Komplike İdrar Yolu
Enfeksiyonları
Dr.Kenan HIZEL
Gazi Ü.T.F.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
İçerik
1. Kompike İYE
2. Piyelonefrit
3. Kateterli hastada İYE
4. Asemptomatik bakteriüri
Komplike İYE özellikleri
¾ Morbiditesi yüksek
¾ Ciddi komplikasyon riski (ürosepsis, böbrek yetm.)
¾ Antibiyotik direnci yüksek
¾ Uzun süreli tedavi gerektirir
¾ Maliyeti yüksek
¾ Kür zor sağlanır
¾ Farklı yaklaşımlar gerektirir (cerrahi, endoskopi,
antibiyoterapi, nefroloji)
Komplike olmayan İYE nedir?
Kadında; cinsel aktivite, spermisid
kullanımı, düşük vajinal östrojen ve
genetik yatkınlık vb. sonucu akut sistit
(altta yatan hastalık yok)
Erkekte; sünnetsiz, İYE ‘li kadınla cinsel
ilişki sonucu akut sistit
İdrar yolu enfeksiyonu tanımları
Kategori
Klinik
Laboratuvar
Komp. olm. İYE
(kadın)
Dizüri, pollaküri, suparpubik
ağrı, <4 haftada başka atak
yok
>10 lök./mm3
>103 cfu/ml
Komp.olmayan
piyelonefrit
Ateş, titreme, bel ağrısı,
ürolojik anormallik yok
>10 lök./mm3
>104 cfu/ml
Komplike İYE
+ Komp. İYE kriteri varlığı
>10 lök./mm3
>105 cfu/ml (erk=104)
Asemp. bakteriüri
Üriner semptom yok
>10 lök./mm3
>105 cfu/ml (ardışık iki
kez)
Rekürren İYE
3 atak /yıl (2 atak/6 ay)
>103 cfu/ml
Reinfeksiyon
Relaps
> 4 hafta sonra farklı
patojen
< 2 hafta içinde aynı patojen
Komplike İYE kriterleri
¾Gebelik
¾Vezikoü
Vezikoüreteral reflü
reflü
¾İleri yaş
yaş
¾Erkek cinsiyet
¾Kateterizasyon
¾İmmü
mmün yetmezlik
Obstrüksiyon
¾Azotemi
Girişim
¾Diyabetes mellitus
¾Rezidü
(>100yapma
ml)
Rezidü idrar
İdrar
bozukluğu
¾Hastane kaynaklı
kaynaklı
¾Obstrü
Obstrüksiyon (taş
(taş, vb.)
¾Hematü
Hematüri
Metabolik anormallikler
¾ Antibiyotik kullanı
kullanımı öykü
yküsü
¾Kr.
Kr. bakteriyel prostatit
¾Çocuklukta sı
sık İYE öykü
yküsü
İmmün yetmezlik
¾Böbrek nakli
¾Uzun sü
süreli ve ağı
ağırr semptomlar
Klinik
Her zaman tipik belirtiler olmayabilir
9 Yalnız ateş
9 Bilinç bulanıklığı
9 Karın ağrısı
9 inkontinans
Nörolojik hastalığı olanlarda
¾ Mesane ya da bacak kasılmaları
¾ Otonom disrefleksi
¾ Halsizlik ve nörolojik belirtilerin
kötüleşmesi (MS hastalarında)
Tanı
¾ İdrar incelemeleri
¾ Görüntüleme yöntemleri
¾ Diğer
İdrar incelemesi
¾ TİT (dipstick testi)
¾ İdrar mikroskopisi
¾ İdrar kültürü
Dipstick Testi
¾Lökosit esteraz 3
¾Nitrit3 (özgüllüğü > %90, duyarlığı %25)
Acinetobacter spp., S.saprophiticus, enterococcus spp.de (-)
¾PH (Proteus spp. Æalkali)
¾Eritrosit ?
¾Protein ?
¾Glukoz ?
“Güvenilir değil”
İdrar mikroskopisi
¾ Lökosit, silendir
Piyüri; duyarlığı yüksek
özgüllüğü düşük
¾ Bakteriüri; (duyarlığı %80, özgüllüğü %90)
“>105 cfu/ml Æ Gram boyamada bakteri
görülebilir”
İdrar kültürü
Kadın:
>100,000 cfu/ml
Erkek:
>1,000 cfu/ml
İYE düşündürür !..
Komplike ya da yineleyen İYE’de kültür gereklidir
>2 fazla bakteri Æ
kontaminasyon
fistul
üriner retansiyon
taş
kateter
imm.yetm. hastalar
Görüntüleme yöntemleri
¾ Antibiyotik tedavisine yanıtsızlık
¾ Abse ya da obstrüksiyon şüphesi
¾ Yineleyen enfeksiyon
•BT 3
•USG (öz.le izlemde)
•SPECT (single photon emission CT)*
•Tc-DMSA (dimercaptosuccinate)*
•MRI 9
* Şüpheli durumlarda ileri tetkik
Diğer testler
9Kan kültürü (bakteri identifikasyonu)
9Tam kan (ayırıcı tanı)
9Elektrolitler (dehidratasyon)
9BUN, kreatinin (nefrotoksik ajan
kullanımından kaçınmak)
9Gebelik testi !..
Komplike İYE’de tedavi
¾Risk faktörleri araştırılmalı
¾Ampirik tedavi başlanmalı
¾Duyarlık sonucuna göre en az 7-10 gün sürdürülmeli
Antibiyotik seçerken
¾ Yan etki
¾ Maliyet
¾ Direnç
¾ Hasta uyumu
¾ Böbrek fonksiyon
¾ Olası İlaç etkileşimleri
Piyelonefrit
(ateş, ağrı, lökositoz)
Sepsis yok
•İdrar kültürü
•Radyoloji (gerekirse)
•7-10 gün antibiyotik
72 saatte iyileşme
•Oralle tedaviyi sürdür
•4. Ve 10. günde kültür yinele
•Ürolojik inceleme (gerekirse)
Sepsis
•Radyolojik inceleme
•Kan ve idrar kültürü
•14-21 gün iv antibiyotik
İyileşme yok ya da kötüleşme
•Kültür ve duy. yinele
•Obstrüksiyon, abse ara
Katetere bağlı İYE
¾ Kateterle drenaj sisteminin birleşme
yerinden
¾ Kateterle mukoza arasından
¾ İdrar torbasının boşaltma musluğundan
Kateter enfeksiyonu
riskini artıran durumlar (%5/gün):
¾ Kalış süresi
¾ Torbadaki kolonizasyon
¾ Diyabetes mellitus
¾ Antibiyotik kullanımı
¾ Kadın cinsiyet
¾ Cerrahi ya da idrar çıkışı izlemi dışında
kullanım
¾ Serum kreatinin yüksekliği
¾ Uygulamadaki hatalar
Kateter enfeksiyonlarında etkenler
¾ Kısa süreli kateter (2-4 gün)Æ E.coli,
P.aeruginosa, K.pneumoniae…
¾ Uzun süreli kullanım (>30 gün)Æ
benzer etkenler; polimikrobiyal
Kültürde üreyen bakteri etken olmayabilirÆ
gerçek etken biyofilm içinde gizlenmiş olabilir.
İYE
Tedavi endikasyonları
Kateter var:
> 2’si olmalı
¾Ateş (>38°C ya da bazal değerin
1.5°C üzerine çıkması
Kateter yok:
>3’ü olmalı
¾Disüri ya da ateş
¾Titreme
¾Titreme
¾Pollaküri
¾Yeni kostovertebral açı hassasiyeti
¾Yeni kostovertebral açı hassasiyeti
¾Yeni suprapubik ağrı
¾Yeni suprapubik ağrı
¾Bilinç değişikliği
¾Bilinç değişikliği
¾İdrar görünümünde değişiklik
¾İdrar görünümünde değişiklik
(hematüri, kötü koku, bulanıklık)
(hematüri, kötü koku, bulanıklık)
Slayt 24
F5
how do cogn-impaired patients express pain?
Farms; 29.03.2006
Kateterli hastada;
¾ İdrar mikroskopisi ve dipstick testi (piyüri) anlamlı değil
¾ Kalıcı yabancı cisim olanlarda tedavi kısa süreli olmalı
¾ Tedaviyle birlikte kateter değiştirilmeli
¾ Tedavi sonrası yakınma yoksa kültür kontrolü gereksiz
¾ Rekürrensi engellemek için profilaksi önerilmez
¾ Altta yatan problem düzeltilemiyorsa baskılayıcı tedavi
düşünülebilir.
Kateter kullanırken;
Kategori 1. Kesinlikle yapılmalı;
¾ Uygun steril teknikle tak
¾ Gerektiğinde tak
¾ Elini yıka
¾ Kapalı sistemi bozma
¾ Örneği aseptik koşullarda al
¾ İdrar akımını sağla
Kategori 2. Önerilmeli;
¾ Uygun en küçük lümenliyi tak
¾ Mesane yıkamasından kaçın
¾ Çıkış yeri temizliğine dikkat et
Kategori 3. Yaparsan iyi olur
¾ Kateter kullanmadan çözmeye çalış
¾ Kapalı sistem bozulduğunda toplayıcı parçaları değiştir
¾ Enfekte hastaları olmayanlardan ayır
¾ Rutin kültüre gerek yok
Asemptomatik bakteriüri
¾ Piyürinin eşlik etmesi antibiyotik
verme endikasyonu değildir
¾ Direnç gelişimi
¾ İstenmeyen etki
¾ Reinfeksiyon risklerini artırır
Asemp. bakteriüride tedavi
Tedavi et
Tedavi tartışmalı
Tedavi etme
¾ Ürolojik girişim öncesi
¾ Gebelik
¾ İnfekte taş
¾ İmmün yetmezlik
¾ Böbrek nakli
•Organ nakli
•Kateter çıktıktan 48 saat
üreme sürüyorsa
•Proteus spp.
•Ciddi diyabet
•İleri yaş
•Okul çağındaki kızlar
•Kateterizasyon
