Sesin Fiziksel Tanımı:
advertisement
Sesin Fiziksel Tanımı: • Esnek bir ortam içinde periyodik titreşimler yapan bir kaynağın, ortamın denge basıncında değişimler meydana getirmesi ve bu basınç değişimlerinin (dalgalarının) sabit bir hız ve belirli bir faz farkı ile ortamın uzak noktalarına kadar iletilmesidir. Sesin yansıması: • Hava içinde yayılan ses enerjisi,duvar,döşeme kapı,camlı bölme v.s bir engele çarptığında bu enerjinin bir bölümü yansır,bir bölümü engeli geçer,bir bölümü ise yutulur. Sesin kırınımı: • Kırınım ses dalgalarının bir aralıktan geçerken yön değiştirmesi olayıdır. • Sesin yayılma alanı içerisinde bulunan nesneler kırınıma yol açar. Sesin yutulması: • Gelen ses enerjisi bir engele çarptığında bu enerjinin bir kısmı engel tarafından Bir kısmı ise yansır. • α=Ey/Et • Ey=Yüzeyde tutulan enerji • α=Ses yutma katsayısı • Et= Yüzeye gelen toplam enerji Çevresel gürültünün tarifi: • Uluslar arası literatürde “çevre gürültüsü” kavramı genel olarak uzun bir etkileme süresine sahip yüksek düzeyli olmadıkça işitme kaybı yaratmamakla birlikte, kısa, orta ve uzun vadede çeşitli sağlık sorunları oluşturan genellikle yapıların dış çevresinde bulunan kaynakların toplam gürültüsü olarak tanımlanır. Temel ses parametreleri: • Sesin : Kulağın algıladığı 20 20000 Hz frekans aralığında ve 0 dB-140 dB aralığındaki basınç değişimidir. • Frekans • Periyot • Genlik • Dalga Boyu • Yayılma Hızı • c=λ/T=λf Arıses,periyodik ve karmaşık sesler: a) Arı ses: Harmonik ses basıncı değişiminin yarattığı seslere arı ses denir. • b) Periyodik ses: • Değişik frekanslardaki iki veya daha fazla arı sesin birleşmesi sonucu harmonik olmayan periyodik sesler elde edilir. c) Karmaşık ses: Karmaşık sesler harmonik olmadıkları gibi periyodikte değildir. Frekans analizi: • Frekans spektrumu bir ses dalgasında ses basınç düzeyleri ile frekanslar arası ilişkiyi gösteren grafiktir. Doğadaki sesler genellikle karmaşık sesler olduğundan bu seslerin frekans analizi yapılarak daha çok hangi frekanslarda seslerin olduğu gürültü kontrolü açısından bilinmesi gerekir Oktav bantları: • Bir oktav bandında bandın üst sınır değeri alt sınır değerinin 2 katıdır.Her bandın merkez frekansı ise alt ve üst sınır değerlerinin geometrik ortalamasıdır:.(aritmetik değil!).Yani: fo=√2 f1 • f2=2f1 f0=f2/√2 • f1 = Alt sınır frekansı • f2= Üst sınır frekansı fo= Merkez frekansı • Bant genişliği: bw = f2-f1 Ses basıncı,(P): • Sesin yayılması sırasında ,belirli bir zaman içinde, hava basıncında meydana gelen değişimlerdir. Referans değer, 2. 10-5 Pa dır. Ses şiddeti(yeğinliği) I :watt/m2 • Bir ses alanında,belirli bir yönde ve birim zamanda birim alandan geçen ses enerjisidir. Ses gücü: w,watt • Güç bir ses kaynağının enerji üretiminin temel ölçüsüdür ve ses kaynağının birim zamanda bir düzlem üzerinde yaydığı toplam ses enerjisidir. Birimi watt ‘dır. dB’nin algılanışı: Ses Düzeyindeki Değişim (dB) Algılanan Sesin Gürlüğündeki Değişim 3 Ancak hissedilebilir 5 Belirgin derecede farklı 10 İki kat farklı 15 Çok farklı 20 Dört kat farklı Gürültü: Gelişigüzel bir dalga biçimine ve birbirleriyle harmonik ilişkisi olmayan birden çok frekans bileşenine sahip,yüksek basınçlı ve basıncı zaman içinde değişebilen,ani veya sürekli karmaşık sesler topluluğuna gürültü denir. Gürültü çeşitleri: • 1-frekans dağılımına (spektrum) göre: – Geniş bant gürültü : – Dar bant gürültü • 2-gürültünün zamanla değişme şekline göre: – kararlı gürültü – kararsız gürültü – darbeli gürültü
