BĠRĠNCĠ DÜNYA HARBĠ`NDE RUSLARIN DOĞU PRUSYA

BĠRĠNCĠ DÜNYA HARBĠ’NDE
RUSLARIN DOĞU PRUSYA’DAKĠ MEZÂLĠMĠ
Osman KOÇIBAY
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Birinci Dünya Harbi sırasında Doğu Prusya’nın Ruslar tarafından işgalinden sonra
Ruslar’ın Doğu Prusya’da yaşayan halka (Başta Almanlar olmak üzere) karşı yaptığı zulüm
ve katliamları anlatan ve Osmanlı Türkçesi ile basılan “Rus Mezâlimi” isimli kitapçık,
TBMM
Kütüphanesi’nde
yer
almakta
ve
internet
ortamında
https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/KUTUPHANEDE%20BULUNAN%2
0DIJITAL%20KAYNAKLAR/KITAPLAR/EHT/197403845%20RUS%20MEZALIMI%20(
EHT)/197403845.pdf adresinde pdf olarak yayınlanmaktadır. Kitapçığın yazarı, basım yeri ve
tarihi hakkında bir bilgi yoktur. Kitapçık 12 sayfadır.
RUS MEZÂLĠMĠ
Rus ordularının kavâid-i insâniye/insanlık kuralları ve îcâbât-ı medeniyye/medeniyetin
gerekleri hilâfında/aykırılığında harb-i hazırda/mevcut savaşta îkâ ettikleri/yaptıkları
mezâlim-i vahşiyâne/vahşice kıyımlar Avrupa sahne-i harbine/savaş sahnesine lâyık bir
muârız/karşıt olmadıklarını isbât etmiştir/kanıtlamıştır. Ruslar her işgâl ettikleri yerin sivil
ahalisi hakkında revâ/uygun gördükleri mezâlimi/kıyımları esnâ-yı harbte/savaş sırasında
ellerine esîr düşmek felâketine uğrayan askerlere dahi tatbîk etmişlerdir/uygulamışlardır.
Almanya'nın
vesâik-i
resmiyeye/resmi
belgelerine
müsteniden/dayanarak
neşr
ettiği/yayınladığı Beyaz Kitab'ta mevcûd/var olan tafsilâta/ayrıntılı açıklamalara
nazaran/göre vukûât-ı mezkûre/belirtilen olaylar harb-i hazırda/mevcut savaşta tek tük zuhûrı tabîî olan/doğal olarak ortaya çıkan tecâvüzât-ı mütehevvirâneden/bir anlık kızgınlık sonucu
olan tecavüzlerden ibâret olmayıb/oluşmayıp bilakis/aksine muhtelif/çeşitli Rus kıtaatı/askeri
birlikleri tarafından birçok mahallerde âdeta canavarlara yakışacak bir vahşetle icrâ
edilmiştir/yürütülmüştür ki bu hakâyık/gerçekler karşısında Rus ordusunun kısm-ı
a'zamının/büyük bir kısmının harîs-i dem/kan hırsı ve meziyyât-ı insâniyeden/insanlık
meziyetlerinden bilkülliye/tümüyle ârî/uzak-soyutlanmış eşhâstan/kişilerden mürekkeb
olduklarına/oluştuğuna hükm etmek zarûrîdir/zorunludur.
Rus mezâliminin ancak kanunen mazbut/kayda geçirilmiş ifâdât-ı muhallefe/geride
kalanların veya ihbârât-ı resmiye/resmi haberler neticesinde vüsûkı/güvenirliliği tebeyyün
edenleri/belli olanları Beyaz Kitab'a derc edilmiş/konulmuş olduğu cihetle bunların her biri
Rus vahşetine ayrı bir numune/örnek olmak üzere gösterilebilir.
Bütün cihâna malûmdur ki Prusya-i Şarkî1’nin/Doğu Prusya’nın en mamûr/bayındır
havalisinden madûd/sayılı şehirleri işgâle muvaffak oldukları kısa bir müddet zarfında Rus
barbarlığı yürekleri sızlatacak birer harâbeye çevirmiş, ateşe verilen bütün kasabalar ahalisi
canını kurtarmak kaydıyla varını yoğunu terk ederek her taraftan firâr etmiştir/kaçmıştır.

Tarihçi.
Prusya-i ġarkî: Doğu Prusya (Almanca: Ostpreußen, Latince: Borussia orientalis) Güneydoğu Baltık kıyıları
boyunca Prusya bölgesinin ana parçasıdır. 1772-1829 ve 1878-1945 yılları arası Doğu Prusya eyaleti Prusya
Alman Devleti'nin bir parçası oldu. Başkenti Königsberg'di. II. Dünya Savaşı'nda 1945'te Almanların yenilgisi
sonucu başkenti olan Königsberg'in ismi 1946 yılında Kaliningrad olarak değiştirildi. Şehrin Alman nüfusu
büyük ölçüde savaş sırasında tahliye edildi ya da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanlar ihraç edildi. Yaklaşık
300.000 (nüfusun yaklaşık beşte biri) şehri savunmak için savaş zamanı bombalama, baskınlar ya da savaşlarda
öldü.
1
1
Prusya-i Şarkî’yi muhtelif zamanlarda iki def’a/kere işgâl eden Ruslar her iki seferde
de ahaliden binlercesini katl ve esîr ederek takrîben/yaklaşık 200.000 hâneyi ihrâk/yakmış ve
800.000 evi de yağma ve tahrîb etmişlerdir.
Almanya’nın şimâl/kuzey eyaletinden Mamel2 şehrine karşı vukû’ bulan/gerçekleşen
son Rus hücumu da vahşet ve şenâat/kötülük itibariyle/bakımından diğerlerinden aşağı
kalmamıştır. Beyaz Kitab bu bâbda/konuda pek beliğ/yeterli îzâhâtı/açıklamaları
muhtevîdir/içermektedir.
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Ruslar, bin türlü vesâit-i iblîsâne/şeytanca araçlar-yöntemler ile zengin, fakîr bütün
halkın evlerini soyub yağma ve taşıyamadıkları eşyayı tahrîb etmişlerdir.
Hayvanât/Hayvanlar ve zahâir/depolanmış tahıllar mevcûda/varlığı bilâbedel/bedelsiz veya
makbuz sorub götürülmüştür. Erkek, kadın herkes nakd-i mevcûdunu/var olan parasını
gâsıb/gaspçı Ruslar’a teslîm etmeye mecbûr edilmiştir. Bir evin bazen birbirini müteakib
muhtelif/çeşitli Rus kıtaatı/askeri birlikleri tarafından taharrî/arandığı ve mükerreren/tekrar
tekrar yağma edildiği de vâki’ olmuştur/gerçekleşmiştir.
Yağma edilen hâne, çiftlik ve mevcûd zahâir/ depolanmış tahıllar bilâhere/sonradan
bilâsebeb/sebepsiz ateş verilerek yakılmıştır. Ahali, yiyecek ve yatacak yer tedâriki için
müracaat eden Rusları ellerinden geldiği kadar i’zâz ettikleri/ağırladıkları halde ufak
vesîlelerle/bahanelerle ve ekseriyyâ/çoğunlukla bilâsebeb/nedensiz kadın ve çocuklara kadar
herkese taarruz edilmiştir/saldırılmıştır. Böyle bir vâkıada/olayda hâkim de dâhil olmak üzere
bütün bir köy ahalisi i’dâmla/ölüm cezası tehdîd olunarak/gözdağı verilerek darb
edilmiştir/dövülmüştür. Firârîler/Kaçaklar bilâistisnâ/ayırt etmeksizin tüfenk ateşine
maruz/karşı karşıya kalmıştır. Ahali-i masumenin/Suçsuz halkın pek çoğu, bilâsebeb/sebepsiz
ailesi yanında müdhiş işkencelerle katl edilmiştir/öldürülmüştür. Hiçbir kabahati/suçu
bulunmayan delikanlılar yalnız muvazzafiyet-i askeriyelerden/askerlik görevlerinden dolayı
itlâf edilmişlerdir/öldürülmüşlerdir. Ruslar firâr eden/kaçan bir kâfileyi basarak bütün
erkekleri kadınlar önünde öldürmüşlerdir. Taht-ı işgâle/İşgal altına aldıkları bir şehirdeki
Alman mücrimînini/suçlularını Almanya’ya sevke memur olan bir orman memurunu esîr
ederek Ceneral Raninkampof3’un huzûruna götürmüşler ve - gâliba bütün orman
memurlarının katline/öldürülmesine dâir/ilişkin ceneralin/generalin verdiği emre
imtisâlen/boyun eğerek- derhâl katl etmişlerdir/öldürülmüşlerdir.
Rusların hırs-ı sibâ’ânesinden/canavarca isteklerinden-cinsel ilişki arzularından hatta
ihtiyâr, kadınlar ve çocuklar bile masûn kalmamışlardır/korunamamışlardır.
Maktülîn/Öldürülenler arasında tesâdüf olunan iki ilâ üç buçuk yaşındaki küçük bir kız
çocuğu müdhiş bir manzara teşkîl etmekte idi. Diğer bir mahalde tekmîl/tamamen bir
familya/aile halkının katl edildiği/öldürüldüğü görülmüştür. Erkek oturduğu masaya ve
çocuğu kapıya çivilenmiş, karısının memeleri oyulub karnı deşilmişti. Kol ve ayakları
bağlanarak dillerinden bir masaya çivilenen bir kadınla bir erkeğin manzarası tüyleri
ürpertiyordu. Bunlar hiç şübhe yok ki açlık ve kan zıyâ’ından/kaybından telef olub/ölüp
gitmişlerdir.
Genç kadınlarla kızların iffetine/namusuna karşı vâki' olan/meydana gelen taarruz-ı
vahşiyânenin/vahşi saldırıların hadd/sınırı ve hesâbı yoktur. Bu zavallıların
ekserisi/çoğunluğu birbirini müteakib birçok askerlerin tasallutuna/sarkıntısına mahkûm
kaldığı gibi ekseriyyâ/çoğunlukla bililtizâm/bile bile emrâz-ı sâriye/bulaşıcı hastalıklar ile
telvîs edilmişlerdir/kirletilmişlerdir. Hattâ hâmil/hamile kadınlarla yetmiş yaşını
mütecâviz/aşkın ihtiyârların dâmen-i iffeti/namusu bile bu lekeden kurtulamamıştır. İki Rus
2
Mamel (Memel): Günümüzde Litvanya’nın güneyinde yer alan Kleipėda şehri.
Paul von Rennenkampf (Pavel Karlovich Rennenkampf): Ayrıntılı bilgi için bkz.
https://de.wikipedia.org/wiki/Paul_von_Rennenkampff ve https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_von_Rennenkampf
3
2
askeri ellerine geçen sekiz yaşındaki bir kıza birbirini müteakib tecâvüz etmişlerdir. Bu
tecâvüzât-ı
şehvânîyeye/şehvetli
tecavüzlere
zâbitlerde/subaylarda
iştirâk
etmişlerdir/katılmışlardır.
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Rusların Alman esîrlerine yaptıkları işkenceler hakkında Beyaz Kitab'da pek çok
tafsilât/ayrıntı vardır. Bu miyânda/arada userâyı/esirleri soyub yüzlerine tükürmek vukûât-ı
âdiye/sıradan bir olay sırasına geçmişti. Esîrler daima i'dâm tehdîdi altında Almanların
kuvvet ve ta'biyesine/kurulu düzenine dâir/ilişkin ifşââtta/açıklamada bulunmaya icbâr
edilmişler/zorlanmışlar ve malûmat/bilgi i'tâ etmeyenler/vermeyenler ekseriyyâ/çoğunlukla
katl edilmişlerdir/öldürülmüşlerdir. Ruslar Alman userâsından/esirlerinden bir kâfileyi yine
Alman ateşiyle itlâf/ortadan kaldırmak için kendi topçu mevâzı’/mevzileri önündeki dar
kovuklara tıkmışlardır. Rus kızakları için yanlarından bârgîrle/beygirle geçtikleri Alman
userâsının/esirlerinin bir kılıçta kafalarını uçurmak pek eğlenceli bir müsabaka/yarışma
yerine geçmişti. Bu yolda pek çok userâ/esirler sakatlanub yaralanmıştır.
Alman userâsından/esirlerinden su dolabına bağlanub açlıktan öldürülenlere de
tesâdüf olunmuştur/rastlanmıştır. Havsar(?) Alayı’na mensûb üç asker kulak ve burunları
kesilmiş, bir samanlıkta baş aşağı asılı bulunmuştur. Bunların ne kadar şedîd/şiddetli
evcâ’/acılar ve ıztırâb altında telef oldukları/öldükleri tasavvur olunabilir/zihinde
canlandırılabilir.
Rus barbarları hatta Alman mecrûhînini/yaralılarını bile sakınmayarak vahşicesine
öldürmüşlerdir. Bunlardan sargıları yırtılarak yaraları açılanların birçoğu kan
zıyâ’ından/kaybından telef olmuş/ölmüş, diğer birçoğunun gözleri oyulmuş, bazılarının dili,
kulakları, parmakları, ayakları kesilmiş ve çoğunun beyni dilinmiştir. Bu mezâlim/kıyımlar
bazı mahallerde şeytanlara ders-i ibret/çok çirkin ve düşündürücü bir ders olacak
müdhiş/korkutucu bir dereceye varmıştır. Nitekim hafif yaralı bir asker ağzından sokulan bir
süngü ile ensesinden yere mıhlanmış, dirseklerinden bileğine kadar iki kollarının eti soyulmuş
ve bütün parmakları doğranmıştır. Başından yaralı diğer bir asker hiç kımıldanamayacak bir
halde bir dananın yanına bağlanmış ve dananın mütemadiyen/sürekli olarak askerin yaralı
beynini yaladığı görülmüştür. Rus kumandanlarından biri nezdinde/yanında bulunan Rus
ordusu başkumandanlığının bir emr varakası/belgesi Rus vahşetine ebedî/sonsuz bir vesîka-i
mel’anet/büyük kötülük belgesi teşkîl eder/oluşturur. Bu kâğıtta on yaşını mütecâviz/aşkın
bütün Alman ahalisinin/halkının Rus hücum kıtaatının/birliklerinin önünde sürülmesi emr
olunmuştur ki bundan maksat Almanları kendi askerlerine telef ettirmekten/öldürtmekten
ibâretti/oluşmakta idi. Almanya hükümeti Rus ordularının her türlü kavâid-i medeniyye ve
harbiyeyi/medeni ve savaş kanunlarını paymal eden/ayaklar altına alan bu barbarlıklarını
âlem-i insâniyete/insanlık âlemine teşhîr/sergileme ile yirminci asr-ı medeniyete/medeniyet
asrına yakışmayan bu vahşete karşı şiddetle protesto etmeyi akdes-i vezâifden/en kutsal
görevlerden add etmiştir/saymıştır.
Mamel'de Üç Günlük Rus Hükümeti
(Resimleri Zîrde/Aşağıda Münderictir/Yer Almaktadır)
Mart'ın
on
yedisinde
Prusya-i
Şarkî'nde/Doğu
Prusya’da
münteha-i
şimâlisinden/kuzeyinin sonundan Almanya'ya dâhil olan Çar orduları güzergâhlarına tesâdüf
eden mahalleri tahrîb ve ihrâk ederek/yıkıp yakarak Mamel'e doğru akın etmişlerdi. Havali-i
mezkûrenin/adı geçen yörenin elyevm/bugün her tarafında görülen enkâz/yıkıntılar, yağma
edilmiş köy ve çiftlik harabeleri Rus çetelerinin geçtikleri yolu alenen/açıkça göstermektedir.
Ruslar, Alman müstahfız-ı asâkirine/koruyan askerlerine mensûb bir kuvve-i kalile/az bir
kuvvet tarafından müdafaa edilen/savunulan Mamel şehrini Mart'ın on dokuzunda işgâl
3
etmişlerdir. Buradaki ahalinin bir kısmı düşmanın işgâlinden evvel bütün Mamel’ini/Memel
şehrini terk ederek firâra/kaçmaya muvaffak olmuşsa da geri kalanlar Rus askerlerinin her
türlü zulm ve tecâvüzüne maruz kalmışlardı. Rus barbarları her tarafa saldırarak önlerine
gelen evleri basmış, soyub götüremediği eşyayı tahrîb ve ahalinin cümlesini esîr ederek
Rusya'ya sevk etmişti. Bu miyânda/arada her taraftan kadınların ırz ve nâmusuna tecâvüz
edilmiş ve ahaliden buna mani olmak isteyenler derhâl katl edilmişlerdir/öldürülmüşlerdir.
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Üç gün devam eden bu Rus hükümet ve vahşiyânesine/vahşiliğine, sür’atle mahall-i
vak'aya/olay yerine şitâb eden/koşan kuvve-i muavenenin/yardım kuvvetlerinin
vürûduyla/gelişiyle nihayet/son verilmiş ve Mamel'in cenûbunda/güneyinde vukû'
bulan/meydana gelen kısa bir muharebeyi/savaşın müteakib/ardından şehir Ruslardan tahliye
edilerek evvelce esîr ettikleri ahaliden/halktan üç bin kişi tekrar tahlîs
edilmiştir/kurtarılmıştır.
Şehrin arz ettiği manzara-i sefâlet/yoksulluk manzarası kâbil-i tasvîr/resmetmek
mümkün değildir. Her tarafta kümelerle yatan cesedleri, tahrîb olunan binaları gözüyle
görmeyenler, Rus çetelerinin üç gün içinde Mamel şehrinde meydana getirdikleri âsâr-ı
felâket ve harâbiyi/felaket ve yıkıntı izlerini tasavvur edemezler/zihninde canlandıramazlar.
Caniyâne bir intikâmla insanları katl, ölüleri parçalayan Rus askerlerinin şehirden
tardını/kovulmasının müteakib/ardından alınan fotoğraflardan bazıları âtîye/aşağıya-ileriye
derc edilmiştir/konulmuştur.
4
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Bütün hademesiyle beraber katl olunan/öldürülen çiftlik sahibi (Çipil?).
Alman askerlerinin nezareti altında maktulînin/öldürülenlerin Rus üserâsı/esirleri tarafından
defni.
5
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Mamel garbinde/batısında kâin/bulunan Şimaliç(?) kasabası ahalisinden 62 yaĢındaki Mihal
Kormis'in na'Ģı/cenazesi.
Mamel ahalisinden gözleri oyulan bir adamın na'Ģı/cenazesi. Mûmâileyhin/Adı geçenin gözü bir
kaza neticesinde sakatlanmıĢ olmayıb bilakis canavarcasına bir vahĢetle bıçakla oyulmuĢtur.
6
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Libav(?) tarîki/yolu üzerinde kâin olub/bulunan Ruslar tarafından ihrâk olunan/yakılan Savla(?)
Ģehrinin 1915 senesi Mayısının birinde sabaha karĢı alınan bir fotoğrafı (1 Mayıs 1915)
Tavroğın(?) Ģehrinde tahrîb olunan/yıkılan kilisenin manzara-i dâhiliyesi/iç manzarası. Bu fotoğraf 1915
senesi Nisanın otuzuncu günü saat 6.20'de alınmıĢtır. (30 Nisan 1915)
7
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Rusların Lehistan/Polonya Musevîlerine revâ/uygun gördükleri mezâlim hakkında
bîtaraf/tarafsız Avrupa matbûatında/basınında pek çok makâlât/makaleler neĢr olundu/yayınlandı. Bu
miyânda/arada karargâh-ı askerî musevî rahiblerinden Doktor L. L.'nin Amerika gazetelerinde neĢr
olunan/yayınlanan açık mektubuna ilâveten Rus mezâlimini teĢhîr eden/sergileyen âtîdeki/aşağıdaki resmi
derc ediyoruz/koyuyoruz:
Resim, cumartesi gecesi esnâ-yı ibâdette/ibadet sırasında familyasından/ailesinden ayrılarak
bilâhere/sonunda kafası parçalanan on çocuklu bir Musevîyi göstermektedir.
Kontes Mari Ustacaviska'ya ait olan Vicdov Sarayı'nda tahrîb edilen/yıkılan kütüphanenin
manzara-i dâhiliyesi/içerisi.
Sarayın kafe-i müĢtemilâtı hedm ve tahrîb/yıkıp ve harap edilerek hatta kapıların üstündeki bakır
müzeyyenâta/süslere kadar koparılıb yağma edilmiĢ, odalardaki mefrûĢatı parça parça edilerek kârgir
dîvârlar/duvarlar bile yıkılmıĢtır. Ruslar hırslarını en ziyâde kütüphaneden almıĢlardır.
Evvelce dîvârlarda asılı duran meĢhûr Goblen4 halılarının yerde yatan parçaları arasında görülen
âsâr-ı atîkadan/antika (eski) eserler, el yazılı kitaplar ve bin parça edilmiĢ gâyet kıymetdar küre-i
musanna ve nadide âsâr-ı atîka enkâzı sanâyi-i nefîse/güzel sanatlar nâmına Rus barbarlarının irtikâb
ettikleri/suç işledikleri bütün melanetiyle teĢhîr ediyordu/sergiliyordu.
4
Goblen: Resimli duvar halısı. Fransa'da duvarlara asılmak üzere yapılan ve doğa betimini konu olarak alan
resimli dokuma.
8
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Prusya Haritası
Doğu Prusya Haritası
9
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
Doğu Prusya Haritası
10
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O
s
w ma
w
w nK
.k
oc OÇ
ib IB
ay A
.n Y
et
O