Document

SINIF İÇİ İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM
SINIF İÇİ İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM
Öğrenme sürecinin yönetiminde
olumlu öğretmen-öğrenci etkileşimi
neden önemlidir?
SINIF İÇİ İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM
 Araştırmalar öğrencilerin, sınıf
arkadaşları ve öğretmenleri ile iyi
ilişkiler içinde olduğu sınıflarda daha iyi
öğrendiğini göstermektedir.
 İyi bir öğrenme iyi bir iletişimin
ürünüdür. Bir iletişim etkinliği olan
eğitimin sağlıklı bir biçimde
yapılabilmesi, özellikle öğretmenlerle
öğrenciler, diğer boyutta yöneticiler ve
diğer çalışanlar arasındaki iletişimin
gerçekleşmesini gerektirir.
İletişim Nedir?
 İletişim, ileti kaynağının, hedef seçtiği birey veya
kitlenin davranışlarını istediği yönde etkileme,
yönlendirme veya değiştirme eylemidir.
 İletişim, iletilmek istenen mesajın ilgili herkes
tarafından anlaşılması amacıyla kanaat ya da
düşüncenin, yazı, konuşma ve görsel araçlarla
veya bunların bir arada kullanılmasıyla iletilmesi,
alınması veya değiştirilmesi olarak tanımlanabilir.
 Yani genel olarak iletişim insanlar arasındaki
düşünce ve duygu alışverişi olarak ele
alınmaktadır.
İletişimin Amacı ve Önemi
 İletişimin amacı, alıcı ve kaynak arasında düşünce ve tutum
ortaklığı yaratmaktır.
 Hayatın hangi alanında olursa olsun, eğer bir şeyler elde
etmek istiyorsak doğru iletişim kurma zorunluluğumuz
vardır.
 Ancak doğru iletişim kurduğumuzda iletmek istediğimiz
mesajı karşı tarafa aktarabilir ulaşmak istediğimiz sonuca
ulaşabiliriz.
İletişimin Özellikleri
 İletişimde
ilk izlenim önemlidir.
 İletişimin sağlıklı olabilmesi için her iki tarafın da iletişime
açık ve hazır olması gerekir. Bireylerden biri hazır değilse,
iletişim sağlanamaz.
 İletişim kişiye değil kişiyle yapılır.
 İletişimin temel özelliği, anlayarak kavramaktır.
 İletişimde sözcükler, eller, gözler, bakış, duruş gibi öğeler
önemli rol oynar.
 İletişim hangi tarzda olursa olsun, temelinde anlaşmak,
anlaşılmak vardır.Karşımızdakini anlamak için bazen empati
kurmak,bazen de sempatik olmamız gerekir.
İletişimde dört temel basamak vardır.
 Göndericinin, mesajı alıcı tarafından anlaşılması beklenen bir
formda kodlaması ve bunu iletmesidir.
 Gönderilen mesaj alıcı tarafından kodu çözülerek alınır ve
daha sonra bu mesaja verilecek karşılık yine alıcı tarafından
kodlanır.
 Alıcı kodlandığı karşılığı göndericiye iletir; gönderici
geribildirimi çözer ve buna olan karşılığı verir.
 Göndericinin geribildirime karşılığı yeni bir bilginin
verilmesi, ilk mesajın açıklanması veya mesajın tekrarlanması
olabilir
İletişim Süreci ve Öğeleri
Kim
KAYNAK
Ne söyledi
Hangi yolla
KANAL
İLETİ
Ne etkisi oldu
GERİBİLDİRİM
Kime
ALICI
İletişimin Öğeleri
I-KAYNAK:
 İletişim süreci içerisindeki kişilerden, iletişimi başlatan
kişiye kaynak kişi denir. Kaynak, herhangi bir durumda
diğer insanlara düşünce ve duygularını aktarma
girişiminde bulunan kişidir. Bu nedenle “kaynak" kendi
duygu ve yaşantılarını alıcı durumunda olanların bütün
duyularına ulaşabilecek biçime getirmeye çalışır.
İletişimin Öğeleri
II–MESAJ (İLETİ):
 Bir yaşantıya ait duygu ve düşüncenin kodlanarak sözlü,
sözsüz veya yazılı bir anlatımla alıcı kişiye ulaşmasını
sağlayan sembollere mesaj denir. Mesaj, bir vericiden
çıkan duygu ve düşüncelerin, alıcının duyu organlarınca
algılanmasına yöneliktir.
 Mesaj, alıcıya ait ne kadar çok duyu organına ulaşırsa,
anlatım o ölçüde olur.
İletişimin Öğeleri
III-KANAL:
 Mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan araç ve yöntemlerdir.
Kaynaktan gelen mesaj bir araç ya da yöntem yardımıyla
kanaldan geçerek alıcının duyu organlarından en az
birine iletilmek durumundadır.
İletişimin Öğeleri
IV-ALICI:
 İletişim sürecinde alıcı konumunda olan kişi çok
önemlidir. Vericinin kodladığı anlamı, alıp çözecek ve
değerlendirecek kişi alıcıdır. İletişime yapıcı etkinliği
kazandıran, vericiden gelen sözlü veya sözsüz mesaj
kodlarının
alıcıda
gerçek
anlamları
ile
değerlendirilmesidir.
İletişimin Öğeleri
V-GERİBİLDİRİM:
 Bütün iletişimlerde verici kişinin en çok ilgilendiği
konu, geri bildirimdir. Mesajın alıcıda yarattığı etki ve
alıcının iletişime katılarak aldığı yer ancak geri
bildirimlerle açıklık kazanır. En hızlı geri bildirim yüz
yüze iletişimde olur.
Sınıf İçi İletişim
 Bir
öğretmenin sınıfını etkili yönetebilmesi için
öğrencileriyle sağlıklı bir iletişim kurması gerekmektedir.
 Öğretmenin etkili iletişim becerilerine sahip olması ve hem
kendini hem de sınıftaki diğer arkadaşlarını rahatsız eden
öğrencilere yardımcı olabilmesi sınıf yönetimi açısından
büyük önem taşımaktadır.
 Sınıf içinde iletişim işlenmesi gereken en aktif kuraldır.
Öğretmen sınıf içinde iletişim için uygun ortam hazırlamalı,
iletişim bir amaca uygun olmalı, sınırlı olmalı, gereken
kişiler gerektiği kadar iletişime katılabilmelidirler.
 İletişim gerek öğretmen gerekse başka kişilerce
engellenmemelidir.
Sınıfta İletişim Sürecinin Öğeleri
İLETİŞİM
İLETİ
KAYNAK
ÖĞRETMEN, ARAÇ
BİLGİ, DUYGU, HAREKET, SES, RESİM,YAZI
ALICI
KANAL
ÖĞRENCİ
EĞİTİM DURUMLARI, ORTAM,YÖNTEM, TEKNİK
DÖNÜT
Sınıf İçi İletişim
 Sınıf içi iletişimin etkili kılınmasında, öğretmen-öğrenci
arasındaki etkileşimin yönü belirleyici rol oynamaktadır.
 İletişim öğretmenden öğrenciye, öğrenciden öğretmene
karşılıklı olursa yararlıdır. Tek yönlü iletişim sıkıcıdır ve
dönüt yararlarından uzaktır.
Tek Yönlü İletişim
 Öğretmenin bilgiyi ve konuyu kendi tekelinde görmesi tek
yönlü iletişime yol açar.
 Öğretmenin konuşma kontrolünü elinde bulundurması,
öğrencinin ne zaman ve hangi konuda katılacağına karar
vermesi ve tartışma konularını kendisinin seçmesi, öğrenci
katılımını azaltmakta, sınıf içi iletişim ortamını olumsuz
yönde etkilemektedir.
 Eğer iletişim çift taraflı yani karşılıklı değilse gücü ya da
yetkiyi o an için elinde bulunduran taraf isteklerini
gerçekleştirecek, diğer taraf baskı altında tutulacaktır.
Çift Yönlü İletişim
 Çift yönlü iletişim eğitim sürecinde çok önemlidir. Sınıf içindeki
öğrenci öğretmen etkileşimi ve yüz yüze ilişkiler çift yönlü
iletişim kurulmasını sağlar.
 İyi bir öğretmen öğrenciden gelen tepkilere (dönütlere) göre nasıl
öğrettiğini ve nasıl öğretmesi gerektiğini belirleyebilir. Sınıf
içindeki çift yönlü iletişim iyi bir etkileşime yol açar.
SINIFTA İLETİŞİM BİÇİMLERİ
 Öğretmenin sınıf içindeki iletişim işlevlerini
yerine getirirken üç türlü iletişim yönteminden
yararlandığı belirtilmektedir:
 Sözlü iletişim
 Sözel olmayan iletişim
 Yazılı iletişim
Sözlü İletişim
 Sözlü
iletişim, karşılıklı olarak konuşma ve
dinleme etkinliklerini kapsar.
 Sözlü iletişimin başarısı, konuşan ve
dinleyen arasında ortaklaşa bir temele
dayanır.
 Sözlü iletişim, her zaman konuşan ve
dinleyen arasında bilgi, beceri, tutum ve
davranış açısından etkileşim olmasını
gerektirir.
Sözsüz İletişim
 Sosyal
psikologların uzun yıllar sürdürdükleri
çok sayıda araştırmanın sonucuna göre
insanların birbirleriyle yüz yüze kurdukları
ilişkilerde sözsüz mesajların etkisi %90
oranındadır.
 İnsanlar arası iletişimi kuvvetlendiren en
önemli etmenlerden birisi de sözel iletişimi
destekleyen sözsüz mesajlardır.
Yazılı İletişim
 Mesajı,
katılımcıların anlayabileceği ortak
simgeler aracılığı ile (tahta, slayt vb.)
iletmemizdir. Burada iletişim aracı yazıdır.
 İçerik, destek materyaller ve ortamlarla
sunulur.
İletişim Süreci ve
Yaşantı Alanı
İletişimi Engelleyen Faktörler
Ortak yaşantının olmaması
 Dile ait engeller
 Sembol ile anlatılan konu arasındaki çelişki
 Semantik Engeller (Anlamların karıştırılması)
 Savunma Mekanizmaları
 Sözcüklere boğulma
 Psikolojik engeller
 Çevresel/Fiziksel faktörler
 Statü
 Hiyerarşi
 Sınırlama
 Uyuşmazlık

Sınıf içi İletişimde Öğretmen
 Sınıf içi iletişimi geliştirmek için bir öğretmenin;
 Konuşma yeteneğini geliştirmesi,
 Dersi iyi bir şekilde planlaması,
 Öğrenci ilgi ve yeteneklerini tanıması ve değerlendirmesi,
 Öğrencileri dikkatli dinleyebilme yeteneğine sahip olması,
 Öğrencilere söz hakkı tanıması, zorunludur.
 Sınıf içinde öğretmen ve öğrenci arasında kurulan çift yönlü
iletişim öğretmen tarafından verilen dönütlerin
değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Gordon’a göre etkili dinleme becerisini kazanan
öğretmenler, öğrencilerin düşünme, tartışma, soru
sorma ve araştırmada kendilerini özgür hissedecekleri
bir ortam yaratarak, öğrenmeyi kolaylaştırmaktadırlar.

Rosenfeld tarafından yapılan bir araştırmada derse
hazırlıklı gelen öğretmenlerin yüz ifadeleri,
konuşmadaki etkinlikleri, gülümseme biçimleri, jest ve
mimikleri gibi davranışlarının derse hazırlıksız gelen
öğretmenlerin aynı davranışlarına oranla yaklaşık iki kat
daha etkili olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin
başvurduğu iletişim biçiminin %80’i beden diline
dayanmaktadır
Marzano ve Pickering öğretmen-öğrenci arasında olumlu ve
eşitliğe dayalı bir ilişkinin geliştirilmesinde aşağıdaki önerileri
getirmektedir:
 Öğretmen
sınıftaki tüm öğrencilerle göz temasında
bulunmalı ve sınıfın her köşesinde dolaşmalıdır.
 Ders sırasında öğretmen bilinçli bir şekilde tüm öğrencilerin
yanına yaklaşmalıdır. Sınıfın oturma düzeni buna imkan
verecek şekilde düzenlenmelidir.
 Öğretmen sınıfta öğrencilerin ortaya koyduğu fikirleri
sahiplenmelerine yardımcı olmalıdır.
 Sınıf tartışmalarına tüm öğrencilerin katılımını teşvik
etmelidir. Öğretmen sadece sınıfta konuşan öğrencilere
değil, konuşmayan öğrencilere de seslenmeli ve onların
derse katılımını sağlamalıdır.
 Öğretmen bir soru sorduğu zaman onlara cevaplamaları
için süre tanımalıdır.
Etkili Öğretmenlik Eğitimi
Sınıf yönetiminde iletişim eksikliği ya da kötü iletişim eğitimin kalitesini
düşürmektedir. Fakat çoğu öğretmen ya öğrencilerle nasıl iletişim kuracağını
bilemez ya da tek taraflı bir iletişim kurarak iletişimi en baştan engeller.
Thomas Gordon Etkili Öğretmenlik Eğitimi adlı kitabında öğretme öğrenci
ilişkisinde öğretmenin yaptığı hatalardan bahseder. Kitabında iletişimin 12
engeli aşağıdaki gibi verilmiştir:
1. Emir vermek- Yönlendirmek,
2. Uyarmak, Gözdağı vermek,
3. Ahlak dersi vermek,
4. Öğüt vermek, Çözüm ve öneri getirmek,
5. Öğretmek, Nutuk çekmek, Mantıklı düşünceler önermek,
6. Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak,
7. Ad takmak, Alay etmek,
8. Yorumlamak, Analiz etmek,
9. Övmek, Aynı düşüncede olmak, Olumlu değerlendirme yapmak,
10. Güven vermek, Desteklemek, Avutmak, Duygularını paylaşmak,
11. Soru sormak, Sınamak, Sorguya çekmek, Çapraz sorgulamak,
12. Sözünden dönmek, Oyalamak, Alay etmek, Şakacı davranmak, Konuyu
saptırmak.
Daha iyi bir öğretmen-öğrenci
iletişimi sağlamak için;
Öğretmen ulaşılabilir, tutarlı ve bağışlayıcı
olmalıdır.
Öğrencilere, yüksek ama ulaşılabilir hedefler,
beklentiler göstermelidir.
Tüm öğrenciler için kaygılanmalıdır; öğrenciler
arasında ayrım yapmaktan kaçınmalıdır.
Çok fazla övgü yapmaktan veya kusur
bulmaktan kaçınmalıdır.
Öğrencilerden, yaptığı dersle ilgili geri
bildirimler istemelidir.
Öğrencilerle resmi ilişkilerin dışında da ilişki
kurabilmelidir.
Bir öğretmenin
sınıfını etkili
yönetebilmesi için
öğrencileriyle
sağlıklı bir iletişim
kurması
gerekmektedir.