Tam Metin - Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi
advertisement
321 Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi II (2002), Sayı: 2 KİTAP TANITMA Yrd. Doç. Dr. Cüneyt EREN Dr. Ziyad Khalil Muhammed Ed-Deghamin, “Menheciyyetu’l Bahs fi’t-Tefsîri’lMevdûi li’l-Kur’âni’l-Kerîm”, Dâru’l Beşîr, Amman, 1995, s.1-184. Halen Ürdün’de Âli Beyt Üniversitesinde Kur’ân ve Sünnet Bölümü doçenti olan arkadaşımız1 Dr. Deghamin’in “Kur’ân-ı Kerim Konulu Tefsirin’de Araştırma Metodu” adlı kitabını tanıtacağız. Eser bir mukaddime, iki bab ve bir sonuçtan meydana gelmektedir. Birinci babda (s.11-92) Kur’ân’da konu birliği konusunu ele almaktadır. İkinci babda (s.93-168) Çeşitli görüşlerin de değerlendirildiği sûrede konu birliği mevzuunu incelemektedir. Sonunda da, kitabı yazarken kullandığı 82 adet zengin Arapça ve İngilizce bibliyografyayı ve kitabın içindekiler listesini sunmaktadır. Kitap hacim olarak fazla büyük olmamakla beraber bir çok değerli malumatı özet olarak ihtiva etmektedir. Kitabın en bariz özelliği de tartışmacı ve tahlilci olmasıdır. Yazar önce anne ve babasına dua ve teşekkürle çalışmasını onlara ihda eder. Ardından Allah’a hamd ve sena, Hz. Peygambere selâtu selam ile Mukaddime’ye başlar. Daha sonra bu konuyu seçme sebebine geçer; Kur’ân-ı Kerîm müslümanın kimliğini oluşturması, yaşadığı çağın gerekli kıldığı kültür ve yeniliklerine cevap verebilecek bir hazine olması hasebiyle önem arz etmektedir. Mesele bu hazineyi doğru kullanabilme onu çağın diliyle anlayabilmektir. Kur’ân’ın konulu tefsir metoduyla tefsiri de bütüncül yaklaşımı yönüyle çok önemlidir. Onun evrensel mesajını en güzel takdim edecek olan metot Konulu tefsirdir. Bu değerlendirmenin ardından yazar, çalışma metodu ve ele aldığı konuları zikrederek mukaddimesini tamamlar. - Birinci bab’ta yazar genel olarak Kur’ân’da Konu bütünlüğünü ele alır. Bu bağlamda 1 Dr. Deghamin’le, Ürdün Üniversitesindeki eğitimimiz döneminde aynı sıraları paylaşmış (1981-1985) daha sonra da Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi’nde aynı bölümde ders vermiştik. (1995-1999). 322 Yrd. Doç. Dr. Cüneyt EREN Konulu Tefsir hakkında yapılan tarifleri tartışmacı ve tahlilci yaklaşımı ile değerlendirir. Konulu Tefsirin doğuşu ile ilgili görüşleri nakleder. el-Câhiz ve er-Râzi’nin bu konuda öncülük yaptığını söyler. Bu babı üç bölüme ayırmıştır. Birinci bölümde Kur’ân’da Konu bütünlüğü hakkında ki eski ve yeni görüşleri nakleder. Günümüzde yapılan tatbike yönelik çalışmaların metotsuzluktan kaynaklanan hatalı çalışmalar olduğu Konulu Tefsir’den başka herhangi bir mevzu hakkında bir araya getirilen ayet ve hadisler mecmuası olarak görmektedir.. İkinci bölümde ise Konulu tefsir ile ilgili kendi koyduğu yedi kaide zikreder. Üçüncü bölümde de bu kaideler doğrultusunda “Kur’ân’da Mekr” konulu bir tatbik çalışması yapar. Yazar İkinci bab’ta sûre’de konu bütünlüğünü işler. Bu babı da aynen ilk bab gibi üç bölüme ayırır. Birinci bölümde sûre’de Konu bütünlüğü hakkında ki eski ve yeni görüşleri nakleder. İkinci bölümde ise sûre’de Konulu tefsir ile ilgili kendi koyduğu kaideleri belirtir. Bu bağlamda Kur’ân sûrelerin hususiyetleri ve birbirleri ile olan münasebetleri konusuna temas eder. Üçüncü bölümde de bu kaideler doğrultusunda “Hicr Sûresi’nde Konulu Tefsir” adlı bir tatbik çalışması yapar. Sonuç’ta ise bu konuda ulaştığı neticeleri şöyle sıralamaktadır: - Kur’ân’ın en iyi şekilde anlaşılması Konulu Tefsir metodu ile gerçekleşebilir. Bu da iki şekilde olabilir; Genel olarak Kur’ân’da konulu tefsir ve sûre’de konulu tefsir . - Her iki çeşidin tarihi uzantısı eskiye dayanmaktadır. Bunlardan el-Câhız ve er-Râzi bu konuda zikre değer örnekler sunmuşlardır. - Kur’âni örf, insan unsurunu bir mihver olarak görmekte, işlediği konuları bu mihver etrafında değerlendirmektedir - Günümüz de konulu tefsir adı altında yapılan tatbiki çalışmalar genelde metotsuzluktan kaynaklanan hatalarla dolu olup konulu tefsir’den başka herhangi bir mevzu hakkında bir araya getirilen ayet ve hadisler mecmuası olarak görülmektedir.
