ışık doğuyor
advertisement
SOSYAL BİLGİLER 6. SINIF 3. ÜNİTE 4. KONU ÇALIŞMA KÂĞIDI KONU: IŞIK DOĞUYOR 1. İSLAMIYETIN DOĞUŞU SIRASINDA DÜNYANIN GENEL DURUMU Bizans Devleti, Hıristiyanlığın Ortodoksluk mezhebini kabul etmiştir. Bizans, Ortodoksluğu resmi devlet dini haline getirerek siyasi amaçlarıyla bir-leşmiş. İstanbul’daki patrik tüm Ortodoksların dini lideri durumuna getirilmiştir. Sasani Devleti’nde hâkim din Zendüştük (Mecusilik) idi. Bu din iyilikle kötülüğün mücadelesini esas almaktaydı. Dinin kurucusunun adı Zerdüşt, kabul ettiği tanrı ise Ahura - Mazda idi. Ateş, Zerdüşt dinin de önemli bir yer tutmaktaydı. Ateşgede denilen yerde, yanan ateşi hiç söndürmez ve burada ibadet ederlerdi. Göktürkler, Gök Tanrı inancına sahiptirler. Bu inanç sisteminde Gök Tanrı, en büyük güce sahipti. Hakanlar Gök Tanrının isteği üzerine tahta çıkar, savaşlarda onun yardımıyla zafere ulaşırlardı. Gök Tanrı için törenler düzenlenir at ve koyun kurban edilirdi. Hindistan’da Kast sistemin’i benimseyen Hinduizm’e karşı Budizm doğmuştur. Budizm, Çin, Tibet ve Japonya’ya da yayılmıştır. Felsefi bir düşüncedir. Buda’nın ahlak anlayışının temeli doğruluk ve ruh temizliğidir. Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra papalar, Avrupa’da ortaya çıkan feodal düzende kral ve dere beyler üzerinde büyük bir nüfuz elde etmişler, istedikleri kralı tahttan indirmişler, istediklerine de taç giydirerek kral yapmışlardır. Batı Roma Hristiyanlığın Katolik, Doğu Roma Ortodoks mezhebini benimsemiştir. 4. HZ. MUHAMMED DÖNEMI Hz. Muhammed 20 Nisan 570 günü Mekke’de dünyaya geldi. Küçük yaşta ailesini kaybeden Hz. Muhammed’i amcası Ebu Talip himaye etmiştir. Herkesin güvenini kazanmış, davranışları, iyi huylarıyla örnek insan olmuş, bundan dolayı Kureyşliler kendisine El–Emin (güvenilir) sıfatını vermiştir. Hz. Muhammed amcasının yanında kazandığı tecrübe ile hayatını ticaret yaparak kazanmaya başlamıştır. 25 yaşına gelince kervanlarını ve ticari işlerini yönettiği Hz. Hatice ile evlenmiştir. Hz. Muhammed vaktinin büyük kısmını halktan uzakta Hira mağarasında geçiriyordu. Bu mağaradayken bir gün Cebrail ona ilk vahiy olan “Oku” ayetini getirmiştir (610). Yüzyıllardır süre gelen eski inançları ve adetleri yıkıp, yeni bir dini yaymak kolay değildi. Hz. Muhammed ilk olarak yakınlarını davet etti. Ona ilk inananlar amcasının oğlu Hz. Ali, evlatlığı Zeyd, yakın arkadaşı Hz. Ebu Bekir, eşi Hz. Haticedir. Bu kişilere ilk müslümanlar denilmektedir. Kureyşliler İslâmiyet’i kabullenmeyip müslümanlara baskı yaptılar. 5. DÖRT HALIFE DÖNEMI Veda Haccından sonra Hz. Muhammed Medine’ye dönmüş kısa bir süre sonrada rahatsızlanarak vefat etmiştir (632). Hz. Muhammed’in vefatından sonra Hz. Ebu Bekir’le başlayıp, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali ile devam eden devreye, İslam tarihinde Dört Halife Devri denilir. Bu dönemde halifeler seçimle iş başına geldikleri için bu döneme “Cumhuriyet Devri”de denilmiştir. Hz. Ebubekir Dönemi (632–634) Zekat vermek istemeyen ve İslamiyet’ten dönen Arap kabileleri itaat altına alınmıştır. Yalancı peygamberler sorunu çözümlenmiştir. İslamiyet’in dağılma tehlikesi engellenmiştir. Kuran, kitap haline getirilmiştir. Bizans mağlup edilerek Suriye’nin fethi için gerekli ortam hazırlanmıştır. Hz. Ömer Dönemi (634–644) Irak, İran ele geçirilmiş. Filistin, Kudüs, Mısır ele geçirilmiş. Düzenli ordu ve ordugâhlar oluşturulmuştur. Ülke toprakları eyaletlere ayrılmıştır. Askeri ikta sistemi uygulanmıştır. Adli teşkilat oluşturularak mahkemelere kadılar atanmıştır. Mali teşkilat oluşturulmuş. Divan örgütü oluşturulmuştur. (Askeri amaçlı, hicri takvim düzenlenmiştir.) Hz. Ali Dönemi (656–661) Cemel Vakası (Deve olayı) (656) : Müslümanların kendi aralarında yaptıkları ilk savaştır. Malup olan Hz. Ayşe, Şam Valisi Muaviye’nin yanına gitti. Bu arada Hz. Ali de Kufe’yi başkent yaptı. Hz. Ali neden başkenti Medine’den Küfe’ye taşımıştır? Sıffin Savaşı (658) : Şam Valisi Muaviye ile Hz. Ali arasında yapılmıştır. Savaş esnasında Muaviye taraftarlarının mızraklarına Kur’an ayetlerini asmasından ötürü savaş durduruldu ve olay hakemlere intikal etti. Her iki tarafın hakemleri iki lideri de halife ilan etmeyecekleri konusunda anlaştı ise de, Muaviye’nin hakemi buna uymadı ve Onu halife ilan etti. Böylece Hakem olayından sonra Müslümanlar üç gruba ayrıldı. Türklerin İslamiyet’e Girişi Emevilerin Maveraünnehir bölgesine ulaşmasıyla komşu olan Araplar ve Türkler Emevi yöne-timinin kötü tutumu nedeniyle İslamiyet’e pekte sıcak bakmamışlardır. Emevi Devleti’nin yıkılmasından sonra yerine kurulan Abbasi Devleti Dönemi’nde Türklerle Araplar arasında bir yakınlaşma başlamıştır. Bu arada Çin, hem Abbasi Devleti’nin yeni kurulmasından hem de Türklerin dağınık bir şekilde yaşamaları ve siyasi otorite boşluğundan yararlanmak düşüncesiyle Doğu Türkistan’ı ele geçirerek Talas Irmağı kenarına kadar ulaşmıştır. İslam ordusu ve Çin kuvvetleri, Talas Irmağı kıyısında karşı karşıya geldiler. Bu arada Çin tehlikesini çok yakından hisseden Türk boylarından Karluklar da Abbasi ordusuna destek verdiler. 751 yılında yapılan savaşı Araplar kazanarak Çin’e ağır darbe vurmuşlardır. Talas Savaşı’nın Sonuçları Bu savaştan sonra Türkler arasında İslamiyet hızla yayılmaya başlamıştır. Türklerle Araplar arasındaki savaşlar sona ermiş ve iki taraf arasında dostluk dönemi başlamıştır. Türklerle Araplar arasında ticari faaliyetler artmıştır. Çinlilerden kağıt üretimini öğrenen Müslümanlar Semerkant’ta kağıt üretmeye başlamışlar ve kağıt Çin dışında yayılmaya başlamıştır. Türk boylarının hızla Müslümanlığı kabul etmeleri İslamiyet’e yeni bir güç kazandırmıştır. Şüphesiz Türklerin bu dini seçmelerinin en önemli sebebi, eski Türk inancı ve anlayışı ile İslamiyet arasında birçok benzerlik bulunmasıdır: YUKARIDA ANLATILAN KONU İLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN ETKİNLİKLERİ TAMAMLAYALIM Aşağıda verilen olayların hangi dönemde gerçekleştiğini karşılarına yazınız. Kuranı kerimin kitap haline getirilmesi • ............... Cemel vakası • ................ Düzenli ordu ve ordugahların kurulması • ................. Aşağıda verilen tarihler ve dönemleri doğru bir şekilde eşleştiriniz.. HZ.MUHAMMEDİN DOĞUMU 632 SIFFIN SAVAŞI TALAS SAVAŞI 571 HZ ÖMER DONEMİ HZ EBUBEKİR DÖNEMİ CEMEL VAKASI HZ. MUHAMMEDİN VEFATI 632-634 656 751 634-644 Aşağıda yer alan testleri çözelim. 1:İslamiyet’in doğuşu sırasında Sasani devletine hâkim olan din aşağıdakilerden hangisidir. A. B. C. D. Gök tanrı Zerdüştlük Şamanizm Hıristiyanlık 2:HZ. Muhammed ´e ilk vahiyi aşağıdaki meleklerden hangisi getirmiştir. A. B. C. D. Mikail Cebrail Azrail İsrafil 3:Aşağıdakilerden hangisi Talas savaşı sonuçları arasında yer almaz. A. B. C. D. Bu savaştan sonra Türkler arasında İslamiyet hızla yayılmaya başlamıştır. Türklerle Araplar arasındaki savaşlar sona ermiş ve iki taraf arasında dostluk dönemi başlamıştır. Türklerle Araplar arasında ticari faaliyetler artmıştır. Bizans mağlup edilerek Suriye’nin fethi için gerekli ortam hazırlanmıştır. 3:Yalancı peygamberler sorunu aşağıdaki halifelerden hangisi döneminde çözülmüştür. A. B. C. D. Hz. Ebubekir Hz. Osman Hz. Ali Hz. Ömer 4:Aşağıdaki hangisi İslamiyeti ilk kabul eden kişilerden biri değildir. A. B. C. D. Hz. Ali Hz. Ebubekir Hz. Hatice Hz. Ömer 5. Talas savaşı aşağıdaki hangi devletlerarasında gerçekleşmiştir. A. B. C. D. Bizans-Emevi Abbasi-Çin Sasani-Abbasi Abbasi-Bizans 6.Hz. Muhammet yaşadığı dönemde vaktinin büyük kısmını nerede geçiridi. A. B. C. D. Medine Kâbe Hira mağarası Seferde 7.Aşağıdaki savaşlardan hangisi Müslümanların kendi aralarında yaptığı ilk savaştır. A. B. C. D. Cemel savaşı Sıffın savaşı Talas savaşı Bedir savaşı 8. Arap fetihleri aşağıdaki hangi halife döneminde hızlanmıştır. A. B. C. D. Hz. Ebubekir Hz. Ömer Hz. Osman Hz.Ali 9.Türkler islamiyetle aşağıdaki savaşlardan hangisi sonucunda tanışmışlardır. A. B. C. D. Bedir savaşı Sıffın savaşı Talas savaşı Uhut savaşı 10.Aşağıdaki olaylardan hangisi Hz. Ebubekir döneminde gerçekleşmiştir. A. B. C. D. Askeri ikta sistemi uygulanmıştır. Mali teşkilat oluşturulmuş. Divan örgütü oluşturulmuştur. Kuran, kitap haline getirilmiştir.
