Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox)

Maymun Çiçek Virüsü
(Monkeypox)
VEYSEL TAHİROĞLU
• insanlarda ölümcül hastalığa neden olabilir; her ne kadar genellikle
çok daha az ciddi olsa da insan çiçek virüsü hastalığına benzer.
• Maymun çiçek virüsü öncelikle Orta ve Batı Afrika'da tropikal yağmur
ormanları yakınındaki uzak köylerde bulunur.
• Maymun çiçek virüsü çeşitli vahşi hayvanlardan insanlara iletilir ve
insandan insana bulaşma yoluyla insan popülasyonunda yayılabilir.
• Herhangi bir tedavisi veya uygun bir aşısı yoktur, ancak çiçek aşısının
maymun çiçek virüsünü önlemede % 85 etkili olduğu kanıtlanmıştır.
• Virüs ilk olarak 1958 yılında Kopenhag' ta (Danimarka) Devlet Serum
Enstitüsü'nde tespit edilmiştir.
• Salgınlar
• Maymun çiçek virüsü insanda ilk olarak 1970 yılında Demokratik
Kongo Cumhuriyeti'nde tespit edilmiştir. O zamandan beri, vakaların
çoğunda, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Kongo
Havzasından ve Batı Afrika'nın kırsal bölgelerinden bildirilmiştir.199697 yıllarında, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde büyük bir salgın
meydana geldi.
• Maymun çiçek virüsü vakaları Afrika kıtasının dışında, ilk olarak 2003
yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde Midwest'te rapor edilmiştir.
• Bulaşma:
• Bulaşma enfekte hayvanın kanı, vücut sıvıları ya da
döküntülerine doğrudan temas sonucuna oluşur. İkincil
iletim, kontamine nesneler ile, hasta bir kişinin deri lezyonları ile
veya enfekte solunum yolu salgıları ile yakın temas sonucu insandan
insana bulaşır. Damlacıklarla solunum yoluyla bulaşma da
belgelenmiştir. İletim ayrıca aşılama sırasında veya plasenta
(konjenital) üzerinden de gerçekleşebilir.
•
•
•
•
Belirti ve bulgular
Kuluçka dönemi 6 ila 16 gün arasında değişmektedir.
Enfeksiyon iki döneme ayrılabilir:
1-İnvazyon dönemi: Ateş, yoğun baş ağrısı, lenf bezi şişmesi, sırt ağrısı, kas
ağrısı ve yoğun yorgunluk ile karakterize dönem (0-5 gün).
• 2-Deri döküntü dönemi: Yüzde (vakaların% 95'inde), avuç içlerinde ve ayak
tabanlarında (% 75) ve neredeyse eşzamanlı vücut üzerinde görünen
deride döküntüler oluşur. Döküntüler yaklaşık 10 gün içerisinde
makülopapülerden veziküle sonra püstüle ve en sonunda kruta
dönüşmektedir.
• Bazı hastalarda döküntü ortaya çıkmadan önce ciddi lenfadenopati
gelişir. Maymun çiçek virüsü hastalığı belirtileri genellikle 14 ila 21 gün
sürer.
• Vaka ölüm oranı salgın arasında büyük değişkenlik göstermiştir, ancak
belgelenmiş vakalarda % 10'dan az olmuştur.
• Tanı
• Ayırıcı tanıda genellikle çiçek hastalığı, suçiçeği, kızamık, bakteriyel
deri enfeksiyonları, uyuz, ilaç alerjisi ve frengi ekarte edilmelidir.
• Tanı
• Ayırıcı tanıda genellikle çiçek hastalığı, suçiçeği, kızamık, bakteriyel
deri enfeksiyonları, uyuz, ilaç alerjisi ve frengi ekarte edilmelidir.
• Kesin teşhis:
• -ELISA
• -Antijen saptama testleri
• -Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR)
• -Hücre kültüründe virüs izolasyonu.
• Tedavi ve aşı
• Maymun çiçek virüsü hastalığına karşı ilaç ve aşı bulunmamaktadır.
• Virüsünün doğal ev sahibi
• Afrika'da, maymun çiçek virüsü halat sincabı, ağaç sincabı, Rum
sıçanları çizgili fareler, fındık faresi ve primatlar gibi bir çok hayvan
türünde tespit edilmiştir.
• Hayvan ticaret yoluyla hastalığın genişlemesini önlemek:
• Küçük Afrikalı memelilerin ve maymunların
hareketinin yasaklanması veya kısıtlanması virüsün Afrika dışına
yayılmasını yavaşlatmakta etkili olabilir.
• Tutsak hayvanlara çiçek aşısı yapılmamalıdır. Bunun yerine, enfekte
olmuş hayvanlar, diğer hayvanlardan izole edilmeli ve acil
karantinaya alınmalıdır. Enfekte olmuş bir hayvan ile temas
olasılığı olabilen herhangi bir hayvan karantinaya alınmalı ve 30 gün
boyunca maymun çiçek virüsü hastalığı yönünden gözetlenmelidir.
• İnsanlarda enfeksiyon riskini azaltmak ;
• Maymun çiçek virüsü salgınları sırasında, diğer hastalarla yakın
temas enfeksiyon için en önemli risk faktörüdür. Belirli tedavi ve aşı
olmadığından, insanlarda enfeksiyonu azaltmanın tek yolu risk
faktörleri yönünden bilinçlendirilmesi ve virüse maruz kalmayı
azaltmak için alınabilecek önlemler hakkında insanları eğitmektir.
• Halk sağlığı eğitim mesajları aşağıdaki risklere odaklanmalıdır:
• İnsandan insana bulaşma riskinin azaltılması için enfekte kişilerle
yakın fiziksel temastan kaçınılmalıdır, hasta insanların bakımı
sırasında eldiven ve koruyucu ekipman giyilmelidir, bakım veya hasta
insanları ziyaret ettikten sonra el yıkama işlemi düzenli yapılmalıdır.
• Hayvandan insana bulaşma riskinin azaltılması;
• Yemeden önce tüm hayvansal ürünler iyice pişirilmelidir. Hasta
hayvanlara dokunurken, keserken ya da enfekte dokularını işlerken
kesinlikle eldiven ve diğer uygun koruyucu giysiler giyilmelidir.
• Sağlık ortamlarında enfeksiyon denetimi;
• Sağlık çalışanları tarafından standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin
uygulanması gereklidir.
• Şüpheli veya maymun çiçek virüsü enfeksiyonu olan hastaların bakımı
veya tedavisi için çalışan sağlıkçılara çiçek
aşısı düşünülmelidir. Bununla birlikte, çiçek hastalığına karşı
bağışıklığa sahip insanlara aşı tatbik edilmesi gerekmez.
• Maymun çiçek virüs enfeksiyonu şüphesi olan insan
veya hayvanlardan numuneler, uygun donanıma sahip
laboratuvarlarda çalışan eğitimli personel tarafından alınmalıdır.
•
TEŞEKKÜRLER