiyatı
: Merih Giyim San Ltd. Ş.
: ABC Tekst San. Ltd. Ş.
: 15 Eylül 2009
: 1063
: Kot Pantolon
: 1.000 Adet
: 25.00 TL
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
70
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Muhasebe fişi
:
Hesap
Adı
153
Ticari Mallar
153.20.10.10
İhraç kaydı ile alış
320
Satıcılar
320.10.34.01
Merih Giyim Ltd. Şti.
Borç
Alacak
25.000
25.000
15.09.2009 tarih 1063 No’lu ihraç kaydı ile alış
1.000 Ad. X 25.00 TL = 25.000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
71
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.2.3.
İhraç kaydı ile alıştan ihracat








İmalatçı firma
: Merih Giyim San ve Tic. Ltd.
İhracatçı firma
: ABC Teks San. Ltd. Şti.
İthalatçı firma
: İgor TANYA
Fatura tarihi
: 01 Ekim 2009
Fatura No’su
: 1963
Malın Cinsi : Kot Pantolon
Miktarı
: 1.000 Adet
Birim Fiyatı
: 30.00 $
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
:
72
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Muhasebe fişi
:
Hesap
Adı
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt dışı satışlar
601.20.10.10
Tekstil grubu
Borç
Alacak
42.000
42.000
05.10.2009 Fiili ihracat - Kur 1.400
1.000 Adet x 30 $ = 30.000 $
30.000 $ x 1.400 = 42.000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
73
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.2.4.
Kur ve Vade farkı
:
 KDV si Kanunun 20 nci maddesi KDV matrahının
teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığı teşkil eden
bedel olarak tanımlamıştır.
 Bedel deyiminin; alıcının ödediği veya borçlandığı
para, mal ve diğer şekillerde sağlanan ve para ile
temsil edilen menfaat, hizmet ve değerler
toplamıdır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
74
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 KDV Kanunun 26 nci maddesinde bedelin döviz
ile hesaplanması halinde, dövizin vergiyi doğuran
olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden
TL sına çevrileceği, hüküm altına alınmıştır.
 Matraha dahil olan unsurlar (Md: 24/c):
• Vade farkı
• Fiyat farkı
• Faiz
• Kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
75
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.2.4.1. İhraç kayıtlı dövize endeksli teslimlerde lehte oluşan
kur farklarının vergilendirilmesi
:
 Vergiyi doğuran olayın meydana tarih ile ödeme
tarihi arasında ortaya çıkan lehte kur farkları
imalatçı tarafından düzenlenecek fatura ile
belgelendirilecek ve kur farkı üzerinden KDV
hesaplanacaktır.
 Ancak ihracatçı firmadan tahsil edilmeyecektir
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
76
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracatçı firmadan tahsil edilmeyen KDV imalatçı
tarafından hesaplanan ve indirilecek KDV olarak
beyan edilecektir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
77
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Düzenlenecek kur veya vade farkı faturasında
aşağıdaki bilgilerin olması gerekir
;
• Faturada KDV’si gösterilecektir.
• Faturanın üzerinde Gümrük Beyannamesinin
No’su yazılacaktır.
• İhraç kayıtlı faturanın tarih ve numarası
yazılacaktır.
• Faturanın üzerinde KDV Kanunun 23/c Genel
Tebliğindeki şerh konulacaktır.
• Katma Değer Vergisi tahsil edilmeyecektir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
78
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç kaydı ile satış yapan firma kur değerlemesi:
•
•
•
•
•
•
•
•
21.7.2017
İmalatçı firma : Merih Giyim San Ltd. Şti.
İhracatçı firma : ABC Tekstil Tic Ltd. Şti.
Fatura tarihi
: 15 Eylül 2009
Fatura No’su
: 1063
Malın Cinsi
: Kot Pantolon
Miktarı : 1.000 Adet
Birim Fiatı
: 25 $
Satış kuru
: 1.4000 TL
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
79
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
• Değerleme tarihi
• Değerleme kuru
: 30 Eylül 2009
: 1.4500
•
•
•
•
: 25.000 $
: 35.000 TL
: 36.250 TL
: 1.250 TL
1.000 Ad. x 25.00
25.000
x 1.4000
25.000
x 1.4500
Olumlu fark
• 1.250 x %8
21.7.2017
:
100 TL kdv.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
80
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İmalatçı firmanın muhasebe kaydı
Hesap
Adı
120
Alıcılar
120.10.34.01
ABC Tekstil Tic. Ltd. Şti.
191
İndirilecek KDV’si
191.40.33.09
İndirilecek KDV’Sİ
600
Yurt içi satışlar
600.30.10
Tekstil grubu
391
Hesaplanan KDV’Sİ
391.10.10
Hesaplanan kdv
:
Borç
Alacak
1.250
100
1.250
100
Kesilen kur farkı faturasının muhasebe kaydı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
81
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracatçı firmanın muhasebe kaydı
Hesap
Adı
153
Ticari Mallar
153.10.10
Tekstil Grubu
320
Satıcılar
320.10.34.01
Merih Giyim Sanayi Ltd. Şti.
:
Borç
Alacak
1.250
1.250
Kesilen kur farkı faturasının muhasebe kaydı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
82
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.2.4.2. İhraç kayıtlı dövize endeksli teslimlerde aleyhe oluşan
kur farklarının vergilendirilmesi
:
 Vergiyi doğuran olayın meydana tarih ile ödeme
tarihi arasında ortaya çıkan aleyhe kur farkları
ihracatçı tarafından düzenlenecek fatura ile
belgelendirilecek ve kur farkı üzerinden KDV
hesaplanacaktır.
 İhracatçı tarafından beyan edilerek ödenecektir.
İmalatçı genel hükümlere göre KDV’si genel
hükümlere göre indirim yapacaktır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
83
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhraç kaydı ile alış yapan firma kur değerlemesi:
•
•
•
•
•
•
•
•
21.7.2017
İmalatçı firma : Merih Giyim San. Ltd. Şti.
İhracatçı firma : Akabe Tekstil Tic Ltd. Şti.
Fatura tarihi
: 15 Eylül 2009
Fatura No’su
: 1063
Malın Cinsi
: Kot Pantolon
Miktarı : 1.000 Adet
Birim Fiatı
: 25 $
Satış kuru
: 1.4500 TL
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
84
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
• Değerleme tarihi
• Değerleme kuru
: 30 Eylül 2009
: 1.4000
•
•
•
•
: 25.000 $
: 35.000 TL
: 36.250 TL
: 1.250 TL
1.000 Ad. x 25.00
25.000
x 1.4000
25.000
x 1.4500
Olumsuz fark
• 1.250 x %8
21.7.2017
:
100 TL kdv.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
85
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İhracatçı firmanın muhasebe kaydı
Hesap
Adı
320
Satıcılar
320.10.34.01
Merih Giyim Sanayi Ltd. Şti.
646
Kambiyo Karları
646.10
Kur farkları
391
Hesaplanan KDV’si
391.10.10
Hesaplanan kdv
Borç
:
Alacak
1.350
1.250
100
İhracatçı firmanın kestiği kur farkı faturasının muhasebe kaydı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
86
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İmalatçı firmanın muhasebe kaydı
Hesap
Adı
191
İndirilecek kdv’si
191.40.33.09
Dönem İnd. Kdv’si
612
Diğer indirimler
612.10
Dönem içi Kur farkları
120
Alıcılar
120.10.34.01
ABC Tekstil Tic. Ltd. Şti.
:
Borç
Alacak
100
1.250
1.350
İhracatçı firmanın kestiği kur farkı faturasının muhasebe kaydı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
87
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.3.
Özel fatura ile yapılan ve Yolcu beraberinde eşya
ihracatı
:
 Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan
teslimler Katma Değer Vergisi yönünden ihracat
istisnasına alınmıştır.
 KDV’ nun 43, 61, 64,71 ve 84 No’lu genel tebliğler
uygulamayı yönlendirmektedir.
1. Özel fatura düzenlemek suretiyle ihracat
2. Yolcu beraberinde eşya ihracatı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
88
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.3.1.
Özel fatura ile yapılan ihracat (bavul ticareti)
:
 Katma Değer Vergisi tahsil etmeden bavul ticareti
kapsamında satış yapmak isteyen mükellefler
istisna belgesine sahip olmaları gerekir.
 “Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı
satışlarda katma değer vergisi ihracat istisnası izin
belgesi” mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesi
müdürlüğünce verilir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
89
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İstisna Belgesi almak isteyenlerin aşağıdaki şartlara
sahip olmaları gerekmektedir.
• Gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi
olmak.
• Haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle
yanıltıcı belge düzenlediği veya bilerek
kullandığı konusunda rapor yazılmış olmamak.
• Bu şartları taşıyan mükelleflerin yapacakları
başvuru vergi dairesince değerlendirilerek
durumu uygun görülenlere İstisna Belgesi
verilecektir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
90
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 İstisna belgesine sahip mükelleflerin, katma değer
vergisi tahsil etmeden işlem yapabilmesi için
aşağıdaki şartların oluşması gerekir.
• “İzin belgesi” gerçek usulde mükellefiyeti
olanlara verilir.
• Özel fatura beş suret olarak tanzim edilir.
- Birinci suret alıcıya,
- İkinci, üçüncü ve dördüncü suretler gümrük
çıkışında onaylatılır.
- Beşinci suret satıcıda kalır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
91
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
• Özel faturada KDV yer almaz.
• Özel fatura TL olarak düzenlenemez.
• Özel fatura bedeli bankalara veya özel finans
kuruluşlarına satılır. Döviz alım belgesi alınır.
• Döviz alım belgesi, İlgili dönem KDV
beyannamesine eklenir.
• İhraç kayıtlı alınan mallar, özel fatura ile ihracatı
en geç üç ay içinde gerçekleştirilmesi gerekir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
92
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.3.2.
Yolcu beraberinde eşya ihracatı
:
 Türkiye’de ikamet etmeyenlerin, satın alarak yurt
dışına çıkardıkları malların teslimi anında katma
değer vergisi tahsil edilir.
 Gümrükten malın çıkışı anında faturanın ibrazı
halinde daha önceden tahsil edilen katma değer
vergisi malı yurt dışına çıkarana iade edilir.
(KDV. Kanunu Md. 11/1-b)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
93
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Normal fatura ile yapılan satışlarda istisnadan
faydalanma şartları
:
• “İzin belgesi” gerçek usulde mükellefiyeti
olanlara verilir.
• Her türlü mal teslimi istisna kapsamına girer.
Hizmet ifaları istisna uygulamasından
faydalanamaz.
• İstisna kapsamından 600.00 TL üzerindeki
teslimlerden faydalanılır.
(KDV 93 Seri No’lu G.T)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
94
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
• Y.B.E.İ’da dövizli fatura düzenleme zorunda
değildir.
• Alıcıların istisnadan faydalanmaları için satın
aldıkları malları 3 ay içinde yurt dışına
çıkarmaları gerekir.
• Çıkış sırasında fatura nüshaları ve çek
düzenlenmiş ise satıcıdan alınan çek Türk
gümrüğünde onaylatılır.
• Çekte yazılı tutar, çeki düzenleyen bankanın
gümrükteki şubesinden alınır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
95
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.4.
2.3.4.1.

Transit ticaret ile ihracat :
Genel Bilgi
:
Transit ticaret, yurt dışında veya serbest bölgede
yerleşik bir firmadan ya da gümrük antreposundan
satın alınan malın, ülkemiz üzerinden transit olarak
veya doğrudan yurt dışında veya serbest bölgede
yerleşik bir firmaya ya da antrepoda satılmasıdır.

Tanımdan da anlaşılacağı gibi, milli olmayan bir
malın satın alınması ve malın millileştirmeden
satılması işlemidir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
96
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Şekil – 01
:
SATICI - X
(BULGARİSTAN)
1
ALICI - Y
(İRAN)
2
ANTREPO
ALICI/SATICI - ABC
(TÜRKİYE)
5
4
ALICI/SATICI - VYZ
(TÜRKİYE)
3
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
97
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
1. Türkiye yerleşik ABC İşletmesi Bulgarista’nın
A işletmesinde satın aldığı malı millileştirmeden
(Gümrük Antrepo) depolar.
2.
İthal edilen mal gümrük antrepo da tutulur.
3. Türkiye’de yerleşik ABC İşletmesi, Türkiye’de
yerleşik VYZ İşletmesini Bulgaristan’dan ithal
ettiği malı antrepo satar.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
98
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
4. Türkiye’de yerleşik VYZ İşletmesini antrepo malı
İran’daki Y işletmesine satar.
5. Antrepo mal İran’daki Y İşetmesine teslim edilir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
99
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.4.2.
ABC İşletmesinin muhasebe kayıtları :
153
Ticari Mallar
320
Satıcılar
XXX
XXX
- Malın Bulgaristan’dan ithal edilmesi
120
Alıcılar
601
Yurt Dışı Satışlar
XXX
XXX
- Antrepo’da malın VYZ İşletmesine satılması
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
100
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.4.3.
VYZ İşletmesinin muhasebe kayıtları :
153
Ticari Mallar
320
Satıcılar
XXX
XXX
- Malın ABC işletmesinden satın alınması
120
Alıcılar
601
Yurt Dışı Satışlar
XXX
XXX
- Antrepo’da malın İran’daki Y İşletmesine satılması
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
101
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.4.4.
KDV Mevzuatı açısından durumu :
 KDV Kanunu’nun 1 nci maddesi uyarınca,
Türkiye’de gerçekleştirilen mal teslimleri
KDV’sinin konusuna girmektedir.
 Transit ticarete konu mal genelde Türkiye
haricindeki bir ülkeden temin edilmekte ve yine
Türkiye haricindeki bir ülkeye teslim edilmektedir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
102
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Transit ticaret kapsamındaki mal, teslim anında
Türkiye gümrük bölgesinin dışında ise, bu ticarete
konu mallar sevkiyat sırasında transit olarak
Türkiye gümrük sahasına girip çıksa dahi,
KDV’nin konusuna girmeyecektir.
•
İstanbul Defterdarlığı’nca verilmiş olan 19.09.1988 tarih
ve 11-288 no’lu mukteza.
 Transit ticarete konu malların alım ve teslimi
sırasında KDV beyannamesine her hangi bir
şekilde dahil edilmeyecektir.
•
21.7.2017
(KDVK. Md. 16/1-c)
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
103
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Türkiye’deki bir serbest bölgeden satın alınan bir
mal, yine Türkiye’deki başka bir serbest bölgeye
satılması bir transit ticarettir. İki Serbest bölge
arasındaki nakliye işlemi yurt içi taşıma işlemi
olduğundan KDV’ye tabidir. Yüklenilen KDV’si
indirim konusu yapılamaz. Gider veya maliyet
unsuru olarak kayıtlara alınır.
•
21.7.2017
(KDVK. Md. 30/1)
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
104
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.4.5.
(Ba) – (Bs) Formlarında gösterilmesi
:
 Bilanço esasına göre defter mükellefler, belli
hadleri aşan mal ve hizmet alımlarını (Ba - temin)
ve (Bs - teslim) formları ile bildirmek
zorundadırlar.
 Transit ticaret, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca,
ithalat veya ihracat işlemi değildir. Bunun için (Ba)
ve (Bs) formlarına intikal ettirmeyeceklerdir.
•
21.7.2017
Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlı’ınca verilen
06.05.2009 tarih ve 15130 sayılı mukteza.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
105
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.4.6.
Gelir & Kurumlar Vergisi :
 Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1 nci maddesinde yer
alan götürü gider uygulamasından
yararlanamayacaklardır.
•
21.7.2017
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilmiş olan
B.07.1. GİB. 4.34.16.01/GVK-40/1-12203 no’lu mukteza.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
106
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.5.
İhracat İşlemlerinde KDV’si
:
 KDV’sinde vergiyi doğuran olay;
(3065 Kdv. 10 Md.)
 Mal tesliminde, Malın teslim edildiğinde.
 Hizmet ifasında, Hizmetin yapılmasında.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
107
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.5.1.

İhracatta KDV İstisnasına Giren Teslim ve Hizmetler:
Türkiye’de mal ve hizmet alış ve satışları, katma değer
vergisinin matrahını oluşturur. Bu mal ve hizmetlerin
ihraç edilmesi halinde katma değer vergisi istisnası
uygulanır.
•
Mal ve Hizmet İhracatı İstisnası.
(3065 Kdv. 11/1.a Md.)
• İmalatçılar tarafından, ihraç kaydıyla yapılan
teslimler.
(3065 Kdv. 11/1.c. Md.)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
108
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
• Türkiye’de İkamet Etmeyen Yolcuların Satın
Aldıkları Mallara İlişkin İstisnalar ile Bavul
Ticareti İstisnası
(3065 Kdv. 11/1.b. Md.)
• Diplomatik Temsilcilik - Konsolosluk İstisnası
(KDV. Kn. Md. 15)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
109
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.5.2.
KDV’sinde ihracat istisnası
:
(3065 Kdv. 12 Md.)
 Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış
olmalıdır.
 Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
110
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.5.3.
İhracat İşlemlerin de KDV’si iadesi
:
 KDV’sinden istisna tutulan mal ve hizmetlere
yüklenilen kdv’sini iade alma hakkı vardır.

KDV’sinde iade hakkı doğuran işlemler;
• İndirim yoluyla iade
• Mahsup ile iade
• Nakden iade, giderilir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
111
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.6.
İhracat bedellerinin yurda getirilme süreleri
:
 Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı
Karara ilişkin tebliğler dahilinde usul esaslar ve
süreler içinde yurt dışından getirilerek bankalara
veya özel finans kurumlarına satarak ihracat
hesaplarının kapatılması gerekir.
 Bakanlar kurulunun 08 Şubat 2008 tarihli Resmi
Gazete’de yayımlanan 2008/13186 sayılı kararı ile
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
112
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
“ Türk Parasını Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Karar” ın 8 nci maddesinde değişiklik
yapıldı. Ve
İhracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğa
son verilerek bu bedellerin ihracatçılar tarafından
serbestçe tasarruf edilmesine olanak sağlandı.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
113
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
 Ancak ;
• Kambiyo mevzuatına göre, ihracat bedellerinin
ihracatçının tasarrufuna bırakılması, ihracat
bedellerinin hiç getirilmeyeceği, getirilen
dövizlerin Döviz Alım Belgesine (DAB)
bağlanmayacağı veya Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre değerlemeye tabi
tutulmayacağı anlamına gelmemektedir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
114
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
2.3.7.
İhracat işlemlerinde götürü gider :
(GVK. Md. 40)
 Tanımlar ve Özellikler
:
• Mükellefler;
- ihracat,
- yurt dışında inşaat,
- Onarım,
- Montaj ve taşımacılık faaliyetleri ile ilgili
döviz olarak elde ettikleri hasılatın %05’ini
aşmamak şartı ile götürü gider yazabilirler.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
115
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 İhraç kaydı ile yapılan satışlarda götürü gider
hesaplanması mümkün değildir.
(GVK. 233 Seri no’lu genel tebliğ)
• Toplam ihracat
• K.K. Ed. Giderler
• Götürü gider
: 215.000
: 4.000
: 1.075
(215.000 x %05)
• K.K.Ed. Giderler
21.7.2017
:
2.925
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
116
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
2.3.8.
İhracatta satış iadesi
:
 İhraç edilen mallar fiili ihracat tarihinden sonra
yurt dışından çeşitli nedenlerle (kırılma, bozulma
vb.) geri gelebilir.
 Yurt dışından geri gelen mallar
• 610 Satış iadeleri hesabında izlenir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
117
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 Gümrük Kanunu Bakımından İhraç Olunan Malın
Geri Gelmesi :
• Türkiye Gümrük Bölgesinden ihracından sonra
üç yıl içinde beyan sahibinin talebi üzerine,
ithalat vergilerinden muaf tutulur.
• Muafiyet ayniyeti değiştirmediği zaman
geçerlidir.
(Gümrük kanunu Md. 168-169)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
118
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 KDV Açısından İhraç Olunan Malın Geri Gelmesi:
• Katma değer vergisi açısından ihraç olunan
malın geri gelmesi, halinde gümrük idaresi
ihracatçının KDV iadesinden faydalanıp
faydalanmadığını ilgili Vergi idaresinden sorar.
• KDV iadesinden faydalanmamış ise, geri gelen
malı KDV’siz olarak gümrükten çeker. KDV
iadesinden faydalanmış ise malın KDV’si
ödemesi gerekir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
119
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 Uygulama
:
• ABC Tekstil Tic. Ltd. Şti. 50.000 $ ihracatını
gerçekleştirdiği tekstil ürünü daha sonra
aşağıdaki kurlarla iade gelmiştir.
- Fiili ihracata kur : 1.4000
-Geri gelme kuru : 1.4100 (31.10.2009)
---------------------------------------------------------Geri gelme kuru : 1.3900 (30.11.2009)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
120
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
31.10.2009 Gün iadesi muhasebe kaydı
Hesap
Adı
610
Satış İadesi
610.20.10.10
Tekstil Grubu
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt Dışı Satışlar
601.40.10.10
Kur Farkı Gelirleri
Borç
:
Alacak
70.500
70.000
500
(1.40000 - 1.4100) x 50.000 $ = 500.00 TL
İhracatın geri gelmesi ve kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
121
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 30.11.2009 Gün iadesi muhasebe kaydı:
Hesap
Adı
610
Satış İadesi
610.20.10.10
Tekstil Grubu
612
Diğer İndirimler
612.40.10.10
Kur farkı
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
Borç
Alacak
69.500
500
70.000
(1.40000 - 1.3900) x 50.000 $ = 500.00 TL
İhracatın geri gelmesi ve kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
122
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
2.3.9.
İhracatta Şüpheli Alacaklar ve İtfası
:
(V.U.K Madde: 323)
 Genel hükümler
:
• Sadece bilanço esasına göre defter tutan ticari
ve zirai kazanç sahipleri, şüpheli duruma düşen
senetli ve senetsiz alacakları için karşılık
ayırabilirler.
• Alacağın Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi
ve idame ettirilmesi ile ilgili olması gerekir.
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
123
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 Bir alacağın şüpheli hale gelebilmesi için
;
• Vadesinin geçmiş olması,
• Vadesi birkaç kez uzatılmış olması,
• Protesto edilmiş olması,
• Yazılı olarak birkaç kez istenmiş olması,
• İcra safhasına aktarılmış olması, gerekir.
• Yasal süreler içinde dava açılması ve belgelerin
dış temsilciliklere onaylatılması gerekir.
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
124
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 Örneğin
;
• İhracatçı firma ABC Tekstil Ticaret Ltd. Şti.
Rusya’daki müşterisi İgor TANYA aşağıdaki
bilgilerle ihracatını gerçekleştirmiştir.
• 12.06.2009 tarihi’nde 1063 No’lu fatura ile
döviz kuru 1.4000 $ olan 25.000 $ kot pantolon
ihraç etmiştir.
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
125
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 İhracat Muhasebe Fişi
Hesap
Adı
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt Dışı Satışlar
:
Borç
Alacak
35.000
601.20.10.10 Tekstil Grubu
35.000
12.06.2009 tarihinde 1063 No’lu Fatura ile ihracat
25.000 $ x 1.40000 TL = 35.000 TL.
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
126
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 31.08.2009 tarihinde tahsili imkansız hale
gelmiştir. Kur: 1.4500 TL. sıdır.
Hesap
Adı
128
Şüpheli Tic. Alacaklar
128.20.01
İgor Tanya
120
Alıcılar
120.20.01
İgor Tanya
601
Yurt Dışı Satışlar
601.40.10.10
Kur Farkı
Borç
Alacak
36.250
35.000
1.250
31.08.2009 tarihinde 25.000 $ x 1.4500 TL = 36.250 TL
12.06.2009 tarihinde 25.000 $ x 1.4000 TL = 35.000 TL
31.08.2009 tarihinde kur farkı
21.7.2017
=
1.250 TL
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
127
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 Karşılık Gideri Muhasebe Fişi
Hesap
Adı
654
Karşılık Giderleri
654.20.10.10
Yurt Dışı Alıcılar
129
Şüpheli Tic. Ala. Kar.
120.20.01
İgor Tanya
:
Borç
Alacak
36.250
36.250
25.000 $ x 1.4500 TL = 36.250 TL
Şüpheli Alacak Karşılık Gideri
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
128
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 30.09.2009 tarihinde para ayni döviz kuru tahsil
edilmiştir.
Hesap
Adı
102
Bankalar
Borç Alacak
102.10.10.10 Ak Bank – Laleli Şb.
128
Şüpheli Ticari Alacaklar
128.20.01
İgor Tanya
36.250
36.250
25.000 $ x 1.450. TL = 36.250 TL
Şüpheli Alacağın ayni kur ile tahsilatı
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
129
Dış ticaret işlemeleri ve muhasebesi
 Şüpheli Alacak tahsil edildiği için, karşılık
giderinin iptali
Hesap
Adı
129
Şüpheli Tic. Ala. Karşı.
129.20.01
İgor Tanya
644
Konusu Kal. Karşılıklar
644.20
Şüpheli Alacak Karşılığı
Borç Alacak
36.250
36.250
25.000 $ x 1.450. TL = 36.250 TL tahsil edildiği için
Karşılık giderleri iptal edilmiştir.
21.7.2017
Nevzat PAMUKÇU-SMMM
130
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
İthalat İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları
:
1. İthalatın tanımı ve ithalatçı olma şartları,
2. Hariçte işleme rejimi,
3. İthalat bedellerinin ödenmesi ve maliyet bedeli,
4. Katma Değer Vergisi
5. İthalat işlemlerinde kullanılan hesaplar
6. Uygulama
3.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
131
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
3.1.1.
İthalatın tanımı
:
 kamu ahlakı, kamu düzeni veya kamu güvenliği,
İnsan, hayvan ve bitki sağlığının korunması veya
sınai ve ticari mülkiyetin korunması amacıyla ilgili
mevzuat hükümleri çerçevesinde alınan önlemler
kapsamı içinde malların,
 ithalat mevzuatı ile Gümrük Mevzuatı’na uygun
şekilde fiili ithalatın yapılması,
 Kambiyo Mevzuatı’na göre bedelinin ödenmesi
veya ödeme taahhüdünün tamamlanması işlemidir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
132
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
3.1.2.
21.7.2017
İthalatçı olma şartları
:
 Vergi numarasına sahip her gerçek ve tüzel kişi ile
tüzel kişilik statüsüne sahip olmakla birlikte
yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki
tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları
ithalat işlemlerini yürütebilir.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
133
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Aşağıdaki kişiler, Kambiyo hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde
almaları gereken belgeler ile birlikte doğrudan
gümrük idaresine başvurmak suretiyle ithalat
yapabilir;
• Ticari amacıyla ithalat yapacak kişinin tacir
olması gerekir,
• Vergi mükellefi olması gerekir,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
134
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Hangi malların ithalatında “Vergi Numarası”
aranmaz?
• Özel anlaşmaya dayalı ithalatta, (NATO, BM)
• Kitap ve diğer yayınların ithalatında,
• Ülkemizde açılan fuar ve sergilerde Dış Ticaret
Müsteşarlığı’nca perakende satışına izin verilen
malların ithalatında,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
135
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
• Tacir olmayan gerçek kişiler, özelliği ve niteliği
itibarıyla özel ve ailevi kullanıma mahsus
olduğu anlaşılan veya hediye amaçlı olarak
getirildiği açıkça belli olan malları ithal edebilir.
• İthalatı kanunla belirli kurum ve kuruluşlara
bırakılmış maddelerin ithalatı ancak, bu kurum
ve kuruluşlar tarafından yapılır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
136
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
3.2.1.
Hariçte işleme rejimi
:
 Serbest dolaşımda bulanan eşyanın daha ileri
safhada işlenmek, tamir edilmek veya yenilenmek
üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest
bölgelere ihraç edilmesi,
 Bu faaliyet sonucunda elde edilen ürünlerin gümrük
vergilerinden tam veya kısmı muafiyet uygulanmak
suretiyle yeniden serbest dolaşıma girmesi.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
137
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Bir eşyanın Hariçte İşleme Rejimine tabi olabilmesi
için;
•
•
•
•
•
21.7.2017
Yetkili kurumdan izin alınması,
Geçici olarak ihraç edilmesi,
Türkiye Gümrük Bölgesi dışında işlem görmesi,
İthal edilmesi,
Vergi muafiyeti uygulanmak suretiyle yeniden
serbest dolaşıma girmesidir.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
138
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Örneğin
:
• Makineyi geçici olarak yurt dışına “tamir”
edilmek için gönderilip geri getirilmesi.
• İplik olarak gönder ”kumaş” olarak geri
alınması. (Arasındaki farkın KDV’si ödenir)
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
139
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
3.3.1.
21.7.2017
İthalat Bedellerinin Ödenmesi
:
 İthalat bedelleri, bankalar ve özel finans
kurumlarının kendi kaynaklarından veya döviz
tevdiat hesaplarından bankacılık teamüllerine ve
alıcı ile satıcı arasındaki sözleşmelere uygun
şekilde Türk Lirası veya döviz olarak ödenir.
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
140
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
3.3.2.
Maliyet bedeli
:
(V.U.K’nun 262. Md.)
 Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap
edilmesi veyahut değerinin artırılması
münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara
müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
141
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
3.3.3.
Dönem Sonu Değerlemesi
:
(V.U.K’nun 163 No’lu Genel tebliğ)
 Sabit Kıymetlerin
;
• ithal edilmesi sırasında veya sonradan bu
kıymetlere ilişkin borç taksitlerinin değerlemesi
dolayısıyla ortaya çıkan kur farklarından,
• sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna
kadar olanların, kıymetin maliyetine eklenmesi
zorunlu bulunmakta,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
142
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
• aynı kıymetlerle ilgili söz konusu dönemden
sonra ortaya çıkan kur farklarının ise, ait
oldukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya
da maliyete intikal ettirilerek amortisman
konusu yapılması, mümkün bulunmaktadır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
143
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Emtia’nın
;
• Satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe
kadar oluşan kur farklarının maliyete intikal
ettirilmesi zorunludur.
• Stokta kalan emtia ile ilgili olarak daha sonra
ortaya çıkacak kur farklarının ise, ilgili
bulundukları yıllarda gider yazılması veya
maliyete intikal ettirilmesi mümkün
bulunmaktadır.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
144
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
4.1.
Katma Değer Vergisi
:
 KDV’ye tabi olan işlemler
:
• Türkiye’de yapılan her türlü mal ve hizmet
ithalatı KDV’sine tabidir.
• İthalatta KDV’si mükellefi mal ve hizmet ithal
edendir.
• İthalatta vergiyi doğuran olay, gümrük vergisi
ödeme mükellefiyetidir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
145
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen
unsurların toplamıdır
:
(KDV. Md:21)
• Fob, Sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF)
değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın
gümrükçe tespit edilecek değeri,
• İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim,
harç ve paylar,
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
146
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
İthalat işlemlerinde kullanılan hesaplar
5.
:
 159 Verilen Sipariş Avansları ;
• Stok ile ilgili ithalatın maliyetine dahil edilecek
mal bedeli ve girdiler (harcamalar) ithalatın
tamamlanma aşamasına kadar; 159 Verilen
Sipariş Avansları hesabının alt kırımında izlenir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
147
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 259 Verilen Sipariş Avansları ;
• Maddi Duran Varlık ile ilgili ithalatın maliyetine
dahil edilecek mal bedeli ve girdiler
(harcamalar) ithalatın tamamlanma aşamasına
kadar; 259 Verilen Sipariş Avansları hesabının
alt kırımında izlenir.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
148
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Örnek hesap planı
:
159
159.10
VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
Verilen Sipariş Avansları
159.10.10
159.10.20
Yurt İçi Sipariş Avansları
Yurt Dışı Sipariş Avansları
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
149
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
159.20
İthalatlar
159.20.10
X Takvim Yılı İthalatları
159.20.10.10
X No’lu Dosya
159.20.10.10.10
Mal Bedeli
159.20.10.10.10.10
Mal Bedeli - FOB
159.20.10.10.10.11
Mal Bedeli - CİF
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
150
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
159.20.10.10.11
Navlun-Nakliye-Ordino Giderleri
159.20.10.10.11.10
Navlun Giderleri
159.20.10.10.11.11
Yurt İçi Nakliye Giderleri
159.20.10.10.11.12
Ordino Giderleri
159.20.10.10.12
Sigorta Giderleri
159.20.10.10.12.10
Sigorta Poliçesi
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
151
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
159.20.10.10.14
Banka Masrafları
159.20.10.10.14.10
Akreditif Giderleri
159.20.10.10.14.11
Banka Havale Masrafları
159.20.10.10.14.12
Banka Döviz Alım Giderleri
159.20.10.10.14.13
Banka Döviz Satış Giderleri
159.20.10.10.14.14
Muhabir Banka Giderleri
159.20.10.10.15
İthalat Öncesi Ödenen Fonlar
150.20.10.10.15.10
Kaynak Kullanma Destek Fonu
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
152
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
159.20.10.10.16
İthalat Kur Farkı Gelirleri
159.20.10.10.16.10
Ödeme ve Tahsilattan Doğan Kur Farkları
Gelirleri
159.20.10.10.16.11
Değerlemeden Doğan Kur Farkı Gelirleri
159.20.10.10.17
159.20.10.10.17.10
İthalat Kur Farkı Giderleri
Ödeme ve Tahsilattan Doğan Kur
Farkları Giderleri
159.20.10.10.17.11
Değerlemeden Doğan Kur Farkı
Giderleri
159.20.10.10.18
İthalat Banka Kredi Faiz Giderleri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
153
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
159.20.10.10.19
Gümrük Müşavirlik Giderleri
159.20.10.10.19.10
Gümrük Müşavirlik Ücreti
159.20.10.10.19.11
Gümrük Müş. Dek. – Ordino giderleri
159.20.10.10.19.12
159.20.10.10.19.13
Gümrük Müş. Dek.- Ardiye gideri
Gümrük Müş. Dek.- Pul Gideri
159.20.10.10.19.14
Gümrük Müş. Dek- K.K.D.F
159.20.10.10.19.15
Gümrük Müş. Dek. – TSE Belgesi
159.20.10.10.19.16
Gümrük Müş. Dek. – Ambar Servis Gid.
159.20.10.10.20
Tercüme Giderleri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
154
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
6.
Uygulamalar
:
6.1.
Maddi Duran Varlık İthalatı
:
21.7.2017
İthalatçı firma
ABC Tekstil Sanayi A.Ş
Teslim Şekli
F.O.B.
Ödeme Şekli
Vadeli Akreditif
Fiili İthalat tarihi
05.10.2010
Mal Bedeli
100.000 $
Beyanname kuru
1,50000 TL
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
155
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
Tediye Bilgileri
Tarih
Meblağ
Kur
31.10.2010
25.000 $
1,55000 TL
30.11.2010
25.000 $
1,45000 TL
31.12.2010
50.000 $ bakiye
1,60000 TL
31.01.2011
50.000 $
1,50000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
156
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Mal bedeli muhasebe fişi
Hesap
259
259.20.10.10
320
Adı
Ver. Sipariş Avanslar
Mal Bedeli
Satıcılar
320.20.01
İgor Tanya
:
Borç
Alacak
150.000
150.000
05.10.2010 tarih 1063 No’lu fatura
100.000 $ x 1,50000 = 150.000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
157
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Navlun gideri muhasebe fişi
Hesap
Adı
259
Ver. Sipariş Avanslar
259.20.10.11 Navlun Gideri
320
320.20.02
Satıcılar
ACK Taşımacılık
:
Borç
Alacak
22.500
22.500
05.10.2010 tarih 1060 No’lu fatura
15.000 $ x 1,50000 = 22.500 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
158
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Sigorta gideri muhasebe fişi
Hesap
259
259.20.10.12
320
Adı
Ver. Sipariş Avanslar
Sigorta Gideri
Satıcılar
320.20.02
Bilge Sigorta
:
Borç
Alacak
1.500
1.500
05.10.2010 tarih poliçe
1.000 $ x 1,50000 = 1.500 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
159
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Kaynak Kullanma D. F. muhasebe fişi :
Hesap
259
259.20.10.13
320
Adı
Ver. Sipariş Avanslar
K.K.D.F
Satıcılar
320.10.10
Çağdaş Gümrükleme
Borç
Alacak
5.220
5.220
(100.000 +15.000 +1.000) = 116.000 $
(116.000 $ x 0.003 x 1,50000) 5.220 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
160
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Ordino Gideri muhasebe fişi
Hesap
Adı
259
Ver. Sipariş Avanslar
159.20.10.14 Ordino Gideri
191
191.10.10
320
İndirilecek KDV’si
Dönem alış KDV’si
Satıcılar
320.10.10
Çağdaş Gümrükleme
:
Borç
Alacak
300
54
354
Ordino Gideri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
161
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Gümrük Masrafları muhasebe fişi
Hesap
Adı
259
Ver. Sipariş Avanslar
159.20.10.15 Gümrük Masrafları
159.20.10.16 Gümrük Vergisi
191.10.10
Dönem alış KDV’si
320
Satıcılar
320.10.10
Çağdaş Gümrükleme
Borç
:
Alacak
1.875
5.375
32.475
39.725
Yapılan Giderler
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
162
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Yurt içi nakliye gideri muhasebe fişi
Hesap
Adı
259
Ver. Sipariş Avanslar
159.20.10.11 Nakliye Gideri
191
191.10.10
320
İndirilecek KDV’si
Dönem alış KDV’si
Satıcılar
320.10.11
Emin Nakliyat Ltd. Şti.
:
Borç Alacak
500
90
590
Yurt içi nakliye gideri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
163
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Gümrük Müşavir ücreti muhasebe fişi :
Hesap
Adı
259
Ver. Sipariş Avanslar
159.20.10.19 Gümrük Müşavir
191
191.10.10
320
İndirilecek KDV’si
Dönem alış KDV’si
Satıcılar
320.10.10
Çağdaş Gümrükleme
Borç Alacak
150
27
177
Gümrük komisyon gideri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
164
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Tediye
Hesap
320
320.20.10
102
:
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Bankalar
Borç
Alacak
37.500
102.20.10
Ak Bank Laleli Şb.
259
Verilen Sipariş Ava.
259.20.10.19 Kur değerlemesi
38.750
1.250
31.10.2010 tarih 25.000 $ x 1,55000 = 38.750 TL
 (38.750 – 37.500) = 1.250 İthalat kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
165
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Tediye
Hesap
320
320.20.10
102
:
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Bankalar
Borç
Alacak
37.500
102.20.10
Ak Bank Laleli Şb.
259
Verilen Sipariş Ava.
259.20.10.19 Kur değerlemesi
36.250
1.250
30.11.2010 tarih 25.000 $ x 1,45000 = 36.250 TL
 (37.500 – 36.250) = 1.250 İthalat kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
166
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 31.12.2010 Değerleme
Hesap
Adı
259
Verilen Sipariş Av.
:
Borç
259.20.10.19 Kur değerlemesi
320
Satıcılar
320.20.10
İgor Tanya
Alacak
5.000
5.000
31.12.2010 (1,60000 – 1,50000) x 50.000 $ =5.000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
167
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 31.12.2010 Değerleme
:
259 Verilen Sipariş Avansları
Mal bedeli
150.000 Kur farkı
Navlun
22.500
Sigorta
1.500
K.k.d.f
5.220
Ordino gideri
300
Gümrük masrafları
1.875
Gümrük vergisi
5.375
21.7.2017
1.250
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
168
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 31.12.2010 Değerleme
:
259 Verilen Sipariş Avansları
Nakliye gideri
500
Gümrük müşaviri
150
Kur farkı
1.250
Kur farkı
5.000
Toplam
193.670 Toplam
253 Tesis Makine ve Cihazlar Devir
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
1.250
192.420
169
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Tediye
:
Hesap
320
320.20.10
102
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Bankalar
102.20.10
646
646.10
Ak Bank Laleli Şb.
Kambiyo Karları
Kur değerlemesi
Borç
Alacak
80.000
75.000
5.000
31.01.2011 tarih 50.000 $ x 1,50000 = 75.000 TL
 (80.000– 75.000) = 5.000 TL. Tediye kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
170
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
6.2.
Uygulama
:
 İthalatçı firma : ABC Tekstil Sanayi Ltd. Şti.
 Fiili ithal tarihi : 15.10.2009
 Kur
: 1,310
 A kalite kumaş 5.000.- Mt. x 6 $ = 30.000 $
 B kalite kumaş 5.000.- Mt. x 4 $ = 20.000 $
 Toplam
10.000.- Mt
= 50.000 $
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
171
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Tediyeler
21.7.2017
:
• 01.11.2009
• 30.11.2009
: 10.000 $ kur
: 20.000 $ kur
: 1,300
: 1,290
• 31.12.2009
• 31.12.2009
: 20.000 $ bakiye
: değerleme kuru
: 1,320
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
172
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Mal bedeli muhasebe fişi :
Hesap
159
159.20.10.10
320
Adı
Verilen Sipariş Avanslar
Mal Bedeli
Satıcılar
320.20.01
İgor Tanya
Borç
Alacak
65.500
65.500
15.10.2009 tarih 1063 No’lu fatura
50.000 x 1.310 = 65.500 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
173
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Nakliye gideri muhasebe fişi
Hesap
Adı
159
Verilen Sipariş Avanslar
Borç
159.20.10.11 Nakliye Gideri
320
:
Alacak
3.000
Satıcılar
320.10.34.01 Emin Nakliyat Ltd. Şti.
3.000
15.10.2009 tarih 1961 No’lu fatura
Nakliye gideri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
174
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Sigorta gideri muhasebe fişi
Hesap
Adı
159
Verilen Sipariş Avanslar
Borç
159.20.10.12 Sigorta Gideri
320
:
Alacak
2.400
Satıcılar
320.10.34.59 Bilge Sigorta Ltd. Şti.
2.400
15.10.2009 tarih 78 No’lu poliçe
Sigorta gideri
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
175
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Gümrük Vergi ve Harçlar muhasebe fişi :
Hesap
Adı
159
Verilen Sipariş Avanslar
159.20.10.13
Gümrük ve Diğer Harçlar
320
Satıcılar
320.10.34.34
Halkalı Gümrük Müdürlüğü
Borç Alacak
5.000
5.000
15.10.2009 tarih 5959 No’lu Gümrük alındı makbuzu
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
176
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Gümrük Komisyoncu Harcamaları muhasebe fişi:
Hesap
Adı
159
Verilen Sipariş Avanslar
Borç Alacak
159.20.10.15 Gümrük Kom. giderleri
320
6.000
Satıcılar
102.10.34.01 Güven Gümrük Ltd. Şti.
6.000
15.10.2009 Gümrük Komisyoncusunun yaptığı giderler.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
177
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Gümrük Komisyoncu Harcamaları muhasebe fişi:
Hesap
Adı
159
Verilen Sipariş Avanslar
Borç Alacak
159.20.10.16 Gümrük Kom. Ücreti
320
2.500
Satıcılar
102.10.34.01 Güven Gümrük Ltd. Şti.
2.500
15.10.2009 Gümrük Komisyoncusu ücreti.
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
178
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Fiili İthalatın Gerçekleşmesi muhasebe fişi
:
Hesap
Adı
153
Ticari Mallar
153.10
Tekstil Grubu
159.20.10.10
Mal bedeli
159.20.10.11
Navlun
3.000
159.20.10.12
Sigorta
2.400
159.20.10.13
Gümrük ve Diğer Harçlar
5.000
159.20.10.15
Gümrük Komisyoncu gid.
6.000
159.20.10.16
Gümrük Komisyoncu Ücreti
2.500
Borç
Alacak
84.400
65.500
15.10.2009 İthalat Maliyeti
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
179
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 İthalat birim maliyetinin hesaplanması :
• Mal bedeli
:
65.500 YTL : 50.000 $ = 1,310
• İthalat maliyet bedeli
84.400 YTL : 50.000 $
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
:
= 1,688
180
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 A kalite kumaş
:
• (6 $ x 1,688)
= 10.13 Mt. Birim maliyeti
• 5.000.- Mt. X 10.13 = 50.650.- TL
21.7.2017
 B kalite kumaş
• ( 4 $ x 1,688)
• 5.000.- Mt. X 6.75
:
= 6.75 Mt. Birim maliyeti
= 33.750.- TL
 (50.650.- + 33.750.-)
= 84.400.- TL
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
181
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Tediye muhasebe fişi
Hesap
320
320.20.01
102
:
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Bankalar
102.10.10.10 Akbank - Laleli
Borç Alacak
13.000
13.000
01.11.2009 Tarihinde yapılan havale
10.000 $ x 1.3000 = 13.000 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
182
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Kur farkı muhasebe fişi :
Hesap
320
320.20.01
646
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Kambiyo Karları
646.10
Kur farkları
Borç Alacak
100
100
01.11.2009 Tarihinde yapılan havale
10.000 $ (1.31000 – 1.30000) = 100 Kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
183
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Tediye muhasebe fişi
Hesap
320
320.20.01
102
:
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Bankalar
102.10.10.10 Akbank – Laleli
Borç Alacak
25.800
25.800
30.11.2009 Tarihinde yapılan havale
20.000 $ x 1.29000 = 25.800 TL
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
184
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Kur farkı muhasebe fişi :
Hesap
656
656.10
320
Adı
Kambiyo Zararları
Kur farkı
Satıcılar
320.20.01
İgor Tanya
Borç Alacak
400
400
30.11.2009 Tarihinde yapılan havale
20.000 $ (1.31000 – 1.29000) = 400 Kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
185
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Kur farkı muhasebe fişi :
Hesap
320
320.20.01
646
Adı
Satıcılar
İgor Tanya
Kambiyo Karları
646.10
Kur farkları
Borç Alacak
200
200
31.12.2009 Tarihinde Döviz Borcunun Değerlemesi
20.000 $ (1.31000 – 1.32000) = 200 Kur farkı
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
186
Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
 Faydalanılan kaynaklar :
•
•
ATAMAN Ümit, SÜMER Haluk
- Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi, İstanbul 2000
•
BAĞRIAÇIK Atilla
- Etkin İhracat Yöntemi, İstanbul 2006
GÜRSOY Yaser
- Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi, Bursa 2006
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
187
Dış ticaret işlemleri ve muhasebesi
Katıldığınız için teşekkür ederim.
Nevzat PAMUKÇU
21.7.2017
Öğr. Gör. Nevzat PAMUKÇU
188