çift yaşamlılar(amphibia)

Bilin bakalım ben kimim?
Yumurtadan çıkar küçük bir balığa benzerim
8-10 hafta beslenir büyür 4 bacaklı bir canlı olurum
Derelerde, nehirlerde ve çayırlık alanlarda yaşarım
İnsanlara bir çok faydalar sağlarım
Bahar ve yaz aylarında vrak vrak diye öterim
Bu davranışım ile kendime uygun eşi seçerim
Beni tanıyıp bilmeyenler sanır ki siğil yaparım
Halbuki ben küçük bir çift yaşamlıyım
Beni korumak sevmek sizin görevinizdir
Bunun nasıl yapılacağını Sinan hoca iyi bilir
ÇİFT YAŞAMLILAR (AMPHİBİA)
 Gelişmelerinde tiroit bezinin
kontrolünde olan
metamorfoz evresi görülür.
Larva dönemi suda geçer.
Bazı türlerde yaşamın
tamamı suculdur.
 Solunum organları deri, akciğer ve ağız boşluğudur.
Larva döneminde solunumda solungaçlar görevlidir.
 Deri altı salgı bezlerinden
salgılanan mukus deriyi
sürekli nemli tutarak deri
solunumu için uygun ortam
sağlar.
 Derileri çıplaktır ve ışığa karşı oldukça hassastır.
 Deri renginin ortama uyum sağlayacak şekilde değiştirilmesi hipofiz bezinin orta lobu tarafından kontrol edilir. Kara
kurbağalarında deri altında genellikle zehir bezleri bulunur.
 Ses çıkarma boğazda larynx bölgesi sayesinde gerçekleşir.
 Koku almada görevli olan Jacobson organı ilk kez bunlarda ortaya çıkar.
 Üreme zamanında bazı türlerde
daha gelişmiş olan 5. parmak kalıntısı (prepolex) çiftleşme esnasında dişiyi tutmaya yarar. Çiftleşme davranışına amplexus
denir.
 Yumurtalar genellikle suya bırakılır. Bazı türlerde ise
yumurtalar vücudun çeşitli yerlerinde taşınır.
 Yumurtalar koruyucu bir kabuk taşımaz. Embriyonik zarlardan yoksundur. Yumurtadan çıkan kuyruklu iribaşlar bir süre sonra kuyruklarını kaybederek ön ve arka üyelerini geliştirirler.
 Larvaların iskeletleri de kıkırdak yapıdadır ve gerçek
çeneleri bulunmaz.
 Çift yaşamlılar 3
ordodan oluşur.
1.ORDO: Bacaksız Kurbağalar (Apoda)
 Vücutları yılan şeklinde, ince ve uzun olup üyeler veya üye
kemerleri bulunmaz. Kuyruk körelmiş veya kaybolmuştur.
 Derileri bilezik şeklinde kıvrımlar taşır. Bazen kemik pullar
bulunur.
 Ortakulakları ve kulak zarları bulunmaz.
 Geriye doğru kıvrık çene
dişleri ve damak dişleri bulunur. Gözler körelmiştir.
 Sadece sağ akciğerleri geliş
miştir. Yeraltında ve suda
yaşarlar.
 İç döllenme görülür.
Üreme tipleri ovipar ve ovovivipardir. Yumurtalar
toprak içine bırakılır ve anne tarafından korunur.
2.ORDO: Kuyruklu Kurbağalar,
Semenderler (Urodela)
 Vücut boyuna uzamıştır ve belirgin bir
kuyruk ile sonlanır. Üreme
döneminde erkek bireylerin kuyrukları
kalınlaşır. Bazılarında renkli bir sırt
yüzgeci de oluşur.
 Baş üstten basılmıştır. Gözler oransal olarak küçüktür. Ortakulak ve
kulak zarı yoktur.
 İskelet kısmen kıkırdak halinde
kalmıştır. Arka üyelerde körelmenin
görüldüğü birkaç grup hariç 4 üye de
bulunur.
 8 familya altında incelenirler. En
bilinen aileleri inceleyelim.
 1.Familya:Dev Semenderler
(Cryptobranchidae)
 Günümüzde yaşayan en iri
amfibilerdir. Boyları 1.5
metreyi geçebilir.
 Örnek: Cryptobranchus...
 2.Familya: Sirenidae
 Erginlerde de solungaçlar
bulunur. Gözkapakları
yoktur.
 Örnek: Pseudobranchus...
3.Familya: Gerçek Semenderler (Salamandridae)
Erginlerde iyi gelişmiş akciğerler, gözkapakları ve
deri altı zehir bezleri bulunur. Ön ayaklarda 4, arka
ayaklarda 5 parmak vardır.Triturus cinsinde üreme
döneminde erkeklerde sırt yüzgeci oluşur.
 4.Familya: Yılanbalığı Semenderleri (Amphiumidae)
Gözkapakları ve dilleri bulunmaz. Üyeleri oldukça
az gelişmiştir. Omurgalılar içinde en iri alyuvarlara
bu canlıların kanında rastlanır.
5.Familya: Proteidae
Sucul yaşama uyum sağlamışlardır.Neoteni görülür.
Üyeleri küçük ve ince yapıdadır.
6.Familya: Akciğersiz Semenderler (Plethodontidae)
Ergin evrede akciğerleri bulunmaz. Solunum deri ve
ağız boşluğu ile yapılır. Kuyruklarını savunmada
kullanabilirler.
3.ORDO: Kuyruksuz Kurbağalar (Anura)
Ergin evrede kuyruklarının olmaması en belirgin
özellikleridir. Vücut kısa ve topludur. Belirgin bir
boyun bölgesi bulunmaz. Arka üyeler sıçrama, yüzme ve kazma işlemleri için özelleşmiştir.
Kuyruk omurlarının kaynaşmasıyla urostyl adı verilen yapı ortaya çıkmıştır. Ön kol ve ön bacak kemikleri kaynaşmış haldedir.
Ortakulakları ve kulak zarları vardır. Deri altında iri
yapılı lenf keseleri bulunur.
Ses çıkarma erkek kurbağalara mahsustur. Özellikle
üreme dönemlerinde oldukça yüksek sesler çıkarırlar
Dış döllenme görülür. Çoğu türde yumurta bakımı
vardır.
Altı takım halinde incelenirler. En iyi bilinen bazı
familyaları inceleyelim.
1.Familya: Disk Dilliler
(Discoglossidae)
Disk şeklinde veya yuvarlak yapılı olan dilleri ağzın tabanına tamamen yapışıktır.
 2.Familya:Tırnaklı kurbağalar
(Pipidae)
 Arka ayaklarında 3 parmağın ucunda keratin yapılı siyan tırnaklar
bulunur.
 3.Familya: Pelobatidae
 Arka ayaklarında kazıcı çıkıntılar
bulunur.
4.Familya: Pelodytes
5.Familya: Su Kurbağaları (Ranidae)
Arka üyelerinde yüzme perdesi bulunur. Dilleri ağız
tabanına önden bağlanmıştır. Kulak zarları her
zaman mevcuttur.
 Örnek: Ova kurbağası, çevik kurbağa
6.Familya: Kara
Kurbağaları(Bufonidae)
Gözlerin arkasında bulunan
parotid bezleriyle
karakterizedir.
Vücutları tamamen siğillidir.
7.Familya: Yaprak
Kurbağaları (Hylidae)
Parmak uçlarında
yapış-kan diskler
vardır.Gözün yanından
başlayan siyah şerit
kasıklara kadar uzanır.
8.Familya: Zehirli Ok Kurbağaları (Leptodactylidae)
Parmak uçları geniş yapılıdır. Derilerinde çok sayıda
zehir bezi bulunur.
Göz alıcı renklenme gösterirler.