ilkel kemikli balıklar

ORDO 1. LEPİSOSTEİFORMES
FAMİLYA. LEPİSOSTEİDAE
Burun ve vücut uzun,pullar ganoid
tipte,kuyruk yüzgeci heteroserk,dişler sivri ve
burun delikleri yoktur.
-Lepisosteus
spatula
Rostrum öne
doğru uzamış ve
çok sayıda sivri
dişler taşır.Pullar
ganoid
tiptedir.Mississipi
havzasında ve
Kuzey
Amerika’nın diğer
tatlı sularında
yaşarlar.
-Lepisosteus
osseus
Ağız uzun gaga
şeklindedir.Dorsal
ve anal yüzgeçler
kuyruğa yakın
konumludur.Orta
ve Kuzey
Amerika’nın tatlı
sularında yaşar.
ORDO 2. AMİİFORMES
FAMİLYA . AMİİDAE
Vücutları boyuna uzamıştır.Ağız
kısımları kısadır.Günümüzde yaşayan
tek türü vardır.
-Amia calva
Dorsal yüzgeçleri uzun
olup 58 ışınlıdır.Kuyruk
kaidesinde turuncu bantla
çevrili siyah bir leke
vardır.Vücut cycloid tip
pullarla örtülüdür.Hava
keseleri akciğer Görevi
yapar.Su dışında bir gün
kalabilir.Erkekler su
kenarlarındaki sazlık
bölgeler yuva yapar ve
dişiler tarafında bırakılan
yumurtalara bekçilk
eder.Kuzey Amerika’da
nehir ve göllerde yaşar.
SUPERORDO 4. TELEOSTEİ
ASIL KEMİKLİ BALIKLAR
• Günümüzde yaşayan balıkların %90’ı bu üsttakıma
aittir.Mezozoik’in sonlarında Holostei üyelerinden
gelişmişlerdir.Bu üsttakımda heteroserk yüzgeç tipinin yerini
homoserk tip yüzgeç almıştır.Bazen difiserk tipte de
olabilir.Çift yüzgeçler küçülmüştür.Pelvik yüzgeçler genellikle
vücudun ön kısmında yer alır.Bu nedenle de pelvik yüzgeçler
genellikle jugular ve thorasik,az bir kısmı da abdominaldir.İç
iskelet tamamen kemikleşmişir.Omurları amphicoel
tiptedir.Sadece operculum vardır spiraculumları yoktur.Pullar
cycloid ve ctenoid tipte olup kiremit şeklinde dizilmiştir.Bazı
türlerde ise hiç pul bulunmaz.
• Yüzme keseleri hidrostatik organ olarak görev yapar ve
özofagusla bağlantısı yoktur.Teleost balıklar yüzgeç ışınlarının
yapısı pneumatik kanallarının bulunup bulunmayışı
(fizostom,fizoklist)ve pelvik yüzgeçlerin konumuna göre çok
sayıda ordo ve familyaya (35 ordo,350 familya) ayrılmaktadır.
ORDO 1. ANGUİLLİFORMES (APODES)
• Vücut uzun yılan şeklinde,derileri çok küçük pullarla
kaplı veya çıplaktır.Dorsal,kaudal ve anal yüzgeçler
birbirleriyle birleşmiştir.Bazen caudal yüzgeçleri
bulunmayabilir.Ventral yüzgeçleri ise
yoktur.Fizostomdurlar.Geceleri beslenirler.Metamorfoz
geçirirler.Larvalarına Lepthocephalus denir ve ergine
benzemez,yaprak şeklindedir.
FAMİLYA 1. ANGUİLLİDAE – TATLISU YILANBALIKLARI
Deri küçük cycloid tip pullarla kaplıdır.Pectoral
yüzgeçler vardır.Üreme zamanı Saragosa Körfezi’ne
doğru göç ederler.(katadrom)Ülkemiz sularında 1 türü
yaşar.
-Anguilla anguilla
(Avrupa tatlısu yılan
balığı)
Dorsal ,caudal ve anal yüzgeçler
birleşmiştir.Pelvik yüzgeçler
bulunmaz.Katadromdur.Üreme
zamanlarında Saragosa’daki üreme
alanlarına ulaşarak yumurta bırakır
ve ölürler.Larvalarına
Lepthocephalus denir.Larva 3 yıl
süren yolculuktan sonra
ebeveynlerinin yaşadığı Avrupa
nehir sularına ulaşır ve metamorfoz
geçirirler.Larvaların bu içgüdüsü
suyun kimyasal özelliğine
bağlıdır.Çünkü denizler dahil her
suyun,hatta her bölgenin kendine
özgü bir kimyasal yapısı vardır.Rota
bu bileşime göre yapılır.Kanlarında
kuvvetli bir neurotoksin vardır.Etleri
lezzetlidir.
FAGE VE FONTAİNE TARAFINDAN
YAPILAN GÖÇ SINIFLANDIRMASI
• Bu sınıflandırmada göçler ikiye ayrılmıştır.
1)Aynı çeşit suda göç edenler,örneğin sadece
denizde ya da sadece tatlı suda (Holobiont),
-Ringo balıkları gibi sadece denizde göç
edenler, ‘’thallassobiont’’
-Sadece nehirde ya da duruma göre
göllerde göç edenler, ‘’Potamobiont’’ balıklar
olarak adlandırılmıştır.
2) Bir çeşit sudan diğer çeşit suya göç
edenler,örneğin,denizden tatlı suya ya da tatlı
sudan denize göç edenler ‘’Amphibiont’’ balıklar
olarak isimlendirilmiştir.Amphibiontlarda ilk
olarak göçün nedenine göre ayrım yapılır.
-Yumurta bırakılacak yer için göç ediliyorsa
‘’Gamodrom’’,
-Diğer amaçlar için göç ediliyorsa
‘’Agamodrom’’ balıklar olarak isimlendirilir.
Gamodrom balıklarda yumurtasını tatlı suya
bırakmak için göç edenlere (som balıkları)
‘’Potamokok’’ ,
Denizlere bırakmak için göç edenlere
‘’Thalassotok’’ balıklar denir.
FAMİLYA 2. CONGRİDAE
DENİZ YILAN BALIKLARI
• Vücutları çıplak,ağız
geniş,pektoral yüzgeçleri ise
kısadır.Saldırgandırlar.Dişilerin
erkeklere saldırdıkları
belirtilmektedir.Denizlerimizde iki
türü vardır.
-Conger conger
(konger balığı,mığri)
Derileri pulsuzdur ve
kaygandır.Dorsal yüzgeç
pektoral yüzgecin arka
hizasında başlar ve boydan
boya uzanır.Sadece
denizlerde yaşar.Geceleri
avlanırlar.Denizlerimizde
bulunur.
FAMİLYA 3. MURENİDAE
• Vücutları yılan şeklinde,pulsuz ve pectoral
yüzgeçleri yoktur.Yırtıcı balıklardır.Kanları
zehirlidir.Denizlerimizde tek türü yaşar.
Murena
helena
Vücut yılan
şeklinde,derileri
pulsuz ve
parlak,sarımsı
renktedir.Pektoral
yüzgeçleri
yoktur.Dişlerin dip
kısımlarında zehir
bezleri bulunur ve
zehir ısırılarak
akıtılır.Çok yırtıcı olan
bu balıkların kanları
zehirlidir.
ORDO 2. CLUPEİFORMES
RİNGA BALIKLARI
• Vücut yanlardan basık ve küçük boylu
balıklardır.Vüctları cycloid tip pullarla
kaplı,ventraldeki pullar karinalı,göğüs
yüzgeçleri dar ve fizostom tiptedir.Yüzgeç
ışınlarının yumuşak olması ile diğer balıklardan
ayrılır.Ventral yüzgeçleri gövdenin arkasında
veya ortasındadır.Beslenmemizde önemli bir
yer tutan ve ekonomik değerleri olan bu
balıklar büyük sürüler halinde gezerler.
FAMİLYA 1. CLUPEİDAE
RİNGA,SARDALYA,TIRSİ VE HAMSİ
• Vücutlar yandan basık,yanal çizgileri yok ve
pulları kolay dökülen küçük
balıklardır.Vücutları cycloid tip pullarla
örtülü,ventraldeki pullar testere şeklinde ve
karinalıdır.Genellikle denizlerde yaşarlar ve
pek çoğu nehirlere geçerler,bazıları daima tatlı
sularda yaşar.
-Clupea
harengus
(ringa balığı)
Sırt tarafları
koyu renkli,yan
ve karın taraf
gümüşi
renktedir.
-Sardina pilchardus
(Sardalya)
Sırt tarafı zeytini,karın
tarafı gümüşi
beyazdır.Akdeniz’in
en önemli
balığıdır.Eylül’de
Marmara’dan
Akdeniz’e göç ederler.
Yumurtladıktan sonra
Marmara’ya
döner,fakat
Karadeniz’e geçmezler.
-Alosa fallax
(Dişli tırsi)
Ventralde 33-35 kadar
testere ağzı gibi keskin
pullar bulunur.Sırt
rengi zeytini
yeşil,yanları altın
rengidir.Anadromdurla
r.Yumurtaları 6-8
günde açılır ve birkaç
ay sonra yavruları ile
birlikte denize
dönerler.
FAMİLYA 2. ENGRAULİDAE
HAMSİLER
• Üst çene öne doğru çıkık,ağız ventralde,yanal
çizgi yok veya indirgenmiş,ventralde ortadaki
pullar karinalı değil,yani düzdür.Ekonomik
önemi fazladır.Ülkemizde bir türü vardır.
-Engraulis
encrasicholus (Hamsi)
Sırt taraf yeşilimsi
mavi,karınları gümüşi
beyazdır.Etleri çok
lezzetlidir.Karadeniz,Akden
iz ve Batı Avrupa’da
yaşarlar.Ülkemizde en
fazla Sinop – Trabzon
arasında
bulunur.Karadeniz
bölgesinde pastasına
varıncaya kadar çeşitli
yemekleri
yapılmaktadır.Kasım-Nisan
arası avlanır.Küçük olanları
gübre ve hayvan yemi
olarak kullanılır.
ORDO 3.SALMONİFORMES
ALABALIK VE SOM BALIKLARI
• Sırt ve kuyruk yüzgeçlerinin arasında ışınsız bir yağ
yüzgeci vardır.Vücutları pullarla örtülüdür.Yumurta
kanalı yoktur,bu nedenle yumurtalarını ovaryumdan
karın boşluğuna,oradan da eşeysel açıklık yoluyla dışarı
bırakılır.Etleri lezzetli ve değerlidir.Bazı türleri sadece
soğuk tatlısularda yaşarken,bazıları denizlerde yaşar ve
bu türlerin çoğu anadromdur.
FAMİLYA 1. SALMONİDAE – ALABALIKLAR
Temiz,soğuk ve tabanı çakıllı suları severler.Yalnız Kuzey
Yarımkürede bulunur.Ülkemiz içsularında bir tür
yaşar.Diğer bir tür (Salmo salar) ise yapay olarak
Karadeniz’de üretilmektedir.
-Salmo trutta
(alabalık)
Akarsuda yaşayanlar
küçük ve kırmızı
benekli,göllerde
yaşayanlar büyük ve
siyah lekeli,denizlerde
yaşayanlar ise gümüşi
renklidir.Dişiler,anal ve
kuyruk yüzgeçleriyle
soğuk ve temiz dağ
sularının taban
çakıllarının arasında
açtıkları çukurlara
yumurta bırakır.
-Salmo salar (atlantik
som balığı)
Üremek üzere 2-3 m
çağlayanlardan sıçrayarak
geçerek nehirlerin üst
bölgelerine göç ederler.Bir
veya birkaç kez üreme
göçü yaptıktan sonra
ölürler.Kuzey Amerika’nın
doğusunda ve Avrupa’da
yaşarlar.Yalnız Karadeniz
bölgesinde yapay olarak
üretilir.
-Oncorhynchus
tschawytscha (pasifik
som balığı)
Üremek için tatlı
sulara göçerler ve
bir kez
yumurtladıktan
sonra ölürler.Kuzey
Amerika’nın
batısında ve
Asya’da
yaşarlar.Ülkemizde
yoktur.
FAMİLYA 2. ESOCİDAE –
TURNA BALIKLARI
-Esox lucius (turna balığı)
Çeneleri öne doğru uzamış
turna gagası şeklindedir.Dorsal
yüzgeç vücudun gerisinde
bulunur.Tatlı ve hafif tuzlu
sularda yaşayan bu balıklar
geceleri avlanırlar.Çok yırtıcı
olan bu balıklar,suda yiyecek bir
canlı bulamadığı zaman tek bir
bireye kalıncaya kadar
birbirlerini yerler(kannibalizm)
.Ekonomik olup,etleri sert ve
lezzetlidir.