4. Hafta

9. SINIF TARİH
DÖRT HALİFE DÖNEMİ
03-07 / 03 / 2014
Dört Halife Devri (632-661)
Hz. Muhammed, vefatı sırasında fertlerin seçme haklarına saygılı
davranmak amacıyla yerine kimseyi tayin etmemiştir.Müslümanlar
Kureyş’in ileri gelenlerinden Hz. Ebubekir’i halife seçtiler.Dört Halife
Devri’nde
Halifeler
seçimle
belirlendiği
için,
bu
döneme “Cumhuriyet” denilmiştir.
2
1.Hz. Ebubekir Dönemi (632-634)
İç Olaylar
*Hz. Muhammed’in vefatından sonra zekat vermeyen ve dinden
dönenlerle mücadele edilerek düzen sağlanmıştır.
*Yalancı peygamberler ortadan kaldırılmıştır.
*İlk kez halifeye, valilere ve ordu komutanlarına maaş bağlanmıştır.
*Kur’an-ı Kerim ayetleri toplanarak bir kitap haline getirilmiştir.
3
Kur’an-ı Kerim’in kitap haline getirilmesinde;
-Hz. Muhammed’in vefat etmesi
-Yalancı peygamberlerin ortaya çıkması
-Hafızların savaşlarda şehit olmaları
-Ayetlerle hadislerin birbirine karışmasının önlenmek istenmesi
-Kuran ayetleri arasına rivayetlerin girmesinin önlenmek istenmesi
-Kuran’ın yazılı olduğu malzemenin (deri, taş, ağaç gibi)
korunmasındaki zorluklar
etkili olmuştur.
4
Dış Olaylar
*Hz. Muhammed’in hazırladığı ordu Hz. Ebubekir tarafından Suriye’ye
gönderilmiştir.Bu seferle Arap Yarımadası dışına ilk sefer
yapıldı.
*İslam ordularının Suriye topraklarına girmesi ve Filistin’e kadar
ilerlemesi üzerine Bizans ordusu yola çıktı ve yapılan Yermük Savaşı
(634) ile Bizanslılar yenilgiye uğratılarak Suriye’nin kapıları
Müslümanlara açılmış oldu.Yermük Zaferi Bizans’a karşı kazanılan
ilk zaferdir.
*Ülke içi karışıklıkların giderilmesi, Hz. Ömer döneminde
fetihlere ağırlık verilmesine zemin hazırlamıştır
5
2.Hz. Ömer Dönemi (634-644)
Hz.Ebubekir’in vasiyeti üzerine halife seçilmiştir.
Siyasal Gelişmeler
*Bizans’la yapılan Ecnadin Savaşı (636) ile Suriye’nin tamamı
fethedildi.Böylece İslam sınırları ilk kez Anadolu’yla komşu oldu.
*637’de Kudüs ve Filistin alındı.
*İran’daki
Sasani
İmparatorluğu
ile
ilk
savaşlar
bu
dönemde
yapılmıştır.634’teki Köprü Savaşı kaybedilmesine rağmen 636 Kadisiye, 637
Celula ve nihayet 642 Nihavent Savaşı sonucunda Sasani İmparatorluğu
ortadan kaldırılarak İran ve Irak toprakları Müslümanların eline geçmiştir.
*Azerbaycan fethedilmiştir.
*639’da Mısır ve Libya alınarak Müslümanlar ilk kez Afrika kıtasında fetihlere
başlamışlardır.
Dört Halife döneminde en çok fetihlerin yapıldığı dönem Hz. Ömer
dönemidir.
*İslam kültürü ilk kez bu dönemde farklı kültürlerle karşılaşmıştır.Bizans ve
Sasani kültürleri İslam kültürünü olumlu yönde etkilemiştir.
6
Teşkilatlanma Alanındaki Gelişmeler
Hz. Ömer döneminde toprakların genişlemesiyle yeni düzenlemelere gidilmiştir.
-Hicretin 20. yılında daha çok mali problemleri çözümlemek için ilk divan örgütü
kurulmuştur.
-Vilayetlere
gönderilen
valilerin
yanına
adalet
işlerinden
sorumlu
kadılar
gönderilmiştir.Böylece yargı ile yönetim ilk kez birbirinden ayrılmıştır.
-Fethedilen yerler ilk defa yönetim birimlerine ayrıldı.Böylece ülke büyük illere
bölünmüştür.
-İlk
defa
Hz.
Ömer
döneminde
stratejik
önemi
olan
yerlere
daimi
ordugahlar (cündler) kurulmuştur.Bu ordugahların kurulmasıyla;
*fetihlerin hızlanması,
*zaman kazanılması,
*bölgenin Müslümanlaşması
*sınırların güvenliğini sağlamak amaçlanmıştır.
-İkta sistemi ilk defa bu dönemde uygulanmıştır.
-Vergilerde yeni düzenlemeler yapılmış, gayri Müslimlerden haraç vergisi alınmaya
başlanmış, beyt’ül mal (devlet hazinesi) kurulmuştur.
-İlk kez cizye alınmaya başlanmıştır.
-Hicri takvim kullanılmaya başlandı (639).
-İslam Devleti bir imparatorluk halini almıştır.
7