Yaz*l*m Proje Yönetimi

YAZILIM PROJE YÖNETİMİ
Öğr. Gör. Dr. Emin BORANDAĞ
[email protected]
YZM 403
Maltepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
2. BÖLÜM
2
PROJE DEĞERLENDİRME
ve PROGRAM YÖNETİMİ
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Genel Bakış…
3
• İş Planı Hazırlama (Business Case)
• Proje Portföy Yönetimi
• Bireysel Projelerin Değerlendirilmesi
• Maliyet/Fayda Değerlendirme Teknikleri
• Risk Değerlendirme
• Program Yönetimi
• Programlardaki Kaynak Tahsisinin Yönetimi
• Stratejik Program Yönetimi
• Program Oluşturma
• Program Yönetiminin Hedefleri
• Fayda Yönetimi
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Giriş
4
• Bir yazılım projesine başlamadan önce
parametreler ortaya konulmalı ve ona
Fizibilite çalışması genel olarak parasal
ortaya koyar. Bu veriler iyi bir
değerlendirilmelidir.
bütün gereksinimler ve
göre karar verilmelidir.
ve teknik parametreleri
şekilde işlenip proje
• Proje değerlendirmede genellikle aşağıdaki işlemler yerine getirilir:
• Girdilerin ve çıktıların yatırımın ekonomik ömrü içindeki dağılımı,
• Gelir ve giderlerin yıllara göre dağılımı,
• Gelirler ve giderler arasındaki ilişkinin irdelenmesi.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Giriş
(devam…)
5
• Birçok yatırımın ardındaki itici güç, firma kaynaklarının bugünkü
kullanımının gelecekte sağlayacağı finansal karlardır.
• Proje yöneticisinin sorumluluğu projesini başarıyla tamamlamaktır.
Genellikle projeler başlangıçta ve sonda kaynaklara yaptığı yatırımı
belli bir süre sonunda geri kazanabiliyorsa onaylanmaktadır.
• Proje Yöneticisi kendisine verilen projenin gerçekleştirmeye değer
olup olmadığından emin olmalıdır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Giriş devam…
6


Günümüzde finansal getirisi yüksek projelerin diğerlerine göre daha
çok onaylandığı görülmektedir. Günümüzün rekabetçi dünyasında
yatırım karlarını en büyük etkileyen etken bu suretle ortaya çıkan
kar-zarar hesaplarıdır. Proje Yöneticisi bunu göz önüne alarak
kendisine verilen projenin gerçekleştirmeye değer olup
olmadığından emin olmalıdır.
Bu karar sadece maliyet değerlendirmesine dayanmamalıdır. Bazı
yasal zorunlulukların karşılanması yada stratejik bir yön belirleme
ve kar adına yapılıyor olabilir. Birçok proje bu değerlendirme
sürecini yaşamaz. Birçok firma finansal değerlendirmede standart
değerleri kullanır. ÖR. Üç yılda geri dönüşlü, %20 yatırım geri
dönüşü vb. Proje yöneticisi kendi organizasyonunda finans ve
yönetim muhasebesi uzmanlarıyla uygun metotları kullanarak
değerlendirmeyi yapmalıdır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
İş Planı Hazırlama
7
• Kuruluşlar mutlaka bir proje ile ilgili olarak iş planı yaparlar.
- İş planı, kurum içersinde fizibilite çalışması ya da proje gerekçesi gibi
başlıklarla karşımıza çıkabilir.
• İş planının amacı, proje için bir gerekçe sağlamaktır.
• Proje tamamlandığında elde edilen faydaların (benefits), yapılan
maliyetlerin üstünde olacağının gösterilmesi.
• Tipik olarak bir iş planı dokümanı aşağıdakileri içerir:
- Giriş
- Uygulama planı ana hatları
- Proje önerisi
- Maliyetler (costs)
- Pazar
- Finansal plan
- Kurumsal ve operasyonel altyapı
- Riskler
- Faydalar (benefits)
- Yönetim planı
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
İş Planı Dokümanı
8
- Giriş; önerilen projeye ilişkin olarak verilen kısa tanımdır.
- Proje önerisi; önerilen projenin ana hatlarının özetlenmesidir.
- Pazar; yeni bir ürün veya hizmet geliştirilmesine yönelik yapılan
planlama aşamasında, diğer rakipler ile rekabet edebilmek için
pazar araştırmasının yapılmasıdır.
- Kurumsal ve operasyonel altyapı; projenin uygulanması ile
organizasyonel
yapının
bundan
nasıl
etkileneceğinin
tanımlanmasıdır.
- Faydalar (benefits); mümkün olduğunca, finansal değerler
uygulanan
projenin
faydalarını
arttırmalıdır.
Projenin
tamamlandığında kuruma sağlayacağı faydalar neler olacak?
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
İş Planı Dokümanı
(devam…)
9
- Uygulama planı ana hatları; uygulamanın yönetilmesindeki gerekli
ayrıntılardır.
- Maliyetler (costs); teklif önerisini oluşturmak üzere gerekli
adımların özetlenmesi ve planlı bir yaklaşım kullanarak beklenen
maliyetlerin ortaya çıkarılmasıdır.
- Finansal plan; maliyet ve gelirlerin analiz edilmesine yönelik
olarak bir çok değerlendirme tekniği vardır. Bu değerlendirme
teknikleri kullanılarak finansal plan oluşturulur.
- Riskler; projenin gerçekleştirilmesi süresince ortay çıkabilecek
risklerin değerlendirilmesi ve çözüm önerilerinin sunulmasıdır.
- Yönetim planı; bir proje yönetim aracı kullanarak yönetim planının
oluşturulmasıdır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Portföy Yönetimi
10
• Kurumlar çeşitli projelerini bir portföy olarak yönetmelidirler.
• Proje portföy yönetimi ile riskler en aza indirilir ve yatırımlardan en
yüksek getirinin elde edilmesi sağlanır.
• Proje portföy yönetimi, bir grup projenin bir bütün olarak ele alınıp
önceliklendirilmesi, yürütülmesi ve getirilerinin izlenmesi olarak
düşünülebilir.
• Proje portföyü kurumun tüm projelerini kapsayabileceği gibi, kurum
içindeki değişik yönetimlerin kendi proje portföyleri de olabilir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Portföy Yönetimi
(devam…)
11
• Proje portföy yönetimi temelde Bilgi Teknolojilerinin değil, iş
birimlerinin sorumluluğudur.
• Nasıl ki yapılan bir pazarlama aktivitesinin sonuçlarından pazarlama
bölümü sorumluysa, bir Bilgi Teknolojisi projesinin hayata geçmesi
sonrası projenin sonuçlarından (karından veya zararından) da proje
sahibi yönetim sorumlu olacaktır.
• Proje portföy yönetiminin beklenen faydaları sağlaması için üst
yönetim desteğinin sağlanması en önemli faktördür.
• Her proje portföyünün kurumun üst düzey bir yöneticisi tarafından
sponsorluğunun üstlenilmesi gerekir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Portföy Yönetimi
(devam…)
12
• Projelerin önceliklendirilmesi Bilgi Teknolojileri (BT) bölümlerinin
en önemli sorunudur.
• Proje Portföy Yönetimi önceliklendirme için gerekli zemini
oluşturur. Tipik bir proje portföy yönetimindeki temel süreçler
şöyledir:
- Potansiyel projelerin iş gerekçelerinin hazırlanması.
- Projelerin BT yönetim komitesi tarafından önceliklendirilmesi.
- Ana planın oluşturulması.
- Proje portföyünün izlenmesi.
- Tamamlanan projelerin değerlendirilmesi.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Potansiyel Projelerin İş Gerekçelerinin Hazırlanması
13
• Projenin yapılmasının kuruma yaratacağı değer, kurumun stratejisine
katkısı, toplam yatırım bedeli, belirli periyotta nasıl geri dönüş
sağlayacağı, yapılacak yatırımının ne kadar sürede kendini amorti
edeceği vb. göstergeler iş gerekçesinde özetlenebilir.
• Proje gerekçesinin hazırlanmasından proje sahibi sorumludur, bu
çalışmaya BT tahmini donanım, yazılım ve kaynak ihtiyacını tespit
ederek destek verir.
• Tüm projeleri aynı bakış açısı ile kıyaslayabilmek için tüm projelerin
iş gerekçesi için ortak bir şablonun kullanılması uygun olacaktır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Projelerin Önceliklendirilmesi
14
• Kısıtlı kaynakların projelere dağıtılmasına taban oluşturacak
önceliklendirme kurumun üst düzey yöneticileri tarafından
yapılmalıdır. Üst düzey BT ve iş yöneticilerinden oluşan bu komiteye
yönetim komitesi denir.
• Yönetim komitesi belirli periyotlarda toplanır. Potansiyel projelerin iş
gerekçeleri bu komiteye sunulur ve projenin gerçekleştirilebilmesi
için gerekli bütçe onayı istenir.
• Proje önceliklendirmesinde her kurum değişik kriterler kullanabilir.
- Mali boyut, kurumun iş yapma performansına katkı, olası riskler, vb.
önceliklendirmede kullanılan temel karar verme kriterleridir.
- Bu kriterlerin önceliklendirmedeki ağırlığının ne olacağına BT yönetim
komitesinin karar vermesi en uygundur.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Ana Planın Oluşturulması
15
• Önceliklendirmeyi alan BT’nin artık işi daha kolaylaşmıştır.
• Eldeki kaynaklar ve becerilere uygun olarak en öncelikli projeden
başlanarak projelere kaynak tahsisleri yapılır.
• Projeler arasında kaynak çakışmaları olduğunda dikkate alınacak
referans, yönetim komitesinin önceliklendirmesidir.
• Ana plan kabaca ay bazında projelerin başlangıç ve bitiş tarihlerini,
aylar bazında kaynak dağılımlarını gösterir.
• Kuyrukta bekleyen projeler için de ne zaman kaynak ayrılacağı ana
planda belirtilir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Portföyünün İzlenmesi
16
• Kaynak tahsis edilen projelerin durumlarının
sponsorları tarafından yakından izlenmesi gerekir.
proje
portföy
• Böylelikle projeye ayrılan kaynakların etkin kullanımı denetlenebilir,
risklerin tespiti ve zamanında önlem alınması sağlanabilir.
• Proje portföy yönetimi esnek ve hızlı önceliklendirme ve planlama
imkanı sunar.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Tamamlanan Projelerin Değerlendirilmesi
17
• Hayata geçen projelerin iş gerekçesinde öngörülen hedeflere ulaşıp
ulaşmadığının değerlendirmesi önemlidir.
• Bu değerlendirme BT yönetim komitesi tarafından belirli periyotlarda
yapılabilir.
- Örneğin projenin hayata geçişini takiben 6 ay sonra yapılacak bir ölçüm,
kaynakların ne kadar doğru kullanıldığını ortaya koyacaktır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Bireysel Projelerin Değerlendirilmesi
18
• Bireysel bir projenin fizibilite çalışması yapılırken üç yöntem
kullanılır:
- Teknik değerlendirme (technical assessment)
 Mevcut teknolojiler ile gerekli işlevselliğin başarılıp başarılamayacağının
değerlendirilmesidir.
- Maliyet-fayda analizi (cost-benefit analysis)
 Alternatif seçeneklerin, potansiyel faydalar ve olası maliyetler açısından
değerlendirilmesini temel alan bir analiz yöntemidir.
- Nakit akış tahmini (cash flow forecasting)
 Proje süresince ortaya çıkacak gelir ve giderlerin nakit akışını gösteren
bir tahminin yapılmasıdır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Maliyet – Fayda Analizi
19
• Ölçülebilir faydaları olan projeler için maliyet – fayda analizi proje
değerlendirmesinin temel bir yapı taşıdır.
• Maliyet – fayda analizi, ilgili kesimlerin de görüşü alınarak çok
sayıda seçenek arasından önerilen projenin olası faydalarını,
maliyetlerini ve diğer etkilerini sistematik ve tutarlı bir şekilde ölçen
bir karar alma sürecidir.
• Bu analiz sonucunda, önerilen projenin faydalarının maliyetlerinden
fazla olması halinde benimsenmesi öngörülmektedir.
• Maliyet – fayda analizi ile bir yatırım yapılıp yapılmayacağına karar
verilir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Maliyet – Fayda Analizi
(devam…)
20
• Maliyet – fayda analizi iki adımdan oluşur:
- Teslim edilen uygulamanın işletilmesi ve projenin yürütülmesi ile
ilgili olarak bütün maliyetlerin ve faydaların tanımlanması;
 Yeni sistemden beklenen faydalar ile geliştirme ve işletme maliyetlerini
içerir.
- Ortak birimler içindeki maliyetlerin ve faydaların açıklanması;
 Her maliyet ve fayda parasal olarak ifade edilmelidir.
 Maliyetleri doğrudan parasal olarak ölçmek kolaydır. Bu aşağıdaki gibi
kategorize edilebilir:
 Geliştirme maliyetleri,
 Kurulum maliyetleri,
 İşletim maliyetleri.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Nakit Akışı Tahmini
21
• Bir projenin geliştirilmesi süresince, yazılım-donanım ücretleri,
personel ücretleri gibi paralar harcanmaktadır.
• Gelir ve gider dengesinin sağlanabilmesi için mutlaka projeye ilişkin
nakit akış tahmininin yapılması gerekmektedir.
• Projenin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi ve ihtiyaçların
vaktinden önce giderilebilmesi için nakit akışının sağlanması
önemlidir.
• Proje kapsamına göre aylık, üç aylık ya da yıllık bazda nakit akışına
ilişkin tahminler yapılmalıdır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Nakit Akışı Tahmini
(devam…)
22
• Gelecek nakit akış tahmin edilirken, genellikle enflasyon etkileri göz
ardı edilir. Enflasyon oranlarının tahmini, kararsız olma eğilimi
göstermektedir. Ayrıca, enflasyondan dolayı gider artmışsa, oransal
olarak gelir de artacaktır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Maliyet – Fayda Değerlendirme Teknikleri
23
• Projelerin karşılaştırılması için kullanılan birkaç teknik vardır.
• net kar, geri ödeme süresi, yatırım geri dönüşü, net bugünkü değer, içsel getiri
oranı.
• Tabloda, dört proje için nakit akış tahminleri verilmiştir.
Yıl
Proje 1
Proje 2
Proje 3
Proje 4
0
- 100.000
- 1.000.000
- 100.000
- 120.000
1
10.000
200.000
30.000
30.000
2
10.000
200.000
30.000
30.000
3
10.000
200.000
30.000
30.000
4
20.000
200.000
30.000
30.000
5
100.000
300.000
30.000
75.000
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Net Kar (Net Profit)
24
• Bir projenin net karı, proje yaşam süresince harcanılan toplam
maliyet ile elde edilen toplam gelir arasındaki farktır.
- Tabloya dönersek, en büyük net kar Proje 2’de elde edilmiştir. Ancak, bu
büyük bir yatırım pahasınadır. Aslında, yatırım yapmak için £1m’a
sahipsek, diğer üç projenin tamamını üstlenebilir ve daha fazla net kar
elde edebiliriz.
- Proje 1 ve Proje 3’ün net katı £50.000’tur ve dolayısıyla bu seçim
kriterine göre aynı ölçüde tercih edilebilir durumdadırlar. Proje 3’te
gelirin çoğunluğu kullanım ömrünün sonuna doğru elde edilirken, Proje
1’in kullanım ömrü boyunca düzenli bir gelir elde edilmektedir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Net Kar (Net Profit)
(devam…)
25
Yıl
Nakit Akış
0
- 100.000
1
10.000
2
10.000
3
10.000
4
20.000
5
100.000
Net Kar
50.000
• Yıl  0 : sistem yürürlüğe girmeden önceki
maliyeti belirtir.
• Nakit Akış; gelir ve gideri belirtir.
• Net Kar; uygulamanın kullanım süresi
boyunca elde edilen nakit akışına ait bir
veridir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Geri Ödeme Süresi (Payback Period)
26
• Geri ödeme süresi, ilk yatırım geri ödemesi ya da kar ve zararın eşit
olduğu durumlar için alınan zamandır.
- Çoğunlukla, bir organizasyon bütünüyle proje süresini kısaltacağını
varsayarak en kısa geri ödeme süresini seçecektir.
- Geri ödeme süresinin avantajı hesaplanmasının basit olması ve özellikle
küçük tahmin hatalarına karşı duyarlı olmamasıdır.
- Bir seçim tekniği olarak geri ödeme süresinin dezavantajı projenin genel
karlılığı göz ardı edilir.
 Proje 3’ten daha karlı olan proje 2 ve 4 göz ardı edilmiştir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Geri Ödeme Süresi (Payback Period)
(devam…)
27
Yıl
Nakit Akış
Birikim
0
- 100.000
- 100.000
1
10.000
- 90.000
2
10.000
- 80.000
3
10.000
- 70.000
4
20.000
- 50.000
5
100.000
50.000
• Geri ödeme süresini, giderler
üzerinden bir gelir fazlalığı yani
bir birikim elde etmek üzere
gereken zaman olarak ta ifade
edebiliriz.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Yatırım Geri Dönüşü (Return on Investment – ROI)
28
• Basit Getiri Oranı (Accounting Rate of Return - ARR) olarak ta
bilinen, Yatırım Geri Dönüşü (ROI), gerekli yatırımın net karlılığını
karşılaştırmak için bir yol sağlar.
- Yatırım Geri Dönüşünü (ROI) hesaplamak için kullanılan formül
üzerinde bazı farklılıklar vardır, ama yaygın olarak kullanılanı:
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Yatırım Geri Dönüşü (Return on Investment – ROI)
29
Yıl
Nakit Akış
0
- 100.000
1
10.000
2
10.000
3
10.000
4
20.000
5
100.000
Net Kar
50.000
Proje 1 için ROI hesaplaması;
• Net kar £50.000’dır.
• Proje için yapılan toplam yatırım £100.000’dır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Yatırım Geri Dönüşü (Return on Investment – ROI)
30
• Tabloyu kullanarak diğer üç projenin de ROI’lerini hesaplarız ve elde
edilen değerler doğrultusunda hangi projenin daha değerli olduğuna
karar verebiliriz.
- Proje 2’in ROI’si: %2
- Proje 3’ün ROI’si: %10
- Proje 4’ün ROI’si: %12.5
• Yatırım geri dönüşü, anapara geri dönüşümünün hesaplanmasında
kolaylık sağlar. Ne yazık ki iki dezavantajı vardır:
- Yatırım geri dönüşü, net karlılık gibi nakit akış süresini hesaba
katmamaktadır.
- Nakit akış süresini saymamasından dolayı, geri dönüş oranının, bankalar
tarafından teklif edilen faiz oranları ile ilişkisi yoktur. Bu nedenle
potansiyel olarak çok yanıltıcıdır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Net Bugünkü Değer (Net Present Value – NPV)
31
• Net bugünkü değer, belirlenmiş olan nakit akışlarının süresini ve
projenin karlılığını hesaba katan bir proje değerlendirme tekniğidir.
- Bugün 100$ alsanız ya da 12 aylık süreç içersinde 100$ alsanız bunların
değeri aynı olur mu?
- Eğer şimdi 100$ alsanız bu parayı faizle işletebilir misiniz?
- Eğer faiz oranı %10 ise bir yılda 100$ ne kadar kazandırır?
• Net bugünkü değer, nakit akışı ve karlılığı hesaba katar.
• Gelecekte oluşacak nakit akışlarının bugünkü değeri aşağıdaki
formül kullanılarak hesaplanabilir:
t  yıl sayısı
r indirim oranı
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Net Bugünkü Değer (Net Present Value – NPV)
32
• Alternatif olarak nakit akışlarının bugünkü değeri, uygun bir indirim
faktörü (discount factor) ile nakit akışlar çarpılarak hesaplanabilir.
 İndirim Faktörü = 1/(1+r)t
- r = faiz oranı(örn: 10%  0.10)
- t = yıl sayısı
 Yılda %10 faiz verme durumunda;
- İndirim faktörü = 1/(1+0.10)1 = 0.9091
 İki yılda %10 faiz verme durumunda;
- İndirim faktörü = 1/(1+ 0.10)2 = 0.8294
• Net bugünkü değer, her bir nakit akışın hesaplanması ve sonuçların
toplanması ile elde edilmektedir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Net Bugünkü Değer İçin İndirim Faktörleri Tablosu
33
İndirim Oranı (%)
Yıl
5
6
8
10
12
15
1
0.9524
0.9434
0.9259
0.9091
0.8929
0.8696
2
0.9070
0.8900
0.8573
0.8264
0.7972
0.7561
3
0.8638
0.8396
0.7938
0.7513
0.7118
0.6575
4
0.8227
0.7921
0.7350
0.6830
0.6355
0.5718
5
0.7835
0.7473
0.6806
0.6209
0.5674
0.4972
6
0.7462
0.7050
0.6302
0.5645
0.5066
0.4323
7
0.7107
0.6651
0.5835
0.5132
0.4523
0.3759
8
0.6768
0.6274
0.5403
0.4665
0.4039
0.3269
9
0.6446
0.5919
0.5002
0.4241
0.3606
0.2843
10
0.6139
0.5584
0.4632
0.3855
0.3220
0.2472
15
0.4810
0.4173
0.3152
0.2394
0.1827
0.1229
20
0.3769
0.3118
0.2145
0.1486
0.1037
0.0611
25
0.2953
0.2330
0.1460
0.0923
0.0588
0.0304
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Net Bugünkü Değer – Örnek Uygulama
34
• Proje 1’in net bugünkü değerinin hesaplanması…
Yıl
Nakit Akışı (£)
İndirim Faktörü (%10)
İndirim Uygulanmış Nakit Akışı (£)
0
-100,000
1.0000
-100,000
1
10,000
0.9091
9,091
2
10,000
0.8264
8,264
3
10,000
0.7513
7,513
4
20,000
0.6830
13,660
5
100,000
0.6209
62,090
Net Kar:
£ 50,000
NPV:
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
618
Net Bugünkü Değer (Net Present Value – NPV)
35
• İndirim oranı seçimi zordur.
• Benzer indirim oranları karşılaştırmalarda kullanılmamalıdır.
• Bir hedef getiri oranı olarak düşünülebilir.
• Faiz oranları ile karşılaştırmada kullanılamaz.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
İç Verim Oranı (Internal Rate of Return – IRR)
36
• Bir yüzde oran olarak faiz oranları ile doğrudan karşılaştırılabilen bir
karlılık ölçütüdür.
• Farklı yatırım fırsatlarını karşılaştırmak için kullanılır.
• İçsel verim oranı, net bugünkü değeri sıfırlayacak şekilde bir indirim
yüzdesi oranı kullanarak hesaplanmaktadır.
• Bir bilgisayar programı yada Microsoft Excel kullanılarak kolaylıkla
hesaplanabilir.
• Microsoft Excel içersinde bir hesaplama fonksiyonu bulunur:
- İÇ_VERİM_ORANI (değerler;tahmin)
• Birden fazla iç verim oranı bulmak mümkündür.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
İç Verim Oranı (Internal Rate of Return – IRR)
37
• İç verim oranı, proje seçiminde önemli bir sayısal göstergedir.
• Projeye yapılacak harcamalarla, getirileri arasında yapılan
matematiksel işlemlerle (öncekilerine göre biraz daha kompleks)
yüzdeli bir değer bularak, projenin getirisi analiz edilir.
• İç verim oranının 0,22 olarak bulunması projenin zaman içinde %22
oranında kazandıracağının göstergesidir.
• Proje seçiminde “iç verim oranı” büyük olan projenin seçilmesi
doğru olacaktır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
İç Verim Oranı (Internal Rate of Return – IRR)
38
Proje 1 için hesaplanmış iç verimlilik oranına ilişkin grafik
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Risk Değerlendirme
39
• Her yazılım projesi bir risk içerir.
• Proje planı tahminlerle oluşturulur. Bu tahminler her zaman
belirsizlikleri içerir. Bu belirsizlikler de potansiyel riskleri
oluştururlar.
• Riskler, proje gidişini ters yönde değiştirebilir. Risk yönetimi, bu
durumların tanımlanmasını, değerlendirilmesini önlemek ya da
etkisini azaltmak yönünde gerekli denetimlerin uygulanması ve
alternatiflerin planlanmasını içerir.
• Risk değerlendirilmesi üç adımdan oluşur;
– Risklerin tanımlanması,
– Analiz edilmesi,
– Önceliklerin belirlenmesi,
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Risk Tanımlama ve Önceliklendirme
40
• Herhangi bir proje değerlendirmesinde, riskleri tespit etmeli ve bu
risklerin etkilerini ölçmeliyiz.
• Bir yaklaşım, olası risk listesini kullanarak bir proje risk matrisi
oluşturmak ve bunun yanında riskleri gerçekleşme olasılığı ve önem
derecesine göre sınıflandırmaktır.
• Her projeye ilişkin risk değerlendirmesi yapılırken bir risk matrisi
kullanılır.
- Proje risk matrisi, bir proje değerlendirme yolu olarak kullanılabilir.
- Ayrıca belirli bir proje için risklerin tanımlanması ve önceliklendirilmesi
sağlamaktadır.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Risk Matrisi Örneği
41
• Bir yazılım projesi içinde karşılaşılabilecek bazı risklerin listelendiği
bir risk matrisi örneği aşağıda verilmiştir:
• Riskler önem derecesi ve olasılığına göre; Yüksek (Y), Orta (O) ve Düşük
(D) şeklinde sınıflandırılmıştır.
Önem Derecesi
Olasılık
Yazılımın hiçbir şekilde tamamlanmaması veya teslim edilmemesi
Y
-
Projenin tasarım aşamasından sonra iptal edilmesi
Y
-
Yazılımın geç teslim edilmesi
O
O
Geliştirme bütçesinin aşımı ≤ %20
D
O
Geliştirme bütçesinin aşımı > %20
O
D
Bakım maliyetlerinin tahmin edilenden çok yüksek olması
D
D
Yanıt zamanı hedeflerinin karşılanamaması
D
Y
Risk
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Risk ve Net Bugünkü Değer
42
• Kısmen riskli görülen projelerde net bugünkü değeri hesaplamak için
daha yüksek bir indirim oranı kullanılmaktadır.
- Risk primi, örneğin; orta düzeyde güvenli bir proje için %2 veya oldukça
riskli bir proje için ise %5 olabilir.
• Projeler, bir skorlama yöntemi kullanılarak yüksek, orta ve düşük
riskli olmak üzere kategorize edilebilir.
- Her bir risk kategorisi için risk primleri belirlenmiştir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Karar Ağacı
43
Karar ağacı, olası sonuçları
ve aynı zamanda her bir
sonucun tahmini olasılığını
göstermektedir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Risk Profil Analizi
44
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Program Yönetimi
45
• Başarılı program yönetmek sadece birbirine bağlı birden çok
program yönetmek midir yoksa fazlası mıdır?
– Başarılı bir program yönetmek, birbirinden bağımsız işleyen projelerden
fazlasıdır.
• Programı nasıl yönetiriz?
– Program alt başlıklara ayrılır ya da basamaklar halinde işlenirse yönetilebilir.
• “Project management is the planning, organizing, directing, and
controlling of company resources... for a relatively short-term
objective.”
– Nispeten kısa vadeli işler için proje yönetimi; planlama, organizasyon,
yönlendirme ve kaynakların kontrolüdür.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Program Yönetimi
(devam…)
46
• Program nedir?
– Kesin bir hedefi olan organizasyon kaynaklarının koleksiyonudur.
– Program yönetimi, proje yönetiminden farklıdır.
• Proje yönetiminden farkları:
– Proje özeldir ve belirli bir zamanı vardır. Program ise süreklidir ve sürekli
gelişir.
– Proje, doğru fiyat doğru zamanda doğru çıkış teslim açısından olacak bir
çıkış veya teslim ve başarı sağlamak için tasarlanmıştır.
– Program yönetimi, proje yönetimini kapsar ve birlikte organizasyonun
performansını arttırırlar. Programın başarısı karları ile ölçülür.
– Karlar organizasyon gelişiminin ve artan gelir, azalmış maliyetler, fire veya
azaltılmış çevresel hasar ve daha memnun müşteriler içerebilir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Program Türleri
47
• İş devri programları (business cycle programmes)
– Belirli bir zaman dilimi içinde yer alan proje portföyü. Örneğin; gelecek mali yıl.
• Stratejik programlar (strategic programmes)
-
Çeşitli projelerde tek bir stratejinin uygulanması. Örneğin; iki farklı kurumun
birleşmesi, kurumun fiziksel yapısının yeniden düzenlenmesi, şirket imajının yeniden
tasarlanması, bilgi teknolojilerinin birleştirilmesi gibi farklı aktiviteleri içerecektir.
• Altyapı programları (infrastructure programmes)
-
Bir kurumda, aynı yazılım/donanım altyapısını paylaşan çok farklı uygulamalar
olabilir.
• Araştırma ve geliştirme programları (research and development programmes)
-
Yenilikçi bir ortamda, riskli fakat potansiyel olarak karlı yeni ürünlerin geliştirilmesine
yönelik yapılan çalışmalardır.
• Yenilikçi ortaklıklar (innovative partnerships)
•
Yeni teknolojiler geliştirmek üzere, artan rekabet koşullarında şirketlerin yapmış
oldukları işbirlikleridir.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Yöneticisine Karşı Program Yöneticisi
48
Program yöneticisi ile proje yöneticisi arasındaki farklar aşağıdaki
tabloda özetlenmiştir.
Program Yöneticisi
Proje Yöneticisi
Eş zamanlı birçok proje
Aynı anda tek proje
Yetenekli kaynaklarla kişisel ilişki
Kaynak türleri ile kişisel ilişki
Kaynak kullanımını en üst düzeye çıkarır
Kaynaklara olan talebi en aza indirir
Projeler benzer olabilir
Projeler farklı olmalıdır
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Proje Yöneticisine Karşı Program Yöneticisi
49
Proje planlama ve kaynak tahsisi aşamasında, kaynağın kullanıma hazır
hale gelmesini beklerken bazı proje faaliyetleri gecikebilir.
Program Yönetimi
Proje Yöneticileri
Kaynak W
Proje A
Proje B
X
X
Kaynak X
Proje D
X
X
X
Kaynak Y
Kaynak Z
Proje C
X
X
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
X
Fayda Yönetimi
50
• Fayda yönetimi bütün projeleri kapsar.
• Fayda yönetimi, proje içersindeki en uygun noktalara odaklanır ve
proje ile ilgili sorular sorar:
- Bu projeleri neden yapıyoruz?
- Neden hala bu projelere devam ediyoruz?
Geliştiriciler
Kullanıcılar
Kurum
kullanır
geliştirir
Uygulama
sağlar
teslim edilir
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi
Faydalar
Fayda Yönetimi
51
• Bir organizasyonun sahip olduğu yetenek, beklenen faydaların elde
edileceğini garanti etmez.
• Fayda yönetimi bu duruma çözüm üretmeyi amaçlamaktadır.
• Bunu sağlamak için aşağıdakiler yapılmalıdır:
- Beklenen faydaların tanımlanması.
- Maliyetler ile faydalar arasındaki dengenin analiz edilmesi.
- Faydaların nasıl başarılacağının planlanması.
- Faydaların başarısı için sorumlulukların atanması.
- Faydaların başarısının izlenmesi.
YZM 403 - Yazılım Proje Yönetimi