Sorular ve cevaplar

Sorular ve cevaplar
Lenf ödemi nedir?
Lenf ödeminden, lenf olarak tanımlanan yerde protein içeren bol miktarda sıvının birikmesiyle meydana
gelen şişlik anlaşılmaktadır. Meme kanseri ameliyatı çerçevesinde lenf bezlerinin alınmasıyla, ameliyat
edilen tarafta ortaya çıkması mümkündür. Sadece bekçi lenf bezinin (sentinel lenf nodülü) alınması
halinde bu olasılık çok daha düşüktür. En önemli belirtileri, şişlik, gerginlik hissi, ağrı, ağırlık hissi ve
özellikle de önemli olan husus, ciltte sık sık meydana gelen enfeksiyonlardır.
Nedeni, lenf bezlerinin alınması ya da ışın tedavisine maruz kalması yüzünden lenf boşaltımında meydana
gelen bozuklukta yatmaktadır. Lenf ödemleri, hemen ameliyattan sonra ortaya çıkabilecekleri gibi,
ameliyattan yıllar sonra da meydana gelebilirler.
Lenf ödemini nasıl tespit edebilirim?
Her iki kolun aynı noktasında çevresini ölçünüz. Arada 2 cm’den daha fazla bir fark olması halinde, tedavi
edilmesi gereken bir lenf ödemi söz konusu demektir.
Şişkinliğe başka neler yol açabilir?
Lenf ödeminin yanısıra kol toplardamarlarından birisindeki bir tromboz da (damar tıkanıklığı) genelde
ağrıya yol açan önemli oranda bir şişliğe neden olabilir. Lenf boşaltımı nadiren, koltuk altındaki tümör
hastalığının yeniden nüksetmesi ile de engellenebilir ve bu da lenf ödeminin oluşmasına yol açabilir. Lenf
ödemi tedavisine başlanmasından önce doktorunuz bu ihtimallerin söz konusu olmadığını saptamalıdır.
Lenf ödemi nasıl tedavi edilebilir?
Diğer nedenlerin (bkz. yukarıda) söz konusu olmadığının saptanmasından sonra uygulanacak en etkili
tedavi, kompleks bir fiziki lenf drenajıdır. Bu tedavi, manüel lenf drenajını, tüm gün boyunca takılacak bir
kol kompresyon çorabını ve belirli hareket egzersizlerini kapsamaktadır. Pnömatik pompalama sistemlerini
içeren yeni yöntemler henüz araştırma aşamasında bulunmaktadır. Ancak doğru bir yargıya varmak henüz
mümkün değildir.
İlgili kolda bir yaralanma olması halinde ne yapmalıyım?
Yaranın temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi önemlidir. Her zaman steril bir yara sargısının sarılması
gerekmektedir. İlgili kol, yılancık hastalığına yakalanmaya daha elverişli (erizipel) olduğundan, yaranın
etrafındaki ciltte kızarma ya da renk değişiklikleri görülmesi halinde; ama özellikle de ateş yükselmesi
durumunda mutlaka bir doktora gidilmesi gerekmektedir. Hemen bir antibiyotik tedavisinin yapılması
sayesinde enfeksiyonun yayılmasının önüne geçilebilir. Bazı kadınlarda bu türden enfeksiyonlara sıkça
rastlanmaktadır. Bu durumda, düzenli aralıklarla, örneğin her ayda bir antibiyotik tedavisi de tavsiye
edilebilir.
Meme kanserinin ardından lenf ödemi:
Kendi kendine yardım için bilgiler
Sayιn hasta,
Kolda lenf ödemi, meme kanseri ameliyatından sonra ortaya çıkabilen önemli bir problemdir.
Koltuk altındaki lenf bezlerinin alınmasıyla ve özellikle de buna ilaveten ışın tedavisi
uygulanması neticesinde lenf sıvısı artık tam akmaz hale gelebilmekte ve kolda birikmektedir. Bu
durumda olanlar, kol ağrıları, hareket kabiliyetinin kısıtlanması, şişlik, gerginlik hissi ve sıkça
ortaya çıkan enfeksiyonlardan şikayetçilerdir. Yeni cerrahi teknikler sayesinde ve öncelikle de
sadece bekçi lenf bezinin alınması ile bu problem oldukça daha nadir biçimde ortaya
çıkmaktadır. Yine de çok sayıda kadın bu semptomlara maruz kalmaktadırlar. Lenf ödemi
yüzünden kadın hastanın yaşam kalitesi oldukça düşebileceğinden dolayı bunun önlenmesi ya
da daha etkili biçimde tedavi edilmesi gerekmektedir.
Bu broşür, lenf ödemi oluşmasını nasıl önleyebileceğiniz ve kolun hareket kabiliyetini nasıl
koruyabileceğiniz hakkında size yardımcı olmayı ve sizi yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Ekte
verilen top ile düzenli egzersizler yapmak suretiyle lenf ödeminin oluşmasını önleyebilirsiniz. Bu
broşüre egzersiz topu ile destek veren “EBEWE Pharma“ firmasına sonsuz teşekkürlerimizi
iletiyor ve egzersizleri zevkle yapmanızı ve sağlıklı kalmanızı ümit ediyoruz.
Yük.Fizyoterapist Alice Hotter
Yük.Fizyoterapist Patricia Walch
Üniv. Prof. Dr. Christian Marth
Innsbruck Jinekoloji Üniv. Kliniği
Lenf bezinin alındığı meme ameliyatı geçiren kadınlar için 12
davranış kuralı
1 Kolunuzu koruyun
2 Yaralanmalardan kaçının ve örneğin bahçede çalışırken koruyucu eldiven giyin
3 Aşırı soğuğa (ayaz) ve sıcağa (sıcak su, sauna, termal havuzlar, fırın, ütü..) dikkat edin
4 Koruyucu ilaç ve elbise ile böcek ve sinek sokmalarına karşı kendinizi koruyun
5 Dar takılar (saat, yüzük) takmaktan ve dar giysiler giymekten kaçının
6 Ameliyatlı taraftan kan aldırmayın, iğne, aşı, deri altına sıvı verme, akupunktur
işlemleri yaptırmayın veya tansiyon ölçtürmeyin
7 Kolunuzu arada bir yukarda tutun
8 Düzenli cilt ve tırnak bakımına dikkat edin
9 Normal kiloda kalmaya gayret edin. Aşırı kilolu olmak, lenf ödemini teşvik edici bir rol
oynayabilir ve tedavisini de zorlaştırabilir
10 Düzenli olarak, özellikle de yorucu durumlarda, ama aynı zamanda uçak ya da
otobüs yolculuklarında kol kompresyon çorabını takın
11 Yüzme, kros kayağı, tempolu koşu veya jimnastik gibi sporlar yapın
12 Düzenli olarak yumuşak egzersiz topunu kullanın. Size daima eşlik etmesine izin
verin.
Lenf bezinin alındığı /alınmadığı
meme ameliyatlarından sonraki
egzersiz programı
Oturur pozisyonda, dik durarak, kürek kemiklerini
arkaya aşağı çekin:
1 Topu bir elinize alın, elinizi açıp kapatın
• Elinizi açıp kapatın ve uzattığınız kolunuzu yukarı
aşağı hareket ettirin
• Elinizi açıp kapatın ve dirseğinizi bükün ve uzatın
2 Topu avuçlarınızın arasında bastırın
3 Topu vücudunuzun etrafında daireler çizerek
döndürün
4 Kollarınızı yanlara sarkıtarak suyu itiyormuş gibi
öne arkaya hareket ettirin
5 Omuzlarınızı arkaya doğru dairesel hareketlerle oynatın
6 Ellerinizi belinize götürün (önlük bağlar gibi)
7 Ellerinizi ensenize koyun (ense tutuşu)
8 Ellerinizi o pozisyonda tutarak şimdi başınızın üzerine götürün ve sonra tekrar ense tutma
pozisyonuna getirin
Ayakta:
9 Ellerinizle duvara tırmanma hareketi yapın.