bilanço hesapları

SUNUŞ
İnsanların ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve/veya hizmet üretmek amacıyla iktisadi faaliyette
bulunan işletmeler amaçlarına göre, kâr amacı güden ve kâr amacı gütmeyen işletmeler
biçiminde ikiye ayrılmaktadır. Şüphesiz, kâr amacı güden veya gütmeyen işletmeler
arasında kesin bir çizgi çizmek zordur. Ancak, yine de bazı tanımlar yapılarak, kâr amacı
gütmeyen işletmeleri, ötekilerinden ayırt etmek yararlı olmaktadır.
En geniş anlamda kâr amacı gütmeyen bir işletme, “sosyal olarak arzulanan hizmetleri kâr
elde etme niyeti olmaksızın sağlayan ekonomik bir varlık” olarak tanımlanmaktadır.
Kar amacı gütmeyen işletmeler konusunda çalışan AICPA Muhasebe Standartları Alt
Komitesi kâr amacı gütmeyen işletmeleri tanımlamamakla birlikte, 1 Nisan 1978 tarihinde
yayınladığı açıklama taslağında bu gruba dahil edilmesi düşünülen işletmelerin bir listesini
vermiştir. Bu listede dernekler, sosyal kulüpler, meslek kuruluşları, vakıflar, sendikalar,
müzeler, çocuk bakımevleri, siyasi partiler, kamu yayın istasyonları, araştırma kuruluşları,
dini örgütler, üniversiteler, huzur evleri yer almaktadır. Sayılan kâr amacı gütmeyen
örgütler ile kâr amacı güden örgütler arasında temel farklılık gayeleridir. Kâr amacı güden
işletmelerde amaç kârdır. Kâr amacı gütmeyen işletmelerde temel amaç hizmettir.
İşte kâr amacı güden ve gütmeyen işletmeler arasındaki bu amaç, gaye farklılıpı muhasebe
uygulamalarına da yansımaktadır.
Batı ülkelerinde kâr amacı gütmeyen bazı işletmeler için muhasebe ilkeleri yayınlanmıştır.
Özellikle ABD’ de üçüncü sektör olarak tanımlanan, kâr amacı gütmeyen işletmeler için,
temel muhasebe ilke ve prensiplerinin geliştirilmesi yönünde çok yönlü çalışmalar
yürütülmektedir.
Ülkemizde de 1980 sonrası dönemde uygulanmakta olan ekonomik, sosyal ve mali
politikalarla ve teşviklere bağlı olarak vakıflar gibi kâr amacı gütmeyen kuruluşların sayıları
ve boyutları yıldan yıla hızlı bir şekilde gelişmektedir.
Vakıf sektöründeki gelişmeleri izlemek ve yönlendirmek ancak sağlılı mali bilgiler elde
etmekle mümkündür. Bu bilgileri sağlayan sistem ise, muhasebedir.
Vakıflardaki mali işlemlerin belli kavram ve ilkeler çerçevesinde muhasebeleştirilmesini
sağlamak ve sonuçta ilgililere tutarlı ve karşılaştırılabilir mali tablolar sunulmasını temin
etmek ve böylece denetim faaliyetlerini kolaylaştırmak amacıyla “Vakıflar Tek Düzen
Hesap Planı” hazırlanmıştır.
Vakıflar Tek Düzen Hesap Planı, 903 sayılı Yasa ile kurulan vakıflar ile 506 Sayılı SSK
Yasasının geçici 20. maddesi çerçevesinde faaliyet gösteren Banka ve Sigorta Şirketlerince
kurulan emekli ve yardım vakıflarını kapsamaktadır. Çalışmada adı geçen kuruluşların
faaliyetleri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulmuştur. Hesap planı hazırlanırken,
uygulamada parelellik sağlamak amacıyla T.C. Maliye ve Gümrük Bakanlığı’ nca düzenlenen
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği de esas alınmıştır.
Çalışmada vakıf senedinde yazılı olan amaçlardan, vakfın faaliyet konusu ve amaca yönelik
faaliyetler olarak bahsedilmiştir.
Vakıflar tek düzen hesap planı çalışması üç ana bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde, muhasebe temel kavramları açıklanmıştır. Kâr amacı güden ticari
işletmeler için geliştirilen muhasebe temel kavram ve ilkeleri vakıflar için de
benimsenmiştir.
İkinci bölümde, mali tablolar başlığı altında bilanço ve Gelir-Gider Tablosu ilkeleri
açıklanmıştır.
Üçüncü ve son bölümde, vakıflar için tek düzen genel hesap planı geliştirilmiştir. Planda yer
alan hesaplar tek tek ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
I- MUHASEBE TEMEL KAVRAMLARI
Muhasebe temel kavramları, evrensel kavramlar olup muhasebe ilke ve kurallarına
dayandığı zemini oluşturur. Temel kavramlar ilke ve kurallarla beraber, muhasebe
uygulamalarına yön veren disiplin esası olup, muhasebe bilgileri bu esasa göre üretilir.
Muhasebe temel kavramları şunlardır;
1. Sosyal Sorumluluk Kavramı
2. Kişilik Kavramı
3. Süreklilik Kavramı
4. Dönemsellik Kavramı
5. Parayla Ölçülme Kavramı
6. Maliyet Esası Kavramı
7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı
8. Tutarlılık Kavramı
9. Tam Açıklama Kavramı
10. İhtiyatlık Kavramı
11. Önemlilik Kavramı
12. Özün Önceliği Kavramı
1. SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI
Bu kavram, muhasebenin işlevini yerine getirme hususundaki sorumluluğunu belirtmede
ve muhasebenin kapsamını, anlamını, yerini ve amacını göstermektir.
Sosyal sorumluluk kavramı, muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının
yürütülmesinde ve mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında, belli kişi ye da grupların
değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun,
tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder.
2. KİŞİLİK KAVRAMI
Bu kavram, vakıf kurucularından, mütevellilerinden, yöneticilerinde, personelinden ve diğer
ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu ve o vakfın muhasebe işlemlerinin sadece bu
kişilik adına yürütülmesi gerektiğini öngörür.
3. SÜREKLİLİK KAVRAMI
Bu kavram, vakıf faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder. Bu
nedenle, vakıf kurucularının, mütevellilerinin ya da varislerinin yaşam süreleriyle bağlı
değildir. Süreklilik kavramı, maliyet esasının temelini oluşturur.
Bu kavramın, vakıf açısından geçerliliğinin bulunmadığı ya da ortadan kalktığı durumlarda,
bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.
4. DÖNEMSELLİK KAVRAMI
Dönemsellik kavramı, vakıfların süreklilik kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün,
belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız
olarak saptanmasıdır. Gelir ve Giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi,
hasılat, gelirlerin aynı döneme ait maliyet gider ve zararların karşılaştırılması bu kavramın
gereğidir.
Bu kavramın vakıf açısından geçerliliğinin bulunmadı ya da ortadan kalktığı durumlarda
ise, bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.
5. PARAYLA ÖLÇME KAVRAMI
Parayla ölçme kavramı, parayla ölçülebilen iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir
ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasını ifade eder.
Muhasebe işlemleri ulusal para birimine göre yapılır.
6. MALİYET ESASI KAVRAMI
Maaliyet esası kavramı, para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün ya da
uygun olmayan diğer kalemler hariç, vakıf tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin
muhasebeleştirilmesinde, bunların elde edilme maliyetlerinin esas alınması gereğini ifade
eder.
7. TARAFSIZLIK VE BELGELENDİRME KAVRAMI
Bu kavram, muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak
düzenlenmiş, objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas alınacak
yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız davranılması gereğini ifade eder.
8. TUTARLILIK KAVRAMI
Tutarlılık kavramı, muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının, birbirini
izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gerçeğini ifade eder. Vakıfların mali
durumunun, faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması, bu
kavramın amacını oluşturur. Tutarlılık kavramı, benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenleri
ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tek
düzeni öngörür. Geçerli nedenlerin bulunduğu durumlarda vakıflar, uyguladıkları
muhasebe politikalarını değiştirebilirler. Ancak, bu değişikliklerin ve bunların parasal
etkilerinin mali tabloların dipnotlarında açıklanması zorunludur.
9. TAM AÇIKLAMA KAVRAMI
Tam açıklama kavramı, mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların
doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder.
Mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında, mali tabloların kalemleri
kapsamında yer almayan ancak alınacak kararları etkileyebilecek, gerçekleşmesi muhtemel
olaylara da yer verilmesi bu kavramın gereğidir.
10. İHTİYATLILIK KAVRAMI
Bu kavram, muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği
risklerin göz önüne alınması gereğini ifade eder. Bu kavramın sonucu olarak vakıflar
muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar, muhtemel gelirleri için ise de,
gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapmazlar. Ancak bu
kavram gizli yedekler yada gereğinden fazla karşılık ayrılmasına gerekçe oluşturmaz.
11. ÖNEMLİLİK KAVRAMI
Önemlilik kavramı, bir hesap kalemi ya da mali bir olayın nisbi ağırlık ve değerinin, mali
tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri yada alınacak kararları etkileyebilecek
düzeyde olmasını ifade eder.
Önemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve diğer hususların mali tablolarda yer alması
zorunludur.
12. ÖZÜN ÖNCELİĞİ KAVRAMI
Özün önceliği kavramı, mali işlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin
değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerden çok, özlerinin esas alınması gereğini ifade
eder.
Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özleri paralel olmakla birlikte, bazı durumlarda
farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu takdirde özün biçimine önceliği esastır.
II- MALİ TABLOLAR İLKELERİ
Mali tablolar ilkeleri, temel mali
uygulanacak kuralları ifade eder.
tabloların
düzenlenmesinde
vakıflar
tarafından
Temel mali tablolar şu tabloları içerir:
-
Bilabço
Gelir-Gider Tablosu
Adı geçen temel mali tablolar düzenlenirken uygulanacak ilkeler, muhasebe temel
kavramlarına dayanır. Temel kavramlarla birlikte bir bütün ifade eder.
Mali tablolar ilkeleri bilanço ilkeleri ve Gelir-Gider ilkeleri biçiminde iki ana grupta
toplanmaktadır.
1- BİLANÇO İLKELERİ
Bilanço ilkelerinin amacı, mal varlığı koyan kurucular ya da mütevelliler, şartlı bağışta
bulunan kişi ve kuruluşlar ile alacaklıların vakfa sağladıkları kaynak ve bunlarla elde edilen
varlıların muhasebe kayıt, hesap ve tablolarının anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve
gösterilmesi yoluyla belli bir tarihte vakfın mali durumunu açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe
uygun olarak yansıtılmasıdır.
Bilanço ilkeleri; varlılar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar itibarıyla üç grupta
toplanmaktadır:
A) Vakıflara İlişkin İlkeler
aa. Vakfın bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüştürebilecek vakıfları,
bilançoda Dönen Varlılar grubu içinde gösterilir.
ab. Vakfın bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşmeyen hizmetlerinden
bir hesap döneminden daha uzun süre yararlanılan uzun vadeli varlıkları, bilançoda
Duran Varlıklar grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer
alan hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar dönen varlıklar grubunda ilgili
hesaplara aktarılır.
ac. Bilanço varlıkları, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle gösterebilmek için
varlıklardaki değer düşüklüklerini göstererek karşılıkların ayrılması zorunludur.
Döner varlıklar grubu içinde yer alan menkul kıymetler, alacaklar, stoklar ve diğer
döner varlıklar içindeki ilgili kalemler için, yapılacak değerleme sonucu, gerekli
durumlarda uygun karşılıklar ayrılır.
Bu ilke, duran varlıklar grubunda yer alan menkul alacaklar, bağlı menkul kıymetler,
iştirakler ve diğer duran varlılardaki ilgili kalemler için de geçerlidir.
ad. Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari dönemde tahakkuk eden
ancak gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan gelirler, kayıt ve tespit edilmeli ve
bilançoda ayrıca gösterilmelidir.
ae. Bilançoda duran varlılar grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan
duran varlıların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla, her dönem
ayrılan amortismanların birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir.
af. Duran varlıklar grubu içinde yer alan özel tükenmeye tabi varlıların maliyetini çeşitli
dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla, her dönem ayrılan tükenme paylarının
birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir.
ag. Bilançonun dönen ve duran varlılar grubunda yer alan alacaklar, menkul kıymetler,
bağlı menkul kıymetler ve diğer ilgili hesaplardan ve yükümlülüklerden vakfın sermaye
ve yönetim bakımından ilişkili bulunduğu iktisadi işletmelere, iştiraklere, personele,
kuruculara ve mütevellilere ait olan tutarların ayrı gösterilmesi temel ilkedir.
ah. Tutarları kesinlikle saptanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz.
Bu tür alacaklar dipnot ya da eklerinde gösterilir.
aı. Verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatların özellikleri ve
kapsamları bilanço dipnot ya da eklerinde açıkça belirtilmelidir.
Bu ilke, alınan rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatlar için de
geçerlidir.
Ayrıca vakfın varlıkları ile ilgili toplam sigorta tutarlarının bilanço dipnot ya da eklerinde
açıkça gösterilmesi gerekmektedir.
ai. Vasiyetçilerin çeşitli kişi ve kuruluşların yaptıkları şartlı bağışları ve ayrılan fonlarla ilgili
yatırımları bilançoda ayrıca göstermelidir.
aj. Vakıflara ait iktisadi işletmeler ve/veya döner sermayelere ait mali tablolar, vakıf
bilançolarının eklerinde verilmelidir.
B. Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler
ba. Vakfın bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelen borçları, bilançoda kısa
vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir.
bb. Vakfın bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelmemiş borçları, bilançoda
uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu
grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalan kısa vadeli yabancı
kaynaklar grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.
Vakfın bilinen ancak tutarları uygun olarak tahmin edilmeyen durumları da bilançonun
dipnotlarında açık olarak belirtilmelidir.
bc. Tutarları kesinlik saptanmayanların veya durumları tartışmalı olanları da içermek üzere
vakfın bilinen ve tutarları uygun olarak tahmin edilebilen bütün yabancı kaynakları
kayıt ve tesbit edilmeli, bilançoda gösterilmelidir.
bd. Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat ile cari dönemde tahakkuk
eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek olan giderler kayıt ve tesbit edilmeli ve
bilançoda ayrıca gösterilmelidir.
be. Bilançonun kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar gruplarında yer alan borçlar, alınan
avanslar ve diğer ilgili hesaplardan vakfın sermaye ve yönetim bakımından ilişkili
bulunduğu iktisadi işletmelere, iştiraklere, personele, kuruculara ve mütevellilere ait
olan tutarların ayrı gösterilmesi temel ilkedir.
C)
Özkaynaklara İlişkin İlkeler
ca. Özkaynaklar, kurucular ve/veya mütevelliler tarafından vakfa tahsis edilen mal varlığı,
geçmiş gelir fazlası (veya gider fazlası), şarta bağlı bağışlar, özel fonlar, mal varlığı
yedekleri,karşılıklar ve dönem gelir-gider farkından oluşur. Mal varlığı yedekleri yeniden
değerleme değer artış fonu ile yedek niteliğindeki karşılıklardan oluşur.
cb. Özkaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar gider fazlaları ile
dönem net zararı (gider fazlası), özkaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır.
cc. Vakfın kurucuları ve/veya mütevellileri tarafından özkaynakların devam ettirilmesi ve
korunması gerekir. Vakıfta herhangi bir zaman ortaya çıkması herhangi bir nedenle
özkaynaklarda meydana gelen azalmalar, hem dönemsel hem de kümülatif olarak
izlenmeli ve kaydedilmelidir.
2. GELİR – GİDER TABLOSU
Gelir-Gider tablosu ilkelerinin amacı, satışlar, gelirler, giderler, maliyetler, kâr ve zararlara
ait hesapların belli dönemlere ait faaliyet sonuçlarını doğru olarak göstermelerini
sağlamaktır.
Bu amaç doğrultusunda benimsenen gelir-gider tablosu ilkeleri şunlardır.
A. Gerçekleşmemiş gelirler ve satışlar gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek
tutarından fazla ya da az gösterilmemelidir. Belli bir dönem ya da dönemlerin gerçeğe
uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem yada dönemlerin başında ve sonunda
doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.
B. Belli bir dönemin gelirleri ve satışları bunları elde etmek için yapılan maliyet ve giderler
ile karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönem ya da dönemlerin başında ve sonunda maliyet ve
giderleri gerçeğe uygun olarak gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda hesap
kesimi işlemleri yapılmalıdır.
C. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar için uygun
amortisman ve tükenme payları ayrılmalıdır.
D. Maliyetler, maddi duran varlıklar, stoklar, onarım ve bakım ile diğer gider grupları
arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır. Bunlardan direkt olanları doğrudan doğruya,
birden fazla faaliyeti ilgilendirenli zaman ve kullanma faktörü dikkate alınarak,
tahakkuk ettirilip dağıtılmalıdır.
E. Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip gelkir ve giderler meydana geldikleri dönemde
tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilmelidir.
F. Karşılıklar, işletmenin gelirini keyfi şekilde azaltmak ya da bir döneme ait gelir-gider
farkını diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalıdır.
G. Dönem sonuçlarının tesbiti ile ilgili olarak uygulanagelen değerleme esasları ve maliyet
yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça
belirtilmelidir.
H. Bilanço tarihinde var olan ve sonu belirsiz bir ya da birkaç olayın gelecekte ortaya çıkıp
çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir
şekilde gerçeğe yakın olan, tahmin edilebilen gelir ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir
tablosuna yansıtılır.
III. TEK DÜZEN GENEL HESAP PLANI VE HESAP PLANI AÇIKLAMALARI
Vakıflar muhasebe sistemlerini tek düzen genel hesap planı çerçevesinde kurmak ve
işletmek zorundadır. Tekdüzen hesap planında yer alan hesaplar ve bunların açıklamaları
bu bölümde verilmiştir.
A. TEKDÜZEN HESAP PLANI
Bilançoyu oluşturan hesaplar aşağıda görüldüğü üzere beş sınıfta ayrılmıştır.
1.
2.
3.
4.
5.
DÖNEN VARLIKLAR
DURAN VARLIKLAR
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
ÖZKAYNAKLAR
AKTİF
BİLANÇO
1. DÖNEN VARLIKLAR
PASİF
3. KISA VADELİ YABANCI
KAYNAKLAR
4. UZUN VADELİ YABANCI
KAYNAKLAR
2. DURAN VARLIKLAR
5. ÖZKAYNAKLAR
BİLANÇO HESAPLARI
AKTİF (VARLILAR VE VARLIKLARI DÜZENLEYECİ HESAPLAR)
1. DÖNEN VARLIKLAR
10 HAZIR DEĞERLER
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
KASA
ALINAN ÇEKLER
BANKALAR
VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ ( - )
DİĞER HAZIR DEĞERLER
11 MENKUL KIYMETLER
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
HİSSE SENETLERİ
ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI
KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI
DİĞER MENKUL KIYMETLER
MENKUL DEĞERLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
12 TİCARİ ALACAKLAR
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
ALICILAR
ALACAK SENETLERİ
ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
13 DİĞER ALACAKLAR
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
ORTAKLARDAN (KURUCULARDAN) ALACAKLAR
İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
BAĞLI ORTAKLARDAN ALACAKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERDEN ALACAKLAR)
ÜYELERDEN ALACAKLAR
PERSONELDEN ALACAKLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR
DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR
ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
14
15 STOKLAR
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
İLK MADDE VE MALZEME
YARI MAMULLER-ÜRETİM
MAMULLER
TİCARİ MALLAR
DİĞER STOKLAR
STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
16
17 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ
170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ
171
172
173
174
175
176
177
178
179 TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR
18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
181 GELİR TAHAKKUKLARI
182
183
184
185
186
187
188
189
19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
DEVREDEN KDV
İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ
DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ
PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR
İŞ AVANSLARI
PERSONEL AVANSLARI
SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI
DİĞER ÇEŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR
DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KARŞILIĞI
2. DURAN VARLIKLAR
20
21
22 TİCARİ ALACAKLAR
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
ALICILAR
ALACAK SENETLERİ
ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI
23 DİĞER ALACAKLAR
230
231 ORTAKLARDAN (KURUCULARDAN) ALACAKLAR
232
233
234
235
236
237
238
239
İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
BAĞLI ORTAKLARDAN ALACAKLAR
ÜYELERDEN ALACAKLAR
PERSONELDEN ALACAKLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR
DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
24 MALİ DURAN VARLIKLAR
240
241
242
243
244
245
246
247
BAĞLI MENKUL KIYMETLER
BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
İŞTİRAKLER
İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ ( - )
İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELER)
BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) SERMAYE TAAHHÜTLERİ
BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELER) SERMAYE PAYLARI DEĞER
DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR
249 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI ( - )
25 MADDİ DURAN VARLIKLAR
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
ARAZİ VE ARSALAR
YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ
BİNALAR
TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
TAŞITLAR
DEMİRBAŞLAR
DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
VERİLEN AVANSLAR
26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
HAKLAR
ŞEREFİYE
KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
ÖZEL MALİYETLER
DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - ) (İTFA PAYLARI)
VERİLEN AVANSLAR
27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
270
271 ARAMA GİDERLERİ
272 HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
273
274
275
276
277 DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI ( - )
279 VERİLEN AVANSLAR
28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER
281 GELİR TAHAKKUKLARI
282
283
284
285
286
287
288
289
29 DİĞER DURAN VARLIKLAR
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ
DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ
GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR
ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR
PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR
STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
PASİF (KAYNALAR VE KAYNAKLARI DÜZENLEYİCİ HESAPLAR)
3. KSA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
30 MALİ BORÇLAR
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
BANKA KREDİLERİ
UZUN VADELİ KREDİLERİN ANA PARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
DİĞER MALİ BORÇLAR
31
32 TİCARİ BORÇLAR
320
321
322
323
324
325
326
327
SATICILAR
BORÇ SENETLERİ
BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
328
329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR
33 DİĞER BORÇLAR
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
ORTAKLARA (KURUCULARA) BORÇLAR
İŞTİRAKLERE BORÇLAR
BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) BORÇLAR
ÜYELERE BORÇLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
34 ALINAN AVANSLAR
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
341
342
343
344
345
346
347
348
349 ALINAN DİĞER AVANSLAR
35 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ
351
352
353
354
355
356
357
358
359
36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ
360 ÖDENECEK VERGİ FONLAR
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
362
363
364
365
366
367
368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER
YÜKÜMLÜLÜKLER
369 ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI
371
372
373
374
375
376
377
378
379
DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ ( - )
KIDEM TAZMINATI KARŞILIĞI
MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI
DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER
381 GİDER TAHAKKUKLARI
382
383
384
385
386
387
388
389
39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
HESAPLANAN KDV
DİĞER KDV
MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI
SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI
DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR
4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
40 MALİ BORÇLAR
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
BANKA KREDİLERİ
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
DİĞER MALİ BORÇLAR
41
42 TİCARİ BORÇLAR
420 SATICILAR
421 BORÇ SENETLERİ
422 BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
423
424
425
426 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
427
428
429 DİĞER TİCARİ BORÇLAR
43 DİĞER BORÇLAR
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
ORTAKLARA (KURUCULARA) BORÇLAR
İŞTİRAKLERE BORÇLAR
BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) BORÇLAR
ÜYELERE BORÇLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ AVANSLAR
DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR
44 ALINAN AVANSLAR
440 ALINAN SİPARİŞ VE AVANSLARI
441
442
443
444
445
446
447
448
449 ALINAN DİĞER AVANSLAR
45
46
47 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
470
471
472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
473
474
475
476
477
478
479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER
481 GİDER TAHAKKUKLARI
482
483
484
485
486
487
488
489
49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
490
491
492 GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLECEK KATMA DEĞER
VERGİSİ
493 TESİSE KATILMA PAYLARI
494
495
496
497
498
499 DİĞER ÇEŞİTLİ UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
5. ÖZKAYNAKLAR
50 ÖDENMİŞ SERMAYE
500 SERMAYE
501 ÖDENMİŞ SERMAYE ( - )
51
52 SERMAYE YEDEKLERİ
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
MADDİ DURAN VARLIK YENİŞDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ
53
54 KÂR YEDEKLERİ
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
YASAL YEDEKLER
STATÜ YEDEKLERİ
OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER
MATEMATİK KARŞILIKLARI
ÖDENMİŞ PRİMLER KARŞILIĞI
DİĞER KÂR YEDEKLERİ
ÖZEL FONLAR
55
56
57 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI (GELİR FAZLALARI)
570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI (GELİR FAZLALARI)
58 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI ( - ) (GİDER FAZLALARI)
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI
59 DÖENM NET KÂRI (DÖNEM NET GELİR FAZLASI)
590 DÖNEM NET KÂRI (DÖNEM NET GELİR FAZLASI)
591 DÖNEM NET ZARARI ( - ) (DÖNEM NET GİDER FAZLASI)
GELİR – GİDER TABLOSU HESAPLARI
6. GELİR HESAPLARI
60 BRÜT SATIŞLAR
600
601
602
603
604
YURT İÇİ SATIŞLAR
YURT DIŞI SATIŞLAR
DİĞER GELİRLERİ
BAĞIŞ VE YARDIMLAR
PRİM VE AİDATLAR
61 SATIŞ İNDİRİMLERİ ( - )
610 SATIŞTAN İADELER ( - )
611 SATIŞ İSKONTOLARI ( - )
612 DİĞER İNDİRİMLER ( - )
613
614
615
616
617
618
619
62 SATIŞLARIN MALİYETLERİ ( - )
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
SATILAN MAMULLER MALİYETİ ( - )
SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ ( - )
SATILAN HİZMET MALİYETİ ( - )
DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ ( - )
63 FAALİYET GİDERLERİ
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ ( - )
PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ ( - )
GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ( - )
AMACA YÖNELİK GİDERLER ( - )
64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ
BAĞLI ORTAKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ
FAİZ GELİRLERİ
KOMİSYON GELİRLERİ
KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR
MENKUL KIYMET SATIŞ KÂRLARI
KAMBİYO KÂRLARI
REESKONT FAİZ GELİRLERİ
İKTİSADİ İŞLETME GELİRLERİ
DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR
65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR( - ) (GİDER VE GİDER
FAZLALARI)
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
KOMİSYON GİDERLERİ ( - )
KARŞILIK GİDERLERİ
MENKUL KIYMET SATIŞ VE ZARARLARI ( - )
KAMBİYO ZARARLARI ( - )
REESKONT FAİZ GİDERLERİ ( - )
DİĞER GİDER VE ZARARLAR ( - )
66 FİNANSMAN GİDERLERİ ( - )
660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )
661 UZUN VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )
67 OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR (GELİR VE GELİR FAZLALARI)
670
671 ÖNCEKİ DÖENM GELİR VE KÂRLARI (GELİR VE GELİR FAZLALARI)
672
673
674
675
676
677
678
679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR (GELİR VE GELİR FAZLALARI)
68 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR ( - ) (GİDER VE GİDER FAZLALARI)
680 ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI ( - )
681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI ( - )
682
683
684
685
686
687
688
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR ( - )
69 DÖNEM NET KÂRI (ZARARI) (DÖNEM GELİR (GİDER) FAZLASI)
690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI (GELİR VEYA GİDER FAZLASI))
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI ( - )
692 DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI (DÖNEM NET GELİR VEYA GİDER FAZLASI)
7. MALİYET HESAPLARI (7/B SEÇENEĞİ)
79 GİDER ÇEŞİTLERİ
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ
DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
ÇEŞİTLİ GİDERLER
VERGİ, RESİM VE HARÇLAR
AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI
FİNANSMAN GİDERLERİ
DİĞER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI
ÜRETİM MALİYET HESABI
8.
9. NAZIM HESAPLAR
900 BORÇLU NAZIM HESAPLAR
950 ALACAKLI NAZIM HESAPLAR
0. SERBEST
B. HESAP PLANINDA BOŞ BIRAKILAN
HESAPLARININ KULLANIMI
HESAP GRUPLAR VE DEFTERİ KEBİR
1- Hesap planında belirtilen hesap grubu ve defteri kebir (büyük defter) hesaplarının isim,
kod numaraları ve sıralamaları değiştirmez. Hesap planında boş olarak görülen 2’ li kod
hesap grupları, ekonomik gelişmeler ve ihtiyaçlar paralelinde Maliye Bakanlığı ve Vakıflar
Genel Müdürlüğünce kullanılacaktır.
2- Hesap planında boş olarak görülen 3’ lü kod defteri kebir (büyük defter) hesapları ise,
ana grubu ile grup hesaplarının işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı
itibariyle hesap planında belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde
ona hesap grubu ve hesap gruplarının bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe
kullanılabilir. Bununla beraber T.C. Maliye ve Gümrük Bakanlığı’ nca düzenlenen
Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’ nde yeralan ancak vakıflarda kullanılmayan hesapların
karşılarında
“Kullanılmaz”
ibaresi
yer
almaktadır.
Bu
hesaplar
vakıflarca
kullanılmayacaktır.
2- 8 ana grubu vakıflar için kullanılmayacaktır.
C. HESAP PLANI AÇIKLAMALARI
1 DÖNEN VARLIKLAR
Dönen varlıklar, esas itibariyle, bir yıl içinde normal olarak paraya çevrilmesi ya da
kullanılması beklenen kalemlerden oluşur.
Bu gruba giren varlıkların defter-i kebir (büyük defter) hesaplarının sıralamasında, likidite
durumu (nakte çevrilmesi) esas alınarak aşağıdaki gibi bölümlendirilmiştir.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
HAZIR DEĞERLER
MENKUL DEĞERLER
TİCARİ DEĞERLER
DİĞER ALACAKLAR
STOKLAR
GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
DİĞER DÖNEN VARLIKLAR
Yukarıda yazılı olanlar, hesap gruplarını ifade etmekte olup, birer defter-i kebir hesabı
değildir.
10 HAZIR DEĞERLER
Nakit olarak elde veya bankada bulunan ya da istenildiği an değer kaybına uğramadan
nakte dönüşmesi mümkün olan varlıklar (menkul kıymetler hariç) bu grupta toplanmıştır.
Hazır değerler bölümünde aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır:
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
KASA
ALINAN ÇEKLER
BANKALAR
VERİLEN ÇEKLER
DİĞER HAZIR DEĞERLER
100 KASA
Bu hesap, vakfın ulusal ve yabancı paralarının TL karşılığının izlenmesi için kullanılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre aşağıdaki şekilde alt hesaplar açılarak kullanılabilir ;
100.01-Merkez Kasası
100.02-Şube Kasası
100.03-Döviz Kasası
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Kasaya bankalardan çekilen veya tahsil olunan para tutarları borç ilgili hesaplara alacak
olarak kaydedilir, Kasadan bankaya yatırılan para tutarları alacak kaydedilir. Hesap daima
borç kalanı verir ya da sıfır olur. Hiçbir şekilde alacak kalanı vermez. Kasada brüt asgari
ücretin üç katı üzerinde para bulundurulamaz.
101 ALINAN ÇEKLER
Bu hesap, gerçek ve tüzel kişiler tarafından vakfa verilmiş olup henüz tahsil için bankaya
verilmemiş ya da ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
101.01-Portföydeki Çekler
101.02-Tahsildeki Çekler
101.03-Teminattaki Çekler
101.04-Karşılıksız Çekler
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Vakfa herhangi bir sebeple tahsil edilmesi amacıyla çek verilmesi halinde bu hesaba borç
ilgili hesaba alacak kaydedilir. Çekin tahsil edilmesi durumunda ise bu hesaba alacak ilgili
hesaba borç kaydı yapılır. Alınan çeklerin yazılı çekleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro
edildiğinde alacak kaydedilir.
102 BANKALAR
Bu hesap vakfın bankalardaki tüm hesapları ile ilgili kayıtların izlenmesi paraların takibini
kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Vadesiz Mevduat
- Vadeli Mevduat
- Döviz Tevdiat Hesapları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bankalara para olarak ya da hesaben yatırılan değerler borç, çekilen tutarlar ile üçüncü
kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.
103 VERİLEN ÇEK VE ÖDEME EMİRLERİ ( - )
Bu hesapta, vakıfların üçüncü kişilere bankalardan çekle ya da ödeme emri ile yapacağı
ödemelerin takibi yapılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- ( A ) Bankası Çeki
- ( B ) Bankası Çeki
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Kişi ve kuruluşlara çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak, çek ve ödeme emirlerinin
bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, 102 BANKALAR hesabına alacak
kaydedilir.
104
105
106
107
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER
Niteliği gereği hazır değer sayılan ve vakfın ihtiyacı için satın alınan posta, damga ve harç
pulları ile vadesi gelmiş kuponlar, yoldaki paraların izlendiği hesaptır
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Hisse Senedi ve Tahvil Kuponları
- Pul Kasası
- Yoldaki Paralar
- Kredi Kartı Sahipleri
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bu değerler elde edildiğinde hesabın borcuna, elden çıkarıldığında hesabın alacağına
kaydedilir.
109
11 MENKUL KIYMETLER
Faiz ve temettü geliri elde etmek üzere geçici olarak spekülasyon amacıyla satın alınan hisse
senedi, tahviller, hazine bonosu, finansman bonosu, yatırım fonu katılma belgesi, kâr-zarar
ortaklığı belgesi, gelir ortaklığı senedi gibi menkul kıymetler ile bunlara ait değer düşme
karşılıkları bu grupta yer alır.
Vakfın yetkili organları tarafından verilen karar gereğince ve satılmamak üzere alınan hisse
senetleri ile belli bir amaç için ayrılan fondan değerlendirmek amacıyla, satın alınan menkul
kıymetler bu grupta yer almaz
Menkul kıymetler aşağıdaki gibi bölümlendirilmiştir:
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
HİSSE SENETLERİ
ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI
KAMU KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI
DİĞER MENKUL KIYMETLER
MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
110 HİSSE SENETLERİ
Yukarıda belirtildiği gibi, iştirak niteliğinde olmayan ve gelir getirmesi amacıyla geçici olarak
elde tutulan hisse sentleri bu grupta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- ( A ) Anonim Şirketi Hisse Senetleri
- ( B ) Anonim Şirketi Hisse Senetleri
biçiminde bölümlendirilebilir.
111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI
Özel sektörün çıkartmış bulunduğu tahvil, senet ve bonolar (hisse senetleri hariç) bu
hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Tahviller
- Banka ve Finansman Bonoları
- Kâr/Zarar Ortaklığı Belgeleri
- Yatırım Fonları Katılma Belgeleri
- Katılma İntifa Senetleri
- Kâra İştirakli Tahviller
- Dövize Endeksli Tahviller
biçiminde bölümlendirilebilir.
112 KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI
Kamu sektörü tarafından çıkartılmış bulunan tahvil, senet ve bonoları bu grupta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Devlet Tahvilleri
- Hazine Bonoları
- Repo Edilen Menkul Kıymetler
- Gelir Ortaklığı Senetleri
- Dövize Endeksli Devlet Tahvilleri
- Dövize Endeksli Gelir Ortaklığı Senetleri
- Konut Sertifikaları
biçiminde bölümlendirilebilir.
113
114
115
116
117
118 DİĞER MENKUL KIYMETLER
Hisse Senetleri, kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış bunların tahvil, bono ve
senetlerin dışındaki diğer menkul kıymetlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Menkul kıymetler edinildiğinde yukarıdaki hesaplara borç, elden çıkarıldığında ise aynı
bedel alacak kaydedilir.
Menkul kıymetlerin satınalma giderleri “65-Diğer Faaliyetlerden Doğan Gider ve Zararlar”
grubundaki ilgili gider hesabında izlenir. Menkul kıymetlerin satışından doğan zararlar
“Diğer ,Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar” grubundaki ilgili hesapta; kârlar ise “64Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar” grubundaki ilgili hesapta izlenir.
119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILĞI ( - )
Menkul kıymetlerin borsa veya piyasa değerlerinde önemli ölçüde ya da sürekli olarak değer
azalması olduğu tesbit edildiğinde, ortaya çıkacak zararların karşılanması amacıyla
ayrılması gereken karşılıkların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Değer azalışları için azalışın tamamını karşılayacak olan tutar bu hesaba alacak, “65- Diğer
Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar” grubunda yer alan “654- Karşılık Giderleri”
hesabına borç kaydedilir. Kendisine karşılık ayrılmış olan menkul kıymet elden
çıkarıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde bu hesaba borç
kaydedilerek, karşılık tutar “644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı” na aktarılarak
kapatılır.
12 TİCARİ ALACAKLAR
Vakfın faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ve bir yıl gibi bir süre içinde paraya
dönüştürülmesi öngörülen senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda gösterilir.
Vakfın iş ilişkilerinden dolayı iştirak ve bağlı ortaklıklar ile iktisadi işletmelerden alacakları
varsa, bu gruptaki ilgili hesapları ayrıntılarında açıkça gösterilir.
Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır:
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
ALICILAR
ALACAK SENETLERİ
ALACAK SENETLERİ REEKONTU ( - )
VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
DİĞER TİCAR ALACAKLAR
ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
120 ALICILAR
Bu hesap, vakfın faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan
senetsiz alacakların izlenmesi için kullanılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Senetsiz alacağın doğması ile bu hesap borç, tahsil edilmesi halinde (ödemeler, aktarmalar
ve hesaben mahsuplar dahil) alacak kaydedilir.
121 ALACAK SENETLERİ
Bu hesap, vakfın faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan
senede bağlanmış alacaklarını kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Portföydeki Alacak Senetleri
- Tahsildeki Alacak Senetleri
- Teminata Verilen Alacak Senetleri
- Protesto Olan Alacak Senetleri
- Portföydeki Vadeli Çekler
- Teminata Verilen Vadeli Çekler
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Alınan senet tutarları bu hesaba hesabına borç, tahsilinde ya da ciro edilmesinde alacak
kaydedilir.
Vadeli çekler yıl içinde 101 nolu defter-i kebir hesabında izlenmekte olup, dönem sonunda
bilanço çıkarılırken 121 nolu hesaba aktarılır.
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
Bilanço gününde, senetli alacakların tasarruf değeri ile değerlenmesini sağlamak üzere,
alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.
İşleyişi:
Hesapların reeskont tutarları bu hesaba alacak, “65- diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve
Zararlar” grubundaki 657- Reeskont Faiz Giderleri Hesabı” na gider yazılır. İzleyen dönemde
bu hesap “64- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar grubundaki “657- Reeskont Faiz
Gelirleri Hesabına” aktarılarak kapatılır.
123
124
125
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
Vakfın üçüncü kişilere karşı, bir işin taahhüt altına girmesi durumunda ya da bu
sözleşmenin veya diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve
teminat niteliğindeki değer hareketleri bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, verildikleri yerler itibarıyle, bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Verilen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna, geri alınan ya da hesaba sayılanlar
alacak kaydedilir.
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
Vakfın faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen tahsili
gecikmiş alacaklar (henüz şüpheli alacak niteliği kazanmayanlar) ve diğer çeşitli senetsiz
ticari alacaklar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Yukarıda belirtilen alacaklar bu hesaba borç, tahsil veya mahsup işlemi yapıldığında ilgili
hesaplara karşılık, bu hesaba alacak kaydedilir.
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
Vergi Usul Kanunun’ nun 323. Maddesinde yazılı esaslar dairesinde, yıl içerisinde dava ya
da dava safhasına intikal etmiş senetli ve senetsiz alacaklar ile yapılan protestoya ya da yazı
ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan, dava ve
icra takibi değmeyecek derecede küçük alacaklar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre borçlular itibarıyle yardımcı hesaplar açılabilir.
İşleyişi:
Alacaklar şüpheli hale geldiklerinde asıl hesaplardan çıkarılıp bu hesaba alınarak takip
eden hesabın borcuna ilgili alacak hesabından devredilen borç tutarı kaydedilir. Söz konusu
alacaklardan tahsil edilen ya da edilmeyenin kesinleşmesi durumunda hesabın alacağına
yazılır.
129 ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar için ayrılan karşılıklar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, borçlular itibarıyle ya da kanunen kabul edilme veya edilmeme durumları
dikkate alınarak bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Hesaplanan karşılık tutarı bu hesaba alacak, “654- Karşılık Giderleri Hesabı”na borç
kaydedilir. Alacağın tahsil edilmesi ya da şüpheli durumundan çıkması halinde iptal edilir.
VUK md. 323’ e göre karşılık ayrılan alacakların tahsilinin imkansız hale geldiği
kesinleştiğinde bu hesaba borç, “Şüpheli Alacaklar Hesabı”na alacak kaydedilerek kapatılır.
13 DİĞER ALACAKLAR
Bu hesap grubunda yukarıda sayılan 12 TİCARİ ALACAKLAR grubuna girmeyen ve bir yıl
içinde tahsil edilmesi söz konusu olan senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait şüpheli
alacak ve şüpheli alacak karşılığı yer alır.
Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır:
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
ORTAKLARDAN (KURUCULARDAN) ALACAKLAR
İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERDEN ALACAKLAR)
ÜYELERDEN ALACAKLAR
PERSONELDEN ALACAKLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR
DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR
ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
130
131 ORTAKLARDAN (KURUCULARDAN) ALACAKLAR
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer
nedenlerle ortaya çıkan) kuruculardan ya da mütevellilerden alacaklı bulunduğu tutarların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Alacağın doğması halinde hesaba borç, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer
nedenlerle ortaya çıkan) iştiraklerinden olan alacaklarını kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, senetsiz alacaklar, senetli alacaklar olarak ya da iştirakler itibarıyle
bölümlenebilir.
İşletişi:
Alacağın doğması halinde hesaba borç, tahsilatın yapılması durumunda ise alacak
kaydedilir.
133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
Vakfın faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle
ortaya çıkan) bağlı ortaklıklardan ve iktisadi işletmelerden olan alacaklarını kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, senetsiz alacaklar, senetli alacaklar olarak ya da bağlı ortaklıklardan ve
iktisadi işletmelerden alacaklar itibariyle bölümlenebilir.
İşleyişi:
Alacağın doğması halinde hesaba borç, tahsilatın yapılması durumunda ise alacak
kaydedilir.
134 ÜYELERDEN ALACAKLAR
Vakfın amaçları doğrultusunda üyelerine çeşitli nedenlerle borç verdiği paralar bu hesapta
izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç durumunda, borç nedenlerine göre ya da üye isimleri itibarıyla bölümlenebilir.
İşleyişi:
Hesabın borcuna ödünç verilen paralar, alacağına ise bunlardan yapılan tahsilat kaydedilir.
Borç bakiyesi henüz tahsil edilmemiş alacakları gösterir.
135 PERSONELDEN ALACAKLAR
Vakfa dahil personel ve işçinin, vakfa veya iktisadi işletmelerine olan çeşitli borçlarını
kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, personel isimleri itibariyle bölümlenebilir.
İşleyişi:
Bu hesaba, alacağın doğması halinde borç, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR
Yukarıda sayılan hesaplardan herhangi birine dahil edilmeyen alacakların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç durumunda, alacakların senetli olup olmamalarına göre ya da borçluların isimleri
itibarıyla bölümlenebilir.
İşleyişi:
İşletme lehine doğan alacaklar bu hesaba borç, tahsilatlar ve aktarmalar alacak kaydedilir.
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - )
Bilanço gününde bu grupta belirtilen senetli alacakların tasarruf değeri ile değerlenmesini
sağlamak üzere, alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarları bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba alacak, “652- Reeskont Faiz Giderleri Hesabı” na
gider yazılır. İzleyen dönemlerde bu hesap “642- Faiz Gelirleri Hesabı” na aktarılarak
kapatılır.
138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR
Ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi birkaç kez uzatılmış ya da protesto edilmiş, yazı ile
birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakları
kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, borçlular itibarıyla bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Alacaklar şüpheli hale geldiklerinde asıl hesaplardan çıkarılıp, bu hesaba alınarak takip
edilir. Hesabın borcuna ilgili alacak hesabından devredilen tutar yazılır. Söz konusu
alacaklardan tahsil edilen ya da edilemeyenin kesinleşmesi durumunda hesabın alacağına
kaydedilir.
139 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )
Senetli ve senetsiz şüpheli diğer alacakların tahsil edilmeme ihtimalinin kuvvetlenmiş
olması halinde, bu tür risklerin giderilmesini sağlamak üzere ayrılan karşılıkları kapsar.
Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısmı için kullanılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, borçlular itibarıyla bölümlemeye gidilebilir.
İşleyişi:
Hesaplanan karşılık tutarı bu hesaba alacak, “654- Karşılık Giderleri Hesabı” na borç
kaydedilir. Alacağın tahsili halinde, karşılık tutarı “671- Önceki Dönem Gelir ve Kârlar
Hesabı (Gelir ve Gelir Fazlaları)” na aktarılarak kapatılır.
14
15 STOKLAR
Stoklar, vakfın satmak, üretimde kullanmak ve tüketmek amacıyla edindiği ilk madde ve
malzeme, ticari mal, yarı mamul, mamul ve hurda gibi varlıklar ile kendi ürettiği benzeri
değerleri kapsayan ve bir yıldan az bir sürede kullanılacak olan ya da bir yıl içerisinde nakte
çevrilebileceği düşünülen varlıklardan oluşur.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır:
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
İLK MADDE VE MALZEME
YARI MAMULLER VE ÜRETİM
MAMULLER
TİCARİ MALLAR
DİĞER STOKLAR
STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
VERİLEN SİPARİŞ AVANSLAR
150 İLK MADDE VE MALZEME
Vakfın üretim, hizmet ve diğer faaliyetlerinde tüketilmek üzere temin edilen hammade,
yardımcı madde, işletme malzemesi, ambalaj malzemesi, ve diğer malzemelerin izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- İlk maddeler
- Yardımcı Malzemeler
- İşletme Malzemeleri
- Ambalaj Malzemeleri
- Makine Yedek Parçaları
- Diğer Malzemeler
biçiminde bölümlenebilir.
İşleyişi:
By hesapta izlenen ilk madde ve malzemelere ait bir satınalma söz konusu olduğunda ilgili
hesaplara (Kasa, Banka, Satıcılar) alacak verilmek suretiyle, stok hesaplarına borç yazılır.
Bu malzemelerden işletme içi üretime verilenler o malzemeye ait stok hesabına alacak
verilerek üretimle ilgili “ilk Madde ve Malzeme Giderleri” hesaplarına aktarılır.
151 YARI MAMULLER-ÜRETİM
Henüz tam mamul haline gelmemiş ancak direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik ve
genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış üretim aşamasındaki mamullerin
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Maliyet dönemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri
tutarları kadar bu hesap borçlandırılır. Üretimi tamamlananların maliyet tutarları bu
hesaba kaydedilerek ilgiili olan hesaplara aktarılır.
152 MAMULLER
Vakfın üretim süreçleri sonucunda elde edilen ve satışa hazır hale gelmiş bulunan
mamullerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- ( A ) Mamul Ambarındaki Mamuller
- ( B ) Mamul Ambarındaki Mamuller
- Satış Mağazalarındaki Mamuller
biçiminde ya da nanul grupları itibarıyla bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Bu hesap, üretimi tamamlanan mamullerin ambarlara alınmasıyla borçlandırılır. Satılması
ya da herhangi bir nedenle ambardan çekilmesi halinde alacaklandırılır.
153 TİCARİ MALLAR
Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan aynen satılmak üzere vakfa alınan ticari mallar
(emtia) ve benzeri kalemlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- ( A ) Ambarındaki Emtia
- ( B ) Ambarındaki Emtia
- Satış Mağazalarındaki Emtia
biçiminde ya da emtia cinslerine göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması ya da herhangi
bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir.
154
155
156
157 DİĞER STOKLAR
Yukarıdaki stok kalemlerinin hiçbirinin kapsamına dahil edilemeyen tali ürün, kusurlu
mallar ve hurda gibi kalemlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Hurdalar ve Deşeler
- Tali Ürünler
- Defolu Mallar
- Seri Sonu Mallar
- Fason Üretime Verilen Mallar
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Elde edilen bu stoklar maliyet bedeli ile hesaba borç, satıldığında, devredildiğinde ya da
kullanıldığında alacak kaydedilir.
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
Bu hesap, yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ve bozulmak, çürümek, kırılmak,
çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve moda değişiklikleri nedenleriyle stokların
fiziki ve ekonomik değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması ya da bunların dışında
diğer nedenlerle stokların piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi dolayısıyla,
kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Stok değer düşüklüğü tesbit edildiğinde, bu hesaba alacak, 76 Diğer Giderler hesabına borç
kaydedilir.
159 VEİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
Yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan stoklarla ilgili olarak
yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Yurt İçi Sipariş Avansları
- Yurt Dışı Sipariş Avansları
- Akreditifler
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Yapılan ödemeler ile hesap borçlandırılır. Malın teslim alınmasında faturasına istinaden
alacaklandırılır. Akreditiflerde ise, açılan her bir akreditifin maliyeti oluştuktan sonra ilgili
stok hesaplarına aktarma yapılır.
16
17 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ
Bu grup, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri yapan ve vakıfların, bu işleri dolayısıyla
yaptıkları harcamaların izlendiği hesapları kapsar.
Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır:
170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ
171
172
173
174
175
176
177
178
179 TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR
178 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ
Vakfın üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin maliyetlerinin oluşturduğu
hesaplardır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, proje bazında yardımcı hesaplar açılabilir.
179 TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR
Bu hesap, yıllara yaygın inşaat ve onarım faaliyetinde bulunan vakıf tarafından taahhüt
konusu inşaat ve onarım işinin bir kısmının ya da tamamının taşeronlara verilen avansların
proje bazında izlenmesi için kullanılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, borçlu taşeronlara göre ya da proje türüne göre yardımcı hesaplar açılabilir.
İşleyişi:
Taşeronlara avans verildikçe bu hesap borçlanır. Avansın kapatılması durumunda
alacaklandırılır.
18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
Bu grup, içinde bulunulan ayda ortaya çıkan, ancak gelecek aylara ait olan faaliyet giderleri
ile faaliyet dönemine ait olup da kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak
gelirlerden oluşur.
Bu grupta aşağıdaki hesaplar bulunur.
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
181 GELİR TAHAKKUKLARI
182
183
184
185
186
187
188
189
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
Bu hesap, peşin ödene ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken
gelecek aylara ait giderlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Gelecek aylarda, ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilerek peşin olarak ödenen
giderler, bu hesabın borcuna kaydedilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak verilmesi
suretiyle ilgili gider hesabına aktarılır.
181 GELİR TAHAKKUKLARI
Üçüncü kişilerden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı hesap döneminden sonra
yapılacak gelirlerin, içinde bulunulan döneme ait olan kısımlarının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Dönem sonlarında, döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ilgili hasılat ve gelir hesapları
karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Sonraki dönemde, alacakların kesinleşmesiyle
hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık ilgili hesapların borcuna geçilerek kapatılır.
19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR
Niteliklerinden dolayı, yukarıda açıklanan bölümlere dahil edilemeyen ve bir yıl içinde
tüketilmesi ya da nakte dönüşmesi muhtemel olan varlıklar bu grupta yer alır.
Diğer Dönen Varlıklar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur:
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
DEVREDEN KDV
İNDİRİLECEK KDV
DİĞER KDV
PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR
İŞ AVANSLARI
PERSONEL AVANSLARI
SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI
DİĞER ÇEŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR
DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KARŞILIĞI ( - )
190 DEVREDEN KDV
Bir dönemde indirilemeyen ve izlenen döneme devreden katma değer vergisinin kaydedildiği
ve izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, dönem itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
“191
İNDİRİLECEK
KDV”
hesabının
“391HESAPLANAN
KDV”
hesabı
ile
karşılaştırılmasından sonraki bakiyesi dönem sonlarında söz konusu hesaba karşılık bu
hesaba borç kaydedilir. “291- GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV” hesabından, “191İNDİRİLECEK KDV” hesabına aktarılır tutarlar indirilme dönemlerinden önce bu hesaba
intikal ettirilmez.
191 İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ
Her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen katma değer vergisinin
kaydedildiği ve izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Mal ve hizmetlerin alımlarında indirilecek katma değer vergisi bu hesaba borç, mevzuat
gereği yapılabilecek indirimler ve hesaba yapılan düzeltmeler ile indirilmeyen ve “190DEVREDEN KDV” hesabına aktarılan borç bakiyesi bu hesaba alacak yazılır.
192 DİĞER KDV
Teşvikli yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gerektiği halde ödenmeyip, fiilen
indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar ertelenen katma değer vergisinin, ertelemenin
bir yıl içinde olması halinde kaydedildiği ve izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirmeye gidilebilir.
İşleyişi:
Teşvikli yatırım mallarının ithalinde, gümrük idareleri tarafından tarh ve tahakkuk
ettirilerek ertelenen katma değer vergisi, pasifteki ilgili hesabın alacağı mukabili bu hesaba
borç kaydedilir.
193 PEŞİN ÖDENEN VERGİLER
Mevzuat gereğince peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir,
kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Mevzuatın belirlediği dönemler itibatıyla peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu
yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonlar bu hesaba borç yazılır. Dönem
sonunda dönem gelirinin peşin ödenen vergi ve diğer yükümlülükleri hesabın alacağına
aktarılır.
194
195 İŞ AVANSLARI
Vakıf adına mal ve hizmet satın alacak, vakıf adına bir kısım gider ve ödemeleri yapacak
personel ve personel dışındaki kişilere verilen iş avanslarının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Avans verildiğinde bu hesaba borç, avans alanın ibraz ettiği veya ödeme belgelerine
dayanılarak ilgili hesapların borcu karşılığında, bu hesaba alacak kaydedilir.
196 PERSONEL AVANSLARI
Personele vakıf adına yaptırılacak hizmet ve giderleri karşılamak üzere verilen iş avansları,
personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarına mahsuben önceden ödenen avansların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Personel Ücret Avansları
- Personel İş Avansları
- Personel Seyahat Avansları
biçiminde ya da personel isimleri itibarıyla bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Yapılan ödemeler bu hesaba borç, nakten iadeler ile istihkaklardan kesilen tutarlar ve tevdi
edilen belgeler tutarı alacak kaydedilir.
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI
Sayımlar sonucunda tesbit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar noksanlarıyla,
tesellüm sırasında ortaya çıkan noksanların geçici olarak kayıt ve izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç durumunda;
- Kasa Sayım Noksanları
- Menkul Kıymet Noksanları
- Stok Noksanları
- Demirbaş Noksanları
biçiminde bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Noksanlığın ortaya çıkması ile hesaba borç, sorumlularından tahsili ya da zarar
kaydedilmesi halinde ise alacak kaydedilir.
198 DİĞER ÇİŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR
Yukarıdaki kısımlara dahil edilmeyen ve bir yıl içinde tüketilmesi ya da nakte dönüşmesi
muhtemel olan varlıklar bu hesapta takip edilir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
199 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KARŞILIĞI ( - )
Yıl sonunda ilgili kesin hesaplarına aktarılması mümkün olmayan kasa, stok ve maddi
duran varlık sayım noksanları tutarlarının, sayım fazlaları tutarının üstünde olması halinde
fark kadar ayrılacak karşılıkların izleneceği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Ayrılan karşılık tutarı bu hesaba alacak, “654 Karşılık Giderleri” hesabına borç kaydedilir.
Karşılık nedeninin gerçekleşmesi halinde 197 nolu Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabına
alacak, bu hesaba borç kaydedilir.
2. DURAN VARLIKLAR
Duran Varlıklar, bir yıldan ya da bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle vakıf
faaliyetlerinin gerçekleşmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yıl ya da
normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları
kapsar.
Duran Varlıklar aşağıdaki gibi bölümlendirilmiştir.
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
TİCARİ ALACAKLAR
DİĞER ALACAKLAR
MALİ DURAN VARLIKLAR
MADDİ DURAN VARLIKLAR
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
Yukarıda yazılı olanlar hesap gruplarını ifade etmekte olup, birer defter-i kebir hesabı
değildir.
20
21
22 TİCARİ ALACAKLAR
Bu grupta bir yıldan daha uzun vadeli senetli ve senetsiz alacaklar izlenir. Vadesi bir yılın
altına düşenler, dönen varlıklar içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. İş ilişkilerinden dolayı
ana kuruluş, iştirakle ve iktisadi işletmelerden olan alacaklar varsa, bu grupta ilgili
hesapların ayrıntılarında gösterilir.
Uzun vadeli alacaklar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
ALICILAR ( Uzun Vadeli)
ALACAK SENETLERİ (Uzun Vadeli)
ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR (Uzun Vadeli)
ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - ) (Uzun Vadeli)
220 ALICILAR (Uzun Vadeli)
Bu hesapta mal ve hizmet satışından kaynaklanan vadeleri bir yıldan uzun olan, senede
bağlanmayan alacakların takibi yapılır.
221 ALACAK SENETLERİ (Uzun Vadeli)
Vakfın faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede
bağlanmış alacakları ile diğer her türlü senetli alacakları ifade eder.
222 ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
Bilanço gününde, senetli alacakların tasarruf değeriyle değerlenmesini sağlamak amacı ile,
alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.
223
224
225
226 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR (Uzun Vadeli)
Vakıfta üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi ve bir akid’ in karşılığı
olarak, geri alınmak üzere verilen, bir yıldan uzun süreli depozito ve teminat niteliğindeki
değerlerin izlendiği hesaptır.
227
228
229
23 DİĞER ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
Bu hesap grubunda, herhangi bir mal ve hizmet alım satımı işlemine dayanmadan meydana
gelmiş ve bir yıldan uzun sürede tahsil edilmedi düşünülen alacakları kapsar. Vadesi bir
yılın altına düşenler dönen varlıklar içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.
Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.
230
231 ORTAKLARDAN (KURUCULARDAN) ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERDEN
ALACAKLAR) (Uzun Vadeli)
234 ÜYELERDEN ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
235 PERSONELDEN ALACAKLAR (Uzun Vadeli))
236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
238
239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - ) (Uzun Vadeli)
230
231 ORTAKLARDAN (KURUCULARDAN) ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer
nedenlerle ortaya çıkan) kuruculardan ya da mütevellilerden olan uzun vadeli alacakların
izlendiği hesaptır.
232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
Vakfın ya da vakıf iktisadi işletmelerinin, esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla
(ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) iştiraklerden olan alacaklarını içerir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, borçluların adları itibariyle bölümlenebilir.
233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERDEN ALACAKLAR)
(Uzun Vadeli)
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer
nedenlerle ortaya çıkan) bağlı ortaklıklardan (iktisadi işlemler dahil) olan uzun vadeli
alacakların yer aldığı hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç halinde, borçluların isimlerine göre bölümlenebilir.
234 ÜYELERDEN ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
Vakfın ya da vakıf iktisadi işletmelerinin amaçları doğrultusunda üyelerine çeşitli nedenlerle
verdiği uzun vadeli paralar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
235 PERSONELDEN ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
Vakıfa ait personel ve işçiden olan uzun vadeli alacakları kapsar. Personel ve işçilere verilen
avanslar bu hesapta izlenmez.
236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR (Uzun Vadeli)
Yukarıda sayılan hesaplardan herhangi birine dahil edilmeyen uzun vadeli alacakların
izlendiği hesaptır.
237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
Bilanço gününde, diğer alacaklar grubundaki senetli alacakların değerlenmesini sağlamak
amacı ile, alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.
238
239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - ) (Uzun Vadeli)
Senetli ve senetsiz uzun vadeli şüpheli diğer alacakların, tahsil edilmeme ihtimallerinin
kuvvetlenmiş olması durumunda, bu tür risklerin giderilmesini önlemek üzere ayrılan
karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık teminatı aşan kısmı için kullanılır.
24 MALİ DURAN VARLIKLAR
Uzun vadeli amaçlarla ya da yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan uzun vadeli menkul
kıymetlerle veya paraya dönüşme niteliğini kaybetmiş uzun vadeli menkul kıymetler bu
grupta izlenir. Ayrıca, diğer bir işletmeye veya bağlı ortaklığa ortak olmak amacıyla edinilen
sermaye payları ile vakıf iktisadi işletmelerine sermaye tahsisleri de bu grupta yer alır.
Mali Duran Varlıklar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
240
241
242
243
244
245
246
247
BAĞLI MENKUL KIYMETLER
BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
İŞTİRAKLER
İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ ( - )
İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERE SERMAYE TAHSİSLERİ)
BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) SERMAYE TAAHHÜTLERİ ( - )
BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERE SERMAYE PAYLARI DEĞER
DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR
249 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI ( - )
240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER
İştiraklerdeki sermaye payları hesabında aranan askeri yüzdeleri taşımadığı için iştirakler
hesabında izlenmeyen, ancak uzun vadede elde tutulması amaçlanan hisse senetleri dışında
kalan ve uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklarla veya paraya dönüşme niteliği
kaybolduğu için elde tutulan menkul kıymetler bu hesapta izlenir.
Bölümlendirilmesi:
İhtiyaca göre;
İşleyişi:
Bu menkul kıymetler elde edildiğinde veya bu gruba devredilmesi gerektiğinde 240- Bağlı
Menkul Kıymetler Hesabına borç; elden çıkarıldığında bu hesaba alacak kaydedilir.
241 BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
Bağlı menkul kıymetler, borsa veya piyasa değerinde önemli ölçüde ya da sürekli olarak
değer azalması olduğu tespit edildiğinde; ortaya çıkacak zararların karşılanması amacı ile
ayrılması gereken karşılıkların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Hesabın işleyişi, dönen varlıklar grubundaki “119- Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü
Karşılığı Hesabı” da açıklanmıştır.
242 İŞTİRAKLER
Vakfın doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine ve ortaklık politikalarının
belirlenmesine katılmak üzere, uzun vadeli amaçlarla, edindiği hisse senetleri ya da ortaklık
payları bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, iştirak olunan şirketlerin isimleri itibarıyla bölümlenmeye gidilebilir.
İşleyişi:
İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda ya da hisse senedi edinildiğinde hesaba
borç, elden çıkarılmalarında ise alacak kaydedilir.
243 İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ ( - )
İştiraklerle ilgili sermaye taahhütlerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, iştirak olunan şirketlerin isimleri itibarıyla bölümlenebilir.
İşleyişi:
İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda “”242 İştirakler Hesabına borç; bu
hesaba alacak verilir. Taahhüt yerine getirildikçe de hesaba borç kaydedilir.
244 İŞTİRAKLER SERMEYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
İştirak paylarının borsa ve piyasa değerinde sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen
değer düşüklükleri bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümleme yapılabilir.
İşleyişi:
Ayrılması kararlaştırılan değer azalma karşılıkları “654- Karşılık Giderleri Hesabı” na gider
kaydı suretiyle bu hesaba alacak, kendisine karşılık ayrılmış olan iştirak payı elden
çıkarıldığında vaya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise, “644- Kalmayan
Karşılıklar Hesabına Gelir Kaydı Suretiyle Hesabı” na gelir kaydı suretiyle hesaba borç
kaydedilir.
245 BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELER)
Vakfın doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50 oranından fazla sermaye yada oy hakkına
veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunu seçme hakkına sahip olduğu iştiraklerin
sermaye paylarının izlendiği hesaptır. Bağlı ortaklığın sahipliğinin belirlenmesinde
yukarıdaki kıstasların yönetim çoğunluğunu seçme hakkı esas alınır. Ayrıca, vakıfların
iktisadi işletmelere tahsis ettikleri sermayeler bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, iştiraklerin ya da sermaye tahsisi yapılan iktisadi işletmelerin isimleri
itibariyle bölümlendirmeye gidilebilir.
İşleyişi:
Bağlı ortaklık veya iktisadi işletme için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse
senedi edinildiğinde hesaba borç, ortaklık payının elden çıkarılmasında veya devrinde
alacak kaydedilir.
246. BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELER SERMAYE) TAAHHÜTLERİ ( - )
Bağlı ortaklıklarla (iktisadi işletmelerle) ilgili sermaye taahhütlerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, bağlı ortaklıkların veya iktisadi işletmelerin isimleri itibariyle bölümlenebilir.
İşleyişi:
Bağlı ortaklık veya iktisadi işletme için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda “245- Bağlı
Ortaklıklar (İktisadi İşletmeler) Hesabı” karşılığında bu hesaba alacak, taahhüt yerine
getirildikçe de hesaba borç kaydedilir.
247 BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
Bağlı ortaklığa iştirak paylarının borsa veya piyasa değerinde, sürekli ya da önemli ölçüde
meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Ayrılması kararlaştırılan değer azalma karşılıkları “654- Karşılık Giderleri Hesabı” na gider
kaydı suretiyle bu hesaba alacak; kendisine karşılık ayrılmış olan bağlı ortaklık sermaye
payı elden çıkartıldığında vaya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise “644Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı” na alacak kayfı syretiyle hesaba borç kaydedilir.
248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR
Yukarıda belirtilen grupların hiçbirine dahil edilmeyen mali duran varlıkların izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
249 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI ( - )
Diğer mali duran varlıkların değerde, sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer
azalmalarının izlendiği hesaptır.
25 MADDİ DURAN VARLIKLAR
Vakıf faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve bir yıldan fazla yararlanılacağı tahmin
edilen fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili amortismanların izlendiği hesap grubudur.
Maddi Duran Varlıklar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
ARAZİ VE ARSALAR
YER ALTI VE YER ÜSTÜ DÜZENLERİ
BİNALAR
TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
TAŞITLAR
DEMİRBAŞLAR
DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
VERİLEN AVANSLAR
250 ARAZİ VE ARSALAR
Vakfa ya da vakıf iktisadi işletmelerine ait her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre tapu kayıtları itibarıyla bölümlendirmeye gidilebilir.
İşleyişi:
Arsa ve araziler iktisab edildiklerinde, maliyet bedelleri ile bu hesaba borç yazılır.
251 YER ALTI VE YER ÜSTÜ DÜZENLERİ
Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak ya da kolaylaştırmak için yer altında ya da yer
üstünde inşa edilmiş her türlü yol, park, köprü, tünel, bölme, baca, sarnıç, kuyu, havuz,
iskele, rıhtım, bahçe, duvar, çit, spor sahaları, kanalizasyon gibi yapılardır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Yer Altı Düzenleri
- Yer Üstü Düzenleri
biçiminde alt bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Satın alınması halinde maliyet bedeli ile borçlandırılır. İnşa edilmesi halinde ise, inşa ve
imar giderleri, arsanın bedeli ile birlikte maliyetini oluşturur. Bu bedel üzerinden aktife
alınır.
252 BİNALAR
Vakfın her türlü binaları ile bunların ayrılmaz parçaları bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Hastane Binaları
- Yurt Binaları
- İdari Binalar
- Sosyal Binalar
biçiminde bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Satın alınması halinde maliyet bedeli ile aktife alınır. İnşa edilmesi halinde, inşa ve mal
giderleri, arsanın bedeli ile birlikte maliyetini oluşturur.
253 TESİS; MAKİNE VE CİHAZLAR
Vakıfta kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla
kullanılan taşıma gereçlerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, bulundukları yerler ve departmanlar itibarıyla bölümleme yapılabilir.
İşleyişi:
Makineler, edinme maliyetiyle hesaba alınırlar. Makine ve tesisatın gümrük vergileri, nakliye
ve montaj giderleri ile genişletme ya da iktisadi kıymetini devamlı olarak arttırmak
maksadıyla yapılan giderleri maliyetine eklenir.
254 TAŞITLAR
Vakıf faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtlar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Kara Nakil Araçları
- Deniz Nakil Araçları
- Hava Nakil Araçları
Biçiminde ya da plaka numaraları itibarıyla bölümlendirmeye gidilebilir.
İşleyişi:
Taşıtlar, gayrimenkullar gibi maliyet bedeliyle hesaba alınırlar. Genişletme ya da iktisadi
kıymetini devamlı olarak arttırmak maksadıyla yapılan giderler maliyetine eklenir.
255 DEMİRBAŞLAR
Vakıf faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro, makine ve cihazları ile
döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya, alet edevat gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Demirbaşlar, maliyet bedeli ile hesaba alınır.
256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
Yukarıda belirtilen hesapların hiç birisinin kapsamına girmeyen, özellikle
bölümlerinde tanımlanmayan diğer maddi duran varlıklar bu hesapta izlenir.
kendi
Bölümlendirilmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
Maddi duran varlıklar bedellerinin, kullanabilecekleri süre içerisinde hesaben yok
edilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Arazi Birikmiş Amortismanları
- Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Birikmiş Amortismanları
- Binalar Birikmiş Amortismanlar
- Tesis, Makine ve Cihazlar Birikmiş Amortismanları
- Taşıtlar Birikmiş Amortismanları
- Demirbaşlar Birikmiş Amortismanları
- Diğer Maddi Duran Varlık Birikmiş Amortismanları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak, satılan,
devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise hesaba borç, ilgili varlık hesabına da alacak
kaydedilir.
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
Vakıfta yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak
olan, her türlü maddi malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili yapılan harcamaların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Etüd ve Proje Giderleri
- Arsa
- İnşaatlar
- Makine ve Teçhizat
- Diğer Yatırım Harcamaları
- Gümrük Vergi ve Resimleri
biçiminde bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Yapılmakta olan yatırım projelerine direkt ve endirekt şekilde gelen harcamalar bu hesaba
borç, tamamlanan yatırım bedelleri ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilerek, bu
hesaba alacak verilir.
259 VERİLEN AVANSLAR
Yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan maddi duran varlık
alımları ile ilgili olarak verilen avans niteliğindeki ödemelerin takibinin yapıldığı, geçici
mahiyette bir hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre:
- Yurt İçi Avansları
- Akreditifler
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Ödeme yapıldığında hesaba borç, sipariş edilen malzeme teslim alındığında ilgili hesabın
borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.
26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve vakfın ya da vakıf iktisadi işletmelerinin belli bir
şekilde yararlandığı ya da yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler belli koşullar altında
hukuken himaye gören hakların izlendiği hesap grubudur.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur:
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
HAKLAR
KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
ÖZEL MALİYETLER
DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
VERİLEN AVANSLAR
260 HAKLAR
İmtiyaz, patent, lisans, marka ve unvan gibi bedeli ödenerek elde edilen hukuki tasarruflar
ile kamu otoritelerinin belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler
dolayısıyla yapılan harcamaları kapsar.
İntifa, sükna gibi tapu siciline tescil edilen gayrimenkul hakları, sınai ve edebi mülkiyet
hakları ile imtiyazlar bu hesapta takip edilir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Edinilen haklar maliyet bedelleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yararlanma süreleri
içerisinde yararlanma sürelerinin belli olmaması durumunda 5 yıllık eşit taksitlerle itfa
olunarak yok edilir.
261
262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
Vakfın kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi için yapılan
ve karşılığında bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmesi durumunda izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yok edilmeleri amortisman yoluyla olur.
Genelde yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.
263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
Vakıfta yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi ve benzeri
amaçlara yapılan her türlü harcamalardan, aktifleştirilen kısmının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. 5 yıl içinde eşit taksitlerle itfa edilerek yok
edilir.
264 ÖZEL MALİYETLER
Kiracı ile tutulan gayrimenkullere normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında,
gayrimenkulun vakıf ya da vakıf iktisadi işletmesinin amaçlarına uygun hale getirmek
maksadıyla yapılan giderler bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Yapılan harcamalar hesaba borç kaydedilir. Bu harcamalar kira süresi içerisinde, kira
süresinin bir yıldan fazla olması durumunda da beş yılda eşit tutarlarla amorti edilir.
265
266
267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Yukarıda sayılanların dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanabilecekleri süre içerisinde yok edilmelerini
sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Haklar İtfa Payları
- Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri İtfa Payları
- Araştırma ve Geliştirme Giderleri İtfa Payları
- Özel Maliyetler İtfa Payları
biçiminde bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Ayrılan amortismanlar, ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak, kullanım hakkı
sona erenler ya da elden çıkarılanlar hesaba borç, ilgili varlık hesabına alacak kaydedilir.
269 VERİLEN AVANSLAR
Maddi olmayan duran varlıklarla işlgili olarak yurt içi gerekse yurt dışındaki kişi ve
kuruluşlara yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Ödeme yapıldığında hesaba borç, varlıklar elde edildiğinde ilgili hesabın borcu karşılığında
bu hesaba alacak kaydedilir.
27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
Belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan ya da tamamen tüketime tabi varlıklar
için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı ömre sahip olan giderleri
içerir.
Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur:
270
271
273
274
275
276
277
278
279
ARAMA GİDERLERİ
DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI
VERİLEN AVANSLAR
270
271 ARAMA GİDERLERİ
Maden ve petrol aramaları amacı ile yapılan giderlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Yapılan harcamalar hesabın borcuna yazılır. Özelliğini yitirmiş olan varlıklar ise kayıtlarda
çıkarılmak üzere bu hesaplara alacak kaydedilir.
273
274
275
276
277 DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
Özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan özel tükenmeye tabi diğer varlık değerlerinin
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Belirli maddi varlıkla ilgisi kesinlikle saptanan harcamalar bu hesaplara borç, özelliğini
yitirmiş olan varlıklar ise kayıtlardan çıkarılmak üzere bu hesaplara alacak kaydedilir.
278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI ( - )
Özel tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren kalemlerin, özelliklerine göre tükenme payı
itfasında bu hesap kullanılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Özel tükenmeye tabi varlıklar tükenme payı ilgili maliyet ve gider hesapları karşılığında bu
hesaba alacak, kullanım hakkı sona erenler ya da elden çıkarılanlar hesaba borç kaydedilir.
279 VERİLEN AVANSLAR
Özel tükenmeye tabi varlıklar için yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Avans ödemesi yapıldığında hesaba bor., kesinleşen ödemelerde, önceki avans ödemesi
mahsup edilmek üzere hesaba alacak kaydedilir.
28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
Bu grup içinde bulunan dönemde ortaya çıkan, ancak gelecek yıllara ait olan giderler ile
faaliyet dönemine ait olup da ileri yıllarda kesinlik kazanarak tahsil edilebilecek gelirlerden
oluşur.
Bu grupta aşağıdaki hesaplar bulunur.
280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER
281 GELİR TAHAKKUKLARI
282
283
284
285
286
287
288
289
280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER
Peşin ödenen ve cari dönemi içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek
yıllara ait giderlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Peşin Ödenen Sigorta
- Peşin Ödenen Kiralar
- Peşin Ödenen Faizler
- Gelecek Yıllar Kıdem Tazminatı
- Karşılık Giderleri
biçiminde bölümlenebilir.
İşleyişi:
Gelecek yıllarla ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin ödenen
giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. İlgili hesap dönemlerinde bu hesabın borcuna
kaydedilir. İlgili hesap dönemlerinde bu hesabın alacağı karşılığında dönen varlıklardaki
Gelecek Aylara Ait Giderler hesabına gerekli aktarmalar yapılır.
281 GELİR TAHAKKUKLARI
Üçüncü kişilerden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı bir yıl ya da daha sonraki
yıllarda yapılacak gelirlerin, içinde bulunulan döneme ait olan kısımlarının takibinin
yapıldığı hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Dönem sonlarında döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ilgili hasılat ve gelir hesapları
karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Sonraki yıllarda, alacakların kesinleşmesiyle
hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık, ilgili üçüncü kişi hesaplarının borcuna
geçilerek kapatılır.
29 DİĞER DURAN VARLIKLAR
Bundan önceki bölümlerde yer alan duran varlık kalemlerine girmeyen, özellikle kendi
bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer duran varlık kalemleri bu hesapta yer alır.
Diğer Duran Varlıklar grubundaki aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV
DİĞER KDV
GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLARI
ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ VARLIKLAR
STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
290
291 GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV
Satın alınan ya da imal edilen amortismanlarla tabi iktisadi kıymetlerle ilgili, bir yıldan daha
uzun sürede indirilebilecek nitelikteki KDV’ nin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- 1994/Ocak Ayı Taksidi
- 1995/Kasım Ayı Taksidi
- 1996/ Aralık Ayı Taksidi
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Amortismana tabi iktisadi kıymetlerle ilgili bir yıldan daha uzun sürede indirilebilecek
nitelikteki KDV bu hesaba borç, indirilebilme dönemlerine isabet eden tutarlar ise, bilanço
dönemi sonunda bu hesaba alacak verilirken, 191 İndirilecek KDV hesabına aktarılır.
292 DİĞER KDV
Ertelenen, iadesi gereken, tahsil edilen ve çeşitli şekillerde ortaya çıkan diğer KDV’ nin bir
yılı aşan tutarlarının kaydedildiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Yukarıda belirtilen nitelikteki KDV’ nin ortaya çıkması halinde bu hesaba borç, ilgili hesaba
alacak kaydedilir.
293 GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR
Tedbirli satın alma ve imal etme politikası gereği ve stok dönüş hızı düşüklüğü nedeniyle
vakıfta bulunan ve vakfın bir yıllık dönem içinde kullanabileceğinden daha fazla olan stok
kalemlerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Gelecek yıllar ihtiyacı stoklar bu hesaba borç yazılır. Kullanım dönemi bir yılın altına düşen
kalemler, ilgili stok hesaplarına devredilir.
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR
Çeşitli nedenlerle vakıfta kullanılma ve satış olanaklarını yitiren stoklar ve duran varlıkların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Tanımdaki niteliğe dönüşen varlıklar ilgili bulundukları varlık hesaplarından çıkarılarak bu
hesaba alınır. Elden çıkarıldıklarında ise hesap kapatılır.
295
296
297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR
Bu hesap grubu içerisinde sayılanların dışında kalan diğer varlıların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
298 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI ( - )
Diğer duran varlıklar grubunda yer alan stoklarla ilgili bir karşılık hesabıdır.
Yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler, bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak,
paslanma gibi haller nedeniyle stokların fiziki ve bunun sonucu olarak ekonomik
değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması gibi nedenlerle ilgili stokların piyasa
fiyatlarında önemli değer düşüşlerinin meydana gelmesi dolayısıyla, kayıpları karşılamak
üzere ayrılan karşılıklar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )
Diğer duran varlıklar hesap grubundaki amortismana tabi varlık bedellerinin,
kullanabilecekleri süre içinde yok edilmesini sağlamak amacıyla ayrılan amortismanların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Kısa vadeli yabancı kaynaklar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan ölçüye uygun
olarak, en çok bir yıl veya vakfın veya vakıf iktisadi işletmelerinin normal faaliyet dönemi
sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
Kısa vadeli yabancı kaynaklar aşağıdaki gibi bölümlendirilmiştir.
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
30 MALİ BORÇLAR
Bu grup, kendi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile vadesine bir yıldan daha az bir süre
kalan uzun vadeli borçların ana para taksitlerini ve faizlerini kapsar.
Mali borçlar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer almaktadır.
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
BANKA KREDİLERİ
UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
DİĞER MALİ BORÇLAR
300 BANKA KREDİLERİ
Anlaşmalar gereğince bankalardan ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan açık, senet
mukabili, emtia karşılığı krediler, akreditif kredileri gibi bütün kısa vadeli krediler bu grupta
takip edilir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Açık Krediler
- Senet Karşılığı Krediler
- Döviz Kredileri
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Alınan kısa vadeli krediler bu hesaba alacak, ödemeleri halinde borç kaydedilir.
301
302
303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ
Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte uzun vadeli banka kredilerinin, bilanço
tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yılın altına
düşenleri ve bunların tahakkuk ettiği halde henüz ödenmeyen faizlerini kapsayan hesaptır.
Bölünmesi:
İhtiyaca göre banka kredi türleri itibariyle bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Vakfın uzun vadeli borçlarından, bilançonun düzenlenme tarihini izleyen bir yıllık dönemde
ödenecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.
304
305
306
307
308
309 DİĞER MALİ BORÇLAR
Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınmayan mali borçların izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bu hesapta, borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
31
32 TİCARİ BORÇLAR
Vakfın faaliyetleri sonucunda doğan senetli ve senetsiz kısa vadeli borçlarının yer aldığı
gruptur.
Kısa Vadeli Ticari Borçlar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
320 SATICILAR
321
322
323
324
325
326
327
328
329
BORÇ SENETLERİ
BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
DİĞER TİCARİ BORÇLAR
320 SATICILAR
Vakfın faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz
borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
321 BORÇ SENETLERİ
Vakfın faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senede
bağlanmış borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre lehdarın adı ya da vadeleri itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Borç senetleri tutarları bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
Bilanço gününde senetli borçların tasarruf değeri ile değerlenmesini sağlamak üzere borç
senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.
İşleyişi:
Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, 69. Diğer Gelirler hesabına alacak
kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap 76. Diğer Giderler hesabına aktarılarak kapatılır.
323
324
325
326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
Üçüncü kişilerin belli bir işi yapmalarını, aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak
amacıyla ve belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı olarak alınan
depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, depozito ve teminatları veren gerçek ve tüzel kişiler itibariyle bölümlendirme
yapılabilir.
İşleyişi:
Alınan depozito ve teminatlar bu hesabın alacağına, geri verilenler veya hesaba sayılanlar
borcuna kaydedilir.
327
328
329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR
Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınmayan ticari borçların izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bu hesaba borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
33 DİĞER BORÇLAR
Bu grup, vakfın faaliyet konusunu oluşturan işlemler dışında meydana gelen ve en çok nir
yıl içinde ödenmesi düşünülen borçları kapsamaktadır.
Diğer Borçlar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır:
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
ORTAKLARA (KURUCULARA) BORÇLAR
İŞTİRAKLERE BORÇLAR
BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) BORÇLAR
ÜYELERE BORÇLAR
PERSONELE BORÇLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
330
331 ORTAKLARA (KURUCULARA) BORÇLAR
Vakfın esas faaliyet konusu dışında (borç alma ve benzer nedenlerle) vakıf kurucularına
olan kısa vadeli borçları bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç halinde borç nedenlerine veya kurucu isimleri itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Borcun doğması halinde hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
332 İŞTİRAKLERE BORÇLAR
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemlerin (ödünç alma veya benzer nedenler)
dolayısıyla iştiraklerine olan borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre senetsiz borçlar, senetli borçlar ya da iştiraklerin isimleri itibariyle
bölümlenebilir.
İşleyişi:
Bu hesaba borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
333 BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) BORÇLAR
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç alma ve benzer nedenlerle
ortaya çıkan) bağlı ortaklıklar ile iktisadi işletmelerine olan borçların izlendiği hesaptır.
334 ÜYELERE BORÇLAR
Vakfın esas faaliyet konusu dışında (borç alma ve benzer nedenlerle) vakıf üyelerine olan
kısa vadeli borçları bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç halinde, borç nedenlerine göre veya üye isimleri itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Borcun doğması halinde hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
335 PERSONELE BORÇLAR
İşletmenin personeline olan çeşitli borçları bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre, personelin isimleri ya da borcun nedenleri itibariyle bölümlenebilir.
İşleyişi:
Bu hesaba borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.
336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
Yukarıdaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınmayan çeşitli borçların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Borcun doğması halinde bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç yazılır.
337 DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - )
Bilanço gününde, diğer borçlar grubundaki senetli borçların değerlemesini sağlamak amacı
ile borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, “647- Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı” na gelir
kaydedilir. İzleyen dönemde, bu hesap “657- Reeskont Faiz Giderleri Hesabı” na aktarılarak
kapatılır.
338
339
34 ALINAN AVANSLAR
Gerek satış sözleşmeleri dolayısıyla gerekse diğer nedenlerle, vakıf tarafından üçüncü
kişilerden alınan avansların izlendiği hesaptır.
Alınan Avanslar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır.
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
341
342
343
344
345
346
347
348
349 ALINAN DİĞER AVANSLAR
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
Vakfın satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil
ettiği tutarların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Yurt İçi Alınan Sipariş Avansları
- Yurt Dışı Alınan Sipariş Avansları
biçiminde ya da alacaklı firma isimleriyle bölümlendirme yapılabilir.
İşleyişi:
Alınan avanslar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde
borcuna yazılır.
341
342
343
344
345
346
347
348
349 ALINAN DİĞER AVANSLAR
Yukarıda belirtilen hesap kalemlerine girmeyen vakfın aldığı her türlü kısa vadeli avansların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Alınan avanslar hesabın alacağına, malın teslim edilmesi veya hizmetin görülmesi ile ilgili
faturalarının işleme konulmasıyla ya da avansın iade edilmesi halinde borcuna yazılır.
35 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
Bu grup yıllara yaygın taahhüt işleri yapan vakıfların üstlendikleri işlevden,
gerçekleştirdikleri kısım karşılığında aldıkları hakedişlerin izlendiği hesapları kapsar.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ
351
352
353
354
355
356
357
358
359
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ
Vakfın yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden tamamladıkları kısımlar için düzenlenen
hakediş bedellerinin izlendiği hesaplardır. Bu hesaplar, “170 – 178” hesaplara paralel olark
düzenlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç halinde alacakların isimlerine ya da inşaat türlerine göre bölümlenebilir.
İşleyişi:
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri ile ilgili olarak düzenlenen ve işveren tarafından
onaylanan hakediş bedelleri bu hesaplara alacak olarak yazılır. İşin geçici kabulü
yapıldığında. Bu hesaplardaki hakediş bedelleri ilgili satış hesaplarının alacağı karşılığında
bu hesaplara borç kaydedilir.
351
352
353
354
355
356
357
358
359
36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
Vakfın sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi,
sendika aidatları, icra taksitleri ve benzeri borçların izlendiği hesap grubudur.
Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları
bulunur:
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
362
363
364
365
366
367
368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER
YÜKÜMLÜLÜKLER
369ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
Vakfın ekonomik faaliyetlerinde bulunmasının ile ilgili mali mevzuat uyarınca mükellef veya
sorumlu sıfatıyla, kendisine, personeline ve üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken
vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Muhtasar Beyanname ile Ödenecek Vergiler
- Ödenecek KDV
- Diğer Vergiler
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça
anılan hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır.
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
Vakfın, personelin hakedişlerinden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre tabi
tutmakla yükümlü bulunduğu, personele ait emeklilik keseneği ve sigorta primleri ile
bunlara ilişkin işveren katılma payları ve işverene sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenecek
diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Normal Personel SSK Primleri
- Emekli Personel SSK Primleri
- Tasarrufu Teşvik Fonu Kesintileri
- Konut Edindirme Yardımı Kesintileri
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Kesintiler yapıldıkça bu hesap alacaklandırılır ve ödemeler yapıldıkça borçlandırılır. Bir
yıldan daha uzun sürede ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri varsa, bunlar “438- Kamuya
Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı” na aktarılır.
362
363
364
365
366
367
368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER
YÜKÜMLÜLÜKLER
Vakfın kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere borçlu bulunduğu ve kanuni süresi
içerisinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço
tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Vadelerinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülüklerle erteleme veya taksitlendirme süresi
bir yıldan az olanlar ile vadesi bir yılın altına düştüğü için 438 nolu Kamuya Olan
Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar hesabından bu hesaba aktarılanlar, hesabın
alacağına kaydedilir. Ödenmeleri halinde hesap borçlandırılır.
Ancak vadesi geçmiş vergi ve diğer yükümlülüklerde, bir yılı aşan süre ile erteleme veya
taksitlendirme yapıldığı takdirde, bu hesaptan (uzun vadeli) 438- Kamuya Olan Ertelenmiş
veya Taksitlendirilmiş Borçlar hesabına aktarma yapılır.
369 ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
Yukarıda belirtilen hesap kalemlerine girmeyen vakfın sorumlu veya mükellef sıfatıyla
ödeyeceği diğer yükümlülükler ile ilgili borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- İcra Kesintileri
- Sendika Aidatları Kesintisi
- İşçi Ceza Kesintileri
- Diğer Kesintiler
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesapların
alacağına, ödemeler yapılması halinde borcuna kaydedilir.
37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak
bilinmeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen kısa vadeli
borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesap grubudur. Bu grupta yer alan
karşılık hesapları aktifi düzenleyici nitelikte değildir. Muhtemel bir borç niteliğindedir.
Borç ve gider karşılıkları grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır.
370 DÖNEM KARI VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI
371 DÖNEM KARININ PEŞN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER ( - )
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI
374
375
376
377
378
379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
370 DÖNEM KARI VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI
Döenm kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve
benzeri diğer yükümlülükler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, dönem kârı
hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleşmesi
durumunda harç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve ilgili tutar “371- Dönem Kârının Peşin
Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükler” ile mahsup edilerek kalan tutar “360- Ödenecek
Vergi ve Fonlar” hesabına aktarılır.
371 DÖNEM KARININ PEŞN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER ( - )
Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir ve kurumlar vergisi ile diğer yükümlülüklerin izlendiği
hesaptır.
İşleyişi:
Dönem kârı vergi ve diğer yasal yükümlülükler karşılıklarından indirilmek üzere “193- Peşin
Ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı”ndan yapılan aktarmalar bu hesabın borcuna, 193 nolu
hesabın alacağına kaydedilir. Tahakkuk eden tutarlar ve gelir vergisinden mahsup edilen
tutarlar ise bu hesaba alacak kaydedilir.
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl içinde ödeneceği öngörülen
kıdem tazminatları karşılıklarının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
“472 nolu Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı” nda, kıdem tazminatı karşılığı teessüs
ettirildikten sonra, vakfın veya vakıf iktisadi işletmelerinin içinde bulunduğu durum ve
genel ekonomik koşullar çerçevesinde dönem içerisinde gerçekleşmesi beklenen veya tahmin
edilen işten çıkarmalara tekabül eden kıdem tazminatı yükü 472 nolu hesaba aktarılır.
372 nolu hesap ile 472 nolu hesap, bilanço aşamasında birbirleriyle irtibatlandırılarak
değerlendirilir. Eğer, dönem sonunda izleyen yıl içinde muhtemel bir kıdem tazminatı riski
söz konusu değil ise 372 nolu hesap kalanı bu kez 472 nolu hesaba aktarılır.
373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI
Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuk yapılacak giderlerle aylık
maliyetlere pay verilmesinde, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb. giderlere
ilişkin tahmini gider karşılıkların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Amortisman Karşılıkları
- Finansman Giderleri Karşılığı
- İkramiye Karşılığı
- Tamir-Bakım Giderleri Karşılıkları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Aylık maliyetlere yüklenen tahmini gider karşılıkları bu hesaba alacak yazılır. Bu giderlerin
kesin tutarları belli olduğunda ise hesaba borç kaydedilir.
374
375
376
377
378
379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
Kısa vadeli diğer borç ve giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bu grubun yukarıda belirtilen hesapları içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de
ayrı ayrı hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları bu hesaba
alacak, ödenmeleri halinde de borç kaydedilir.
38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
Bu grup içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait gelirler ile, faaliyet
dönemine ait olup, ödenmesi gelecek aylarda yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider
tahakkuklarının izlendiği hesaplardan oluşur.
Gelecek aylara ait giderler ve gider tahakkukları grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları
yer alır:
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER
381 GİDER TAHAKKUKLARI
382
383
384
385
386
387
388
389
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER
Peşin tahsil edilen ve cari dönem içinde ilgili gelir hesaplarına kaydedilmesi gereken gelecek
döneme ait gelirlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Peşin Temettü Gelirleri
- Peşin Faiz ve Komisyon Gelirleri
- Peşin Kira Gelirleri
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Ait olduğu dönemde ilgili gelir
hesaplarına devredilir.
381 GİDER TAHAKKUKLARI
Gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gelir tahakkuklarının
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Ödenecek Personel Ücretleri
- Ödenecek Prim ve İkramiyeler
- Ödenecek Harcırahlar
- Ödenecek İhbar Tazminatları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Yapılan tahakkuklar ilgili gider hesaplarına borç, bu hesaba alacak, yapılan ödemeler borç
kaydedilir.
382
383
384
385
386
387
388
389
39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Özellikle kendi bölümlerinde tamamlanmamış olan diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar bu
grupta yer alır.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır:
390
391
392
393
394
395
396
397
398
HESAPLANAN KDV
DİĞER KDV
MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI
SYIM VE TESELLÜM FAZLALARI
399 DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR
390
391 HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ
Bu hesap, teslim edilen veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi
ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer
vergisinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Hesaplanan katma değer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Düzeltmeler bu hesaba borç
kaydedilir. Vergilendirme dönemi itibariyle bu hesabın kalanı” 191 İndirilecek Katma Değer
Vergisi Hesabı” ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmalarda bu hesabın kalanı 191 nolu
hesabın kalanından fazla olduğu takdirde vadesinde ödenmek üzere “360 Ödenecek Vergi ve
Fonlar Hesabı” na aktarılarak kapatılır.
392 DİĞER KDV
Bu hesap, teşvikli yatırım mallarının ithalinden doğan ve ertelenen Katma Değer Vergisi ve
ihraç kaydıyla satış nedeniyle ertelenen ve terkin edilecek Katma Değer Vergisinin izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
393 MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI
Merkezin şubelerle, şubelerin merkezle veya kendi alanlarında borç ve alacak ilişkilerinin
izlendiği borçlu ve alacaklı olarak çıkan hesaptır. Bu hesap dönem içinde kullanılır, füzyon
da yapılır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre şubeler itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Merkezin şubelerden, şubelerin diğer şubelerden veya merkezden olan alacakları bu hesaba
borç, borçları da alacak kaydedilir.
394
395
396
397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI
Sayımlar sonucunda tesbit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklarla ilgili fazlalıklar ile
üniteler arası yollamada ortaya çıkan fazlalıkların geçici olarak kaydedilip izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Kasa Sayım Fazlalıkları
- Menkul Sayım Fazlalıkları
- Stok Sayım Fazlalıkları
- Demirbaş Fazlalıkları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Sayım fazlalıkları ile ilgili hesaplara borç, bu hesaba alacak kaydedilir.
398
399 DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR
Bu hesap grubu içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli yabancı kaynakların izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Yukarıdaki hesaplar dışında oluşan diğer yabancı kaynaklar bu hesabın alacağına,
ödemeler ise borcuna kaydolunur.
4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Kredi kurumlarından, üyelerden, kuruculardan ve vakfın ilişkide bulunduğu üçüncü
kişilerde sağlanan ve bilanço gününde vadeleri bir yıldan daha uzun olan borçları kapsayan
hesap grubudur.
Aşağıdaki gibi bölümlendirilebilir.
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Yukarıda yazılı olanlar hesap gruplarını ifade etmekte olup, birer defter-i kebir hesabı
değildir.
40 MALİ BORÇLAR
Bilanço tarihi itibariyle vadesine bir yıldan fazla süre kalmış bulunan, banka ve diğer finans
kuruluşlarından alınan krediler bu grupta yer alır.
400 BANKA KREDİLERİ
Anlaşmalar gereğince bankalardan ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan bütün uzun
vadeli krediler bu hesapta takip edilir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Yatırım Kredileri
- Uzun Vadeli Diğer Krediler
- Uzun Vadeli Döviz Kredileri
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi
Alınan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir. Bilanço
tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek ana para taksitleri ile vadesi bir yıla düşen
tutarlar “303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı” nın alacağına
aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.
401
402
403
404
405
406
407
408
409
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
DİĞER MALİ BORÇLAR
41
41 TİCARİ BORÇLAR (Uzun Vadeli)
Vakıf faaliyetleri sonucunda doğan senetli ve senetsiz vadelerine bir yıldan fazla süre
bulunan borçlar bu grupta yer alır.
Uzun vadeli nitelikli borçlar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur:
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
SATICILAR (Uzun Vadeli)
BORÇ SENETLERİ (Uzun Vadeli)
BORÇ SENETLERİ REESKONTU (Uzun Vadeli)
ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR (Uzun Vadeli)
420 SATICILAR (Uzun Vadeli)
Vakfın faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan vadelerine
bir yıldan fazla süre bulunan senetsiz borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak kaydedilir. Bilanço çıkarma dönemlerinde
vadeleri bir yılın altına düşenler bu hesaba borç kaydedilerek “320- Satıcılar Hesabı” nın
alacağına aktarılır.
421 BORÇ SENETLERİ (Uzun Vadeli)
Vakfın faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan vadelerine
bir yıldan fazla süre bulunan senetli borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre lehdarın adı ya da vadeleri itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Borç senetleri tutarları bu hesaba alacak; bilanço tarihinde vadeleri bir yılın altına düşen
senetli borçlar “321- Borç Senetleri Hesabı” na aktarılarak bu hesaba borç kaydedilir.
422 BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
Bilanço gününde, senetli borçların tasarruf değeriyle değerlenmesini sağlamak üzere, borç
senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.
Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, 69 Diğer Gelirler Hesabı’ na alacak
kaydedilir. İzleyen dönemlerde bu hesap 76 Diğer Giderler Hesabı’ na aktarılarak kapatılır.
423
424
425
426 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİANTLAR (Uzun Vadeli)
326 nolu Alınan Depozito ve Teminatlar hesabında alış amaçları belirtilen depozito ve
teminatların vadeleri bir yıldan fazla kısımlarının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre depozito ve teminatlar veren gerçek ve tüzel kişiler itibariyle bölümlendirme
yapılabilir.
İşleyişi:
Alınan depozito ve teminatlar bu hesabın alacağına, geri verilen veya hesaba sayılan
depozito ve teminatlar borcuna kaydedilir. Bilanço gününde, vadeleri bir yılın altına
düşenler bu hesabın borcuna yazılıp 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına
aktarılarak kapatılır.
427
428
429
43 DİĞER BORÇLAR (Uzun Vadeli)
Bu grup vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemlerden meydana gelen ve vadeleri bir
yıldan fazla süreli bulunan borçların yer aldığı hesap grubudur.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır.
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
İŞTİRAKLERE BORÇLAR (Uzun Vadeli)
BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) BORÇLAR (Uzun Vadeli)
ÜYELERE BORÇLAR (Uzun Vadeli)
DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR (Uzun Vadeli)
DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR (Uzun Vadeli)
DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR (Uzun Vadeli)
430
431
432 İŞTİRAKLERE BORÇLAR (Uzun Vadeli)
Vakfın esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç alma veya benzer
nedenlerle) iştiraklerine olan vadeleri bir yıldan fazla süreli senetli senetsiz borçlarının
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre; senetsiz borçlar, senetli borçlar ya da iştiraklerin isimleri itibariyle
bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Borcun doğması halinde alacak, vadesi bir yılın altına düşmesi halinde “332 İştiraklere
Borçlar Hesabı” na aktarılarak borç kaydedilir.
433 İKTİSADİ İŞLETMELERE BORÇLAR (Uzun Vadeli)
Vakfın, tahsis edilen sermaye taahhüdü borçları hariç olmak üzere esas faaliyet konusu
dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç alma ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) iktisadi
işletmelerine olan vadeleri bir yıldan fazla süreli borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre senetli senetsiz borçlar ya da iktisadi işletmelerin isimleri itibariyle
bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Borcun doğması ile hesaba alacak, vadesi bir yılın altına düşenler “334 İktisadi İşletmelere
Borçlar Hesabı” na aktarılmak suretiyle borç kaydedilir.
434 ÜYELERE BORÇLAR (Uzun Vadeli)
435
436
437 DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU ( - ) (Uzun Vadeli)
Bilanço gününde, uzun vadeli diğer borçlar grubunda yer alan senetli borçların
değerlenmesini sağlamak amacı ile borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlendiği
hesaptır.
İşleyişi:
Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, “647- Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı” na gelir
kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap “657- reeskont Faiz Giderleri Hesabı” na aktarılarak
kapatılır.
438 KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR (Uzun Vadeli)
Kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya takside
bağlanmış olup, bir yıldan daha uzun sürede ödenecek olan kısmın izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre alacaklı kuruluşlar itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bir yıldan uzun vadeli kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar bu hesaba
alacak kaydedilir.
Vadesi bir yılın altına düşenler, kısa vadeli borçlar grubundaki “368 nolu Vadesi Geçmiş
Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı” na aktarılır.
439 DİĞER ÇEŞTLİ BORÇLAR (Uzun Vadeli)
Vakıf faaliyet konusu dışında olup, yukarıdaki hesapların hiçbirinin kapsamına alınmayan
uzun vadeli diğer çeşitli borçların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaç durumunda, borçların senetli olup olmamalarına göre ya da alacaklıların isimleri
itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bu hesaba, borcun doğması halinde alacak yazılır. Vadesi bir yılın altına düşenler “339Diğer Borçlar” hesabına aktarılarak borçlandırılır.
44 ALINAN AVANSLAR (Uzun Vadeli)
Satış sözleşmeleri ve diğer nedenlerle alınan ve vadeleri bir yılı aşan avanslar bu bölüm
kapsamına girer.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır:
440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI (Uzun Vadeli)
441
442
443
444
445
446
447
448
449 ALINAN DİĞER AVANSLAR (Uzun Vadeli)
440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI (Uzun Vadeli)
Vakfın satış sözleşmesine dayanarak mal ve hizmet tesliminden önce tahsil ettiği vadesi bir
yılı aşan avansların izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Yurt İçi Alınan Sipariş Avansları
- Yurt Dışı Alınan Sipariş Avansları
biçiminde ya da alacaklı firma isimleri itibariyle bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına işlenir. Vadesi bir yılın altına düşenler
“340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı” na aktarılmak suretiyle bu hesaba borç verilir.
441
442
443
444
445
446
447
448
449 ALINAN DİĞER SİPARİŞ AVANSLARI (Uzun Vadeli)
Yukarıda açıklanan avanslar dışında, vakfın aldığı her türlü uzun vadeli avansların izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Alınan avanslar bu hesabın alacağına, vadesi bir yılın altına düşenler “349- Alınan Diğer
Avanslar Hesabı” na aktarılarak bu hesaba borç kaydedilir.
45
46
47 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI (Uzun Vadeli)
Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak
bilinmeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen uzun
vadeli borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesap grubudur.
Bu grupta yer alan karşılık hesapları aktif düzenleyici nitelikte değildir.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır:
470
471
472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI (Uzun Vadeli)
473
474
475
476
477
478
479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI (Uzun Vadeli)
470
471
472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
Belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılacak kıdem tazminatı karşılıkları bu hesap kaleminde
gösterilir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Hesaplanan kıdem tazminatı karşılık tutarları ilgili gider hesaplarına borç bu hesaba alacak
kaydedilir. İzleyen dönemde ödenmesi beklenen kıdem tazminatı karşılık tutarları bu
hesabın borcuna “37 Borç ve Gider Karşılıkları” grubundaki “372 Kıdem Tazminatı Karşılığı
Hesabı” na alacak kaydedilir.
473
474
475
476
477
478
479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI (Uzun Vadeli)
Uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıkların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Yukarıda belirlenen hesaplar içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı
hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları doğduğunda bu hesaba
alacak, ilgili gider hesaplarına borç kaydedilir. İzleyen dönemde ödenmesi beklenen borç ve
gider karşılıkları tutarları “379 Diğer Borç ve Giderler Karşılıkları Hesabı” na aktarılarak bu
hesap borçlandırılır.
48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI (Uzun Vadeli)
Bilançonun çıkarıldığı dönemi izleyen yıldan daha sonraki bilanço dönemlerine ait peşin
tahsil olunan gelirler ile faaliyet dönemine ait olup da gelecek bilanço dönemlerinde
ödenecek giderlerden oluşur.
Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları grubunda aşağıdaki defter-i kebir
hesapları bulunur:
480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER (Uzun Vadeli)
481 GİDER TAHAKKUKLARI (Uzun Vadeli)
482
483
484
485
486
487
488
489
480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER (Uzun Vadeli)
Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil edilen gelirlerin bir yıldan uzun süreye ait
kısımlarının izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Kısa vadeli nitelik kazanan
gelirler “380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı” na aktarılarak bu hesap borçlandırılır.
481 GİDER TAHAKKUKLARI (Uzun Vadeli)
Gelecek yıllarda ödenmesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Kısa vadeli nitelik kazanan
gelirler 381 Gider Tahakkukları Hesabı” na aktarılarak bu hesaba borç kaydedilir.
482
483
484
485
486
487
488
489
49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Özellikle kendi bölümlerinde tamamlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar bu
grupta yer alır.
Bu grupta yer alan defter-i kebir hesapları aşağıdadır.
490
491
492 GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KDV
493
494
495
496
497
498
499 DİĞER ÇEŞİTLİİ UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
490
491
492 GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KDV
Teşvikli yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gerektiği halde ödenmeyip, fiilen
indirilmesinin mümkün olacağı (bir yıldan fazla) tarihe kadar ertelenen katma değer
vergisinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Bu hesap bilanço döneminde “392 Diğer Katma Değer Vergisi Hesabı” ile ilişkilendirmek
suretiyle kullanılır, bu hesap gibi işlem görür.
493
494
495
496
497
498
499 DİĞER ÇEŞİTLİ UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Bu hesap grubu içerisinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli yabancı kaynakların
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Tahakkuk eden tutarlar bu hesaba alacak, vadesi bir yılın altına düşenler “399 Diğer Çeşitli
Yabancı Kaynaklar Hesabı” na aktarılarak borç kaydedilir.
5. ÖZKAYNAKLAR
Özkaynaklar, kurucular ve/veya mütevellilerin bilanço tarihinde vakfa yapmış oldukları
sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile, sermaye yedekleri, kâr
yedekleri, geçmiş yıllar kârları ve geçmiş yıllar zararları ve dönemin net kâr veya zararını
kapsar.
Aşağıdaki gibi bölümlendirilmiştir.
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
ÖDENMİŞ SERMAYE
SERMAYE YEDEKLERİ
KÂR YEDEKLERİ
GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI ( - )
DÖNEM NET KÂRI (ZARARI)
Yukarıda yazılı olanlar hesap gruplarını ifade etmekte olup, birer defter-i kebir hesabı
değildir.
50 ÖDENMİŞ SERMAYE
Bu grup, vakfa tahsis edilen veya vakıf senedinde yer alan mal varlığı ile iktisadi işletmelere
taahhüt edilen sermayesini ve ödenmemiş sermayeyi kapsar.
Aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır.
500 SERMAYE
Vakfın kuruluşunda, vakıf senedine göre vakfa tahsis edilen mal varlığı, vakfın kuruluşunu
izleyen yıllarda, yönetim kurulunun kararı ile vakıf senedinde değişikliğe gidilerek başlangıç
mal varlığını yapılan artışlar ile iktisadi işletmelerin vakıf, tüzel kişiliğinden ayrı olark
faaliyette bulunması halinde vakıf iktisadi işletmelerine tahsis edilen sermaye bu hesapta
izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Başlanğıç Mal Varlığı
- Mal Varlığı Artışları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Vakfa mal carlığı olarak konan değerler ile mal varlığındaki artışlar, iktisadi işletmeye
sermaye tahsisleri, ilgili hesapların borcuna, tutarları bu hesabın alacağına kaydedilir.
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE
Vakıf kurucularına taahhüt edilen sermayenin henüz ödenmemiş kısmını ifade eder.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Taahhüt edilen sermaye tutarı bu hesaba borç yazılır. Taahhütler yerine getirildikçe bu
hesap alacaklandırılarak kapatılır.
51
52 SERMAYE YEDEKLERİ
Yeniden değerleme değer artışları gibi sermaye hareketleri dolayısıyla ortaya çıkan ve vakfa
bırakılan tutarların izlendiği hesap grubudur.
Aşağıdaki gibi bölümlendirilebilir.
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
(KULLANILMAZ)
(KULLANILMAZ)
M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ
522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
Vakfın aktifine kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlenmesinden oluşan
değer artışlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Yeniden değerleme net değer artışı ile ilgili hesaplar karşılığında bu hesaba alacak
kaydedilir. Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka bir amaçla kullanılması durumunda
bu hesaba borç kaydedilir.
523 İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
Vakfın iştirakleriyle bağlı ortaklıkları bünyesinde yapılan yeniden değerleme dolayısıyla
oluşan değer artışının sermayeye eklenmesi sonucunda, bu sermayeden vakfa isabet eden
kısmı gösterir.
İşleyişi:
Vakfın iştirakleri ve bağlı ortaklıkları bünyesinde yapılan yeniden değerleme dolayısıyla
oluşan değer artışının sermayeye eklenmesi sonucunda, vakfa debelsiz olarak verilen hisse
senetleri bu hesabın alacağına, “242- İştirakler” veya “245- Bağlı Ortaklıklar” hesaplarının
borcuna kaydedilir.
524
525
526
527
528
529 DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ
Bu hesap grubu içerisinde sayılanların dışında kalan diğer sermaye hareketlerinin izlendiği
hesaptır.
53
54 KÂR YEDEKLERİ (GELİR FAZLASI YEDEKLERİ)
Kanun, vakıf senedi ya da vakıfların yetkili organları tarafından alınan kararlar uyarınca,
vakıfta alakonulmuş gelir fazlaları bu hesap grubunda gösterilir.
Aşağıdaki şekilde bölümlenir.
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
YASAL YEDEKLER
STATÜ YEDEKLERİ
OLAĞANÜSTÜ YEDEKLERİ
MATEMATİK PRİMLER KARŞILIĞI
ÖDENMİŞ PRİMLER KARŞILIĞI
DİĞER KÂR YEDEKLER
ÖZEL FONLAR
540 YASAL YEDEKLER
Kanun hükümleri uyarınca ayrılmış bulunan yedekler bu hesap kaleminde gösterilir.
İşleyişi:
Yedekler ilgili faaliyet yılı kârından mahsup edilmek suretiyle bu hesaplara alacak
kaydedilir.
541 STATÜ YEDEKLERİ
Vakıf senedi hükümleri çerçevesinde ayrılan yedekler bu hesap kalemi içinde yer alır.
İşleyişi:
Bu hesap “540- Yasal Yedekler Hesabı” gibi çalışır.
542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER
Yetkili organlar tarafından alınan kararlar uyarınca ayrılan yedekler bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Bu hesap “540- Yasal Yedekler Hesabı” biçiminde işler.
543
544
545
546
547
548 DİĞER KÂR (GELİR FAZLASI) YEDEKLERİ
Özellikle kendi bölümlenmesi tanımlanmamış olan kârdan ayrılan diğer yedekler bu hesapta
izlenir.
İşleyişi:
Kârdan (gelir fazlasından) ayrılan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda borç kaydedilir.
549 ÖZEL FONLAR
Vakıf senedi çerçevesinde, emeklilik, sağlık, sosyal yardım, borç, araştırma-geliştirme,
eğitim, öğretim, konut edindirme gibi belli amaçları gerçekleştirmek amacıyla ayrılan
fonların izlendiği bir hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Emeklilik Fonu
- Sağlık Fonu
- Sosyal Yardım Fonu
- Eğitim-Öğretim Fonu
- Araştırma-Geliştirme Fonu
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Kârdan (gelir fazlasından) ayrılan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda borç kaydedilir.
55
56
57 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI (GEÇMİŞ YILLAR GELİR FAZLALARI)
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan kârlardan yedek hesaplarına alınmayan
tutarların izlendiği hesap grubudur.
Aşağıdaki defter-i kebir hesabı yer alır.
570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI (GEÇMİŞ YILLAR GELİR FAZLALARI)
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan kârlardan yedek hesaplarına alınmayan tutarlar
bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Önceki dönemde “590- Dönem Net Kârı (Dönem Net Gelir Fazlası) Hesabı” nda yer alan kâr,
izleyen yılda “570- Geçmiş Yıllar Kârları (Gelir Fazlaları) hesabına devredilir.
58 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (GEÇMİŞ YILLAR GİDER FAZLALARI) ( - )
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan net zararların izlendiği hesap grubudur.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesabı yer alır.
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (GEÇMİŞ YILLAR GİDER FAZLALARI) ( - )
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan net zararların (Gider Fazlalarının) izlendiği
defter-i kebir hesabıdır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- 1993 Yılı Zararı
- 1994 Yılı Zararı
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Önceki dönemde “591- Dönem Net Zararı (Dönem Net Gider Fazlası) Hesabında yer alan
zarar, cari dönemde “580- Geçmiş Yıllar Zararları Hesabı” na aktarılır. Gelecek Yıllarda bu
zararlar mahsup edilir.
59 DÖNEM NET KÂRI (ZARARI) (DÖNEM NET GELİR (GİDER) FAZLASI)
Bu grup vakfın faaliyet sonucunu gösteren hesapları kapsar.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
590 DÖNEM NET KÂRI (DÖNEM NET GELİR FAZLASI)
591 DÖNEM NET ZARARI (DÖNEM NET GİDER FAZLASI)
590 DÖNEM NET KÂRI (DÖNEM NET GELİR FAZLASI)
Vakfın faaliyet dönemine ilişkin vergi öncesi net kâr tutarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Sonuç hesaplarında yer alan, “592- Dönem Net Karı veya Zararı (Dönem Net Gelir veya
Gider Fazlası) Hesabı” ndan aktarılan tutarlar, bu hesaba alacak, aynı hesaba borç
kaydedilir.
591 DÖNEM NET ZARARI (DÖNEM NET GİDER FAZLASI)
Vakfın faaliyet dönemlerine ilişkin net zarar (gider fazlası) tutarlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Sonuç hesaplarında yer alan “692- Dönem Net Karı veya Zararı (Dönem Net Gelir veya Gider
Fazlası) Hesabı” ndan aktarılan tutarlar bu hesaba bor., aynı hesaba alacak kaydedilir.
GELİR – GİDER TABLOSU HESAPLARI
6 GELİR HESAPLARI
Vakfın faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri, satışların maliyeti, faaliyet
giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve karlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman
giderleri, olağanüstü gelir ve karlar ve olağandışı gide rve zararlar oluşur.
60 BRÜT SATIŞLAR
Vakfın esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan ya da
tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ya da hizmetlerle ilgili
sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracat ile ilgili dönem içinde ortaya çıkan
kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir. Brüt satışlara katma değer vergisi
dahil edilmez.
Brüt Satışlar grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
600
601
602
603
604
YURTİÇİ SATIŞLAR
YURTDIŞI SATIŞLAR
DİĞER GELİRLER
BAĞIŞ VE YARDIMLAR
PRİM VE AİDATLAR
600 YURTİÇİ SATIŞLAR
Yurtiçindeki gerçek ve tüzel kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da
tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Satış gerçekleştiğinde tahsilat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.
601 YURTDIŞI SATIŞLAR
Yurtdışına satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da alınacak olan toplam değerlerin
izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Satış gerçekleştiğinde hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.
602 DİĞER GELİRLER
Vakfa yapılan mali yardımlar, sübvansiyonlar, vergi iadeleri, satış tarihindeki vade farkları
bu hesap kaleminde izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Mali Yardımlar
- Sübvansiyonlar
- Vergi İadeleri
- Vade Farkları
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Dönem içindeki faaliyetlerden doğan sübvansiyonlar, mali yardımlar, vergi iadeleri, vade
farkları, bağış ve yardımlar, tutarları saptanarak ilgili hesaba borç, bu hesaba alacak
kaydedilir.
603 BAĞIŞ VE YARDIMLAR
Vakfa yapılan yurtiçi ve yurtdışı gerçek ve tüzel kişlerden sağlanan barış ve yardımlar bu
hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Nakdi Yardım ve Bağışlar
- Ayn Yardım ve Bağışlar
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Dönem içinde vakfa yapılan yardım ve bağışlar bu hesaba alacak, ilgili hesaba borç
kaydedilir.
604 PRİM VE AİDATLAR
Dönem içinde üyelerden alınan prim ve aidatlar bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Alınan prim ve aidatlar bu hesaba alacak, ilgili hesaba da borç yazılır.
61 SATIŞ İNDİRİMLERİ ( - )
Net satış hasılatına ulaşmak için brüt satışlardan indirilmesi gereken değerleri kapsar.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
610
611
612
613
SATIŞTAN İADELER ( - )
SATIŞ İSKONTOLAR ( - )
DİĞER İNDİRİMLER ( - )
SATIŞTAN İADELER ( - )
610 SATIŞTAN İADELER ( - )
Satılan malların iade edilen bölümünün fatura tutarını kapsar.
İşleyişi:
Daha önce yapılan satışlar ile hesaplara borç, brüt satışlardan ilgili hesaplara alacak
kaydedilmiş bulunan malın fatura tutarı, malın kısmen veya tamamen iade edilmesi
durumuna göre, “610- Satıştan İadeler Hesabı” nın borcuna, buna karşılık ilgili hesaba
alacak kaydedilir.
611 SATIŞ İSKONTOLARI ( - )
Satışla ilgili faturanın düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve
miktar iskontoları bu hesapta izlenir.
Kasa iskontosu, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi dolayısıyla,
bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belli oranlarda indirim yapılmasıdır.
Miktar iskontosu ise alıcının belli tutarlar üzerinden alışlarda bulunarak satıcının mal
sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oranda ya da tutarlarda yapılan
indirimdir.
İşleyişi:
Uygulanan iskonto ilgili “Alacaklar” hesabına kaydedilirken, “611- Satış İskontoları Hesabı”
na borç kaydedilir.
612 DİĞER İNDİRİMLER ( - )
Satıcı tarafından, alıcı hesabına, malın sevki sırasında ödenen giderleri ifade eden ve satılan
mallara ait olan sevk giderleri, satılan malların hatalı ve noksan olması ya da taşıma
sırasında hasara uğramış olması nedeniyle yapılması zorunlu indirimler ile satış vergileri,
fonlar (KDV hariç) ve benzerleri bu kalmede gösterilir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Satılan mal ya da hizmet bedelinin yapılan indirim, hasılata ilişkilendirilmeden “612- Diğer
İndirimler Hesabı” na borç, ilgili hesaplara ise alacak kaydedilir.
62 SATIŞLARIN MALİYETİ ( - )
Vakıf dönem içindeki stok hareketleri ile satılan mamül, yarı mamül, ilk madde ve malzeme
ile ticari mal gibi maddelerin ve satılan hizmetlerin maliyetini kapsar.
Başka bir deyişle, dönem içinde alıcılara satılan ya da devredilen mal ve hizmetlerin üretimi
(İmalatı) ya da satın alınması için yapılan tüm giderleri içerir.
Bu hesap grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
620 SATILAN MAMÜLLER MALİYETİ ( - )
İşleyişi:
Satılan mamüllerin maliyet tutarı 152 nolu hesaba (Mamüller Hesabına) alacak, bu hesaba
ise borç kaydedilir.
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ ( - )
Herhangi bir değişikliğe tabii olmadan satılmak amacıyla alınan ticari mallar (Emtia) ve
benzeri kalemlerin maliyetini kapsar.
İşleyişi:
Satılan ticari mallar maliyet tutarı “153- Ticari Mallar Hesabı” na alacak, bu hesaba borç
kaydedilir.
622 SATILAN HİZMET MALİYETİ ( - )
Üretilen hizmetlerle ilgili olarak yapılan giderlerin kaydedildiği hesaptır.
İşleyişi:
7/B seçeneğinde “799- Üretim Maliyeti Hesabı” alacağı ile, bu hesaba borç kaydedilir.
623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ ( - )
Vakfın esas faaliyet konusu ile ilgili diğer satış gelirlerinin elde edilmesi için yapılan
giderlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Hesaplanan satışların maliyeti bu hesabın borcuna kaydedilir.
63 FAALİYET GİDERLERİ
Vakfın esas faaliyeti ile ilgili bulunan ve üretim maliyetlerine yüklenmeyen araştırma ve
geliştirme giderleri; pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, genel yönetim giderleri ve amaca
dönük giderlerden oluşan hesapğ grubudur. 7’ inci grupta izlenen esas faaliyet dönem
giderleri, yansıtma hesapları alacağı ile dönem sonlarında bu hesapta yer alan hesaplara
devredilir.
Faaliyet giderleri grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
630
631
632
633
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ ( - )
PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ ( - )
GENEL YÖNEMTİM GİDERLERİ ( - )
AMACA YÖNELİK GİDERLER ( - )
630 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ ( - )
Üretim maliyetinin düşürülmesi, satışların arttırılması ve yeni üretim biçim ve
teknolojilerinin vakıf veya vakıf iktisadi işletmelerinde uygulanması amacıyla yapılan
giderlerden aktifleştirilemeyen araştırma ve geliştirme giderleri ile aktifleştirilmiş olanlardan
bu döneme isabet eden itfa payları bu hesapta yer alır. Bu fonksiyonla ilgili olan ve 7.
Grupta izlenen giderler 7/B seçeneğine “798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı” alacağı ile bu
hesabın borcuna devredilir.
631 PAZARLAMA; SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ ( - )
Mal ve hizmetlerin pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili olarak yapılan endirkt
malzeme, endirekt işçilik, personel giderleri, dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, vergi
resim ve harçlar, amortisman ve tükenme paylarından oluşur. Pazarlama fonksiyonları ile
ilgili giderler 7’ inci grupta izlenir ve dönem sonunda “798- Çeşitli Giderler Yansıtma Hesabı”
alacağı ile bu fonksiyona ait giderler bu hesaba devredilir.
632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ( - )
Vakfın genel yönetim fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan ve üretime ya da satılan malın
maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulmayan endirekt malzeme, endirekt işçilik, personel
giderleri, dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi resim ve harçlar,
amortisman giderlerinden oluşur. Genel yönetim fonksiyonu ile ilgili giderler 7’ inci grupta
izlenir dönem sonarında 7/B seçeneğine “798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı” alacağı ile
bu hesaba devredilir.
633 AMACA YÖNELİK GİDERLER ( - )
Vakıf senedi kapsamında vakıf amaçları doğrultusunda yapılan giderler bu hesapta izlenir.
Vakıf amaçlarına yönelik giderler 7’ inci grupta izlenir ve dönem sonlarında 7/B seçeneğinde
“798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı” alacağı ile bu hesaba devredilir.
64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR
Vakfın esas faaliyeti dışında iştiraklerden ve bağlı ortaklıklardan (iktisadi İşletmelerden) elde
edilen temettü geliri ve faiz ve diğer temettü gelirleri, temerrüt faizleri, kambiyo karları, kira
gelirleri, menkul kıymet satış karları gibi diğer faaliyetlerden elde edilen olağan gelir ve
karlardan oluşur.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ
BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ,8İKTİSADİ İŞLETMELERDEN) TEMETTÜ GELİRLERİ
FAİZ GELİRLERİ
KOMİSYON GELİRLERİ
KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR
MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI
KAMBİYO KARLARI
REESKONT FAİZ GELİRLERİ
DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR
640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ
Vakıfların sermaye gelirlerine katıldıkları iştiraklerden elde ettikleri temettü gelirlerinin
işlendiği hesaptır. Hisse senedi ve tahvil gibi menkul kıymet satışlarından doğan karlar ya
da zararlar bu hesaba alınmaz.
641 BAĞLI ORTAKLIKLARINDAN (İKTİSADİ İŞLETMELERDEN) TEMETTÜ GELİRLERİ
Vakfın bağlı ortaklıklarından (iktisadi işletmelerden) elde ettikleri temettü gelirlerinin
izlendiği hesaptır
642 FAİZ GELİRLERİ
Her türlü kısa ve uzun vadeli mali yatırımlardan sağlanan faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır.
643 KOMİSYON GELİRLERİ
Tahakkuk eden komisyon gelirleri bu hesapta izlenir
644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR
Aktifle ilgili olarak ayrılan karşılıklardan iptal edilen tutarlar bu hesapta izlenir.
645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI
Menkul kıymet satış karlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Menkul kıymetler satıldığında satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumlu fark bu
hesaba alacak yazılır.
646 KAMBİYO KARLARI
Kambiyo karlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Kambiyo işlemlerinden doğan karlar bu hesaba alacak yazılır.
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ
Reeskont faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Vakıf senetli borçlarının dönem sonu itibariyle
yapılan reeskont işlem faiz geliri ile; alacak senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında
iptalinden ortaya çıkan faiz gelirleri bu hesaba alacak yazılır.
648
648 FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR
Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve
karların izlendiği hesaptır.
65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR ( - )
Vakfın esas faaliyetleri dışında kalan olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararları kapsar.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
650
651
652
KOMİSYON GİDERLERİ ( - )
KARŞILIK GİDERLERİ ( - )
MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI ( - )
KAMBİYO ZARARLARI ( - )
REESKONT FAİZ GİDERLERİ ( - )
DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR ( - )
653 KOMİSYON GİDERLERİ ( - )
Vakfın diğer olağan faaliyetleri ilgili olarak acenta, temsilci ve benzeri işlemlere ödediği
komisyon giderlerinin izlendiği hesaptır.
654 KARŞILIK GİDERLERİ ( - )
Aktifle ilgili olarak ayrılan karşılık giderlerini izlendiği hesaptır.
655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI ( - )
Menkul kıymet satış zararlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumsuz fark
hesaba borç yazılır.
656 KAMBİYO ZARARLARI ( - )
Kambiyo zararlarının izlendiği hesaptır. (Borçlanma ile ilgili kur farkları bu hesaba alınmaz,
finansman gideri olarak muhasebeleştirilir.)
İşleyişi:
Kambiyo işlemlerinden doğan zararlar bu hesaba borç yazılır.
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ ( - )
Vakfın senetli alacaklarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont faiz giderleri ile borç
senetleri reeskontunun, izleyen dönem başından iptalinden ortaya çıkan faiz giderlerinin
izlendiği hesaptır.
658
659 DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR ( - )
Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararların
izlendiği hesaptır.
66 FİNANSMAN GİDERLERİ ( - )
Vakfın borçlandığı tutarlarla ilgili olarak katlanılan ilgili olarak katlanılan ve varlıkların
maliyetine eklenmemiş faiz, kur farkları, kredi komisyonları ve benzeri giderleri kapsayan
hesap grubudur.
Bu hesap grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır.
660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )
661 UZUN VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )
660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )
Bir yıla kadar vadeli borçlanmalarla ilgili olarak yüklenilen ve varlıkların maliyetine
eklenmeyen faiz ve benzeri diğer giderlerin izlendiği hesaptır.
7. grupta izlenen finansman giderleri seçeneğinde “798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı”
nın alacağı ile bu hesabın borcuna aktarılır.
661 UZUN VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )
Bir yılı aşan vadeli borçlanmalarla ilgili faiz ve benzeri giderlerin izlendiği hesaptır.
67 OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR
Vakfın olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve bu nedenle arızi nitelik taşıyan varlıkların
satışlarından elde edilen karlar ile olağan dışı olay ve gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan gelir
ve karların yer aldığı hesap grubudur.
Bu grupta aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
670
671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI (ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE GELİR
FAZLALARI)
672
673
674
675
676
677
678
679 DİĞER OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR
670
671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI (ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE GELİR FAZLALARI)
Cari dönemden önceki dönemlere ait olan ve bu dönemlerin mali tablolarına hata ya da
unutulmayla yansıtılamayan tutarların gösterildiği hesap kalemidir.
672
673
674
675
676
677
678
679 DİĞER OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR
Yukarıdaki hesap kalemi dışında kalan ve arazi bir karakter taşıyan duran varlık
satışlarından doğan karlar gibi gelir ve karların yer aldığı hesap kalemidir.
68 OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR ( - )
Vakfın olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve bu nedenle sık sık ve düzenli olarak ortaya
çıkması beklenmeyen işlem ve olaylardan kaynaklanan gider ve zararların yer aldığı hesap
grubudur.
Bu hesap grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları yer alır.
680 ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI ( - )
681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLAR ( - )
682
683
684
685
686
687
688
689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR ( - )
680 ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI ( - )
Üretim ile ilgili giderlerden çalışmayan döneme ve çalışmayan kısımlara ait giderleri içerir.
681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI ( - )
Cari dönemden önceki döneme ait olan ve bu dönemlerin mali tablolarına hata ya da
unutulma nedeni ile yansıtılmayan veya sonradan ortaya çıkan tutarların gösterildiği
hesaptır.
682
683
684
685
686
687
688
689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR ( - )
Yukarıda tanımlanan hesaplar kapsamı dışında kalan diğer olağan dışı gider ve zararlardan
oluşur.
69 DÖNEM NET KARI VE ZARARI (DÖNEM NET GELİR VEYA GİDER FAZLALIKLARI)
Gelir tablosu hesapları grubunda yer alan hesapların, dönem sonunda kapatılarak
aktarıldığı ve net karın veya zararın saptandığı hesap grubudur.
Dönem net karı veya zararı grubunda aşağıdaki defter-i kebir hesapları bulunur.
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI (DÖNEM GELİR VEYA GİDER FAZLASI)
691 DÖNEM KARI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI ( - )
692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI (DÖNEM NET GELİR VEYA GİDER FAZLASI)
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI (DÖNEM GELİR VEYA GİDER FAZLASI)
Dönem sonlarında, sonuç hesaplarında yer alan gelir ve gider hesaplarının aktarıldığı
hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Gelir hesapları bu hesabın alacağına, gider hesapları borcuna kaydedilir. Hesabın kalanı
vergiden önceki dönem karı veya zararını gösterir.
691 DÖNEM KARI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI ( - )
Dönem karı üzerinden hesaplanan vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıklarının
kaydedildiği hesaptır.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Dönem karı üzerinden ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal
yükümlülükler bu hesabın borcuna, 370 nolu dönem karı ve diğer yasal yükümlülük
karşılıkları hesabın alacağına kaydedilir.
Bu hesap 690 nolu dönem karı veya zararı hesabı ile birlikte kapatılarak 692 nolu dönem
net karı veya zararı hesabına devredilir.
692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI (DÖNEM NET GELİR VEYA GİDER FAZLASI)
Bu hesap gider tablosu hesaplarının sonucunu gösterir.
“690- Dönem Kar veya Zararı Hesabı” ile “691- Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal
Yükümlülük Karşılıkları Hesabı” nın karşılıklı kapatılması sonucu bulunan fark bu hesaba
kapatılır. Vergiden sonraki net dönem karı, hesabın alacağına, net dönem zararı ise borcuna
kaydedilir. Bu hesap, donem sonlarında “590- Dönem Net Karı (Dönem Net Gelir Fazlası)
Hesabı’ na devredilerek kapatılır.
7. MALİYET HESAPLARI
Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan
giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır. Bu 7/A ve
7/B seçeneği şeklinde sunulmuştur. Ancak bu bölümde yer alan gider hesapları
uygulamada kolaylık sağlamak üzere 7/B seçeneği sunulmuştur. 7/B seçeneğinde giderler
defter-i kebir (büyük defterde) çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, vakıflara
giderlerinin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde organizasyon yapılarına,
büyüklüklerine ve ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmıştır.
7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI
Giderler defter-i kebirde maliyet dönemi boyunca çeşit esasına göre izlenir. Maliyet çıkarma
dönemlerinde, söz konusu giderler gider dağıtım tablosu aracılığıyla fonksiyonlarına
dönüştürülerek ilgili gider yerlerine ve hizmet veya mamül maliyetlerine veya sonuç
hesaplarına aktarılır.
7/B seçeneğinde işletmeler 79 nolu gruptaki maliyet hesaplarını kullanır.
Bu uygulamada maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenir:
79 GİDER ÇEŞİTLERİ
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ
DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
ÇEŞİTLİ GİDERLER
VERGİ RESİM VE HARÇLAR
AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI
FİNANSMAN GİDERLERİ
GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESAPLARI
ÜRETİM MALİYET HESABI
790 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
Vakıf faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak amacıyla tüketilen her türlü direkt ilk madde ve
malzeme, endirekt malzeme ve üretimle ilgili dışarıya yaptırılan işler bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
İhtiyaca göre;
- Gider Yerlerine göre,
- Amaca Yönelik giderler,
- Amaca Yönelik Olmayan giderler,
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Tüketilen her türlü direkt madde ve malzeme, endirekt malzeme “150 İLK MADDE VE
MALZEME” hesabının alacağı karşılığı bu hesaba borç kaydedilir.
791 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERİ
Vakıf faaliyetlerini yürütmek, çeşitlilik üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla
çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen her türlü tutarları kapsar.
Bölümlenmesi:
Esas ücret, sosyal yardımlar, tazminatlar, işveren payları ve benzeri gibi giderler gider
yerlerine göre; amaca yönelik ve amaca yönelik olmayan biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Giderler oluştukça bu hesaba borç, ilgili aktif-pasif hesaba alacak yazılır.
792 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ
Vakıf amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla yönetimle ilgili olarak istihdam edilen yönetici ve
aylıklı memurların giderlerinin izlendiği hesaptır.
Bölümlenmesi ve işlenmesi 791 hesap gibidir.
793 DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
Vakıf faaliyetlerini sürdürmek amacıyla üretim, pazarlama ve diğer hizmetleri
gerçekleştirmek amacıyla dışardan sağlanan fayda ve hizmetler (elektrik, su, gaz, bakım
onarım, haberleşme, nakliye vb.) için yapılan giderler bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
- Gider yerlerine göre,
- Amaca yönelik,
- Amaca yönelik olmayan
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Giderler oldukça bu hesaba borç, ilgili aktif-pasif hesaba da alaak yazılır.
794 ÇEŞİTLİ GİDERLER
Vakfın yaptığı her türlü yardım ve verdiği burslar ve yukarıda giderler içinde yer almayan
kira gideri, dava gideri, noter gideri, seyahat, temsil ve ağırlama giderleri bu hesapta izlenir.
Bölümlenmesi:
- Gider yerlerine göre
- Amaca yönelik
- Amaca yönelik olmayan
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Burs ve yardımlar yapıldığında ve diğer giderler oluştuğunda bu hesaba, ilgili aktif-pasif
hesaba da alacak kaydedilir.
795 VERGİ RESİM VE HARÇLAR
Mevzuat gereğince tahakkuk ettirilen gider niteliğindeki emlak vergisi, tapu harcı, damga
pulu vb. vergi, resim ve harçları kapsar.
Bölümlenmesi:
- Gider yerlerine göre
- Amaca yönelik
- Amaca yönelik olmayan
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Genellikle tahakkuku tahsiline bağlı bulunan bu vergiler ödendiklerinde bu hesaba borç
kaydı yapılır.
796 AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklarla özel tükenmeye tabi varlıklar için ayrılan
amortisman ve tükenme payları bu hesapta izlenir.
797 FİNANSMAN GİDERLERİ
Vakfın, işletme sermayesi veya yatırım ihtiyacını karşılamak amacıyla kısa ve uzun vadeli
borçlanmalar için ödenen ve tahakkuk eden faiz, komisyon ve kur farklarının izlendiği
hesaptır.
Bölümlenmesi:
- Gider yerlerine göre
- Amaca yönelik
- Amaca yönelik olmayan
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Kısa ve uzun vadeli borçlanmalar için ödenen ve tahakkuk eden giderler bu hesaba borç
kaydedilir.
798 GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA
Dönem boyunca 790-797 nolu gider çeşitleri hesaplarında biriken giderlerin ilgili sonuç ve
bilanço hesaplarına aktarılmasını sağlayan hesaptır.
Bölümlenmesi:
- Amaca yönelik
- Amaca yönelik olmayan
biçiminde bölümlendirilebilir.
İşleyişi:
Dönem boyunca 790-797 nolu gider çeşitleri hesabına işlenen giderler bu hesabın alacağı
karşılığı; ilgili olduğu 630, 631, 632, 633, 660 ve 680 sonuç hesaplarına ve 258, 262, 263,
264 ve 280 nolu aktif hesaplarına aktarılır. Dönem sonunda bu hesabın alacak tutarı ile
790-797 nolu hesapların borç bakiyelerinin birbirlerine eşit olmaları durumunda hesaplar
birbirleriyle kapatılır.
799 ÜRETİM MALİYETİ
Maliyet unsurlarını oluşturan tüm giderlerin üretilen mamüllere yüklenmesi bu hesap
yardımıyla olur.
9 NAZIM HESAPLAR
Nazım hesaplar, vakfın varlık ve kaynaklarına doğrudan doğruya ilgilendirmeyen, fakat
bilinmesi, izlenmesi ve saklanması luzumlu olan bilgilerin ve değerlerin hatıra kabilinden
kaydedildiği hesaplardır.
Bilançoda, bilanço alt toplamlarının altında gösterilir.
Vakfın hatıra kabilinden izlemek durumunda olduğu kıymet, taahhüt, sipariş ve riskler,
gerçek veya iz kıymetleri üzerinden her konu için karşılıklı olarak tesis edilen aktif ve pasif
nazım hesaplarda izlenir.
Nazım hesaba kaydedilmiş olan hususların kısmen veya tamamen ortadan kalkması
halinde, evvelce yapılmış olan nazım hesap kayıtları ters kayıtla iptal edilir.
Bölümlenmesi:
Bu hesaplar, bir borçlu ve bir alacaklı olarak açılmak durumunda olduğundan karşılıklı
olarak birer defter-i kebir hesabı açmak gerekir.
900 BORÇLU CARİ HESAPLAR
950 ALACAKLI CARİ HESAPLAR
900 BORÇLU CARİ HESAPLAR
-
Kefaletten Borçlular
Teminattan Borçlular
Emanetten Borçlular
950 ALACAKLI CARİ HESAPLAR
- Kefaletten Alacaklar
- Teminattan Alacaklar
- Emanetten Alacaklar
biçiminde bölümlendirilebilir.
0 SERBEST