KONYA TİCARET ODASI ENDONEZYA CUMHURİYETİ Etüd-Araştırma Servisi Ekim 2010 İÇİNDEKİLER 1. TEMEL GÖSTERGELER ................................................................................................... 2 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER .......................................................................... 3 3. EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER .............................................................................. 4 3.1. GENEL DURUM .......................................................................................................... 4 3.2. TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARET DURUMU ............................................................... 4 3.3. İKİ ÜLKE ARASI İMZALANAN TİCARİ ANTLAŞMALAR .............................. 5 1 1. TEMEL GÖSTERGELER Güneydoğu Asya’da Hint Okyanusu ve Pasifik Okyanusu arasında yer alan takımadalardır. Resmi Adı : Endonezya Cumhuriyeti Coğrafi Konumu : 5 00 Güney enlemi, 120 00 Doğu boylamı Nüfus : 240,271,522 (2010 yılı Haziran ayı tahmini) Nüfus Artış Oranı : %1,40 (2006 verileri) Nüfusun Etnik Dağılımı : %45 Javalı, %14 Sundanlı, %7,5 Madurlu, %7,5 Malaylar, %26 diğer Okur-yazar Oranı : Toplam nüfusta:%90,4 (erkeklerde %94 , kadınlarda %86,8) (2004 verileri) Ortalama Yaşam Süresi : Toplam nüfus:69,87 yıl (erkeklerde 67,42 yıl, kadınlarda 72,45 yıl) (2006 verileri) Başkent : Jakarta Yüzölçümü : 1,904,569 km² (kara:1,811,569 km² , su: 93,000 km² ) Yönetim Şekli : Başkanlık Tipi Cumhuriyet Devlet Başkanı : Susilo Bambang YUDHOYONO (20 Ekim 2004’den beri) Konuşulan Diller : Bahasa Endonezya (resmi dil, Malay’ın değiştirilmiş hali), İngilizce, Flemenkçe, yerel lehçeler (geniş ölçüde Cava dili) Dinler : %86,1 Müslüman, %5,7 Protestan, %3 Roma Katolik, %1,8 Hindu, %3,4 diğer veya tanımlanmamış (2000 seçimlerine göre) İdari Birimler : 30 eyalet, 2 özel bölge (Aceh, Yogyakarta), 1 başkent (Jakarta Raya) Milli Gün : 17 Ağustos 1945 Komşu Ülkeler ve Sınır : Doğu Timor (228 km), Malezya (1,782 km), Papua Yeni Gine (820 km) Uzunlukları Para Birimi : Endonezya Rupiahı (IDR) İklimi : Ekvator iklimi görülmektedir. Bütün yıl boyunca muson rüzgarlarının etkisinde kalan ülke, bol yağış alır. Tropikal; sıcak ve nemlidir, yüksek arazilerde değişiklik gösterir. Saat Dilimi : UTC+7’den UTC+9’a kadar En yüksek ve en alçak : En yüksek: Puncak Jaya (5,030 m) En alçak: Hint Okyanusu (0 m) noktası Doğal Kaynaklar : Petrol, kalay, doğalgaz, nikel, kereste, boksit, bakır, kömür, altın, gümüş Doğal afetler : Yaygın su baskınları, kuraklıklar, depremler, yanardağlar, tsunami 2 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER GSYİH: Satınalma gücü paritesi – 962,5 milyar $ (2009) GSYİH (resmi rakamlar): 539,4 milyar $ (2009) GSYİH (kişi başına düşen): 4,000 $ (2009) GSYİH - reel büyüme: %4,5 (2009 tahmini) GSYİH - sektörlere göre: Tarım: %15,4 , endüstri: %47,6 , hizmet: %37,1 (2009) Cari işlemler dengesi: 10,58 milyar $ (2009) , 125 milyon $ (2008) Gayrisafi sabit sermaye yatırımları: GSYİH’nın %31.1’i (2009) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %4,8 (2009), %9,9 (2008) İş gücü: 113,3 milyon (2009) İş gücü – sektörlere göre: % 42,1 tarım, %18.6 endüstri, %39,3 hizmet (2006) İşsizlik oranı: % 7,7 (2009), %8.4 (2008) Bütçe: Gelirler: 93,03 milyar $; giderler: 101,8 milyar $ (2009) Kamu borçları: GSYİH’nın %27,4’ü (2009), GSYİH’nın %28,3’ü (2008) Tarım ve Hayvancılık: Pirinç, manyok (tapyoka), fıstık, kauçuk, kakao, kahve, palmiye yağı, Hindistan cevizi, kümes hayvanları, sığır eti, domuz eti, yumurta. Endüstri: Petrol ve doğal gaz, tekstil, giyim, ayakkabı, madencilik, çimento, kimyasal gübreler, kontrplak, kauçuk, gıda, turizm. Endüstrinin büyüme oranı: %3,5 (2009) Elektrik üretimi: 134,4 milyar kWh (2007) Elektrik tüketimi: 119,3 milyar kWh (2007) Elektrik ihracatı: 0 milyar kWh (2008) Elektrik ithalatı: 0 kWh (2008) İhracat: 119,5 milyar $ (2009) , 139,6 milyar $ (2008) İhracat ortakları: %17,28 Japonya, %11,29 Singapur, %10,81 Birleşik Devletler, %7,62 Çin, %5,53 Güney Kore, %4,35 Hindistan, %4,11 Tayvan, %4,07 Malezya (2009 verileri) İhracat maddeleri: Petrol ve gaz, elektrikli ev aletleri, kontrplak, tekstil, kauçuk. İthalat: 84,32 milyar $ (2009), 116,7 milyar $ (2008). İthalat ortakları: %24,96 Singapur, %12,52 Çin, %8,92 Japonya, %5,88 Malezya, %5,64 Güney Kore, %4,88 Birleşik Devletler, %4,45 Tayland İthalat maddeleri: Makine ve teçhizat, kimyasallar, yakıt, gıda maddeleri. Dış borç tutarı: 150,7 milyar $ (31 Aralık 2009) , 155,1 milyar $ (31 Aralık 2008) Para birimi: Endonezya Rupisi Para birimi kodu: IDR Endonezya 1970, 1980 ve 1990’lı yıllarda ithalata bağımlılığı nedeniyle cari işlemler açığı veren bir ülke konumunda olmuştur. Ancak, 1998 krizi sonrasında ithalattaki önemli ölçüdeki düşüş sebebiyle dış ticaretteki bu yapı değişmiş ve ülke dış ticaret fazlası vermeye başlamıştır. Bu durum halen devam etmektedir. Son 20 yıldır nüfus artışının üzerinde bir kalkınma hızı 3 gerçekleştirmiştir. 1960’lı yıllarda düşük gelir grubunda olan ülke bugün orta gelir seviyesindedir. 2008 yılı başlarında dünya ticaretindeki artış ve Rupiahın değer kazanması nedeniyle 2008 yılına ithalatında önemli ölçüde bir yükseliş olmuştur. İthalat ve ihracatta petrol ve gaz önemli bir yer tutmaktadır. Ülke 2009 yılında da ticaret fazlası vermiş olup, toplam ticaret hacmi dünyadaki mevcut durgunluk nedeniyle 2008 yılına göre %20 oranında daralmıştır. 2009 yılı ihracatı 2008’e göre %15 oranında azalmıştır. (2008: 137,020 , 2009: 116,490) 2009 yılı ithalatı 2008’e göre %25 oranında azalmıştır. (2008: 129,197 , 2009: 95,856) 2010 yılı içerisinde ihracatın %5 oranında artması beklenilmektedir. 3. EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER 3.1. Genel durum İki ülke arasında ekonomik ve ticari ilişkilerin arttırılması yönünde Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları çerçevesinde gelişme sağlanılmaya çalışılmıştır. KEK toplantıları neticesinde imzalanacak anlaşmalar ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesine temel teşkil etmektedir. KEK Toplantısı ile eş zamanlı olarak düzenlenen İş Konseyi Ortak Toplantıları yine iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. Endonezya’nın en önemli ticaret ortakları Japonya, Çin, ABD, Güney Kore, Avustralya, Tayvan ve ASEAN üyesi ülkelerdir. Dünya Ticaret Örgütü’ne 1995’de üye olan ülke, ithalatta ASEAN ülkeleri ve ASEAN ülkeleri dışı ülkeler için ayrı gümrük tarife oranları uygulamaktadır. İhracatçılarımız, ithalatta gümrük vergilerinin hesaplanmasında asgari birim fiyat uygulaması problemi ile karşılaşmaktadır. Bu uygulamadaki belirsizlikler ihracatımız için engel oluşturmaktadır. 3.2. Türkiye ile Dış Ticaret Durumu 2009 yılında 250 milyon 618 bin $ olan Endonezya’ya ihracatımız 2009 yılı ocak-ağustos (8 aylık) döneminde 144 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı ocak-ağustos (8 aylık) döneminde ise ihracatımız 140 milyon $’dır. Buna göre ihracatta 8 ayda % -3,00 değişim meydana gelmiştir. 2009 yılında 1 milyar 16 milyon 171 bin $ olan Endonezya’dan ithalatımız 2009 yılı ocakağustos (8 aylık) döneminde 639 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı ocak-ağustos (8 aylık) döneminde ise ithalatımız 944 milyon $’dır. Buna göre ithalatta 8 ayda %47,7 değişim meydana gelmiştir. Konya Ticaret Odası Dış Ticaret Servisi verilerine göre, Konya 2010 yılı Ocak-Eylül aylarını kapsayan 9 aylık dönemde Endonezya’ya toplam 617 bin 24 $’lık ihracat gerçekleştirmiştir. Konya’nın ihracatında makina ve yedek parça ilk sırada yer almaktadır. 4 Tablo 1. Yıllar itibariyle Türkiye-Endonezya Dış Ticareti (1,000 $) YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM 54,118 623,420 677,538 2004 80,797 750,238 831,035 2005 84,949 1,031,303 1,116,252 2006 173,732 1,359,852 1,533,584 2007 284,427 1,408,434 1,692,861 2008 250,618 1,016,171 1,266,789 2009 144,000 639,000 783,000 2009 (8 aylık) 140,000 944,000 1,084,000 2010 (8 aylık) DENGE -569,302 -669,441 -946,354 -1,186,120 -1,124,007 -765,553 -495,000 -804,000 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Son yılın ihraç değerleri esas alındığında, Endonezya’ya yönelik başlıca ihraç kalemlerini buğday unu, tütün, demir ve çelik ürünleri, alüminyum hidroksit, boratlar, feldispat, mermer, traverten, işlenmiş taşlar, transformatörler, halı ve pamuklu dokuma, yalıtım camları oluşturmaktadır. İhracatımız açısından önemli olabilecek sektör ve pazarlanması muhtemel ürünler şöyledir: Tarım ürünleri (Buğday unu, Zeytinyağı, Zeytin, Domates salçası, Kabuklu meyveler, Tütün, Yaş sebze ve meyve) , Demir çelik ürünleri, Değirmen makineleri, Gıda işleme, paketleme makina ve ekipmanları, Tekstil makinaları, Ağaç işleme makineleri, İnşaat malzemeleri, Mermer, Halı ve seccade, Savunma sanayi ürünleri. Ülkemiz Endonezya’dan ülkemizin ihtiyaç duyduğu hammadde ve ara malı ihracatını gerçekleştirmektedir. Belli başlı ithal kalemlerini palm yağı, kauçuk, pamuklu dokuma, sentetik iplik, televizyon tüpü, televizyon alıcıları, ayakkabı, mobilya, odun hamuru, kağıt, polikarbosilik asitler, vinil klorür, seramik mutfak eşyası oluşturmaktadır. 3.3. İki Ülke Arası İmzalanan Ticari Antlaşmalar Endonezya ile Ticaret Antlaşması 14,09,1959 tarihinde imzalanmıştır. Ekonomik ve Teknik İşbirliği Antlaşması 18,12,1982 tarihinde imzalanmıştır. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması: 25,02,1997 tarihinde imzalanmıştır. Her 2 ülke arasındaki 7. ve son KEK Toplantısı 18,09,2008 tarihinde imzalanmıştır. 5