Kadın üreme organı kanserlerinden en sık görülenleri; Dış Genital Organ Kanserleri Rahim ağzı (Serviks) Rahim (Endometrium) Yumurtalık (Over) kanserleridir. Aile öyküsü Yumurtalık, meme ve rahim kanserleri Hiç doğum yapmamış olmak meme ve rahim kanseri hiç doğum yapmamış olanlarda daha sık görülmektedir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar geçirmiş olmak HPV (genital siğil yapan virüs) rahim ağzı ve dış genital organ kanseriyle oldukça yakın ilişkili bulunmuştur. Sigara kullanmak Rahim ağzı kanseri ve vulva kanseri sigara kullanan kadınlarda daha sıktır. Kilolu olmak Rahim kanseri fazla kilolu ve adet gecikmeleri olan kadınlarda daha sık görülmektedir. Jinekolojik muayenelere düzenli olarak gitmemek Jinekolojik muayene bazı kanser türlerinin (rahim ağzı kanseri, meme kanseri) erken tanısı iyi bir fırsattır. Diğer; Kontrolsüz bir şekilde hormon ilaçları kullanmak. Genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan bir kanser türüdür. Kanser aşamasına gelmeden önce bazı kanser öncüsü lezyonlar oluşturabilen bir kanser türüdür. Kendi Kendine Vulva Muayenesi (KKVM) Nasıl yapılır? Her kadın kendini en rahat hissettiği şekilde bu muayeneyi yapabilir. Amaç, bölgede ele gelmesi muhtemel kitleleri saptamak, bir ayna yardımıyla da bölge cildindeki değişiklikleri farketmeye çalışmaktır. Kendi Kendine Vulva Muayenesi (KKVM) Yatakta yatarken bacaklarınızı yanlara doğru aralayın Önce sol elinizin üç parmağıyla sağ kasık bölgenizi, sonra sağ elinizin üç parmağıyla sol kasık bölgenizi yukarıdan aşağı doğru tarayarak bu bölgede şişlikler olup olmadığına bakın Bölge cildini baş parmağınızla elinizin diğer üç parmağı arasında hafifçe sıkıştıracak şekilde incelemeye başlayın. Bu incelemede aranacak olan bölgesel bir şişlik, düzensizlik, sertlik veya ağrıdır. Bir elinize bir ayna alın. Diğer elinizle inceleyeceğiniz bölgeyi gererek aynada daha rahat görülmesini sağlayın. Bu incelemede de bölgeyi saat kadranı gibi düşünüp her bölümünü tarayın. Bu incelemede amaç bölgedeki cilt değişikliklerini farketmektir Rahim ağzında anormal hücre çoğalması sonucu oluşan kansere (serviks kanseri) denir. Tüm dünyada kadınlarda görülen kanser ölümlerinin önde gelen nedenlerinden biridir. Servikal (rahim ağzı) kanserleri ülkemizde en sık görülen ilk on kanser arasındadır. En önemli nedeni HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonlarıdır. Cinsel yönden aktif olan her kadın bu kansere yakalanma riski vardır. Ortalama görülme yaşı 50 yaş civarıdır. 35-39 ve 6064 yaş arası fazla görüldüğü yaş gruplarıdır. bazı tarama testleri ile ( smear tarama testi, kolposkopi) sayesinde henüz kanser aşamasına gelmeden önce yakalanabilen ve etkili bir şekilde tedavi edilebilen bir kanser türü haline gelmiştir. Enfeksiyon (Human Papilloma Virüs, ayrıcaHerpes Simpleks Tip 2 gibi CYBE gibi koenfeksiyonlar), Çok eşlilik, Cinsel temasın 20 yaşından önce başlaması, Çok doğum, Sigara, C Vitamini eksikliği. Çok doğum yapma HPV enfeksiyonu veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkları geçirmek Normal âdet kanaması dışında kanama Kötü kokulu bir akıntı Cinsel ilişki sırasında ağrı Menapoz sonrası kanama Cinsel ilişki sırası veya sonrasında › vajinal kanamalar › Kötü kokulu akıntılar › Ağrı Rahim ağzı kanseri birdenbire oluşmaz, Sonradan kansere dönüşecek olan bazı kanser öncesi değişiklikleri takiben genellikle yıllar sonra oluşur. Rahim ağzı kanseri, tüm kanserler içinde taramayla önlenebilir olan tek kanserdir. Güvenli cinsel ilişki, tek eşlilik ve özellikle korunmak için rahim ağzındaki olası değişiklikleri görmek amacıyla her yıl rahim ağzından sürüntü alınarak test (Pap-smear testi) yaptırmak yeterlidir. 35-40 yaş arasında smear bir kez mutlaka yaptırılmalı ve her 5 yılda bir tekrarlanmalıdır. Fizik muayene, Smear testi, Kolposkopi (büyüterek bakma), Biyopsi (doku örneği alma), Koni biyopsi (rahim ağzından daha geniş doku örneği alma) ile yapılır. Tüm kadınlarda yılda bir yapılması önerilen test: PAPSMEAR Temelde bir kanser tarama testidir Hedefi rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonları yakalamaktır İki normal papsmear sonrası, papsmear yapılma sıklığı iki yılda bire indirilebilir Basit bir işlemdir, ağrısızdır. Alınma işlemi 15 -30 sn Vaginal spekulum takıldıktan sonra rahim ağzı görülür. Gözle görülebilen yaralar açısından değerlendirilir. Yumuşak bir fırçayla rahim ağzı bölgesinden salgı alınır. Patolojiye gönderilir. KİMLER TARANMALI? Cinsel yaşantının başladığı ve 18 yaş üstü tüm evli kadınlar taranmalıdır. NE SIKLIKLA YAPILMALIDIR Pap smear testinin genellikle yıllık yaptırılması önerilse de, 3 tane peş peşe pap smear sonucunuz normal bulunduğu takdirde, doktorunuz size 3 yılda bir tarama önerebilir. Buna karşılık pap smear sonucunuzda normal dışı veya riskli bir durum söz konusu ise yılda birden daha sık tarama da gerekli olabilir. Bir kişinin riskli tipteki bir HPV’yi kapması ile serviks kanseri olması arasındaki süre 15-20 yılı bulmaktadır. İki tip HPV Aşısı vardır. Devlet güvencesi ile aşı yapılamadığından ötürü kişiler bu konuda özel merkezlere yönelmektedirler. Fiyatı 250 TL civarındadır. Her iki HPV aşısı da 3 doz şeklinde yapıldıktan sonra ömür boyu koruyuculuk sağlamaktadır. 9-26 yaş arasında genç kız ve kadınlara yapılmaktadır. Ancak en ideali hiç cinsel ilişkiye girmemiş kişilere yapılmasıdır, bu nedenle kişinin daha önceden HPV virüsünü almadığından emin olunmuş olur. Geç yaşlarda yapılmasının bir sakıncası bulunmamaktadır. Aşı 40 yaşında dahi yapılabilir. Aşı yapılsa dahi yıllık smear testi kontrolleri aksatılmamalıdır. Rahim kanseri her yaşla görülmekle birlikte 40-50 yaşlarda daha sıktır. Düzenli muayene ve testler ile rahim kanserinden ölümler giderek azalmaktadır. Rahim kanseri, genellikle menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda ortaya çıkan bir kanser türüdür. Erken evlenmek, Geç yaşta menopoza girmek 20 yaştan önce cinsel ilişkiye başlamak, Diyabet Hipertansiyon Şişmanlık Hiç doğum yapmama Birden fazla kişiyle cinsel ilişki, gebelik sayısının fazla olması Şişmanlık Uzun süre östrojen hormonu replasman tedavisi Anormal vaginal akıntı Anormal kanama Cinsel ilişki sonrası kanama Menapoz sonrası kanlı akıntı Karında şişlik Papsmear test Transvajinal ultrasonografi Endometrial Biyopsi Korunmada en önemli faktör ERKEN TANI Erken tanı için her yıl Pap-Smear Testi yaptırılmalı Eğer; Anormal vaginal akıntı Anormal kanama Cinsel ilişki sonrası kanama Menapoz sonrası kanlı akıntı gibi şikayetler görüldüğünde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kadın genital kanserleri içinde erken tanısı oldukça zor olan ve belirti verdiğinde genellikle ileri evrelerde olan bir kanser türüdür . Kadın genital kanserleri içinde erken tanısı oldukça zor olan ve belirti verdiğinde genellikle ileri evrelerde olan bir kanser türüdür . 40-70 yaş arası en sık görülür Yaş ilerledikçe risk artar Çocuksuz kadınlar Erken menopoz Yağdan zengin diyet Uzun adet görenler Ailede over kanseri hikayesi Gebelik, doğum kontrol hapları ve emzirme koruyucudur. Erken evre bulguları yok, erken tanısı zordur Abdominal rahatsızlık, hazımsızlık, erken tokluk, iştahsızlık gibi bulguları olan 40 yaş üzeri kadınlarda şüphelenilmeli Sıklıkla ileri evrede tanı konuluyor. geç evrede, asit toplanması, ağrı, pelvik kitle Kabul gören tarama testi yok Rutin yıllık pelvik muayene,biyopsi alınması Riskli hastalarda: ultrasonografi, Kan tetkiki ( CA-125 ) Hastalığın yaygınlığı, hastanın yaşı ve genel durumu tedavi şeklini etkilemektedir. Over kanserinin klasik tedavisi cerrahi ve ardından yapılan ilaç (kemoterapi) tedavisidir. Bazı durumlarda hastanın şikâyetlerini gidermek için radyoterapi de (Işın tedavisi) uygulanır. Cerrahi yaklaşımda ise ; Histerektomi İki taraflı salpingo-ooforektomi Nadir durumlarda hastalık tek yumurtalık ile sınırlıysa ve hasta genç yaşta doğurmak istiyorsa; yalnızca hastalıklı yumurtalık alınır. TEŞEKKÜR EDERİM